Words from a reader who helped to find remains at St. Hilarion…

Words from a reader who helped to find remains at St. Hilarion…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

One of our wonderful Turkish Cypriot readers who had shown to the Cyprus Missing Persons' Committee two possible burial sites at the St. Hilarion military zone last year has been very happy that during exhumations there, the remains of a total of six "missing persons" have been found… The exhumation continues so by the time this article goes to print, maybe the number will be higher…
He had previously helped to find the remains of five "missing" Greek Cypriots in a gamini (kiln) in the Boghazi area as well…
When I call him to tell him about the finding of the remains, he feels so happy and we speak during the following days…
He says, "So far I have helped to find the remains of 11 "missing" persons… I feel so happy… I wish everyone will speak up…"
He has been struggling for years about this place in St. Hilarion and we had written what he had told us multiple times about a gamini in the military zone that had been emptied and the remains buried further up…
He had called on the Cyprus Missing Persons' Committee to get permission for him to go with them to St. Hilarion so that he could show these two possible burial sites that he had been a witness to…
Finally last year this had been possible and I am so happy that with his help in St. Hilarion military zone, remains of at least six "missing" Greek Cypriots have been found… I congratulate him for his great humanity and thank him with all my heart…
He visits me in our newspaper YENIDUZEN and gives me an article he has written to share his feelings with our readers…
I want to share with you his letter…
Here is what he has written:
"In its history of 10 thousand years, the island of Cyprus has seen very sad events… Too much blood was spilt on its soil… Too many tears have been cried… Those who did shameful acts against humanity have fought with each other on this land… Those who started the wars on this land have never fought in those wars themselves… They never died… They were never thrown in a well and never went "missing" themselves.
Their children never remained as orphans… Their young wives never became widows… They never forgot to smile and moan all their lives after their husband was taken from them… They never went away from this world in tears, wasting a whole life with tears…
It is not their bones that is being searched in the wells, in the gaminis, in the makeshift ditches…
It is not their bones that are half buried in the soil, half spread out all over the place… It is not their bones that will never be found so long as this earth exists…
The most dramatic and sad issue of the 10-thousand-year-old history of the island of Cyprus is the issue of "missing" persons, bringing so much unbearable pain and a dash of hope thinking "maybe he will come back", wasting many lives like that…
It is so true this saying that goes as "Fire burns where it touches"… It is true… But the "fire of the missing" does not burn only where it touches but it burns all of us, it burns everything and it should burn all our hearts…
Those who have information or who are witnesses should speak up without any more delays. This is a task for the honour of humanity. It is a responsibility towards our country Cyprus. Those who know and who remain silent, will die with a heavy conscience… And they will never rest till eternity where they will be buried.
These people should know that the soil will not want them…
Whatever has happened concerning the missing persons, has happened. It is not possible to turn back the time… The Cyprus Missing Persons' Committee is not looking for "missing persons" but the remains of the "missing persons"… It is not important who has done it but the remains, the bones… Those bones are someone's loved one, their son, their daughter, their wife or husband, their mother or father. Or brother or sister… What is wanted is only to find those remains… It is "someone else's" task to find who did it and punish them… This is the Almighty God's task…
In my opinion we should not look for the killers of the "missing persons"… They know who they are themselves. Let us leave them with their own conscience… Let them die knowing that the soil does not want them and that their soul will never find any condolence, let them die with this heavy burden in their soul… But those who know, those who are witnesses, those who have heard must speak up… Let the remains be found… Let them also have a proper grave… Let their loved ones also have a chance to visit them and bring them flowers and pray for them… Let goodness overcome evil…
My call is to everyone…
And let no one use the humanitarian issue of the missing persons for their own politics. Let no one manipulate this issue. Let no one play "lingiri" over the lives and pain of others…
My interest concerning the "missing persons" began when I started reading the articles and interviews of my journalist friend Sevgul Uludag in the YENIDUZEN newspaper… How much pain people were going through… What sort of dramas took place… How many innocent lives had been taken… How children's mothers and fathers were taken away, how young women were turned into widows and how mothers and fathers were feeling the pain of their "missing" sons and daughters… I was affected too much… I put myself in their stead…
Something deep in my heart stirred… I remembered the skeletons I had seen in a gamini when I was doing my military service. They had been soldiers… Because among the skeletons, there were bullets of the same style as well… I also remembered that those bones had been buried somewhere else afterwards, the remains were relocated in another spot. I told this to Sevgul. And she told this to the Cyprus Missing Persons' Committee. The Turkish Cypriot and Greek Cypriot officials came to visit me. We spoke… I gave them information, I drew a map… We waited for couple of years for the permission to dig in the military zone. Then last year they called me from the CMP. They asked me if I could enter the military zone with them and show them the gamini and the second burial site of the bones. I said of course… At first I gave them coordinates of these places from the Google Map. And on the day they called me, I went and showed the gamini, as well as the place where the remains were relocated – the second place.
Meanwhile, the committee looking at my map carried on exhumations in another gamini very close to the military zone. Five "missing persons" were found in that gamini… These five "missing persons" were not buried but thrown on top of each other in the gamini…
I showed the possible burial sites in the military zone three times. When exhumations in and around the gamini ended, I showed the second burial site on the 8th of May 2017, Monday for a second time. This place was about two meters long and half a meter wide. It was towards southwest-northwest… But 33 years had gone by… There had been a fire in this area and there were physical changes in the area… I had shown this place on my second visit. It was smaller than I remembered… It had also gone a bit hollow for few centimetres… The grass around it was green but on top of this hollow place, the grass had a lighter colour and was shorter… But in my last visit, it was very difficult for me to find this place. I went around in a narrow strip… This time all the grass had gone yellow and there was no trace of it… When I realized that, I became very sad and demoralised… As I continued to search, I felt even worse… In a small place of a hundred square meters, I wasn't finding the spot that looked like a crib, just a bit hollow… Almost an hour passed… I wanted to sit down and cry… But I resisted this feeling… I felt as though I would just drop and faint. Here below my feet there were "missing persons" who were loved ones of some humans and I could not find them… These bones needed to be found, buried in a proper grave and their families United with them at least in this way… And for this, the delay of even a minute was not acceptable… If I could not show the exact location, the whole area would have to be excavated but I wanted to show the exact spot and the remains to be found immediately… Finally I noticed that hollow area like a crib… Immediately I started pulling out the grass on top of it… This was the spot… At that moment I was thinking, "If after so many years and so many physical changes in this area, remains are found, it means that there is God… If there is no God, then there is some other power…"
Last night (Thursday) Sevgul called me…
"Sevgul, please give me the good news" I said…
And she did… She told me the good news that in the spot I had shown, the remains carried from the gamini had been found… I was so happy… I felt joy… All of a sudden my heart became relaxed because I had helped for some people to find peace and ease their pain a little bit… All those years the heavy burden I was carrying was lifted from me… Meanwhile I want to thank in the name of humanity to the commanders and the personnel of that military area for helping us and all those commanders and officials who allowed the permission and the implementation of the exhumations there…
I want to thank the Cyprus Missing Persons' Committee and all those who work at the CMP "digging holes with pins" trying to reach the remains of the "missing persons"… I share the pain of all the relatives of the "missing persons" and say "Rest in peace" to all the "missing persons"…
I gave more information to Sevgul and to the officials of CMP about "missing persons"… For 30 years now, everyday I buy the YENIDUZEN newspaper and every morning before I even wash my face, I read what Sevgul Uludag has written about "missing persons"… Until now I have helped to find the remains of many "missing persons"… So long as I am alive, I will continue to do that… In order to help ease the pain of those I don't know… Because that is what the honour of humanity dictates… So that the soil can embrace me with love and with a "Bravo" forever…
What has happened, has happened… All of this is in the past. Turkish Cypriot or Greek Cypriot, everyone wants their remains back… So that they can have a grave and so that if they are going to cry, they can cry by their grave. This is their right… There is no way one can say "Remains of my missing should be found but not theirs…" This does not comply with humanity… There are 2 thousand "missing persons" and the mass majority of these are innocent people… We have nothing to do with those who have killed. We are not looking for the killers but the ones they have killed and who became "missing"… Even a deaf person can hear the voice of his or her conscience… Speak up… Let humanity speak up…"

19.5.2017

Photo: Digging at the St. Hilarion. Photo by CMP.

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 25th of June, 2017 Sunday. Same article was published in Turkish in YENİDÜZEN newspaper on the 13th of May 2017 and here is the link:
http://www.yeniduzen.com/sagir-insan-bile-vicdaninin-sesini-duyar-konusun-artik-insanlik-konussun-10667yy.htm

Λόγια από ένα αναγνώστη που βοήθησε να βρεθούν οστά στον Άγιο Ιλαρίωνα…

Λόγια από ένα αναγνώστη που βοήθησε να βρεθούν οστά στον Άγιο Ιλαρίωνα…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ένας από τους υπέροχους Τουρκοκύπριους αναγνώστες, που είχε δείξει πέρσι στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων δύο πιθανούς τόπους ταφής στη στρατιωτική περιοχή Αγίου Ιλαρίωνα, είναι πολύ χαρούμενος αφού στις εκταφές εκεί βρέθηκαν τα οστά συνολικά έξι «αγνοουμένων»… Οι εκταφές συνεχίζονται έτσι μέχρι να δημοσιευθεί το άρθρο αυτό, ο αριθμός ίσως να είναι μεγαλύτερος…
Στο παρελθόν είχε επίσης βοηθήσει να βρεθούν τα οστά πέντε Ελληνοκυπρίων «αγνοουμένων» σε ένα καμίνι στην περιοχή Μπογαζιού…
Όταν του τηλεφωνώ για να του πω για την ανεύρεση των οστών, είναι τόσο χαρούμενος και μιλούμε τις επόμενες μέρες…
Λέει, «Μέχρι τώρα βοήθησα να βρεθούν τα οστά 11 «αγνοουμένων»… Νιώθω τόσο χαρούμενος… Μακάρι όλοι να μιλούσαν για αυτά που ξέρουν…»
Αγωνίζεται για χρόνια για το μέρος αυτό στον Άγιο Ιλαρίωνα και είχαμε γράψει πολλές φορές αυτά που μας είχε πει, για ένα καμίνι στην στρατιωτική περιοχή που είχε αδειαστεί και τα οστά είχαν θαφτεί πιο πάνω…
Είχε καλέσει την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων για να του εξασφαλίσουν άδεια για να πάει μαζί τους στον Άγιο Ιλαρίωνα έτσι ώστε να τους δείξει αυτούς τους δύο πιθανούς τόπους ταφής στους οποίους ήταν μάρτυρας…
Τελικά αυτό έγινε δυνατό πέρσι και είμαι τόσο χαρούμενη που με τη βοήθεια του βρέθηκαν τα οστά τουλάχιστον έξι Ελληνοκυπρίων «αγνοουμένων» στην στρατιωτική περιοχή Αγίου Ιλαρίωνα… Τον συγχαίρω για την μεγάλη του ανθρωπιά και τον ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά…
Με επισκέπτεται στην εφημερίδα μας YENIDUZEN και μου δίνει ένα άρθρο που έχει γράψει για να μοιραστεί τα αισθήματα του με τους αναγνώστες μας…
Θέλω να μοιραστώ μαζί σας το γράμμα του….
Έχει γράψει:
«Στην 10 χιλιάδων χρόνων ιστορία του νησιού, η Κύπρος έχει δει πολλά θλιβερά γεγονότα… Πολύ αίμα χύθηκε στο χώμα της… Πολλά δάκρυα έχουν χυθεί… Αυτοί που έκαναν ντροπιαστικές ενέργειες ενάντια στην ανθρωπότητα έχουν πολεμήσει ο ένας τον άλλο σε αυτή τη γη… Αυτοί που ξεκίνησαν τους πολέμους σε αυτή τη γη ποτέ δεν πολέμησαν οι ίδιοι σε εκείνους τους πολέμους… Ποτέ δεν πέθαναν… Ποτέ δεν τους έριξαν σε ένα πηγάδι και ποτέ δεν έγιναν οι ίδιοι «αγνοούμενοι».
Τα παιδιά τους ποτέ δεν έμειναν ορφανά…. Οι νεαρές γυναίκες τους ποτέ δεν έγιναν χήρες… Ποτέ δεν ξέχασαν να χαμογελούν και να κλαίνε όλη τους τη ζωή μετά που πήραν τους συζύγους τους μακριά από αυτές… Ποτέ δεν έφυγαν από τον κόσμο αυτό δακρυσμένες, χάνοντας μια ολόκληρη ζωή με δάκρυα…
Δεν είναι τα δικά τους οστά που ψάχνουν σε πηγάδια, σε καμίνια, σε πρόχειρα χαρακώματα…
Δεν είναι τα δικά τους οστά που είναι μισοθαμμένα στο χώμα, σκορπισμένα σε όλο τον τόπο… Δεν είναι τα δικά τους οστά που δεν θα βρεθούν ποτέ όσο υπάρχει αυτή η γη….
Το πιο δραματικό και λυπηρό θέμα της ιστορίας των 10 χιλιάδων χρόνων του νησιού Κύπρος είναι το θέμα των «αγνοουμένων», που φέρνει τόσο πολύ ανυπόφορο πόνο και λίγη ελπίδα νομίζοντας «ίσως θα επιστρέψει», χάνοντας τόσες πολλές ζωές με αυτό τον τρόπο…
Το ρητό που λέει «Η φωτιά καίει εκεί που αγγίζει» είναι τόσο αληθινό… Είναι αλήθεια… Αλλά η «φωτιά των αγνοουμένων» δεν καίει μόνο εκεί που αγγίζει αλλά μας καίει όλους μας, καίει τα πάντα και πρέπει να καίει τις καρδιές όλων μας…
Αυτοί που έχουν πληροφορίες ή που είναι μάρτυρες πρέπει να μιλήσουν χωρίς άλλη καθυστέρηση. Αυτό είναι καθήκον για την τιμή της ανθρωπιάς. Είναι ευθύνη προς τη χώρα μας, την Κύπρο. Αυτοί που ξέρουν και που παραμένουν σιωπηλοί, θα πεθάνουν με βαριά συνείδηση… Και ποτέ δεν θα αναπαυθούν σε όλη την αιωνιότητα, εκεί που θα ταφούν.
Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ότι το χώμα δεν θα τους θέλει…
Ότι συνέβηκε σχετικά με τους αγνοουμένους, συνέβηκε. Δεν είναι δυνατόν να γυρίσουμε πίσω το χρόνο… Η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων δεν ψάχνει για «αγνοούμενα άτομα», αλλά για τα οστά των «αγνοουμένων»… Δεν είναι σημαντικό ποιος το έκανε αλλά τα απομεινάρια, τα οστά… Εκείνα τα οστά είναι ο αγαπημένος κάποιου, για το γιο τους, την κόρη τους, τη γυναίκα του ή τον άντρα της, τη μητέρα του ή τον πατέρα του, είναι ο αγαπημένος τους. Ή ο αδελφός ή η αδελφή… Αυτό που θέλουμε είναι μόνο να βρεθούν αυτά τα οστά… Είναι η δουλειά «κάποιου άλλου» να βρει ποιος το έκανε και να τους τιμωρήσει… Αυτό είναι το έργο του Παντοδύναμου Θεού…
Κατά τη γνώμη μου δεν πρέπει να ψάξουμε για τους δολοφόνους των «αγνοουμένων»… Αυτοί οι ίδιοι ξέρουν ποιοι είναι. Ας τους αφήσουμε με τη δική τους συνείδηση… Ας πεθάνουν ξέροντας ότι το χώμα δεν τους θέλει και ότι η ψυχή τους δεν θα βρει ποτέ ανάπαυση, ας πεθάνουν με αυτό το βαρύ φορτίο στη ψυχή τους… Όμως αυτοί που ξέρουν, αυτοί που είναι μάρτυρες, αυτοί που έχουν ακούσει, πρέπει να μιλήσουν… Ας βρεθούν τα οστά… Ας έχουν κατάλληλο τάφο… Ας έχουν οι αγαπημένοι τους την ευκαιρία να τους επισκέπτονται και να τους βάζουν λουλούδια και να προσεύχονται για αυτούς… Ας αφήσουμε την καλοσύνη να ξεπεράσει το κακό…
Το κάλεσμα μου είναι προς όλους…
Και ας μην αφήσουμε κανένα να χρησιμοποιήσει αυτό το ανθρωπιστικό θέμα των αγνοουμένων για τη δική του πολιτική. Ας μην αφήσουμε κανένα να παραποιεί το θέμα. Ας μην αφήσουμε κανένα να παίζει «λιγκρί» με τη ζωή και τον πόνο των άλλων…
Το ενδιαφέρον μου σχετικά με τους «αγνοουμένους» ξεκίνησε όταν άρχισα να διαβάζω τα άρθρα και τις συνεντεύξεις της φίλης μου δημοσιογράφου Sevgul Uludag στην εφημερίδα YENIDUZEN… Πόσο πολύ πόνο βίωναν οι άνθρωποι… Πόσα δράματα συνέβηκαν…. Πόσες αθώες ζωές πάρθηκαν… Πως πήραν τις μητέρες και τους πατέρες των παιδιών μακριά από αυτούς, πως νεαρές γυναίκες έγιναν χήρες και πως μητέρες και πατέρες ένιωθαν τον πόνο των «αγνοούμενων» γιων και κόρων τους… Με επηρέασε πάρα πολύ… Έβαλα τον εαυτό μου στη θέση τους…
Κάτι αγγίχθηκε βαθιά μέσα στην καρδιά μου… Θυμούμαι τους σκελετούς που είχα δει σε ένα καμίνι όταν έκανα τη στρατιωτική μου θητεία. Ήταν όλοι στρατιώτες… Διότι ανάμεσα στους σκελετούς ήταν και σφαίρες ιδίου τύπου… Επίσης θυμήθηκα ότι εκείνα τα οστά είχαν θαφτεί κάπου αλλού μετά, τα οστά μετακινήθηκαν σε ένα άλλο σημείο. Το είπα αυτό στη Sevgul. Και αυτή το είπε στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων. Οι Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι λειτουργοί ήρθαν να με επισκεφτούν. Μιλήσαμε… Έδωσα τις πληροφορίες, ζωγράφισα ένα χάρτη… Για δύο χρόνια περιμέναμε για την άδεια εκσκαφής στην στρατιωτική περιοχή. Μετά πέρσι μου τηλεφώνησαν από τη ΔΕΑ. Με ρώτησαν αν θα μπορούσα να μπω στη στρατιωτική περιοχή μαζί τους και να τους δείξω το καμίνι και το δεύτερο τόπο ταφής των οστών. Τους είπα φυσικά και μπορώ… Πρώτα τους έδωσα τις συντεταγμένες των τοποθεσιών από το Google Map. Και τη μέρα που μου τηλεφώνησαν, πήγα και τους έδειξα το καμίνι, όπως επίσης και το μέρος όπου μεταφέρθηκαν τα οστά – το δεύτερο μέρος.
Στο μεταξύ, η επιτροπή βλέποντας το χάρτη μου συνέχιζε τις εκταφές σε ένα άλλο καμίνι πολύ κοντά στη στρατιωτική περιοχή. Πέντε «αγνοούμενοι» βρέθηκαν σε εκείνο το καμίνι… Αυτοί οι πέντε «αγνοούμενοι» δεν είχαν θαφτεί αλλά ριχθεί ο ένας πάνω στον άλλο μέσα στο καμίνι…
Έδειξα τους πιθανούς τόπους ταφής στη στρατιωτική περιοχή τρεις φορές. Όταν τελείωσαν οι εκταφές μέσα και γύρω από το καμίνι, τη Δευτέρα 8 Μαΐου 2017 έδειξα το δεύτερο τόπο ταφής για δεύτερη φορά. Το μέρος αυτό είχε μήκος περίπου δύο μέτρα και πλάτος μισό μέτρο. Ήταν προς τα νοτιοδυτικά-βορειοδυτικά… Όμως έχουν περάσει 33 χρόνια… Υπήρξε μια πυρκαγιά στην περιοχή αυτή και υπήρξαν φυσικές αλλαγές στην περιοχή… Είχα δείξει το μέρος αυτό στη δεύτερη μου επίσκεψη. Ήταν μικρότερο από ότι θυμόμουν… Είχε γίνει και λίγα εκατοστά πιο κοίλο… Τα χόρτα γύρω του ήταν πράσινα αλλά πάνω από αυτό το κοίλο σημείο τα χόρτα ήταν πιο ανοικτό χρώμα και ήταν πιο χαμηλά… Όμως στην τελευταία μου επίσκεψη ήταν πολύ δύσκολο για μένα να βρω το μέρος αυτό. Πήγαινα γύρω σε μια στενή λωρίδα… Αυτή τη φορά τα χόρτα είχαν κιτρινίσει και δεν υπήρχε κανένα ίχνος… Όταν το συνειδητοποίησα, λυπήθηκα πολύ και απογοητεύτηκα… Καθώς συνέχιζα να ψάχνω, ένιωθα ακόμα χειρότερα… Σε ένα μικρό μέρος εκατό τετραγωνικών μέτρων, δεν έβρισκα το σημείο που έμοιαζε με παχνί, απλά λίγο κοίλο… Πέρασε σχεδόν μια ώρα… Ήθελα να κάτσω κάτω και να κλαίω… Όμως αντιστάθηκα στο αίσθημα αυτό… Ένιωθα ότι θα έπεφτα και θα λιποθυμούσα. Εδώ κάτω από τα πόδια μου ήταν «αγνοούμενοι» που ήταν αγαπημένοι κάποιων ανθρώπων και δεν μπορούσαν να τους βρω… Αυτά τα οστά έπρεπε να βρεθούν, να ταφούν σε κατάλληλο τάφο και οι οικογένειες τους να ενωθούν μαζί τους τουλάχιστον με αυτό τον τρόπο… Και για αυτό, η καθυστέρηση ακόμα και ενός λεπτού δεν ήταν αποδεχτή… Αν δεν μπορούσα να δείξω το ακριβές σημείο ολόκληρη η περιοχή θα έπρεπε να σκαφτεί αλλά ήθελα να δείξω το ακριβές σημείο και τα οστά να βρεθούν αμέσως… Τελικά βρήκα το κοίλο σημείο όπως ένα παχνί… Αμέσως άρχισα να τραβώ τα χόρτα από εκεί… Αυτό ήταν το σημείο… Εκείνη τη στιγμή σκεφτόμουν «Αν μετά από τόσα χρόνια και τόσες φυσικές αλλαγές στην περιοχή αυτή, βρεθούν οστά, σημαίνει ότι υπάρχει Θεός… Αν δεν υπάρχει Θεός, τότε υπάρχει κάποια άλλη δύναμη…»
Ψες (Πέμπτη) μου τηλεφώνησε η Sevgul…
«Sevgul, σε παρακαλώ δώσε μου καλά νέα» είπα…
Και μου έδωσε… Μου είπε τα καλά νέα, ότι στο σημείο που είχα δείξει, βρέθηκαν τα οστά που μεταφέρθηκαν από το καμίνι… Ήμουν τόσο χαρούμενος… Ένιωσα χαρά… Ξαφνικά η καρδιά μου χαλάρωσε διότι είχα βοηθήσει κάποιους ανθρώπους να βρουν ειρήνη και να απαλυνθεί λίγο ο πόνος τους… Το βαρύ φορτίο που κουβαλούσα όλα εκείνα τα χρόνια έχει φύγει από πάνω μου… Στο μεταξύ θέλω να ευχαριστήσω στο όνομα της ανθρωπιάς τους διοικητές και το προσωπικό της στρατιωτικής περιοχής που μας βοήθησαν και όλους εκείνους τους διοικητές και λειτουργούς που έδωσαν άδεια για την υλοποίηση των εκταφών εκεί…
Θέλω επίσης να ευχαριστήσω την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και όλους που εργάζονται στη ΔΕΑ «σκάβοντας τρύπες με καρφίτσες» προσπαθώντας να φτάσουν στα οστά των «αγνοουμένων»… Μοιράζομαι τον πόνο όλων των συγγενών των «αγνοουμένων» και λέω «Ας αναπαυθούν εν ειρήνη» για όλους τους «αγνοουμένους»…
Έδωσα στη Sevgul και τους λειτουργούς της ΔΕΑ περισσότερες πληροφορίες για «αγνοουμένους»… Κάθε μέρα, για 30 χρόνια τώρα, αγοράζω την εφημερίδα YENIDUZEN και κάθε πρωί πριν ακόμα πλύνω το πρόσωπο μου, διαβάζω αυτά που έγραψε η Sevgul Uludag για τους «αγνοουμένους»… Μέχρι τώρα έχω βοηθήσει να βρεθούν τα οστά πολλών «αγνοουμένων»… Θα συνεχίζω να το κάνω αυτό όσο ζω… Έτσι ώστε να βοηθήσω να απαλυνθεί ο πόνος εκείνων που δεν γνωρίζω… Διότι αυτό είναι που επιβάλλει η τιμή της ανθρωπιάς… Έτσι ώστε το χώμα να με αγκαλιάσει για πάντα με αγάπη και ένα «Μπράβο»…
Αυτά που έγιναν, έγιναν… Όλα αυτά είναι στο παρελθόν. Τουρκοκύπριοι ή Ελληνοκύπριοι, όλοι θέλουν πίσω τα οστά τους… Έτσι ώστε να μπορούν να έχουν ένα τάφο και αν θα κλάψουν να μπορούν να κλάψουν στον τάφο τους. Αυτό είναι δικαίωμα τους… Δεν μπορεί κανένας να πει «Τα οστά του δικού μου αγνοούμενου πρέπει να βρεθούν, αλλά όχι του δικού τους…» Αυτό δεν συνάδει με την ανθρωπιά… Υπάρχουν 2 χιλιάδες «αγνοούμενοι» και η μεγάλη πλειοψηφία τους είναι αθώοι άνθρωποι… Δεν έχουμε τίποτε να κάνουμε με αυτούς που σκότωσαν. Δεν ψάχνουμε για τους δολοφόνους αλλά για αυτούς που σκοτώθηκαν και έγιναν «αγνοούμενοι»… Ακόμα και ένας κωφός άνθρωπος μπορεί να ακούσει τη φωνή της συνείδησης του… Μιλήστε… Αφήστε την ανθρωπιά να μιλήσει…»

Photo: Εκσκαφές στον Άγιο Ιλαρίωνα - Φώτο από ΔΕΑ…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 25th of June, 2017 Sunday. Same article was published in Turkish in YENİDÜZEN newspaper on the 13th of May 2017 and here is the link:
http://www.yeniduzen.com/sagir-insan-bile-vicdaninin-sesini-duyar-konusun-artik-insanlik-konussun-10667yy.htm

Saying goodbye to “missing” Epifanios Kyriacou from Vitsada…

Saying goodbye to "missing" Epifanios Kyriacou from Vitsada…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

In the morning on the 10th of June 2017 Saturday, Philippos Karatsiolis comes with his car to pick me up from the Ledra Palace checkpoint to go to the funeral of a "missing" Greek Cypriot, Epifanios Kyriacou… Epifanios Kyriacou, a 20 year old young man had gone "missing" in a group of six Greek Cypriot soldiers from Kyra and one of my readers with a wonderful, humanitarian heart had helped us to show their burial site in Masari… My reader had been a seven year old child and right after 1974, he had been going through Masari on a donkey with his grandfather – his grandfather had seen the dead bodies while passing by and had stopped his donkey and got down and had told his grandson:
"Come… We cannot leave them like that… We need to bury them…"
And they had buried them…
This Turkish Cypriot boy would keep this as a secret and one day would call me to tell me about it and we would agree to go so he can show me and the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee this burial site… CMP would start digging and they would find the remains of the six Greek Cypriot "missing", among them Epifanios Kyriacou whose funeral we are going to…
I have a wreath with colourful flowers to lay near his coffin… They have all been buried and now is the last funeral from that group…
Philippos had been in that team because they were in the same unit of 281 with the group of six "missing" Greek Cypriots… He has written books about his village Tymbou as well as about his unit… He gives me his books now and we plan to meet again with a friend who agreed to translate for us since he speaks no English and I speak no Greek… I am grateful that he is taking me to the funeral at Agion Panton Church at Engomi…
Another reader had helped us to find the burial site of a group "missing" from Strongylos, among which was the "missing" grandfather of Epfanios Kyriacou…
In the church I meet the family of Epifanios: His brother Kyriacos and his sister Maria… Their father Spyros had passed away two years ago but his mother Eleni is here… She is so sad and so is Maria and everyone else… When I tell Mrs. Eleni who I am she gets excited and thanks me for going to the funeral… She starts telling me that in her village Vitsada, they were mixed and they lived together with Turkish Cypriots and she had a lot of good friends among them… Her daughter Maria helps us to communicate…
Epifanios is in a small coffin as the funeral continues…
I want to say to him, "Dear Epifanios, if you could lift your head up from your coffin, you would see so much love for you… Look at your mother, who waited for you all those years… When I met her now, she asked me to find you… Her daughter Maria told her that we did find you, that you are in that coffin… Perhaps it is better for her to be in this way – it will hurt her less although the damage is already done…
All those years dear Epifanios… All those young men and young women and all those old men and old women and all those children under the soil to be uncovered so they can return to their families for a decent burial…
You were killed with your friends and you lay down in the open plains of Masari together – a small boy of seven saw where you were buried because his grandfather, feeling sorry that your bodies were left out in the open took pity and buried you all… If you had a chance to know this boy you would become such good friends… He too is a refugee from a village in Cyprus where he cannot return and he is from a very poor family but what is wealth dear Epifanios? No one can take their wealth to the grave – so this young boy who has grown to a very decent person is a worker – he struggles to survive with his family on this land with human dignity… All those years he knew, he kept it locked inside him until he was encouraged by his mastro to call me and tell me… And he did and we went and he showed in January 2013… When the DNA analysis was final and your identities became clear, I would find your photos with the help of some Greek Cypriot friends and print them on my page in Yeniduzen… He would call me and tell me he felt good and he felt bad – because he remembered those days when they buried you…
This funeral is your final journey on this earth dear Epifanios… We all came to say goodbye to you after so many years… From the open plains of Masari, you came here to this church, in this small coffin…
I held the hand of your mother dear Epifanios and I saw her pain… I held the hand of your sister Maria and saw her pain… Everyone was so sad today in the church, we all cried for you dear Epifanios… We cried tears because you couldn't have a life of your own… Your life stopped at 20 years – you couldn't grow from a young man to a mature person, you couldn't get married, you couldn't have children, you couldn't eat and drink and work and worry about what will happen to all of us on this island where constantly there is uncertainty about the future of all of us…
We all worry dear Epifanios except a handful of people who run things in this country and outside this country from their posh offices… A handful of "powerful" people who send young men like you to die for their own articulate plans to divide and rule… They send young men like you to die in wars that they decide to start or to finish… They send you without any care, without losing any sleep over it – they draw and redraw maps, they move populations, they create misery and it is always people like us, the ordinary people who barely try to survive on this land, the poor, the desperate, the ones who try to survive… The ones who try to live with human dignity on this land… They steal our lives, our sons, our land, they steal because that is their nature dear Epifanios and we travel like a ship without a captain in rough seas all these years, all of us, being thrown this way and that way and meanwhile always losing, always having to start from scratch, always trying to raise our kids, get enough to eat, to educate them and with a hope for a better life…
The little boy who had seen you sprawled without life in the plains of Masari has children too now… He too worries about the future of this island… Maria, your sister has a daughter Eleni – she gave her the name of your mother… All your cousins are here, people from all the neighbouring villages like Lefkonico and Gouphes… They all cry for you dear Epifanios, they all came to say goodbye to you, a life taken too early, too violently, a life ended in too much of a rush…
I promise you dear Epifanios that we will continue to struggle for peace on this land so that the lives of young men like you are not stolen from us… We are still trying to collect the remains of all those Turkish Cypriots and all those Greek Cypriots killed in conflicts of 1963-1974 that are buried all over Cyprus in secret graves – we are still trying to collect the fossils of war when a bunch of "powerful" people inside and outside Cyprus are playing with fire again and are trying to create a new bloody conflict in Cyprus again… We haven't even finished collecting the remains from the last war in Cyprus and now they are planning to increase tension and again steal the lives of young people like you once again…
Those who know pain don't want any more conflict on this land dear Epifanios… Those who have lost don't want others to lose…
I promise you we will do everything possible to stop another conflict on this land so that we don't need to attend very sad funerals like this…
Rest in peace dear Epifanios, knowing that we will continue our struggle for a better life on this island…"

11.6.2017

Photo: The mother and sister of Epifanios Kyriacou at the funeral…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 18th of June 2017, Sunday.

Αποχαιρετώντας τον «αγνοούμενο» Επιφάνιο Κυριάκου από τη Βιτσάδα…

Αποχαιρετώντας τον «αγνοούμενο» Επιφάνιο Κυριάκου από τη Βιτσάδα…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Το πρωί του Σαββάτου 10 Ιουνίου 2017, ο Φίλιππος Καρατσιόλης έρχεται με το αυτοκίνητο του για να με πάρει από το οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας και να πάμε στην κηδεία ενός «αγνοούμενου» Ελληνοκυπρίου, του Επιφάνιου Κυριάκου… Ο Επιφάνιος Κυριάκου ένας νεαρός άντρας 20 χρονών είχε γίνει «αγνοούμενος» με μια ομάδα έξι Ελληνοκυπρίων στρατιωτών από την Κυρά και ένας από τους αναγνώστες μου με τη θαυμάσια ανθρωπιστική καρδιά του μας βοήθησε να δείξουμε τον τόπο ταφής τους στο Μάσαρη… Ο αναγνώστης μου ήταν επτά χρονών παιδί και ακριβώς μετά το 1974, πήγαινε μέσα από το Μάσαρη πάνω σε ένα γάιδαρο με τον παππού του – ο παππούς του είχε δει τα νεκρά σώματα ενώ περνούσαν και σταμάτησε το γάιδαρο του και κατέβηκε και είχε πει στον εγγονό του:
«Έλα… Δεν μπορούμε να τους αφήσουμε έτσι… Πρέπει να τους θάψουμε…»
Και τους έθαψαν…
Το Τουρκοκύπριο αγόρι το κράτησε μυστικό και μια μέρα μου τηλεφώνησε για να μου μιλήσει για αυτό και συμφωνήσαμε να πάμε έτσι ώστε να δείξει σε μένα και τους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων τον τόπο ταφής… Η ΔΕΑ ξεκίνησε εκσκαφές και βρήκε τα οστά έξι Ελληνοκυπρίων «αγνοουμένων», ανάμεσα σε αυτούς και ο Επιφάνιος Κυριάκου, στου οποίου την κηδεία πάμε τώρα…
Έχω μαζί μου ένα στεφάνι με πολύχρωμα λουλούδια για να βάλω πάνω στο φέρετρο του… Έχουν όλοι θαφτεί και τώρα είναι η τελευταία κηδεία από εκείνη την ομάδα…
Ο Φίλιππος ήταν σε εκείνη την ομάδα διότι ήταν στην ίδια μονάδα του 281, με την ομάδα των έξι «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων… Έχει γράψει βιβλία για το χωριό του την Τύμπου, όπως επίσης και για τη μονάδα του… Μου δίνει τώρα τα βιβλία του και προγραμματίζουμε να συναντηθούμε ξανά με ένα φίλο που συμφώνησε να μας μεταφράσει αφού δεν μιλά καθόλου αγγλικά και εγώ δεν μιλώ ελληνικά… Είμαι ευγνώμων που με παίρνει στην κηδεία στην εκκλησία Αγίων Πάντων στην Έγκωμη…
Ένας άλλος αναγνώστης μας είχε βοηθήσει να βρούμε τον τόπο ταφής της ομάδας των «αγνοουμένων» από τον Στρογγυλό, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο «αγνοούμενος» παππούς του Επιφάνιου Κυριάκου…
Στην εκκλησία συναντώ την οικογένεια του Επιφάνιου: τον αδελφό του Κυριάκο και την αδελφή του Μαρία… Ο πατέρας τους Σπύρος έχει πεθάνει πριν από δύο χρόνια αλλά η μητέρα του Ελένη είναι εδώ… Είναι τόσο λυπημένη, όπως και η Μαρία και όλοι οι άλλοι… Όταν λέω στην κυρία Ελένη ποια είμαι ενθουσιάζεται και με ευχαριστεί που πήγα στην κηδεία… Αρχίζει να μου λέει ότι το χωριό της Βιτσάδα, ήταν μικτό και ζούσαν μαζί με τους Τουρκοκύπριους και είχε πολλούς καλούς φίλους ανάμεσα τους… Η κόρη της Μαρία μας βοηθά να επικοινωνήσουμε…
Ο Επιφάνιος είναι σε ένα μικρό φέρετρο και η κηδεία συνεχίζει…
Θα ήθελα να του πω, «Αγαπητέ μου Επιφάνιε, αν μπορούσες να σηκώσεις το κεφάλι σου από το φέρετρο σου, θα έβλεπες τόση πολλή αγάπη για σένα… Κοίτα τη μητέρα σου, που σε περίμενε όλα αυτά τα χρόνια… Όταν την συνάντησα τώρα, μου ζήτησε να σε βρω… Η κόρη της Μαρία της είπε ότι σε βρήκαμε και ότι είσαι σε εκείνο το φέρετρο… Ίσως είναι καλύτερα για εκείνη να είναι έτσι – θα την πληγώσει λιγότερο παρόλο που η ζημιά έχει ήδη γίνει…
Όλα εκείνα τα χρόνια αγαπητέ μου Επιφάνιε… Όλοι εκείνοι οι νεαροί άντρες και οι νεαρές γυναίκες και όλοι εκείνοι οι ηλικιωμένοι άντρες και ηλικιωμένες γυναίκες και όλα εκείνα τα παιδιά κάτω από τη γη περιμένουν να ξεσκεπαστούν έτσι ώστε να επιστρέψουν στις οικογένειες τους για αξιοπρεπή ταφή…
Σκοτώθηκες με τους φίλους σου και κειτόσασταν μαζί στα ανοικτά χωράφια του Μάσαρη – ένα μικρό αγόρι επτά χρονών είδε εκεί που ήσασταν θαμμένοι διότι ο παππούς του λυπήθηκε που τα σώματα σας αφέθηκαν έτσι και σας έθαψε όλους… Αν είχες την ευκαιρία να γνωρίσεις το αγόρι αυτό θα γινόσασταν τόσο καλοί φίλοι… Και αυτός είναι πρόσφυγας από ένα χωριό στην Κύπρο όπου δεν μπορεί να επιστρέψει και είναι από πολύ φτωχή οικογένεια, αλλά τι είναι ο πλούτος αγαπητέ μου Επιφάνιε; Κανένας δεν μπορεί να πάρει τα πλούτη του στον τάφο – έτσι αυτό το νεαρό αγόρι που μεγάλωσε και έγινε ένας πολύ αξιοπρεπής άνθρωπος είναι εργάτης – αγωνίζεται να επιβιώσει με την οικογένεια του σε αυτή τη γη με ανθρώπινη αξιοπρέπεια… Όλα εκείνα τα χρόνια ήξερε, το κράτησε κλειδωμένο μέσα του μέχρι που ο προϊστάμενος του τον ενθάρρυνε να μου τηλεφωνήσει και να μου πει… Και το έκανε και πήγαμε και έδειξε τον τόπο τον Ιανουάριο του 2013… Όταν οι εξετάσεις του DNA ήταν τελικές και οι ταυτότητες σας έγιναν σαφείς, βρήκα τις φωτογραφίες σου και με τη βοήθεια κάποιων Ελληνοκύπριων φίλων τις δημοσίευσα στη σελίδα μου στην εφημερίδα Yeniduzen… Μου τηλεφώνησε και μου είπε ότι ένιωσε καλά, αλλά ένιωσε και άσχημα – διότι θυμήθηκε εκείνες τις μέρες όταν σε είχαν θάψει…
Αυτή η κηδεία είναι το τελευταίο σου ταξίδι σε αυτή τη γη αγαπητέ μου Επιφάνιε… Έχουμε έρθει όλοι για να σε αποχαιρετήσουμε μετά από τόσα πολλά χρόνια… Από τα ανοικτά χωράφια στο Μάσαρη ήρθες εδώ σε αυτή την εκκλησία, σε αυτό το μικρό φέρετρο…
Κράτησα το χέρι της μητέρας σου αγαπητέ μου Επιφάνιε και είδα τον πόνο της… Κράτησα το χέρι της αδελφής σου Μαρίας και είδα τον πόνο της… Όλοι ήταν τόσο λυπημένοι σήμερα στην εκκλησία, όλοι κλάψαμε για σένα αγαπητέ μου Επιφάνιε… Κλάψαμε με δάκρυα διότι δεν μπόρεσες να έχεις τη δική σου ζωή… Η ζωή σου σταμάτησε στα 20 σου χρόνια – δεν μπόρεσες ούτε να μεγαλώσεις από νεαρός άντρας σε ώριμο άτομο, δεν μπόρεσες να παντρευτείς, δεν μπόρεσες να κάνεις παιδιά, δεν μπόρεσες να φας και να πιείς και να εργαστείς και να ανησυχήσεις για το τι θα γίνει σε όλους μας σε αυτό το νησί όπου υπάρχει συνεχώς μια αβεβαιότητα για το μέλλον όλων μας…
Όλοι μας ανησυχούμε αγαπητέ μου Επιφάνιε, εκτός μια χούφτα ανθρώπων που διοικούν τα πράγματα σε αυτή τη χώρα και έξω από τη χώρα από τα πολυτελή γραφεία τους… Μια χούφτα «ισχυρών» ανθρώπων που στέλνουν νεαρούς άντρες όπως εσένα για να πεθάνουν για τα δικά τους αρθρωτά σχέδια του διαίρει και βασίλευε… Στέλνουν νεαρούς άντρες σαν εσένα να πεθάνουν σε πολέμους που αυτοί αποφασίζουν να ξεκινήσουν ή να τελειώσουν… Σας στέλνουν χωρίς καμιά έγνοια, χωρίς να χάσουν τον ύπνο τους – σχεδιάζουν και ξανασχεδιάζουν χάρτες, μετακινούν πληθυσμούς, δημιουργούν μιζέρια και πάντοτε είναι άνθρωποι σαν εμάς, οι απλοί άνθρωποι που μόλις και καταφέρνουν να επιβιώσουν σε αυτή τη γη, οι φτωχοί, οι απελπισμένοι, αυτοί που προσπαθούν να επιβιώσουν… Αυτοί που προσπαθούν να ζήσουν με ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε αυτή τη γη… Κλέβουν τη ζωή μας, τους γιους μας, τη γη μας, κλέβουν διότι αυτή είναι η φύση τους αγαπητέ μου Επιφάνιε και όλα αυτά τα χρόνια ταξιδεύουμε σαν πλοίο χωρίς καπετάνιο σε θαλασσοταραχή, όλοι μας, ριχνόμαστε με αυτό και τον άλλο τρόπο και στο μεταξύ πάντοτε χάνουμε, πάντοτε έχουμε να ξεκινήσουμε από το τίποτα, πάντοτε προσπαθούμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, να έχουμε αρκετά να φάμε, να τα σπουδάσουμε και με την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή…
Το μικρό αγόρι που σε είχε δει απλωμένο χωρίς ζωή στα χωράφια του Μάσαρη έχει παιδιά τώρα… Και αυτός ανησυχεί για το μέλλον του νησιού αυτού… Η Μαρία, η αδελφή σου έχει μια κόρη, την Ελένη – της έδωσε το όνομα της μητέρας σας… Όλα τα ξαδέλφια σου είναι εδώ, άνθρωποι από όλα τα γειτονικά χωριά όπως το Λευκόνοικο και τις Γούφες… Κλαίνε όλοι για σένα αγαπητέ μου Επιφάνιε, έχουν όλοι έρθει για να σε αποχαιρετήσουν, μια ζωή που πάρθηκε πολύ νωρίς, πολύ βίαια, μια ζωή που τελείωσε σε πολύ μεγάλη βιασύνη…
Σου υπόσχομαι αγαπητέ μου Επιφάνιε ότι θα συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για την ειρήνη σε αυτή τη γη έτσι ώστε η ζωή νεαρών αντρών όπως εσένα να μην κλέβεται από εμάς… Ακόμα προσπαθούμε να μαζέψουμε τα οστά όλων εκείνων των Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων που σκοτώθηκαν στις συγκρούσεις του 1963-1974 που είναι θαμμένοι σε όλη την Κύπρο σε μυστικούς τάφους – ακόμα προσπαθούμε να μαζέψουμε τα απολιθώματα του πολέμου ενώ μια ομάδα «ισχυρών» ατόμων εντός και εκτός της Κύπρου παίζουν ξανά με τη φωτιά και προσπαθούν να δημιουργήσουν ξανά μια νέα αιματηρή σύγκρουση στην Κύπρο… Δεν έχουμε καν τελειώσει να μαζεύουμε τα οστά από τον προηγούμενο πόλεμο στην Κύπρο και τώρα προγραμματίζουν να αυξήσουν την ένταση και ξανά να κλέψουν τη ζωή νεαρών ατόμων όπως εσένα…
Εκείνοι που ξέρουν τον πόνο δεν θέλουν άλλη σύγκρουση σε αυτή τη γη αγαπητέ μου Επιφάνιε… Εκείνοι που έχουν χάσει δεν θέλουν άλλους να χάσουν…
Σου υπόσχομαι ότι θα κάνουμε ότι είναι δυνατό για να σταματήσουμε μια άλλη σύγκρουση σε αυτή τη γη, έτσι ώστε να μην χρειάζεται να παραβρισκόμαστε σε πολύ λυπηρές κηδείες όπως αυτή…
Αναπαύσου εν ειρήνη αγαπητέ μου Επιφάνιε, ξέροντας ότι θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας για μια καλύτερη ζωή σε αυτό το νησί…»

Photo: Η μητέρα και η αδελφή του Επιφάνιου Κυριάκου στην κηδεία…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 18th of June 2017, Sunday.

Story of the innocent shop keeper kidnapped from Ermou…

Story of the innocent shop keeper kidnapped from Ermou…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

A Turkish Cypriot reader would call me and tell me two stories where a Turkish Cypriot had been involved back in 1974 – tragic stories of two "missing" Greek Cypriots and he would say that the Turkish Cypriot involved with the killing and the "disappearance" of these two "missing" Greek Cypriots would die very young after a short while in a traffic accident, leaving behind small kids and his tearful wife…
I would publish his story about the two "missing" Greek Cypriots on my pages in the YENIDUZEN newspaper in order to see if we can get a response from my other readers… And yes, we would get a response and would find out more details about one of the "missing" persons…
But first things first… Let me write what my reader had told me about the two "missing" Greek Cypriots that I would publish in YENIDUZEN on the 14th of April 2017… He said:
"What I would tell you has never been written anywhere before… Those who were witnesses and know these two stories, only they know…
I was a witness to a tragic incident that would freeze one's blood…
In 1974, we had been around the market place – bandabuliya – of the Turkish Cypriots, in the centre of the walled city of Nicosia… In those days the Turkish Cypriot soldiers had opened holes from inside the shops going all the way to the Ledra Street and those areas… It was such a coincidence that the moment they had entered a shop, the shop owner or someone who worked at that shop had opened the door of his shop and would go in! They would take him as a prisoner of war and kidnap him from there and would take him back to the Turkish Cypriot side to where we were, from the way they had gone there…
I remember that there arose a discussion about "What shall we do with this Greek Cypriot prisoner of war?"
One of those present there – and he had been a well-known person – would "volunteer" to take him to Geunyeli and to kill him. And he would do that… And after he took this Greek Cypriot prisoner, that Greek Cypriot would go "missing"… Perhaps you can find out from the Cyprus Missing Persons' Committee which Greek Cypriot had had a shop around the Ledra Street that is "missing"… If he actually took him to Geunyeli like he claimed he would, perhaps some of your readers from Geunyeli would help and we could find out where he had been buried…
The well-known person – he had been quite young at the time, maybe in his early twenties – who took this Greek Cypriot and made him "disappear" was involved in another incident…
A Greek Cypriot, above middle age, had gone to bring some basic needs like fresh underwear and other clothing and some cigarettes to his son who had been serving around the Pedaios River in Nicosia where the British High Commission and the Golf Club are… Somehow he would be caught by some Turkish Cypriots…
There is a house on the former Shakespeare Avenue and this house is a branch of an establishment now.
The elderly man was taken to this house for questioning and while the questioning about where he had come from and what he had been doing there, the person I told you about, the one who "volunteered" to kill the Greek Cypriot kidnapped from his shop, the same person I mean would take out his pistol and would shoot this elderly man… The elderly Greek Cypriot would die – the questioning had not finished and all those present there would be shocked…
I have no idea about where this elderly man had been buried. I believe that in those times, a Greek Cypriot killed in that area would have been buried at the Tekke Bahchesi (Tekke's Gardens) in Nicosia… Maybe if you publish what I am saying in POLITIS where you have a weekly column, one of your Greek Cypriot readers would tell you about this elderly man, who he was and so on…
The person who "volunteered" to kill these two civilian Greek Cypriots, after a few years would die in a traffic accident… His children too would become orphans and his wife too would become a widow…
Our elderly people always used to say, "What goes around comes around" but I had never believed such things… But this horrible example made me really think… I wonder how many tears the wives and children of those two innocent Greek Cypriots shed, I wonder how much pain they felt and they may still be looking for their "missing" persons…
If I knew where they had been buried, I would tell you without any hesitance… Maybe if you publish this story that I am telling you, someone with enough humanity would come out and say where they are buried…"
I would publish his story and would call on my readers to call me and give me information anonymously… And soon afterwards, I would get a response from a Greek Cypriot reader of mine, about one of the "missing" persons that I had written about… He would give me a name so I could find out more… And I would do an investigation to find out more…
He would call me and tell me the following story:
"The person you are talking about, the "missing" person who had been kidnapped from his shop was Kyriacos Agrotis who had had a shop in the Ermou Street… I am also sending you a photograph of him…
Kyriacos Agrotis Christophi as you can gather from his name was from the village Agros… He was born in 1918 and was married to Mrs. Giorgoulla. They had two kids… He was a clothes merchant and had a shop at the Ermou and Kykkos Street.
In 1974, part of the Paphos Street and part of Ermou had been taken over by some Turkish soldiers but part of Ermou was not under occupation…
I believe it might have been the 25th of July 1974 when Kyriacos Agrotis went together with a relative of his to check on his shop. I think he had gone with his bicycle and as soon as he opened his shop they heard him scream and then they would never get any news of him from then on…
Actually we find out now from what you are writing that some Turkish Cypriot soldiers kidnapped him from his shop and he would go "missing"…"
I thank both my Turkish Cypriot and Greek Cypriot readers who have informed me about these two "missing" persons and shared what they knew…
I would do more investigation about the "missing" Kyriacos Agrotis and would find out that his remains had been found in a mass grave behind the Nicosia prison in the northern part of our island, a mass grave where 16 "missing" persons had been buried… Through DNA testing, the Cyprus Missing Persons' Committee would identify him and would return his remains to his family to be buried… His funeral took place on the 14th of December 2016, I find out… May he rest in peace…
I share the pain of the family of Kyriacos Agrotis…
And I want to call on my readers to tell me about the second "missing" person that my reader is talking about, the elderly gentleman who had gone to take basic needs to his son who had been serving somewhere around the Pedaios River where the British High Commission and the Golf Club are in Nicosia – that dividing line not far from Agios Dometios…
Please call me with or without your name on my CYTA phone – 99 966518 and tell me if you know something about this Greek Cypriot "missing", whether you know who he is, whether his remains had been found… I would appreciate your help…
In this wild jungle called the earth, only if we retain our humanity we can help each other and we can reach a point where we understand each other's pain…
Thank you again to all my readers who try to help me… They are one of the reasons why I continue to write and continue to investigate and continue to struggle for better days on this land…

7.5.2017

Photo: Kyriacos Agrotis…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 11th of June 2017, Sunday.

(**) Links to my articles on same subject published in Turkish in YENİDÜZEN newspaper on my pages called "Cyprus: The Untold Stories" on the 11th of April 2017 and on the 5th of May 2017:

http://www.yeniduzen.com/iki-kibrislirum-sivil-insani-infaz-etmeye-gonullu-olan-sahis-genc-yasta-trafikte-olm-10524yy.htm

http://www.yeniduzen.com/sozunu-ettiginiz-kayip-sahis-ermudaki-dukkanindan-kacirilan-kiriakos-agrotis-idi-10624yy.htm

Η ιστορία του αθώου καταστηματάρχη που απάχθηκε από την οδό Ερμού…

Η ιστορία του αθώου καταστηματάρχη που απάχθηκε από την οδό Ερμού…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ένας Τουρκοκύπριος αναγνώστης μου τηλεφώνησε και μου είπε δυο ιστορίες στις οποίες ήταν αναμεμειγμένος κάποιος Τουρκοκύπριος το 1974 – τραγικές ιστορίες δύο «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων και μου είπε ότι ο Τουρκοκύπριος που ήταν αναμεμειγμένος με τη δολοφονία και την «εξαφάνιση» αυτών των δύο «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων πέθανε πολύ νεαρός σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, λίγο καιρό μετά, αφήνοντας πίσω του μικρά παιδιά και τη γυναίκα του να κλαίει…
Δημοσίευσα στις σελίδες μου στην εφημερίδα YENIDUZEN την ιστορία του για τους δύο «αγνοούμενους» Ελληνοκύπριους, για να δούμε αν θα είχαμε ανταπόκριση από τους άλλους αναγνώστες μου… Και ναι, είχαμε ανταπόκριση και βρήκαμε περισσότερες λεπτομέρειες για τον ένα από τους «αγνοούμενους»…
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή… Θα γράψω τι μου είχε πει ο αναγνώστης μου για τους δύο «αγνοούμενους» Ελληνοκύπριους, το οποίο είχα δημοσιεύσει στην εφημερίδα YENIDUZEN στις 14 Απριλίου 2017… Μου είχε πει:
«Αυτό που θα σου πω δεν έχει γραφτεί πουθενά πριν από τώρα… Αυτοί που ήταν μάρτυρες και ξέρουν αυτές τις δύο ιστορίες, τις ξέρουν μόνο αυτοί…
Ήμουν μάρτυρας σε ένα τραγικό περιστατικό που πάγωσε το αίμα μου…
Το 1974 ήμασταν γύρω από τη δημοτική αγορά – το παντοπωλείο – των Τουρκοκυπρίων, στο κέντρο της εντός των τειχών πόλης της Λευκωσίας… Εκείνες τις μέρες οι Τουρκοκύπριοι στρατιώτες είχαν ανοίξει τρύπες μέσα από τα καταστήματα και πήγαιναν μέχρι την οδό Λήδρας και εκείνες τις περιοχές… Ήταν τέτοια σύμπτωση που τη στιγμή που είχαν μπει σε ένα κατάστημα, ο ιδιοκτήτης του καταστήματος ή κάποιος που δούλευε σε εκείνο το κατάστημα, είχε ανοίξει την πόρτα του καταστήματος του και μπήκε μέσα! Τον πήραν αιχμάλωτο πολέμου και τον απήγαγαν από εκεί και τον πήραν πίσω στην τουρκοκυπριακή πλευρά όπου βρισκόμασταν εμείς, από το σημείο όπου είχαν μπει…
Θυμούμαι ότι ξεκίνησε μια συζήτηση για το «Τι θα κάνουμε με αυτόν τον Ελληνοκύπριο αιχμάλωτο πολέμου;»
Ένας από τους παρόντες εκεί – και ήταν ένα πολύ γνωστό άτομο – «προσφέρθηκε» να τον πάρει στο Κιόνελι και να τον σκοτώσει. Και το έκανε…. Και αφού πήρε αυτόν τον Ελληνοκύπριο κρατούμενο, ο Ελληνοκύπριος αυτός έγινε «αγνοούμενος»… Ίσως να μπορείς να βρεις από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ποιος Ελληνοκύπριος είχε κατάστημα κοντά στην οδό Λήδρας και είναι «αγνοούμενος»… Αν πράγματι τον πήρε στο Κιόνελι όπως ισχυρίστηκε ότι θα έκανε, ίσως κάποιοι αναγνώστες σου από το Κιόνελι να μπορούν να βοηθήσουν και να βρούμε που είχε θαφτεί…
Το γνωστό άτομο – ήταν αρκετά νεαρός τότε, ίσως 20-25 χρονών – που πήρε αυτόν τον Ελληνοκύπριο και τον έκανε να «εξαφανιστεί» – ήταν αναμεμειγμένος και σε ένα άλλο περιστατικό…
Ένας Ελληνοκύπριος, πιο μεγάλος από μεσήλικας, είχε πάει για να πάρει τα αναγκαία όπως καθαρά εσώρουχα και άλλο ρουχισμό και λίγα τσιγάρα στο γιο του που υπηρετούσε γύρω από τον Πεδιαίο ποταμό στη Λευκωσία, εκεί που βρίσκεται η Βρετανική Ύπατη Αρμοστεία και η Λέσχη του Γκολφ… Με κάποιο τρόπο πιάστηκε από κάποιους Τουρκοκύπριους…
Υπάρχει ένα σπίτι στην πρώην λεωφόρο Σαίξπηρ και το σπίτι αυτό είναι τώρα υποκατάστημα ενός ιδρύματος.
Ο ηλικιωμένος άντρας μεταφέρθηκε για ανάκριση στο σπίτι αυτό και ενώ τον ανέκριναν για το μέρος από το οποίο είχε έρθει και τι έκανε εκεί, το άτομο για το οποίο σου είχα πει, αυτός που «προσφέρθηκε» να σκοτώσει τον Ελληνοκύπριο που απάχθηκε από το κατάστημα του, το ίδιο αυτό άτομο έβγαλε το πιστόλι του και πυροβόλησε αυτόν τον ηλικιωμένο άντρα… Ο ηλικιωμένος Ελληνοκύπριος πέθανε – η ανάκριση δεν είχε τελειώσει και όλοι οι παρόντες σοκαρίστηκαν…
Δεν έχω ιδέα για το που είχε θαφτεί αυτός ο ηλικιωμένος άντρας. Πιστεύω ότι εκείνο τον καιρό, ένας Ελληνοκύπριος που σκοτώθηκε σε εκείνη την περιοχή θα θαβόταν στους Κήπους του Tekke (Tekke Bahchesi) στη Λευκωσία… Ίσως αν δημοσιεύσεις αυτά που σου λέω στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ, όπου έχεις εβδομαδιαία στήλη, κάποιος από τους Ελληνοκύπριους αναγνώστες σου θα σου πει για αυτόν τον ηλικιωμένο άντρα, ποιος ήταν κτλ….
Το άτομο που «προσφέρθηκε» να σκοτώσει αυτούς τους δύο πολίτες Ελληνοκύπριους, πέθανε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα μετά από μερικά χρόνια… Τα παιδιά του έγιναν ορφανά και η γυναίκα του χήρα…
Οι ηλικιωμένοι μας πάντοτε έλεγαν «Ο τροχός γυρίζει» (αυτά που κάνεις, τα παθαίνεις) αλλά ποτέ δεν πίστευα τέτοια πράγματα… Όμως αυτό το τρομερό παράδειγμα με έκανε να σκεφτώ πραγματικά… Αναρωτιέμαι πόσα δάκρυα έριξαν οι γυναίκες και τα παιδιά εκείνων των δύο αθώων Ελληνοκυπρίων, αναρωτιέμαι πόσο πόνο ένιωσαν και μπορεί ακόμα να ψάχνουν για τους «αγνοούμενους» τους…
Αν γνώριζα που είχαν θαφτεί, θα σου έλεγα χωρίς δισταγμό… Ίσως αν δημοσιεύσεις την ιστορία αυτή που σου λέω, κάποιος με αρκετή ανθρωπιά θα έρθει και θα πει που είναι θαμμένοι…»
Δημοσίευσα την ιστορία του και κάλεσα τους αναγνώστες μου να μου τηλεφωνήσουν και να μου δώσουν ανώνυμα πληροφορίες… Και σύντομα μετά, είχα ανταπόκριση από ένα Ελληνοκύπριο αναγνώστη μου, για ένα από τους «αγνοούμενους» για τον οποίο είχα γράψει… Μου έδωσε ένα όνομα για να μάθω περισσότερα… Και έκανα έρευνα και βρήκα περισσότερα…
Μου τηλεφώνησε και μου είπε την ακόλουθη ιστορία:
«Το άτομο στο οποίο αναφέρεσαι, ο «αγνοούμενος» που είχε απαχθεί από το κατάστημα του ήταν ο Κυριάκος Αγρότης, που είχε κατάστημα στην οδό Ερμού… Σου στέλνω επίσης και φωτογραφία του…
Ο Κυριάκος Αγρότης Χριστοφή, όπως μπορείτε να καταλάβετε από το όνομα του, ήταν από το χωριό Αγρός… Γεννήθηκε το 1918 και ήταν παντρεμένος με την κυρία Γιωργούλα. Είχαν δύο παιδιά… Ήταν έμπορος ρούχων και είχε κατάστημα στην οδό Ερμού και οδό Κύκκου.
Το 1974, μέρος της οδού Πάφου και μέρος της οδού Ερμού είχε καταληφθεί από μερικούς Τούρκους στρατιώτες, όμως μέρος της Ερμού δεν ήταν υπό κατοχή…
Πιστεύω ότι ήταν στις 25 Ιουλίου 1974, όταν ο Κυριάκος Αγρότης πήγε μαζί με ένα συγγενή του για να ελέγξει το κατάστημα του. Νομίζω ότι είχε πάει με το ποδήλατο του και μόλις άνοιξε το κατάστημα του τον άκουσαν να ουρλιάζει και μετά από τότε δεν είχαν καθόλου νέα του…
Κατ' ακρίβεια τώρα μαθαίνουμε, από αυτά που γράφεις, ότι κάποιοι Τουρκοκύπριοι στρατιώτες τον απήγαγαν από το κατάστημα του και έγινε «αγνοούμενος»…»
Ευχαριστώ και τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους αναγνώστες μου που με ενημέρωσαν για αυτούς τους δύο «αγνοούμενους» και μοιράστηκαν αυτά που ήξεραν…
Κάνω περισσότερη έρευνα για τον «αγνοούμενο» Κυριάκο Αγρότη και βρίσκω ότι τα οστά του είχαν βρεθεί σε ένα μαζικό τάφο στις φυλακές της Λευκωσίας στο βόρειο μέρος του νησιού μας, σε ένα μαζικό τάφο όπου είχαν θαφτεί 16 «αγνοούμενοι»… Μετά από τις εξετάσεις του DNA, η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων τον ταυτοποίησε και επέστρεψε τα οστά του στην οικογένεια του για ταφή… Έμαθα ότι η κηδεία του έγινε στις 14 Δεκεμβρίου 2016… Ας αναπαυθεί εν ειρήνη…
Μοιράζομαι τον πόνο της οικογένειας του Κυριάκου Αγρότη…
Και θέλω να καλέσω τους αναγνώστες μου να μου πουν για το δεύτερο «αγνοούμενο» στον οποίο αναφέρθηκε ο αναγνώστης μου, τον ηλικιωμένο κύριο που είχε πάει για να πάρει τα αναγκαία στο γιο του που υπηρετούσε κάπου κοντά στον Πεδιαίο ποταμό, εκεί που βρίσκεται η Βρετανική Ύπατη Αρμοστεία και η Λέσχη του Γκολφ – στη διαχωριστική γραμμή κοντά στον Άγιο Δομέτιο…
Σας παρακαλώ τηλεφωνήστε μου επώνυμα ή ανώνυμα στο τηλέφωνο μου 99 966518 και πέστε μου αν γνωρίζετε κάτι για αυτόν τον Ελληνοκύπριο «αγνοούμενο», αν ξέρετε ποιος είναι, αν έχουν βρεθεί τα οστά του… Θα εκτιμούσα τη βοήθεια σας…
Σε αυτή την άγρια ζούγκλα που ονομάζεται γη, μόνο αν διατηρήσουμε την ανθρωπιά μας μπορούμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο και μπορούμε να φτάσουμε σε ένα σημείο όπου καταλαβαίνουμε ο ένας τον πόνο του άλλου…
Ευχαριστώ ξανά όλους τους αναγνώστες μου που προσπαθούν να με βοηθήσουν… Αυτοί είναι ένας από τους λόγους που συνεχίζω να γράφω και συνεχίζω να ερευνώ και συνεχίζω να αγωνίζομαι για καλύτερες μέρες σε αυτή τη γη…

Photo: Kyriacos Agrotis…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 11th of June 2017, Sunday.

(**) Links to my articles on same subject published in Turkish in YENİDÜZEN newspaper on my pages called "Cyprus: The Untold Stories" on the 11th of April 2017 and on the 5th of May 2017:

http://www.yeniduzen.com/iki-kibrislirum-sivil-insani-infaz-etmeye-gonullu-olan-sahis-genc-yasta-trafikte-olm-10524yy.htm

http://www.yeniduzen.com/sozunu-ettiginiz-kayip-sahis-ermudaki-dukkanindan-kacirilan-kiriakos-agrotis-idi-10624yy.htm

A shining example of how we should handle our past…

A shining example of how we should handle our past…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Dr. Loizos Loizos, shows us how we should look at the past and how we should handle the past… He has been writing about Gouphes – a small, mixed village next to Lefkonico – on his social media page… I try to translate what he writes to Turkish and to publish it on my pages called "Cyprus: The Untold Stories" in Yeniduzen newspaper so that Turkish Cypriots can also know that such people exist among the Greek Cypriot community… I also want to share what he has been writing so that the Greek Cypriot community too, can know that such a wonderful person exists…
Dr. Loizos Loizos living in Athens has been active in the bi-communal contacts of Turkish Cypriots and Greek Cypriots living abroad, in Athens and in Istanbul… Together with Kivanch Diren who leads the association of the Turkish Cypriots living in Istanbul, they have had many activities expressing the desire for peace and reconciliation in Cyprus…
Dr. Loizos Loizos has lost two of his relatives from Gouphes – they had gone "missing" in 1974 and their remains were later found outside Gouphes and returned to the family for burial last year…
So when Paska came, Dr. Loizos Loizos remembered how it was in the past, in Gouphes and in other mixed villages and he wrote:
"EASTER IN THE MIXED VILLAGES IN CYPRUS
Those who have lived in mixed villages in Cyprus before 1974 have nice moments to remember from living with the Turkish Cypriots.
My father lived and grew up in the mixed village Gouphes of Famagusta district, very close to Lefkoniko. From his childhood, he was together with the children of the Turkish Cypriot community and learned Turkish fluently with the Cypriot idiom. He was working in the fields with Turkish Cypriots and he always kept his flocks together with his friend Mustafa Mulla.
At Easter, my father went to church and was following the festive program of the Christians of the village and Mustafa was minding the flocks. The opposite was happening during the Muslim Ramadan (which is the Bayram – religious festivities of Turkish Cypriots).
Mutual respect to each other's mutual religious beliefs was granted and both were enjoying the foods and souvla both at Easter and Ramazan.
The Muslim women of the village were helping their Christian co-villagers to prepare the house, to make breads and flaounes. The Christian women were offering flaounes and village breads to the Turkish Cypriots as well, who were wishing them "Happy Easter".
The schools (Greek Cypriot and Turkish Cypriot) were following the program of the religious celebrations of their communities. I remember my joy when I was visiting my grandparents in Gouphes during the Easter holidays and I saw the children going to the Turkish Cypriot school while I was enjoying my holidays.
I was nostalgic for all this and last year I invited at the Easter meal, at my mother's house in Nicosia, the family of my Turkish Cypriot friend Mustafa Murat. He came with his wife Ismet, his son Ali, his daughter-in-law, his daughter and his grandchildren Ismet and Bairam. We had a very good time with our families and our grandchildren and we also had the blessing of the neighbourhood priest. This family celebration on Easter day for me was the best memorial I could do for my father.
The religious holidays are days of joy, reconciliation and brotherhood among people and this spirit was dominating in the mixed villages during the days of Easter and Ramadan (which is the Bayram – religious festivities of Turkish Cypriots).
Love and mutual respect between people is something that is built on by both sides. Only in this way can we acquire a culture of peace, mutual understanding, coexistence and cooperation.
We can achieve it if we try.
I hope that we can live similar moments in a reunited common country…."
Recently he did something that shows how we can treat the past, how we can retain our humanity and how we can show the other community that we understand and we share their pain… With his friend Mehmet Terzi from Gouphes and another co-villager, a Greek Cypriot friend of his, Dr. Loizos Loizos went to the Gouphes cemetery to lay flowers on the grave of Kemal Mehmet Emin who had been "missing" from 1964… One of my Greek Cypriot readers not wanting to be involved with the Cyprus Missing Persons' Committee or the authorities had called me and asked me to go to Paralimni so he could show me the well where some Turkish Cypriots "missing" from 1964 had been killed and buried. Since he did not speak any English, my dear friend Christina Pavlou Solomi Patsia would help us communicate and together with Christina we would go to Paralimni to meet him and he would show us the well… We would show respect for his wish to stay anonymous… He would tell us the story of how when he had been a young child he had seen them from on top of a tree, bring some Turkish Cypriots and execute and bury them in that well… We would thank him and after he would be gone, we would call the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee and show them the well that our reader had just shown us… CMP would start digging there and would find the remains of three Turkish Cypriots in the well… They would be identified and returned to their families for burial. I would go to the funeral of Kemal Mehmet Emin from Gouphes together with Christina Pavlou Solomi Patsia and the son of the "missing" Kemal Mehmet Emin would thank me and Christina and our reader for helping in this humanitarian task totally voluntarily…
Kemal Mehmet Emin and his father in law Ahmet Karaca had been kidnapped from their work place in NAAFI, Famagusta by some Greek Cypriot paramilitaries and they would "disappear" – only to be found in wells like the one we had shown…
Dr. Loizos Loizos writes on his social media page about his visit to the grave of Kemal Mehmet Emin… He says:
"MEMORIAL FOR THE INNOCENT VICTIMS OF GOUPHES
Gouphes before the invasion in 1974 was a small mixed village in the area of Lefkoniko. The peaceful and productive coexistence and cohabitation of Christians and Muslims, Greek Cypriots and Turkish Cypriots was undisturbed until 1964.
In the intercommunal clashes of December 1963 and the first three months of 1964, Gouphes remained undisturbed to continue their peaceful journey.
In May 1964 after the murder of the Greek officers Poulios and Kapota and the Greek Cypriot Constantinides, quite a large number of Turkish Cypriots were arrested in Famagusta and were then murdered by paramilitaries as retaliation.
Amongst the innocent victims were two workers, inhabitants of Gouphes, Kemal Emin Demyroz and his father in law Karatzas. Since then the poison of revenge came between the people of the community. In 1966 Kyriakos Solomou was murdered outside the village. The Greek Cypriot residents of the village because of the fear that prevailed they had gradually abandoned the village and settled in the Greek Cypriot communities of the Lefkoniko area.
In 1974, there stayed only one organic family of Greek Cypriots, that of my uncle Michalis and my pensioner grandfathers. After the mass murders of Turkish Cypriot civilians in the villages of Mesaoria Santalaris, Aloa and Maratha, among which there were former inhabitants of Gouphes, TMT men murdered in retaliation my uncle Michalis 52 years old and my 16-year-old cousin Loizos on 22nd August.
None of these victims, Greek Cypriots and Turkish Cypriots, did not participate in the intercommunal clashes. None knew the use of weapons, none was involved in the violence between the communities. They were all people of labour and everyday struggle for survival. They were people who served cooperation, the peaceful and productive coexistence. There were also the victims of an abnormal situation that others stirred up, others nourished and others gave it uncontrollable dimensions.
I feel the need to honour today these innocent victims in their whole, with my post and to give them the status of a martyr of the Cyprus issue.
In the past I had met in Lefkonico, Hasan, son of Kemal Emin Demyroz and I expressed my sadness for what happened to his family and he expressed his for what happened to our family. After the finding of the bones of Kemal and his burial in Gouphes, I visited his grave at the Gouphes cemetery with my friend Mehmet Terzi and my co-villager Christakis Tapinos and put flowers in his memory. I am completing this action today with my post, in memory of all the victims, Greek Cypriots and Turkish Cypriots.
Consider the magnitude of the problem created in the two communities of Cyprus, if in such a small village of a total of 200 residents, we had so many innocent victims in ten years, without any confrontation or conflict in the village itself.
It is time for the two communities to overcome the anxieties, fears and prejudices, to feel the need for a mutual apology and to move forward together to building the common homeland.
The mosque and the church can coexist, as they continue to coexist today in Gouphes. Greek Cypriots and Turkish Cypriots can cooperate and live together as our parents and grandparents did. All together we can enjoy the goods and joys of life. We do not deserve separation and barbed wires.
Cyprus is too small to remain divided and too big to accommodate us all."

Photo: The mosque and the church side by side in Gouphes...

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 4th of June 2017, Sunday.

(**) Link to the article published in Turkish in YENİDÜZEN newspaper on the 28th of April 2017 on the same subject on my page called "Cyprus: The Untold Stories":
http://www.yeniduzen.com/kufezin-masum-kurbanlarini-aniyoruz-10594yy.htm

and on the 24th of April 2017:
http://www.yeniduzen.com/gecmiste-kibrista-karma-koylerde-paska-kutlamalari-10576yy.htm

Ένα λαμπρό παράδειγμα για το πως πρέπει να χειριστούμε το παρελθόν μας…

Ένα λαμπρό παράδειγμα για το πως πρέπει να χειριστούμε το παρελθόν μας…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος μας δείχνει πως πρέπει να βλέπουμε το παρελθόν μας και πως να το χειριστούμε… Γράφει στη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης του για τις Γούφες – ένα μικρό, μικτό χωριό δίπλα από το Λευκόνοικο… Προσπαθώ να μεταφράσω αυτά που γράφει στα τουρκικά και το δημοσιεύω στις σελίδες μου με τίτλο «Κύπρος: Οι Ανείπωτες Ιστορίες» στην εφημερίδα Yeniduzen, έτσι ώστε και οι Τουρκοκύπριοι να μάθουν ότι επίσης υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι στην ελληνοκυπριακή κοινότητα… Θέλω επίσης να μοιραστώ αυτά που γράφει έτσι ώστε και η ελληνοκυπριακή κοινότητα να μάθει ότι υπάρχει ένα τόσο υπέροχο άτομο…
Ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος ζει στην Αθήνα και είναι δραστήριος στις δικοινοτικές επαφές Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων που ζουν στο εξωτερικό, στην Αθήνα και την Ιστανμπούλ… Μαζί με τον Kivanch Diren που ηγείται του συνδέσμου Τουρκοκυπρίων που ζουν στην Ιστανμπούλ, έχουν πραγματοποιήσει πολλές δραστηριότητες εκφράζοντας την επιθυμία για ειρήνη και συμφιλίωση στην Κύπρο…
Ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος έχασε δύο συγγενείς του από τις Γούφες – έγιναν «αγνοούμενοι» το 1974 και τα οστά τους βρέθηκαν αργότερα έξω από τις Γούφες και επιστράφηκαν πέρσι στην οικογένεια για ταφή…
Έτσι το Πάσχα, ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος θυμήθηκε πως ήταν στο παρελθόν, στις Γούφες και σε άλλα μικτά χωριά και έγραψε:
«Το Πάσχα στα μικτά χωριά της Κύπρου.
Όσοι έζησαν σε μικτά χωριά της Κύπρου πριν το 1974, έχουν να θυμούνται καλές στιγμές από την συμβίωση με τους σύνοικους Τουρκοκύπριους.
Ο πατέρας μου έζησε κι μεγάλωσε στο μικτό χωριό Γούφες της επαρχίας Αμμοχώστου, πολύ κοντά στο Λευκόνοικο. Από την παιδική του ηλικία ήταν μαζί με παιδιά της τουρκοκυπριακής κοινότητας και έμαθε άπταιστα την τουρκική γλώσσα με το κυπριακό της ιδίωμα. Στα χωράφια συνεργαζόταν με Τουρκοκύπριους και το κοπάδι του πάντοτε το είχε μαζί με το φίλο του Mustafa Mulla.
Το Πάσχα ο πατέρας μου πήγαινε στην εκκλησία και ακολουθούσε το εορταστικό πρόγραμμα των χριστιανών του χωριού, ο δε Μουσταφά πρόσεχε τα κοπάδια. Το αντίθετο γινόταν στο Ραμαζάνι των Μουσουλμάνων (Μπαϊράμι – οι θρησκευτικές εκδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων).
Ο αλληλοσεβασμός μεταξύ τους για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις ήταν δεδομένος και οι δυο απολάμβαναν τα εδέσματα και τη σούβλα και το Πάσχα και το Ραμαζάνι (Μπαϊράμι – οι θρησκευτικές εκδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων).
Οι μουσουλμάνες γυναίκες του χωριού βοηθούσαν τις χριστιανές συγχωριανές τους στην προετοιμασία του σπιτιού, στο ζύμωμα των κουλουριών και στην παρασκευή των φλαούνων. Οι χριστιανές κερνούσαν φλαούνες και κουλούρια τους Τουρκοκύπριους, οι οποίοι εύχονταν «Καλό Πάσχα»
Τα σχολεία (ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά) ακολουθούσαν το πρόγραμμα των θρησκευτικών εορτών των κοινοτήτων τους. Θυμάμαι λοιπόν την χαρά μου όταν επισκεπτόμουν τον παππού και τη γιαγιά στις Γούφες στις διακοπές του Πάσχα και έβλεπα τα παιδιά να πηγαίνουν στο τουρκοκυπριακό σχολείο, ενώ εγώ απολάμβανα τις διακοπές μου.
Αυτά νοστάλγησα και εγώ πέρυσι και κάλεσα στο Πασχαλινό τραπέζι, στο σπίτι της μάνας μου στη Λευκωσία, την οικογένεια του φίλου μου Τουρκοκύπριου Mustafa Murat. Ήρθε μαζί με την γυναίκα του Ismet, το γιό του Ali, τη νύφη του, την κόρη του και τα εγγονάκια του Ismet και Bairam. Περάσαμε με τις οικογένειές μας και τα εγγόνια μας πολύ ωραία και πήραμε και τις ευχές του παπά της γειτονιάς. Η οικογενειακή αυτή γιορτή την ημέρα του Πάσχα αποτελεί για μένα το καλύτερο μνημόσυνο που θα μπορούσα να κάνω για τον πατέρα μου.
Οι θρησκευτικές γιορτές είναι μέρες χαράς, συμφιλίωσης και συναδέλφωσης μεταξύ των ανθρώπων και αυτό το πνεύμα κυριαρχούσε στα μικτά χωριά τις μέρες του Πάσχα και του Ραμαζανιού (Μπαϊραμιού – οι θρησκευτικές εκδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων).
Η αγάπη και ο αλληλοσεβασμός μεταξύ των ανθρώπων είναι κάτι που οικοδομείται αμφίπλευρα. Μόνο έτσι μπορούμε να αποκτήσουμε κουλτούρα ειρήνης, αλληλοκατανόησης, συνύπαρξης και συνεργασίας.
Μπορούμε να το πετύχουμε αν προσπαθήσουμε.
Εύχομαι να μπορέσουμε να ζήσουμε ανάλογες στιγμές σε μια επανενωμένη κοινή πατρίδα.»
Πρόσφατα ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος έκανε κάτι που δείχνει πως μπορούμε να αντιμετωπίζουμε το παρελθόν, πως μπορούμε να διατηρούμε την ανθρωπιά μας και πως μπορούμε να δείξουμε στην άλλη κοινότητα ότι καταλαβαίνουμε και μοιραζόμαστε τον πόνο τους… Μαζί με το φίλο του Mehmet Terzi από τις Γούφες και ένα άλλο συγχωριανό, ένα Ελληνοκύπριο φίλο του, ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος πήγε στο νεκροταφείο στις Γούφες για να βάλει λουλούδια στον τάφο του Kemal Mehmet Emin που ήταν «αγνοούμενος» από το 1964… Ένας από τους Ελληνοκύπριους αναγνώστες μου, μη θέλοντας να αναμειχθεί με την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ή τις αρχές μου τηλεφώνησε και μου ζήτησε να πάω στο Παραλίμνι για να μου δείξει το πηγάδι όπου κάποιοι Τουρκοκύπριοι «αγνοούμενοι» από το 1964 είχαν σκοτωθεί και θαφτεί. Η αγαπητή μου φίλη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά θα μας βοηθούσε να επικοινωνήσουμε αφού δεν μιλά καθόλου αγγλικά και έτσι πήγαμε μαζί με τη Χριστίνα στο Παραλίμνι για να τον συναντήσουμε και να μας δείξει το πηγάδι… Σεβαστήκαμε την επιθυμία του να μείνει ανώνυμος… Μας είπε την ιστορία ότι ήταν νεαρό παιδί και τους είχε δει από την κορυφή ενός δέντρου, να φέρνουν κάποιους Τουρκοκύπριους και να τους εκτελούν και να τους θάβουν σε εκείνο το πηγάδι… Τον ευχαριστούμε και αφού έφυγε, τηλεφωνούμε στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και τους δείχνουμε το πηγάδι που μας είχε μόλις δείξει ο αναγνώστης μας… Η ΔΕΑ άρχισε τις εκσκαφές εκεί και βρήκαν τα οστά τριών Τουρκοκυπρίων μέσα στο πηγάδι… Ταυτοποιήθηκαν και επιστράφηκαν στις οικογένειες τους για ταφή. Πήγα στην κηδεία του Kemal Mehmet Emin από τις Γούφες μαζί με τη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά και ο γιος του «αγνοούμενου» Kemal Mehmet Emin ευχαρίστησε εμένα και τη Χριστίνα και τον αναγνώστη μας που βοήθησε σε αυτό το ανθρωπιστικό έργο εντελώς εθελοντικά…
Ο Kemal Mehmet Emin και ο πεθερός του Ahmet Karaca είχαν απαχθεί από τον χώρο εργασίας τους στη NAAFI στην Αμμόχωστο, από κάποιους Ελληνοκύπριους παραστρατιωτικούς και «εξαφανίστηκαν» - για να βρεθούν στα πηγάδια όπως αυτό που είχαμε δείξει…
Ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος γράφει στη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης του για την επίσκεψη του στον τάφο του Kemal Mehmet Emin…. Γράφει:
«Μνημόσυνο για τα αθώα θύματα των Γουφών
Οι Γούφες πριν την εισβολή του 1974 ήταν ένα μικρό μεικτό χωριό στην περιφέρεια του Λευκονοίκου. Η ειρηνική και παραγωγική συνύπαρξη και συμβίωση Χριστιανών και Μουσουλμάνων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ήταν αδιατάραχτη μέχρι το 1964.
Στις διακοινοτικές συγκρούσεις του Δεκεμβρίου του 1963 και του πρώτου τριμήνου του 1964, οι Γούφες έμεναν ανενόχλητες να συνεχίζουν τον ειρηνικό τους δρόμο.
Το Μάιο του 1964 μετά τη δολοφονία των Ελλήνων αξιωματικών Πούλιου και Καποτά και του Ελληνοκύπριου Κωνσταντινίδη, συνελήφθηκαν στην Αμμόχωστο ένας αρκετά μεγάλος αριθμός Τουρκοκυπρίων και στη συνέχεια δολοφονήθηκαν από παραστρατιωτικούς ως αντίποινα.
Μεταξύ των αθώων θυμάτων ήταν και δυο εργάτες , κάτοικοι των Γουφών, ο Kemal Emin Demyroz και ο πεθερός του Karatzas. Έκτοτε το δηλητήριο της αντεκδίκησης εμφιλοχώρησε μεταξύ των ανθρώπων της κοινότητας. Το 1966 δολοφονήθηκε έξω από το χωριό, ο Κυριάκος Σολωμού. Οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι του χωριού, λόγω του φόβου που κυριάρχησε εγκατέλειψαν προοδευτικά το χωριό και εγκαταστάθηκαν στις ελληνοκυπριακές κοινότητες της περιοχής Λευκονοίκου.
Το 1974 παρέμενε μόνο μια οργανική οικογένεια Ελληνοκυπρίων, αυτή του θείου μου Μιχάλη και οι απόμαχοι παππούδες μου. Μετά τη μαζική δολοφονία άμαχων Τουρκοκυπρίων στα χωριά της Μεσαορίας Σανταλάρη, Αλόα και Μάραθα, μεταξύ των οποίων υπήρχαν και πρώην κάτοικοι των Γουφών, άνδρες της Τ.Μ.Τ. δολοφόνησαν ως αντίποινα το θείο μου Μιχάλη 52 ετών και τον 16χρόνο εξάδελφο μου Λοΐζο, στις 22 Αυγούστου.
Κανένα από τα θύματα αυτά, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, δεν συμμετείχε στις διακοινοτικές συγκρούσεις. Κανένας δεν γνώριζε τη χρήση των όπλων, κανένας δεν συμμετείχε σε βιαιότητες μεταξύ των κοινοτήτων. Ήταν όλοι άνθρωποι του μόχθου και της βιοπάλης. Ήταν άνθρωποι που υπηρετούσαν τη συνεργασία, την ειρηνική και παραγωγική συνύπαρξη. Υπήρξαν όμως αθώα θύματα μιας ανώμαλης κατάστασης που άλλοι υποδαύλισαν, άλλοι εξέθρεψαν και άλλοι της προσέδωσαν ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Αυτά τα αθώα θύματα αισθάνομαι την ανάγκη να τιμήσω σήμερα στο σύνολο τους με την ανάρτησή μου και να τους προσδώσω τον χαρακτηρισμό του μάρτυρα της Κυπριακής υπόθεσης.
Είχα στο παρελθόν συναντήσει το γιο του Kemal Emin Demyroz, Hasan στο Λευκόνοικο και του εξέφρασα τη λύπη μου για ότι συνέβη στην οικογένειά του και ο ίδιος μου εξέφρασε τη δική του για ότι συνέβη στη δική μας οικογένεια. Μετά την ανεύρεση των οστών του Kemal και τον ενταφιασμό του στις Γούφες επισκέφθηκα τον τάφο του στο κοιμητήριο των Γουφών μαζί με το φίλο μου Mehmet Terzi και τον συγχωριανό μου Χριστάκη Ταπεινό και κατέθεσα λουλούδια στη μνήμη του. Αυτή μου την πράξη συμπληρώνω σήμερα με την ανάρτησή μου , στη μνήμη όλων των θυμάτων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Αναλογιστείτε το μέγεθος του προβλήματος που δημιουργήθηκε στις δυο κοινότητες της Κύπρου, αν σε ένα τόσο μικρό χωριό των διακοσίων συνολικά κατοίκων, είχαμε τόσα αθώα θύματα σε δέκα χρόνια, χωρίς να υπάρξει αντιπαράθεση ή σύγκρουση στο ίδιο το χωριό.
Είναι καιρός οι δυο κοινότητες να υπερβούν αγκυλώσεις, φόβους και προκαταλήψεις, να συναισθανθούν την ανάγκη της αμοιβαίας συγνώμης και να προχωρήσουν μαζί στην οικοδόμηση της κοινής πατρίδας.
Το τζαμί και η εκκλησία μπορεί να συνυπάρξουν, όπως εξακολουθούν να συνυπάρχουν και σήμερα στις Γούφες. Οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι μπορούν να συνεργαστούν και να συμβιώσουν, όπως έζησαν οι γονείς και οι παππούδες μας. Όλοι μαζί μπορούμε να απολαύσουμε τα αγαθά και τις χαρές της ζωής. Ο διαχωρισμός και τα συρματοπλέγματα δεν μας αξίζουν.
Η Κύπρος είναι πολύ μικρή για να παραμείνει χωρισμένη και πολύ μεγάλη για να μας χωρέσει όλους.»

Photo: Το τζαμί και η εκκλησία δίπλα-δίπλα στςι Γούφες…

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 4th of June 2017, Sunday.

(**) Link to the article published in Turkish in YENİDÜZEN newspaper on the 28th of April 2017 on the same subject on my page called "Cyprus: The Untold Stories":
http://www.yeniduzen.com/kufezin-masum-kurbanlarini-aniyoruz-10594yy.htm

and on the 24th of April 2017:
http://www.yeniduzen.com/gecmiste-kibrista-karma-koylerde-paska-kutlamalari-10576yy.htm