From Asomatos to Kondemenos and Kapouti: In search of missing persons…

From Asomatos to Kondemenos and Kapouti: In search of missing persons…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Good news comes from Mora again – some remains have been found in a field that we had shown the investigators of the Cyprus Missing Persons' Committee back in 2008 – that is exactly eight years ago and then we had shown the same field five years ago in 2011 to the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee… One of my readers who have been helping us out in the area of Mora is happy… I call him to thank him and he says, `Yes of course I remember, almost ten years ago we had shown that field…`
More readers call and I am excited and happy – it is with their push and their kindness that makes me carry on…
This time a reader from the area of Morphou calls on Thursday the 10th of November 2016…
`You know` he says, `before I did anything I wanted to ask your opinion about what to do…`
`Tell me` I say to him.
`See, there is this Turkish soldier, he does not live here… He is here on holidays… And he told me of a possible mass grave where they buried around 25-30 persons but he does not want to be involved with the Cyprus Missing Persons' Committee…`
`Can he show you the site of the possible mass grave and then you can show us…`
`I will ask him… I will speak with him and then call you…`
`Where is this place by the way?`
`It's between Asomatos and Kondemenos…`
`There inside the military camp in Kondemenos, the Cyprus Missing Persons' Committee carried out exhumations and found the remains of eight missing persons, six of them Greek Cypriots and two of them Maronites a few years ago… Might he be talking about that?`
`No, I don't think so… That is something else… This is something different…`
A few hours later my reader calls me…
`It's okay… He will show me and I will show you…`
I call Xenophon Kallis, the Assistant to the Greek Cypriot member of the CMP and Okan Oktay, the Coordinator of Exhumations of CMP… We can go to the area of Morphou the following day, that is on Friday the 11th of November 2016.
I call back my reader and we agree to meet the following day together with the officials of the CMP so he can show us the possible mass grave. The Turkish soldier has shown him the site and he has also other information to share with us from other sources…
So Friday we go to his village and pick him up and go to the area he is talking about…
Coming from Asomatos towards Kondemenos, as soon as we approach a little cliff, just as soon as we pass the cliff we stop…
And then I remember:
"But we had information from another reader about this place years ago… Around four years ago, I had written about this place… But when the exhumation inside the military camp at Kondemenos was done and they found the remains of eight missing persons, I had thought maybe my reader had confused the place… Now I see that he actually didn't…"
Kallis thinks the same way and so does Okan…
"We had a Maronite witness show this place" he says…
We realize that due to the mass grave the CMP exhumed inside the military camp at Kondemenos, we had all thought that the witnesses were talking about that and that they were confused…
In fact, they were never confused…
This is a completely different place and with my reader with us now who has details about what happened here, it has nothing to do with the bombing of the area by Turkish planes – this was a different group trying to retreat when they got into a fight and were killed and buried here…
My reader explains to us the information he gathered from the Turkish soldier, as well as from his own relatives…
"Here was a group of Greek Cypriot soldiers and when the Turkish army came down, they were caught… According to the Turkish soldier who is a witness from those days, when they found them, their upper bodies were naked – it means that they had taken off their shirts so as not to recognize their ranks if they were caught… Probably that was it…
So they were killed here and then buried to the right of the road… But not this new asphalt road, the old road…
So you see at the top where the cliff is, the old road merges with the new road…
According to the Turkish soldier, they were buried to the right side of the old road…"
We roam the area and look at where the old road is…
"One of my relatives used to go to work with a bus and on the bus there was this guy called K. who had been a guide to Turkish soldiers… Each time they travelled this road to go to work he would be saying "We are passing over the prisoners of war… They are laying under this road…" So you can try to find him – at that time back in 1974, he was barely 16 or 17 years old… He lives in Kambilli village and it would be easy for you to find him…"
Okan Oktay takes notes and promises to send someone to find him…
According to my reader, the Turkish soldier was part of the burial…
"He told me that they had buried them and he estimated a group of soldiers around 25 or 30… He told me that later they had found 3 or 4 persons killed during the war and had buried them here with the other group as well or next to the mass grave… But in total he was talking about around 25-30 persons…"
We take coordinates and photos – Kallis will look from old aerial photos at the old road… How it was and how it is now…
In the car as we are going back we are really mesmerized with this information…
So far we have four sources of information pointing to the same possible burial site: My reader here with us who learned this from the Turkish soldier, his relatives pointing out to what K. was saying to them as they were passing from here, my other reader who had informed me about this possible burial site four years ago and I had written about it… And the Maronite witness that showed Okan Oktay this area… All point to the same area with the same story: That there is a mass grave here… All these years, we had been thinking the same thing: That the mass grave they were talking about had been the one discovered inside the military camp at Kondemenos… But no, we all realize now with clarity that this is a new place… Perhaps these were the soldiers retreating from the area of Agios Ermolaos or somewhere from around there…
While going back my reader shows us another possible burial site in Kapouti…
One of his relatives who lives in Australia recently came to visit Cyprus and told him about this possible burial site.
"It was under a carob tree that my relative saw two or three persons buried" he says…
We stand outside a fenced field with trees – we cannot enter, it is private property, all fenced off.
But we can see some branches of the carob tree…
"My relative thinks that they might have been soldiers since their boots were visible… You need to search under the carob tree…" he says…
We take him home and head back to Nicosia…
I thank him with all my heart for his kindness and humanity…

14.11.2016

Photo: This area between Kondomenos and Asomato must be investigated…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 25th of December 2016, Sunday.

Από τον Ασώματο στον Κοντεμένο και το Καπούτι: Αναζητώντας αγνοούμενους…

Από τον Ασώματο στον Κοντεμένο και το Καπούτι: Αναζητώντας αγνοούμενους…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Καλά νέα έρχονται ξανά από τη Μόρα – κάποια οστά έχουν βρεθεί σε ένα χωράφι που είχαμε δείξει στους ερευνητές της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων το 2008 – δηλαδή πριν από ακριβώς οκτώ χρόνια και μετά είχαμε δείξει στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων το ίδιο χωράφι πριν από πέντε χρόνια το 2011… Ένας από τους αναγνώστες μου που μας βοηθά στην περιοχή της Μόρας είναι χαρούμενος… Του τηλεφωνώ για να τον ευχαριστήσω και λέει «Ναι, φυσικά θυμούμαι, είχαμε δείξει εκείνο το χωράφι πριν από περίπου δέκα χρόνια…»
Περισσότεροι αναγνώστες τηλεφωνούν και είμαι ενθουσιασμένη και χαρούμενη – είναι η δική τους ώθηση και η καλοσύνη τους που με κάνει να συνεχίζω…
Αυτή τη φορά, την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2016, μου τηλεφωνά ένας αναγνώστης από την περιοχή της Μόρφου…
«Ξέρεις», μου λέει «πριν κάνω οτιδήποτε, ήθελα να μάθω την γνώμη σου για το τι να κάνω…» «Πες μου» του λέω.
«Βλέπεις, υπάρχει αυτός ο Τούρκος στρατιώτης, δεν ζει εδώ… Είναι εδώ για διακοπές… Και μου είπε για ένα πιθανό τόπο ταφής όπου είχαν θάψει γύρω στα 25-30 άτομα αλλά δεν θέλει να αναμειχθεί με την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων…»
«Μπορεί να σου δείξει εσένα το μέρος του πιθανού τόπου ταφής και μετά μπορείς να μας δείξεις εσύ…»
«Θα τον ρωτήσω… Θα μιλήσω μαζί του και θα σου τηλεφωνήσω…»
«Παρεμπιπτόντως, που είναι το μέρος αυτό;»
«Είναι μεταξύ των χωριών Ασώματος και Κοντεμένος…»
«Εκεί, μέσα στο στρατόπεδο στον Κοντεμένο, η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων έκανε εκταφές πριν από μερικά χρόνια και βρήκε τα οστά οκτώ αγνοουμένων ατόμων, έξι Ελληνοκυπρίων και δύο Μαρωνιτών… Ίσως να αναφέρεται σε αυτό;»
«Όχι δεν νομίζω… Εκείνο είναι κάτι άλλο… Αυτό είναι κάτι διαφορετικό…»
Μετά από μερικές ώρες ο αναγνώστης μου τηλεφωνά…
«Είναι εντάξει… Θα μου δείξει εμένα το μέρος και θα σου δείξω εγώ…»
Τηλεφωνώ στον Ξενοφώντα Καλλή, τον Βοηθό του Ελληνοκύπριου μέλους της ΔΕΑ και τον Okan Oktay, τον Συντονιστή των Εκταφών της ΔΕΑ… Μπορούμε να πάμε την επομένη μέρα στην περιοχή της Μόρφου, δηλαδή την Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2016.
Τηλεφωνώ πίσω στον αναγνώστη μου και συμφωνούμε να συναντηθούμε την επόμενη μέρα μαζί με τους λειτουργούς της ΔΕΑ έτσι ώστε να μας δείξει τον πιθανό μαζικό τάφο. Ο Τούρκος στρατιώτης του είχε δείξει το μέρος και έχει επίσης άλλες πληροφορίες για να μοιραστεί μαζί μας από άλλες πηγές…
Έτσι, την Παρασκευή πάμε στο χωριό του και τον παίρνουμε και πάμε στην περιοχή στην οποία αναφέρεται…
Ερχόμενος από τον Ασώματο προς τον Κοντεμένο, μόλις προσεγγίζουμε ένα μικρό γκρεμό, και τον περνούμε, σταματούμε…
Και τότε θυμούμαι:
«Μα είχαμε πληροφορίες από ένα άλλο αναγνώστη για το μέρος αυτό πριν από χρόνια… Είχα γράψει για το μέρος αυτό πριν από περίπου τέσσερα χρόνια… Όμως όταν συμπληρώθηκε η εκταφή μέσα στο στρατόπεδο στον Κοντεμένο και βρήκαν τα οστά οκτώ αγνοουμένων, νόμιζα ότι ο αναγνώστης μου ίσως να μπέρδεψε το μέρος… Τώρα βλέπω ότι πραγματικά δεν το είχε μπερδέψει…»
Ο Καλλής πιστεύει το ίδιο όπως επίσης και ο Okan…
«Είχαμε ένα Μαρωνίτη μάρτυρα που έδειξε το μέρος αυτό» λέει…
Συνειδητοποιούμε ότι λόγω του μαζικού τάφου που έσκαψε η ΔΕΑ μέσα στο στρατόπεδο στον Κοντεμένο, όλοι μας νομίσαμε ότι οι μάρτυρες μιλούσαν για αυτό και ότι ήταν συγχυσμένοι…
Κατ΄ ακρίβεια, ποτέ δεν ήταν συγχυσμένοι…
Αυτό είναι ένα εντελώς διαφορετικό μέρος και με τον αναγνώστη μας μαζί μας τώρα που έχει τις λεπτομέρειες για το τι συνέβηκε εδώ, δεν έχει τίποτε να κάνει με το βομβαρδισμό της περιοχής από Τουρκικά αεροπλάνα – αυτή ήταν μια διαφορετική ομάδα που προσπαθούσε να υποχωρήσει όταν συγκρούστηκαν και σκοτώθηκαν και θάφτηκαν εδώ…
Ο αναγνώστης μου μας εξηγεί τις πληροφορίες που έχει μαζέψει από τον Τούρκο στρατιώτη, όπως επίσης και από τους δικούς του συγγενείς…
«Εδώ ήταν μια ομάδα Ελληνοκυπρίων στρατιωτών και τους έπιασαν όταν ήρθε κάτω ο Τουρκικός στρατός… Σύμφωνα με τον Τούρκο στρατιώτη που είναι μάρτυρας από εκείνες τις μέρες, ήταν ημίγυμνοι όταν τους βρήκαν – σημαίνει ότι είχαν βγάλει τα πουκάμισα τους έτσι ώστε αν τους έπιαναν να μην αναγνωριστούν οι βαθμίδες τους… Πιθανόν να ήταν έτσι…
Έτσι σκοτώθηκαν εδώ και μετά τους έθαψαν στη δεξιά πλευρά του δρόμου… Όμως όχι σε αυτόν τον καινούργιο ασφαλτόδρομο, τον παλιό δρόμο…
Έτσι, βλέπεις στην κορυφή, εκεί που είναι ο λόφος, ο παλιός δρόμος ενώνεται με τον καινούργιο δρόμο…
Σύμφωνα με τον Τούρκο στρατιώτη, τους έθαψαν στη δεξιά πλευρά του παλιού δρόμου…»
Περιφερόμαστε στην περιοχή και κοιτάζουμε εκεί που είναι ο παλιός δρόμος…
«Ένας από τους συγγενείς μου συνήθιζε να πηγαίνει στη δουλειά με λεωφορείο και στο λεωφορείο υπήρχε ένας άντρας που ονομαζόταν Κ. που ήταν οδηγός για τους Τούρκους στρατιώτες… Κάθε φορά που ταξίδευαν στο δρόμο αυτό για να πάνε στη δουλειά έλεγε «Περνούμε πάνω από τους αιχμαλώτους πολέμου… Κείτονται κάτω από το δρόμο αυτό…» Έτσι μπορείς να προσπαθήσεις να τον βρεις – εκείνο τον καιρό, το 1974, ήταν μόλις 16 ή 17 χρονών… Ζει στην Καμπυλή και θα είναι εύκολο να τον βρεις…»
Ο Okan Oktay παίρνει σημειώσεις και υπόσχεται να στείλει κάποιον να τον βρει…
Σύμφωνα με τον αναγνώστη μου, ο Τούρκος στρατιώτης συμμετείχε στην ταφή…
«Μου είπε ότι τους είχαν θάψει και υπολόγιζε ότι ήταν μια ομάδα στρατιωτών, περίπου 25 ή 30 άτομα.. Μου είπε ότι αργότερα βρήκαν 3 ή 4 άτομα σκοτωμένα στην διάρκεια του πολέμου και τους είχαν θάψει εδώ μαζί με την άλλη ομάδα ή δίπλα από το μαζικό τάφο… Όμως συνολικά μιλούσε για 25-30 άτομα…»
Παίρνουμε συντεταγμένες και βγάζουμε φωτογραφίες – ο Καλλής θα κοιτάξει σε παλιές αεροφωτογραφίες τον παλιό δρόμο… Πως ήταν και πως είναι τώρα…
Στο αυτοκίνητο στην επιστροφή είμαστε πραγματικά γοητευμένοι με τις πληροφορίες αυτές…
Μέχρι στιγμής έχουμε τέσσερεις πηγές πληροφοριών που υποδεικνύουν τον ίδιο τόπο ταφής: Ο αναγνώστης μου εδώ μαζί μας που το έμαθε από τον Τούρκο στρατιώτη, οι συγγενείς του που υποδείχνουν αυτά που τους έλεγε ο Κ. καθώς περνούσαν από εδώ, ο άλλος μου αναγνώστης που με είχε πληροφορήσει για αυτόν τον πιθανό τόπο ταφής πριν από τέσσερα χρόνια και είχα γράψει για αυτό… Και ο Μαρωνίτης μάρτυρας που είχε δείξει την περιοχή αυτή στον Okan Oktay… Όλα δείχνουν την ίδια περιοχή με την ίδια ιστορία: Ότι υπάρχει ένας μαζικός τάφος εδώ… Όλα αυτά τα χρόνια, σκεφτόμασταν το ίδιο πράγμα: Ότι ο μαζικός τάφος για τον οποίο μιλούσαμε ήταν αυτός που είχε βρεθεί μέσα στο στρατόπεδο στον Κοντεμένο… Όμως όχι, όλοι τώρα συνειδητοποιούμε με σαφήνεια ότι αυτό είναι ένα νέο μέρος… Ίσως αυτοί ήταν οι στρατιώτες που υποχωρούσαν από την περιοχή του Αγίου Ερμόλαου ή κάπου εκεί γύρω…
Καθώς επιστρέφουμε ο αναγνώστης μου μας δείχνει ένα άλλο πιθανό τόπο ταφής στο Καπούτι…
Ένας από τους συγγενείς του που ζει στην Αυστραλία ήρθε πρόσφατα για επίσκεψη στην Κύπρο και του είπε για αυτόν τον πιθανό τόπο ταφής.
«Ήταν κάτω από τη χαρουπιά εκεί που ο συγγενής μου είδε θαμμένα δύο ή τρία άτομα» λέει…
Στεκόμαστε έξω από ένα περιφραγμένο χωράφι με δέντρα – δεν μπορούμε να μπούμε μέσα, είναι ιδιωτική περιοχή, περιφραγμένη.
Όμως μπορούμε να δούμε κάποια κλαδιά της χαρουπιάς…
«Ο συγγενής μου νομίζει ότι μπορεί να ήταν στρατιώτες αφού τα άρβυλα τους ήταν ορατά… Πρέπει να ψάξετε κάτω από τη χαρουπιά…» λέει…
Τον παίρνουμε στο σπίτι του και επιστρέφουμε στη Λευκωσία…
Τον ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά για την καλοσύνη και την ανθρωπιά του…

Photo: Η περιοχή αυτή μεταξύ των χωριών Ασώματος και Κοντεμένος πρέπει να ερευνηθεί…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 25th of December 2016, Sunday.

More good news: Our reader helped to find the 10 `missing` from Greece from ELDIK…

More good news: Our reader helped to find the 10 `missing` from Greece from ELDIK…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

It took a total of nine years to follow this and finally there is news that the mass grave that one of our Turkish Cypriot readers had discovered as a child and had shown it to us for the first time in 2007 has results… Remains of the 10 out of the 12 `missing persons` found there have been identified: They were soldiers from ELDIK – The Greek Contingent in Cyprus and the return of their remains to their relatives has begun…
Our reader had come across this mass burial site around Geunyeli-Kermia area had first shown us this place on the 12th of August 2007 and gave us some bones he had taken from there as a child as `memorabilia`– that is exactly nine years ago. On the 13th of August 2007 we had given these human bones to the officials of the Turkish Cypriot Members' Office of the Cyprus Missing Persons' Committee and the officials had confirmed that these bones belonged to three different human beings. On 13 and 14 August 2007 we had published in YENIDUZEN both the photos of these remains, how we gave them to the CMP and a Google map of where the mass grave was.
We had shown this mass grave to the officials of the CMP in 2007. Three years would pass by and we would show the burial site again two or three times in 2010. On 26th of May 2010 and the following weeks we would go with my reader to show to CMP officials this burial site. Each time we would go there with officials of CMP, they would discover new human remains... Among those remains were pieces of human skull…
Two more years would go by and the officials of CMP would ask us again to show this burial site. We would go again with my reader on the 28th of August 2012 to show the site to the officials of CMP. This time again, more human bones would be found.
Finally, after a whole five years from the first time we had shown this site to the officials of the CMP, intensive digging would begin in September 2012. The digging would continue into 2013 and remains of 12 `missing persons` would be found in the area that our reader had shown to them multiple times…
Now we find out from the Greek Cypriot media that remains of the 10 of those `missing` persons out of 12 have been identified and that their journey back to their families has begun… We learn that the remains belong to 10 missing persons from ELDIK…
Our Turkish Cypriot reader has ensured that the remains of `missing persons` from Greece has been found. I am very thankful for his humanity and for his insistence… What he saw as a child did not remain there – what he took as memorabilia, he gave back, he showed us the place and now they have turned into human beings to be returned to their loved ones. We learn that Nestoras Nestoros the Greek Cypriot Member of CMP has gone to Greece to notify the families of six and he will go again in January to notify the other four…
There are no proper words to thank this reader of mine… I thank him with my whole heart whose insistence and help resulted in the finding of 12 `missing persons` - among them 10 from ELDIK.
I thank the CMP for digging the area we showed to them in 2007, 2010 and 2012 multiple times and for carrying out the DNA tests for identification…
I share the pain of the relatives from Greece – may their loved ones rest in peace now…
Back in August 2007 in POLITIS here is what I had written:
`A mass grave that a child discovers…
He was just a kid when he discovered a mass grave…
He was barely 15-16… His uncle had a flock and sometimes he would tag along with him and go to the fields and while his uncle grazed his sheep, he would walk around and look around and see things…
Exactly 17 years ago, he had discovered a mass grave at a place they had gone together with his uncle…
The bones were spread around… This was a riverbed between Geunyeli-Kermia (Ayios Dometios) and Yerolakko. A bit further were some fortifications… Way back was the place where there was the Greek Army Camp where once upon a time, there had been heavy fighting. He had taken two big femurs as a memory from here and had kept them for 17 years…
Reading my series `Cyprus: The Untold Stories` years later, the child of those days and the young man of today, had stopped me in the streets talking about those bones he had taken…
`I had taken them as a souvenir` he told me… `But since now there is digging and bones are identified through DNA tests, I want to give back these bones…`
`This would be very good` I had told him…
`These bones were humans once… They must have had families… Maybe a mother or a wife and loved ones are still looking for them, still waiting for them… At least, this way, they would find out, what had happened to them…`
Last weekend we meet. We go together to the place of the mass grave that he had found.
`There were lots of bones here, they were on the surface…` he tells me…
Most probably, because of rains, the riverbed must have been eroded and the bones came out… Perhaps if they started digging this riverbed, more bones would come out.
This is an empty field between Geunyeli and Kermia (Ayios Dometios crossing point). I take photos of the dry riverbed where he had found bones. A bit further, a shepherd is grazing his goats…
As you climb up towards the north from the riverbed, you can see the remains of fortifications. There were fortifications here until 17 years ago… These fortifications must have been those of Greek Cypriot soldiers – they faced Geunyeli, towards the north. At that time there was no `New Town Geunyeli`, no villas or houses around…
Towards the south, I can see a bunch of trees and the Ayios Dometios checkpoint… Towards the west of Kermia, there was the old International Airport. Inside these trees – a small forest – there were the artillery fortifications of the Greek Cypriot army.
Months ago, another reader had told me that there was a big mass grave here and I had published what he had said back in April 2007 in Yeniduzen. He had said:
`There is a big mass grave between Yerolakko and the Nicosia International Airport. Here were the Greek Army, Greek Cypriot Army and the Cobra Commando Camp of the Greek Cypriots. We had even heard about the fighting there from the radio. The Greek Cypriots had fortifications with hydraulic systems. The fighting was so heavy that the Turkish soldiers at that point had made an attack with their bayonets and had captured the whole area…` I had done research back in April finding out that the commander of the Greek contingent had left, leaving even his formal uniforms he would wear during ceremonies and his swords and that both sides had heavy losses at this point. The bodies of around 80 Greek officers had been returned to Greece but it was not known where Greek Cypriot soldiers were buried…
After five days from the end of the fighting, the ones who had died during fighting had been buried. Most probably, there was fighting around the fortifications where we were standing now and they had been buried here.
The child, who had discovered this mass grave later, shows me photos taken at the riverbed and at the fortifications… And gives me back the bones to bring to the Cyprus Missing Persons Committee… Two big femurs (leg bones) and some other small bones… These femurs could belong to two different persons. One of the bones had a bullet inside…
Bones, from a mass grave that a child had found… Bones that we wrap in newspapers and put in a nylon bag… Bones that I would give to the Cyprus Missing Persons Committee for DNA tests to start a process to give them back to their families…
The war has taken them away, just as it has taken away hundreds of others… What remains behind is the site of a mass grave, a few photos and the pain the families still go through…
The child who had discovered the mass grave has done an unbelievable act – he tries to help two humans who had been killed on this spot to go back to their families even in this condition in order to lessen their pain…
The child of those days who had discovered the mass grave, the young man of today diffuses the `secret` from being a secret and is sharing this with all of us…`
(August 2007)

13.12.2016

Photo: Our reader had found the mass grave when he was a child…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 18th of December 2016, Sunday.

Περισσότερα καλά νέα: Ο αναγνώστης μας βοήθησε να βρεθούν οι 10 «αγνοούμενοι» από την Ελλάδα από την ΕΛΔΥΚ…

Περισσότερα καλά νέα: Ο αναγνώστης μας βοήθησε να βρεθούν οι 10 «αγνοούμενοι» από την Ελλάδα από την ΕΛΔΥΚ…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Χρειάστηκαν συνολικά εννέα χρόνια ερευνών και τελικά υπάρχουν νέα ότι ο μαζικός τάφος που είχε ανακαλύψει ένας από τους Τουρκοκύπριους αναγνώστες μας ως παιδί και μας τον είχε δείξει για πρώτη φορά το 2007, έφερε αποτελέσματα… Τα οστά 10 από τους 12 «αγνοούμενους» που είχαν βρεθεί εδώ έχουν ταυτοποιηθεί: Ήταν στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ – το Ελληνικό Σώμα στην Κύπρο και η επιστροφή των οστών τους στους συγγενείς τους έχει ξεκινήσει…
Ο αναγνώστης μας είχε βρει αυτό το μαζικό τόπο ταφής στην περιοχή Geunyeli-Kermia, μας είχε δείξει το μέρος αυτό στις 12 Αυγούστου 2007 και μας έδωσε κάποια οστά που είχε πάρει ως «ενθύμιο» από εκεί ως παιδί – ακριβώς πριν από εννέα χρόνια. Στις 13 Αυγούστου 2007 είχαμε δώσει αυτά τα ανθρώπινα οστά στους λειτουργούς του Γραφείου του Τουρκοκύπριου Μέλους της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και οι λειτουργοί είχαν επιβεβαιώσει ότι αυτά ανήκαν σε τρείς διαφορετικούς ανθρώπους. Στις 13 και 14 Αυγούστου 2007, είχαμε δημοσιεύσει στην εφημερίδα YENIDUZEN τόσο τις φωτογραφίες των οστών αυτών, το γεγονός ότι τα παραδώσαμε στη ΔΕΑ και ένα χάρτη Google με την τοποθεσία του μαζικού τάφου.
Είχαμε δείξει αυτό το μαζικό τάφο στους λειτουργούς της ΔΕΑ το 2007. Πέρασαν τρία χρόνια και το 2010 δείξαμε δύο ή τρεις φορές ξανά τον τόπο ταφής. Στις 26 Μαΐου 2010 και τις επόμενες βδομάδες πήγαμε μαζί με τον αναγνώστη μου για να δείξουμε στους λειτουργούς της ΔΕΑ αυτό τον τόπο ταφής. Κάθε φορά που πηγαίναμε εκεί με τους λειτουργούς της ΔΕΑ, έβρισκαν καινούργια ανθρώπινα οστά… Ανάμεσα στα οστά αυτά ήταν κομμάτια από ανθρώπινο κρανίο…
Πέρασαν ακόμα δύο χρόνια και οι λειτουργοί της ΔΕΑ μας ζήτησαν να ξαναδείξουμε αυτό τον τόπο ταφής… Πήγαμε ξανά μαζί με τον αναγνώστη μου στις 28 Αυγούστου 2012 για να δείξουμε τον τόπο στους λειτουργούς της ΔΕΑ. Και αυτή τη φορά βρέθηκαν περισσότερα ανθρώπινα οστά.
Τελικά, μετά από πέντε ολόκληρα χρόνια από την πρώτη φορά που είχαμε δείξει αυτό το μέρος στους λειτουργούς της ΔΕΑ, ξεκίνησαν εντατικές εκσκαφές το Σεπτέμβριο του 2012. Οι εκσκαφές συνέχισαν μέχρι το 2013 και στην περιοχή που μας έδειξε πολλές φορές ο αναγνώστης μας βρέθηκαν τα οστά 12 «αγνοουμένων»…
Τώρα μαθαίνουμε από τα ελληνοκυπριακά ΜΜΕ ότι τα οστά 10 από εκείνους τους «αγνοούμενους» ταυτοποιήθηκαν και ότι έχει ξεκινήσει το ταξίδι τους πίσω στις οικογένειες τους… Μαθαίνουμε ότι τα οστά ανήκουν σε 10 αγνοούμενους από την ΕΛΔΥΚ…
Ο Τουρκοκύπριος αναγνώστης μας διασφάλισε ότι τα οστά των «αγνοουμένων» από την Ελλάδα έχουν βρεθεί. Είμαι πολύ ευγνώμων για την ανθρωπιά του και για την επιμονή του… Αυτά που είδε ως παιδί δεν έμειναν εκεί – αυτά που πήρε ως ενθύμιο, τα επέστρεψε, μας έδειξε το μέρος και τώρα έχουν μετατραπεί σε ανθρώπους για να επιστραφούν στους αγαπημένους τους. Μαθαίνουμε ότι ο Νέστωρας Νέστωρος, το Ελληνοκύπριο Μέλος της ΔΕΑ έχει πάει στην Ελλάδα για να ενημερώσει τις οικογένειες των έξι και θα ξαναπάει τον Ιανουάριο για να ενημερώσει τις άλλες τέσσερεις οικογένειες…
Δεν υπάρχουν κατάλληλες λέξεις για να ευχαριστήσουμε αυτόν τον αναγνώστη μου… Τον ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά για την επιμονή του και τη βοήθεια του που είχε ως αποτέλεσμα την ανεύρεση 12 «αγνοουμένων» - ανάμεσα τους 10 από την ΕΛΔΥΚ.
Ευχαριστώ τη ΔΕΑ για τις εκταφές στην περιοχή που τους είχαμε δείξει το 2007, το 2010 και το 2012 πολλαπλές φορές και τη διενέργεια των εξετάσεων DNA για ταυτοποίηση…
Μοιράζομαι τον πόνο των συγγενών από την Ελλάδα – είθε οι αγαπημένοι τους να αναπαυθούν εν ειρήνη τώρα…
Τον Αύγουστο του 2007 είχα γράψει στον ΠΟΛΙΤΗ τα ακόλουθα:
«Ο μαζικός τάφος που ανακάλυψε ένα παιδί…»
Δεν ήταν παρά μόνο ένα παιδί όταν ανακάλυψε ένα μαζικό τάφο…
Ήταν 15-16 χρονών… Ο θείος του είχε κοπάδι και κάποτε πήγαινε μαζί του στα χωράφια. Ενόσω ο θείος του βοσκούσε τα πρόβατα του, περπατούσε τριγύρω και έψαχνε και έβρισκε πράγματα…
Ακριβώς πριν 17 χρόνια, είχε ανακαλύψει ένα μαζικό τάφο σε ένα μέρος που είχανε πάει μαζί με το θείο του…
Τα οστά ήταν σκορπισμένα… Ήταν στην όχθη του ποταμού μεταξύ του Geunyeli-Kermia (Άγιος Δομέτιος) και του Γερόλακκου. Λίγο πιο κάτω υπήρχαν οχυρωματικά έργα… Πριν καιρό, εδώ ήταν το στρατόπεδο του Ελληνικού στρατού, όπου παλιά έγιναν σοβαρές μάχες. Είχε πάρει δύο μεγάλα μηριαία οστά σαν ανάμνηση από τον τόπο και τα φύλαξε για 17 χρόνια…
Όταν χρόνια μετά διάβασε την σειρά άρθρων μου «Κύπρος: Οι ανείπωτες ιστορίες», το παιδί της τότε εποχής, ο νεαρός άντρας σήμερα, με σταμάτησε στο δρόμο και μου μίλησε για τα οστά που είχε πάρει…
«Τα είχα πάρει σαν ενθύμιο» μου είπε… «Αλλά εφόσον τώρα γίνονται εκσκαφές και ταυτοποιήσεις οστών μέσω του DNA, θέλω να επιστρέψω αυτά τα οστά...»
«Αυτό θα ήταν πολύ καλό» του είχα πει…
«Αυτά τα οστά ήταν κάποτε άνθρωποι… Πρέπει να είχαν οικογένειες… Ίσως μια μάνα ή μια σύζυγος και τα αγαπημένα τους άτομα τους γυρεύουν, περιμένοντας τους ακόμα… Τουλάχιστον, με αυτό τον τρόπο θα μάθουν τι τους απέγινε…»
Συναντηθήκαμε το περασμένο Σαββατοκύριακο. Πήγαμε μαζί στον τόπο του μαζικού τάφου που είχε βρει.
«Υπήρχαν πολλά οστά εδώ, ήταν στην επιφάνεια…» μου λέει…
Πιθανότατα, λόγω των βροχών, η όχθη του ποταμού διαβρώθηκε και τα οστά ξεσκεπάστηκαν… Ίσως αν αρχίσουν να σκάβουν την όχθη, θα βρεθούν περισσότερα οστά.
Είναι ένα άδειο χωράφι μεταξύ του Geunyeli (Κιόνελι) και του Kermia (οδόφραγμα Αγίου Δομετίου). Βγάζω φωτογραφίες της ξερής όχθης του ποταμού όπου είχε βρει τα οστά. Λίγο πιο κάτω ένας βοσκός βόσκει το κοπάδι του…
Καθώς ανεβαίνεις από την όχθη προς τα βόρεια, μπορείς να δεις τα ερείπια των οχυρωματικών έργων. Εδώ υπήρχαν οχυρώματα μέχρι πριν 17 χρόνια… Αυτά τα οχυρώματα πρέπει να ήταν των Ελληνοκύπριων στρατιωτών – ήταν στραμμένα προς το Κιόνελι προς τα βόρεια. Τότε δεν υπήρχε η «καινούρια πόλη Κιόνελι», δεν υπήρχαν τα σπίτια και οι βίλες τριγύρω…
Προς τα νότια, βλέπω μερικά δέντρα και το οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου… Προς τα δυτικά του Κέρμια, υπήρχε το Διεθνές Αεροδρόμιο Λευκωσίας. Μέσα σε αυτά τα δέντρα - ένα μικρό δάσος – ήταν οι οχυρώσεις πυροβολικού του Ελληνοκυπριακού στρατού.
Πριν μήνες, ένας άλλος αναγνώστης μου είχε πει ότι εδώ υπήρχε ένας μεγάλος μαζικός τάφος και είχα δημοσιεύσει τι μου είχε πει τον Απρίλη του 2007 στην εφημερίδα Yeniduzen. Είχε πει:
«Υπάρχει ένας μεγάλος μαζικός τάφος μεταξύ του Γερόλακκου και του Διεθνούς Αεροδρομίου Λευκωσίας. Εδώ ήταν και ο Ελληνικός στρατός, και ο Ελληνοκυπριακός στρατός και το στρατόπεδο καταδρομέων Κόμπρα των Ελληνοκυπρίων. Είχαμε ακούσει για τις μάχες στο σημείο αυτό και από το ραδιόφωνο. Οι Ελληνοκύπριοι είχαν οχυρωματικά έργα με υδραυλικά συστήματα. Οι μάχες ήταν τόσο βαριές που οι Τούρκοι στρατιώτες έκαναν επίθεση με τις ξιφολόγχες τους στο σημείο εκείνο και είχαν καταλάβει ολόκληρη την περιοχή…» Τον Απρίλιο διερεύνησα το θέμα και βρήκα ότι ο διοικητής του Ελληνικού σώματος είχε φύγει, αφήνοντας ακόμα και τις επίσημες στολές του που φορούσε σε τελετές, και τα σπαθιά του, και ότι και οι δύο πλευρές είχαν μεγάλες απώλειες. Τα σώματα περίπου 80 Ελλήνων αξιωματικών είχαν επιστραφεί στην Ελλάδα αλλά δεν ήταν γνωστό που είχαν θαφτεί οι Ελληνοκύπριοι στρατιώτες…
Όσοι πέθαναν κατά τη διάρκεια των μαχών θάφτηκαν πέντε μέρες μετά το πέρας των μαχών. Το πιο πιθανό είναι ότι έγιναν μάχες γύρω από τα οχυρωματικά έργα όπου στεκόμαστε τώρα, και είχαν θαφτεί εδώ.
Το παιδί που ανακάλυψε αυτό το μαζικό τάφο, αργότερα μου δείχνει φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στην όχθη του ποταμού και στα οχυρωματικά έργα… Και μου δίνει πίσω τα οστά για να τα πάρω στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων… Δύο μεγάλα μηριαία οστά και μερικά άλλα πιο μικρά οστά… Αυτά τα οστά μπορεί να ανήκουν σε δύο διαφορετικά άτομα. Ένα από τα οστά είχε μέσα του μια σφαίρα…
Οστά από ένα μαζικό τάφο που ανακάλυψε ένα παιδί… Οστά που τυλίγουμε σε εφημερίδες και τα βάζουμε σε σακούλες νάιλον… Οστά που θα δώσω στην Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων για αναλύσεις DNA για να αρχίσει η διαδικασία επιστροφής στις οικογένειες τους…
Ο πόλεμος τους πήρε μακριά, όπως πήρε και εκατοντάδες άλλους… Το τι απομένει είναι το σημείο του μαζικού τάφου, μερικές φωτογραφίες και ο πόνος που περνούν ακόμα οι οικογένειες…
Το παιδί που ανακάλυψε τον μαζικό τάφο έκανε μιαν απίστευτη πράξη – προσπαθεί να βοηθήσει δύο ανθρώπους που είχαν σκοτωθεί στο σημείο αυτό, να πάνε πίσω στις οικογένειες τους ακόμα και σε αυτή την κατάσταση, για να απαλύνουν τον πόνο τους…
Το παιδί της τότε εποχής που ανακάλυψε τον μαζικό τάφο, ο νεαρός άντρας του σήμερα, διαχέει το «μυστικό» και το μοιράζεται με όλους μας…
(Αύγουστος 2007)

Photo: Ο αναγνώστης μας είχε βρει το μαζικό τάφο όταν ήταν παιδί…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 18th of December 2016, Sunday.

“The role of Famagusta Initiative and other civic initiatives…”

"The role of Famagusta Initiative and other civic initiatives…"

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Dr. Cemal Mert, an activist of the Famagusta Initiative, a paediatric doctor and a columnist on a website called "Gazete 360" believes that civic initiatives can play a very important role in reconciliation.
According to Dr. Cemal Mert, since 1963, Cypriots have been locked down with the lack of a solution to the "Cyprus Problem" and we have spent the most considerable amount of our intellectual and communal energies on this subject. "Negotiations for the solution of the Cyprus problem" that has been continuing for half a century can be messed up in a moment due to the search for hydrocarbons or a "dinner crisis" in Istanbul even though there might be talk about a solution and referenda at the end of the year.
According to Dr. Cemal Mert, each crisis continues to erode the feeling of trust among the Turkish Cypriots and Greek Cypriots and disperse hopes…
I asked him to write for this page in POLITIS, his ideas… And here is how he continues his article that he wrote for you:
"Neither the endless negotiations by the leaders of the two communities, nor the tens of decisions of the UN, High Level Agreements, Good Will Proposals and Confidence Building Measures have been sufficient for reaching a solution to be endorsed by the two communities.
Finding a solution only through the negotiations of the leaders and reaching peace seems to be a weak probability.
So how will the lock of the Cyprus problem be opened?
We know through our historical experience that foreign powers have been effective in the Cyprus problem. But exaggerating this and ignoring the internal dynamics would also be an exaggerated result. Such an exaggerated result creates communal inertia…
Giving proper attention to the internal dynamics that would help the bringing closer the psychology of the communities must be in the forefront. Having the two communities meet in their common living areas must be a target from now…
If we look at the historical experience of Cyprus, there are countless examples about how local forces have been just as effective as forces from outside in both positive and negative events…
The most recent example for Turkish Cypriots is the process of the referendum for the Annan Plan. The role of masses and the success of the local political leadership during that process are undeniable. In that process, the status quo in the northern part of the island took heavy blows and for instance the legendary leader Rauf Denktash could be sent to retirement.
We have seen countless times through our life practice that the Cyprus problem is too important to leave it to the leaders to carry out negotiations behind closed doors. Apart from the other leaders of communities, we have also learned this through our experience during the negotiations of Talat and Christofias who had been comrades. Afterwards neither Eroghlou and Christofias and Anastasiades or Akinci and Anastasiades could not produce results from the negotiations they have held.
What is missing in the negotiations is the "breath of the communities…"
The greatest victims of the intercommunal problem in Cyprus and those who will benefit most will be Turkish Cypriots and Greek Cypriots and they have great tasks to fulfil.
Without the mass energy of "Cypriots", the Cyprus problem cannot reach a lasting solution.
The main factor that would mobilise the leaders carrying out the negotiations of the Cyprus problem, the guarantors Turkey, Greece and England, the EU as almost an internal factor in Cyprus and the UN as the coordinator of the negotiations would be the positive mass actions of the Cypriots.
In this sense, there is great value in the local initiatives that developed during the recent years. And they give us an idea about the way of the positive mass action to follow for the peace process.
Some of those civic initiatives that come to my mind are: The Famagusta Initiative, the Limassol Cultural Foundation, the Association of those from Silikou and the initiatives of those from Paphos. These civic initiatives point the real role of individuals and masses of people in the process towards peace and a solution in Cyprus.
The Famagusta Initiative had begun as an initiative of Turkish Cypriots from Famagusta and over time took on a bi-communal character. Work on the primary concepts of closed Varosha, the Famagusta Port and Famagusta within the walls soon started bearing fruit.
Greek Cypriots with the aim of holding religious mass started coming inside the walled city of Famagusta for the first time since 1958 and the Turkish Cypriot and Greek Cypriot mayors of Famagusta, Kayalp and Galanos made a declaration to have common actions for the reopening for settlement, Varosha… Due to this, the representatives of the international community and primarily the EU officials started taking an interest in the Confidence Building Measures. The sea fair organized every year, the religious and cultural activities, the bicommunal action to demand the opening of the "Dherinia Gate", the feasibility study prior to the settlement of Varosha, the activities in order to convince UNESCO to include the walled city of Famagusta in the cultural heritage list, producing architectural, city and environmental projects for the coordinated and joint development of Famagusta-Varosha town in case of a solution, producing of bi-communal social media pages and tens of similar activities like these…
That is why the Famagusta Initiative was the only Cypriot civic initiative that was visited in its own place by Mr. Eide, the Special Advisor on Cyprus of the UN. And last but not least, at a ceremony on the 2nd of June Thursday, the Famagusta Initiative was awarded by the University of Cyprus for its cultural and communal contributions. And the local and international media who is following the Cyprus problem is quite often publicising the views and declarations of the Famagusta Initiative.
The activities in both parts of our island of the Limassol Cultural Foundation, the Association of those from Silikou and Turkish Cypriots from Paphos not only strengthen the communal memory that is being erased but also contribute to the breaking down the ice between our two communities.
With the active support and help of Mr. Andreas Christou, the Mayor of Limassol, Turkish Cypriots are making visits en masse to Limassol quite often. And with the initiative of the Limassol Cultural Foundation and the great contribution of Mr. Christou, the restoration of the graves of Turkish Cypriots who lost their lives in Limassol between 1964 and 1974, has been deeply appreciated by the Turkish Cypriots.
Cypriots, both Turkish Cypriots and Greek Cypriots must take to the streets for a solution and peace within the European Union context and make efforts for strengthening bicommunal local civic initiatives…
The negotiations need the breath and the kiss of life of our communities…"

7.11.2016

Photo: Another activity of the Famagusta Initiative...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 11th of December 2016, Sunday.

«Ο ρόλος της Πρωτοβουλίας Αμμοχώστου και άλλων πρωτοβουλιών πολιτών…»

«Ο ρόλος της Πρωτοβουλίας Αμμοχώστου και άλλων πρωτοβουλιών πολιτών…»

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ο Δρ. Cemal Mert, ένας ακτιβιστής της Πρωτοβουλίας Αμμοχώστου, παιδίατρος και αρθρογράφος στην ιστοσελίδα «Gazete 360» πιστεύει ότι οι πρωτοβουλίες πολιτών μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συμφιλίωση.
Σύμφωνα με το Δρ. Cemal Mert, οι Κύπριοι από το 1963 έχουμε κλειδωθεί με την έλλειψη λύσης στο «Κυπριακό πρόβλημα» και έχουμε αναλώσει τον πιο σημαντικό μέρος της πνευματικής και κοινοτικής μας ενέργειας πάνω στο θέμα αυτό. «Οι διαπραγματεύσεις για τη λύση του Κυπριακού προβλήματος» που συνεχίζεται για μισό αιώνα μπορούν να αναστατωθούν σε μια στιγμή λόγω των ερευνών για υδρογονάνθρακες ή μια «κρίση στη διάρκεια ενός γεύματος» στην Ιστανπούλ, παρόλο που υπάρχει συζήτηση για λύση και δημοψηφίσματα στο τέλος του έτους.
Σύμφωνα με τον Δρ. Cemal Mert, η κάθε κρίση συνεχίζει να διαβρώνει το αίσθημα της εμπιστοσύνης ανάμεσα στους Τουρκοκυπρίους και τους Ελληνοκυπρίους και διασκορπίζει τις ελπίδες…
Του ζήτησα να γράψει τις ιδέες του για τη σελίδα αυτή στον ΠΟΛΙΤΗ… Και συνεχίζει στο άρθρο που έχει γράψει για σας:
«Ούτε οι ατέλειωτες διαπραγματεύσεις από τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, ούτε οι δεκάδες αποφάσεις των ΗΕ, Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου, Προτάσεις Καλής Θέλησης και Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης δεν υπήρξαν αρκετά για επίτευξη λύσης που να υιοθετηθεί από τις δύο κοινότητες.
Η εξεύρεση λύσης μόνο μέσα από τις διαπραγματεύσεις των ηγετών και η επίτευξη ειρήνης φαίνεται να είναι μια ασθενής πιθανότητα.
Επομένως, πως θα ανοίξει η κλειδαριά του κυπριακού προβλήματος;
Γνωρίζουμε μέσα από την ιστορική μας εμπειρία ότι οι ξένες δυνάμεις αποδείχθηκαν αποτελεσματικές στο κυπριακό πρόβλημα. Όμως υπερβάλλοντας με αυτό και αγνοώντας τις εσωτερικές δυναμικές μπορεί επίσης να είναι ένα υπερβολικό αποτέλεσμα. Ένα τέτοιο υπερβολικό αποτέλεσμα δημιουργεί κοινοτική αδράνεια…
Η απόδοση της δέουσας προσοχής στις εσωτερικές δυναμικές, που θα βοηθούσε ώστε να έρθει πιο κοντά η ψυχολογία των κοινοτήτων, θα πρέπει να βρίσκεται στο προσκήνιο. Η συνάντηση των δύο κοινοτήτων στους κοινούς χώρους που ζούνε θα πρέπει από τώρα να αποτελεί στόχο…
Αν κοιτάξουμε την ιστορική εμπειρία της Κύπρου, υπάρχουν αμέτρητα παραδείγματα για το πως οι τοπικές δυνάμεις υπήρξαν εξίσου αποτελεσματικές όπως τις δυνάμεις από το εξωτερικό τόσο σε θετικά όσο και σε αρνητικά γεγονότα…
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα για τους Τουρκοκύπριους είναι η διαδικασία του δημοψηφίσματος για το Σχέδιο Ανάν. Ο ρόλος των μαζών και η επιτυχία της τοπικής πολιτικής ηγεσίας στη διάρκεια εκείνης της διαδικασίας είναι αναμφισβήτητα. Σε εκείνη τη διαδικασία το στάτους κβο στο βόρειο μέρος του νησιού έλαβε βαριά πλήγματα και για παράδειγμα ο θρυλικός ηγέτης Ραούφ Ντεκτάς στάλθηκε στη συνταξιοδότηση.
Έχουμε δει αμέτρητες φορές μέσα από την πράξη ότι το κυπριακό πρόβλημα είναι πολύ σημαντικό για να το αφήσουμε στους ηγέτες να διεξάγουν διαπραγματεύσεις πίσω από κλειστές πόρτες. Πέρα από τους άλλους ηγέτες των κοινοτήτων, το έχουμε μάθει επίσης μέσα από την εμπειρία μας στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ταλάτ και Χριστόφια που ήταν σύντροφοι. Μετά ούτε ο Έρογλου και ο Χριστόφιας και ο Αναστασιάδης ή ο Ακιντζί και ο Αναστασιάδης δεν κατάφεραν να έχουν αποτελέσματα από τις διαπραγματεύσεις που πραγματοποίησαν.
Το τι λείπει στις διαπραγματεύσεις είναι η «ανάσα των κοινοτήτων…»
Τα μεγαλύτερα θύματα του διακοινοτικού προβλήματος στην Κύπρο και εκείνοι που θα επωφεληθούν το περισσότερο θα είναι οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι και έχουν μεγάλα καθήκοντα να εκπληρώσουν.
Χωρίς τη μαζική ενέργεια των «Κυπρίων», το κυπριακό πρόβλημα δεν μπορεί να φτάσει σε μια διαρκή λύση.
Ο κύριος παράγοντας που θα κινητοποιούσε τους ηγέτες που διεξαγάγουν τις διαπραγματεύσεις του Κυπριακού προβλήματος, τις εγγυήτριες δυνάμεις Τουρκία, Ελλάδα και Αγγλία, την ΕΕ ως ένα σχεδόν εσωτερικό παράγοντα στην Κύπρο και τα ΗΕ ως συντονιστή των διαπραγματεύσεων, θα ήταν οι θετικές μαζικές δράσεις των Κυπρίων.
Με αυτή την έννοια, υπάρχει μεγάλη αξία στις τοπικές πρωτοβουλίες που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια. Και μας δίνουν μια ιδέα για τον τρόπο που ακολουθούν οι θετικές μαζικές δράσεις για την ειρηνευτική διαδικασία.
Μερικές από τις πρωτοβουλίες πολιτών που έρχονται στο νου μου είναι: η Πρωτοβουλία Αμμοχώστου, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Λεμεσού, ο Σύνδεσμος των ατόμων που προέρχονται από τη Συλίκου και οι πρωτοβουλίες των ατόμων από την Πάφο. Αυτές οι πρωτοβουλίες πολιτών δείχνουν τον πραγματικό ρόλο των ατόμων και των μαζών του λαού στη διαδικασία προς την ειρήνη και μια λύση στην Κύπρο.
Η Πρωτοβουλία Αμμοχώστου είχε ξεκινήσει ως μια πρωτοβουλία Τουρκοκυπρίων από την Αμμόχωστο και με τον καιρό πήρε ένα δικοινοτικό χαρακτήρα. Η δουλειά πάνω στις πρωταρχικές έννοιες του κλειστού Βαρωσιού, του Λιμανιού Αμμοχώστου και της εντός των τειχών πόλης της Αμμοχώστου σύντομα άρχισε να καρποφορεί.
Οι Ελληνοκύπριοι με στόχο την πραγματοποίηση θρησκευτικών λειτουργιών άρχισαν να έρχονται μέσα στην εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου, για πρώτη φορά από το 1958 και ο Τουρκοκύπριος δήμαρχος Αμμοχώστου Kayalp και ο Ελληνοκύπριος δήμαρχος Αμμοχώστου Γαλανός έκαναν μια δήλωση για κοινές δράσεις για τη διάνοιξη του Βαρωσιού για επανεγκατάσταση… Λόγω αυτού, οι εκπρόσωποι της διεθνούς κοινότητας και ιδιαίτερα οι αξιωματούχοι της ΕΕ άρχισαν να δείχνουν ενδιαφέρον στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Για παράδειγμα, η έκθεση θαλάσσης που οργανώνεται κάθε χρόνο, οι θρησκευτικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, η δικοινοτική δράση για απαίτηση της διάνοιξης του «Οδοφράγματος Δερύνειας», η μελέτη βιωσιμότητας πριν από την επανεγκατάσταση στο Βαρώσι, οι δραστηριότητες για να πεισθεί η UNESCO να συμπεριλάβει την εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς, οι δραστηριότητες για αρχιτεκτονικά, περιβαλλοντικά έργα για την πόλη για συντονισμένη και κοινή ανάπτυξη της πόλης της Αμμοχώστου – Βαρωσιού σε περίπτωση λύσης, η δημιουργία δικοινοτικών σελίδων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δεκάδες παρόμοιων δράσεων…
Για αυτό το λόγο η Πρωτοβουλία Αμμοχώστου ήταν η μόνη Κυπριακή πρωτοβουλία πολιτών την οποία επισκέφτηκε ο κύριος Eide, ο Ειδικός Σύμβουλος των ΗΕ για την Κύπρο. Και τέλος αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, στην τελετή στις 2 Ιουνίου, η Πρωτοβουλία Αμμοχώστου βραβεύτηκε από το Πανεπιστήμιο Κύπρου για την πολιτιστική και κοινοτική της συνεισφορά. Επίσης, τα τοπικά και διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης που παρακολουθούν το κυπριακό πρόβλημα συχνά δημοσιεύουν τις απόψεις και δηλώσεις της Πρωτοβουλίας Αμμοχώστου.
Οι δραστηριότητες και στα δύο μέρη του νησιού, του Πολιτιστικού Ιδρύματος Λεμεσού, του Συνδέσμου των ατόμων που προέρχονται από τη Συλίκου και των Τουρκοκυπρίων από την Πάφο, όχι μόνο ενισχύουν την κοινοτική μνήμη που σβήνεται αλλά επίσης συμβάλλουν στο να λιώσει ο πάγος μεταξύ των δύο κοινοτήτων μας.
Με την ενεργό υποστήριξη και βοήθεια του κυρίου Αντρέα Χρίσου, του Δημάρχου Λεμεσού, οι Τουρκοκύπριοι πραγματοποιούν αρκετά συχνά μαζικές επισκέψεις στη Λεμεσό. Και με την πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Ιδρύματος Λεμεσού και τη μεγάλη συμβολή του κυρίου Χρίστου, έγινε η αποκατάσταση των τάφων των Τουρκοκυπρίων που έχασαν τη ζωή τους στη Λεμεσό μεταξύ 1964-1974, γεγονός που εκτιμήθηκε βαθύτατα από τους Τουρκοκύπριους.
Οι Κύπριοι, Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι, πρέπει να βγουν στους δρόμους για μια λύση και ειρήνη μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να καταβάλουν προσπάθειες για ενδυνάμωση των δικοινοτικών τοπικών πρωτοβουλιών των πολιτών…
Οι διαπραγματεύσεις χρειάζονται την ανάσα και το φιλί της ζωής των κοινοτήτων μας…»

Photo: Μια άλλη δραστηριότητα της Πρωτοβουλίας Αμμοχώστου…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 11th of December 2016, Sunday.

“Mountain of lies…”

"Mountain of lies…"

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Fatma Azgin has always been an innovator, a problem solver, someone who can see not one but five steps ahead… She constantly reads and writes, contributes in the creation of different groups, always listens to others, always makes proposals, always actively involved in politics, in gender issues, in peacebuilding… She runs a TV programme every week, writes a column in Yeniduzen every week, she teaches pharmacy at a university, runs her own pharmacy and has time for peacebuilding since peacebuilding is her lifestyle…
What is unique about Fatma Azgin is that she constantly supports those who don't have a voice for this or that reason, she constantly supports younger generations, she constantly supports peacebuilding efforts…
She was one of my "mentors" when I began getting actively involved in the women's and peace movements always giving me support…
Women like Fatma Azgin are not raised easily – she is a well-respected writer, a pharmacist, leader of the Turkish Cypriot Pharmacists' Union for many years in the past, leader of the Conflict Resolution Trainers' Group in the 90s…
She was one of the founders of Hands Across the Divide, the first bicommunal women's NGO in Cyprus that was registered in London in 2001 since at that time we could not register it Cyprus, on either side due to its unique bi-communal character. During our work with her as peace activists at the Hands Across the Divide, we would go out in the streets when the big crowds had not started yet, we would stand in the streets with placards in our hands, calling for peace, for reunification of our island – we would demonstrate when Denktash and Clerides were having dinner for the first time back in 1999 flying pigeons and expressing our desire for peace…
A peace activist does not work only in her own community – a peace activist needs connections with the other communities as well… Fatma Azgin always had good friends among Greek Cypriots and she would plan things bi-communally, as well as mono-communally… When checkpoints were opened back in 2003, going on holidays, visiting friends, always crossing the partition line would be her lifestyle – not a slogan but something that you experience…
On the 24th of November 2016, our good friend Fatma Azgın writes an article called "Mountain of Lies…" that is published in Yeniduzen newspaper… I want to share with you the words of an experienced peace builder, a peace activist, a woman of this land who spent years working for peace voluntarily…
Here is her article:
"The talks in Switzerland which were said to have been held with the aim of solving the Cyprus problem, started with a great deal of hope and pumping up of an expectation of a successful outcome; and at the end it was defused and thrown back to the island just like a flat tire. If you have the strength and the patience now watch the attempts of counter accusations being thrown by each side and the attempts of their patriotic shows in a bid to justify themselves to their respective communities. Shows that will have plenty of pride, selfishness, arrogance, vanity; and will aim at establishing a supremacy.
The best thing to do is not to listen and follow those who have negotiated and failed to attain a result. Because everything that is said will be the manifestation of the show of power of the authority which has nothing to do with the truth. They do not know that the only thing that will most empower the authorities is to speak the truths. You attain power when you speak the truth.
Our island, country is still here. We need to keep our morale high. Because those who choose breaking an agreement instead of making one will try to justify themselves by way of trying to demoralise the people of the island, to depress, confuse them and by spreading the disease of nationalism and discrimination. We must never rise to the bait. Honest people are in favour of social justice, humanism, facts. We must not allow the efforts aimed at polluting their minds and souls.
We must remember that the game has never changed. We must be aware that this time too intrigues are being deployed not for the happiness and peace of the Cypriot people, but for the interests of other countries. We should know that the negotiating table was not overturned because of us and take a deep breath. Let us refer the bad spirits who have interceded to the nature. Let us look into how we can best live and most comfortably in our island and see if we have any alternatives left. At the same time let us evaluate what kind of damages this game of power could cause to us. Let us bear in mind that with the "Hatayization" of North Cyprus the EU membership of the Turkish Cypriots could be ended. Let us think that this blessing may not last forever. Let us abandon the roles of pro-Eu with passports and pro-unification with Turkey when it comes to our deeds.
The reason why other chronic problems that continued in other parts of the world for years, for centuries ended up with peace is that positions, one sided interests, fears, excuses, lacks of security, tactics aimed at establishing an advantage over the opposite side, hate were not pushed on to the negotiating with a posture which claimed genuine thought was given to them... Facts were.
In the peace efforts literature this style, this way of negotiating where the main facts are not talked are called "Mountain of lies". It is impossible to find a problem that was solved with this solution. In order to reach a peace agreement you need to dig the "Mountain of lies" right to the bottom, take out the facts at the bottom and put them on the top of that mountain over the top of those lies. With the power of the facts and with the awakening and lurch that come in there, it is possible to destroy the mountain of lies.
As a result, what we need to do now is to chase not the lies but the reality and pull ranks for that purpose.
Let us hear what the wise people have to say:
"Nobody is going to pour truth into your brain. It's something you have to find out for yourself." Noam Chomsky
"During times of universal deceit, telling the truth becomes a revolutionary act." George Orwell"

25.11.2016

Photo: Fatma Azgın at a peace demonstration in 1999…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 4th of December 2016, Sunday.

«Βουνό από ψέματα…»

«Βουνό από ψέματα…»

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Η Fatma Azgin πάντα ήταν πρωτοπόρος, λύτης προβλημάτων, κάποια που μπορεί να δει όχι ένα αλλά πέντε βήματα μπροστά… Διαβάζει και γράφει ασταμάτητα, συμβάλλει στη δημιουργία διαφόρων ομάδων, πάντοτε ακούει τους άλλους, πάντοτε κάνει προτάσεις, πάντοτε συμμετέχει ενεργά, στην πολιτική, σε θέματα ισότητας των φύλων, στην οικοδόμηση της ειρήνης… Έχει εβδομαδιαίο τηλεοπτικό πρόγραμμα, διατηρεί εβδομαδιαία στήλη στην εφημερίδα Yeniduzen, διδάσκει φαρμακευτική σε πανεπιστήμιο, διατηρεί το δικό της φαρμακείο και έχει χρόνο για δραστηριότητες για οικοδόμηση της ειρήνης αφού η οικοδόμηση της ειρήνης είναι ο τρόπος ζωής της…
Αυτό που είναι μοναδικό στη Fatma Azgin είναι ότι υποστηρίζει συνεχώς εκείνους που δεν έχουν φωνή για τον ένα ή τον άλλο λόγο, συνεχώς υποστηρίζει τις νεότερες γενιές, συνεχώς υποστηρίζει τις προσπάθειες οικοδόμησης ειρήνης…
Ήταν μια από τους «μέντορες» μου όταν ξεκίνησα να εμπλέκομαι ενεργά στα γυναικεία κινήματα και τα κινήματα ειρήνης υποστηρίζοντας με συνεχώς…
Γυναίκες όπως τη Fatma Azgin είναι σπάνιες – είναι μια αξιοσέβαστη συγγραφέας, μια φαρμακοποιός, για πολλά χρόνια ηγέτης της Συντεχνίας Τουρκοκύπριων Φαρμακοποιών, ηγέτης της Ομάδας Εκπαιδευτών Επίλυσης Συγκρούσεων τη δεκαετία του '90…
Ήταν μια από τις ιδρύτριες του Hands Across the Divide, της πρώτης δικοινοτικής ΜΚΟ γυναικών στην Κύπρο που εγγράφτηκε στο Λονδίνο το 2001, αφού τότε δεν μπορούσαμε να \ την εγγράψουμε στην Κύπρο σε καμιά πλευρά λόγο του δικοινοτικού χαρακτήρα. Στη διάρκεια του έργου μας μαζί ως ακτιβίστριες ειρήνης στο Hands Across the Divide, βγαίναμε στους δρόμους πριν να ξεκινήσουν οι μεγάλες μάζες να κατεβαίνουν στους δρόμους, στεκόμασταν στους δρόμους με τα πλακάτ στα χέρια μας, ζητώντας ειρήνη, την επανένωση του νησιού μας – διαδηλώναμε όταν ο Ντενκτάς και ο Κληρίδης δειπνούσαν μαζί για πρώτη φορά το 1999, αφήνοντας περιστέρια να πετάξουν και εκφράζοντας τον πόθο μας για ειρήνη…
Μια ακτιβίστρια ειρήνης δεν εργάζεται μόνο στη δική της κοινότητα – μια ακτιβίστρια ειρήνης χρειάζεται συνδέσεις και με τις άλλες κοινότητες… Η Fatma Azgin πάντοτε είχε καλούς φίλους Ελληνοκύπριους και οργάνωνε εκδηλώσεις τόσο δικοινοτικές όσο και μονο-κοινοτικές… Με τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων το 2003, οι διακοπές, οι επισκέψεις σε φίλους, το πέρασμα της διαχωριστικής γραμμής ήταν πάντοτε ο τρόπος ζωής της – όχι ένα σλόγκαν, αλλά κάτι που βίωνε…
Στις 24 Νοεμβρίου 2016, η καλή μας φίλη Fatma Azgin γράφει ένα άρθρο με τίτλο «Βουνό από ψέματα» που δημοσιεύεται στην εφημερίδα Yeniduzen… Θέλω να μοιραστώ μαζί σας τα λόγια μιας έμπειρης οικοδόμου ειρήνης, μιας ακτιβίστριας ειρήνης, μιας γυναίκας αυτής της γης που για χρόνια εργάζεται εθελοντικά για την ειρήνη…
Αυτό είναι το άρθρο της:
«Οι συνομιλίες στην Ελβετία, που λέγεται ότι πραγματοποιήθηκαν με στόχο την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος, ξεκίνησαν με πολλή ελπίδα και αύξηση της προσδοκίας μιας επιτυχημένης έκβασης και στο τέλος ξεφούσκωσε και ρίχθηκε πίσω στο νησί σαν ένα σκασμένο λάστιχο. Αν έχετε τη δύναμη και την υπομονή τώρα παρακολουθείστε τις προσπάθειες επίρριψης ευθυνών από τη μια πλευρά στην άλλη και τις προσπάθειες των πατριωτικών τους παραστάσεων σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσουν τους εαυτούς τους στις αντίστοιχες κοινότητες τους. Παραστάσεις που θα έχουν αρκετή περηφάνια, εγωισμό, αλαζονεία, ματαιοδοξία και θα στοχεύουν στη θέσπιση υπεροχής.
Το καλύτερο πράγμα είναι να μην ακούτε και να μην ακολουθείτε εκείνους που έχουν διαπραγματευτεί και απέτυχαν να έχουν αποτέλεσμα. Διότι όλα όσα λέγονται θα είναι η εκδήλωση της επίδειξης ισχύος και εξουσίας και δεν έχει να κάνει τίποτε με την αλήθεια. Δεν ξέρουν ότι το μόνο πράγμα που θα ενδυναμώσει περισσότερο τις αρχές είναι να μιλήσουν τις αλήθειες. Η δύναμη επιτυγχάνεται όταν λες την αλήθεια.
Το νησί μας, η χώρα μας είναι ακόμα εδώ. Πρέπει να διατηρήσουμε ψηλά το ηθικό μας. Διότι εκείνοι που επιλέγουν να σπάσουν μια συμφωνία αντί να κάνουν μια συμφωνία θα προσπαθήσουν να δικαιολογήσουν τους εαυτούς τους προσπαθώντας να κάμψουν το ηθικό του κόσμου στο νησί, να τους προκαλέσουν κατάθλιψη, να τους συγχύσουν και να σκορπίσουν την αρρώστια του εθνικισμού και των διακρίσεων. Ποτέ δεν πρέπει να τσιμπήσουμε το δόλωμα. Οι έντιμοι άνθρωποι υποστηρίζουν την κοινωνική δικαιοσύνη, τον ανθρωπισμό, τα δεδομένα. Δεν πρέπει να αφήσουμε τις προσπάθειες που αποσκοπούν στο να λερώσουν τα μυαλά και τις ψυχές τους.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι το παιγνίδι δεν έχει αλλάξει ποτέ. Πρέπει να έχουμε επίγνωση ότι και αυτή τη φορά έχουν αναπτυχθεί ίντριγκες όχι για την ευτυχία και την ειρήνη των Κυπρίων αλλά για τα συμφέροντα άλλων χωρών. Πρέπει να ξέρουμε ότι το τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν ανατράπηκε εξαιτίας μας και να πάρουμε μια βαθιά ανάσα. Ας αναφερθούμε σε κακή διάθεση που διαμεσολάβησε στη φύση. Ας εξετάσουμε το πως μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα και πιο άνετα στο νησί μας και να δούμε αν μας απόμειναν κάποιες εναλλακτικές λύσεις. Ταυτόχρονα ας αξιολογήσουμε το είδος της ζημιάς που θα μπορούσε να μας επιφέρει αυτό το παιγνίδι ισχύος. Ας λάβουμε υπόψη ότι με την «Χαταϊ-οποίηση» (προσάρτηση της Αντάκιας από την Τουρκία το 1938) της βόρειας Κύπρου η ιδιότητα του μέλους της ΕΕ των Τουρκοκυπρίων μπορεί να παύσει. Ας σκεφτούμε ότι αυτή η ευλογία μπορεί να μην διαρκέσει για πάντα. Ας εγκαταλείψουμε τους ρόλους των «υπέρ της ΕΕ με διαβατήρια» και «υπέρ της ένωσης με την Τουρκία» όταν πρόκειται για τον τρόπο που δρούμε.
Ο λόγος για τον οποίο άλλα χρόνια προβλήματα σε άλλα μέρη του κόσμου, που συνεχίστηκαν για χρόνια, για αιώνες, κατέληξαν με ειρήνη, είναι ότι οι θέσεις, τα μονομερή συμφέροντα, οι φόβοι, οι δικαιολογίες, η έλλειψη ασφάλειας, οι τακτικές που είχαν στόχο τη δημιουργία πλεονεκτήματος σε σχέση με την άλλη πλευρά, το μίσος, δεν σπρώχτηκαν στη διαπραγμάτευση με μια στάση που ισχυριζόταν γνήσια σκέψη για αυτά… Υπήρχαν μόνο τα δεδομένα.
Στις προσπάθειες για ειρήνη, οι διατυπώσεις αυτού του στυλ, η διαπραγμάτευση με αυτό τον τρόπο, όπου τα κύρια δεδομένα δεν συζητούνται, ονομάζονται «Βουνό από ψέματα». Είναι αδύνατο να βρεις ένα πρόβλημα που έχει λυθεί με αυτό τον τρόπο. Για να επιτευχθεί μια συμφωνία ειρήνης, πρέπει να σκάψεις το «Βουνό των ψεμάτων» μέχρι τη βάση του, να βγάλεις τα δεδομένα από τη βάση του και να τα βάλεις στην κορυφή εκείνου του βουνού πάνω από εκείνα τα ψέματα. Με τη δύναμη των δεδομένων και με την αφύπνιση και το λάκτισμα που έρχεται, είναι δυνατό να καταστραφεί το βουνό από ψέματα.
Ως αποτέλεσμα, αυτό που χρειάζεται να κάνουμε τώρα είναι να κυνηγήσουμε όχι τα ψέματα αλλά την πραγματικότητα και να κινήσουμε δυνάμεις προς αυτό.
Ας ακούσουμε αυτά που λένε οι σοφοί:
«Κανένας δεν πρόκειται να χύσει την αλήθεια στο μυαλό σου. Είναι κάτι που πρέπει να μάθεις μόνος σου.» Noam Chomsky
«Σε περιόδους καθολικής εξαπάτησης, το να λες την αλήθεια καθίσταται επαναστατική πράξη.» George Orwell»

Photo: Η Fatma Azgin σε μια διαδήλωση για την ειρήνη το 1999

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 4th of December 2016, Sunday.

Stories from Galatia…

Stories from Galatia…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

We sit together, on the same couch, outside in the garden with Christina, listening to my reader, mesmerized, amazed like two children listening to a grandfather telling mystic stories, horrifying stories, stories from the past, stories that are real but no one seems to care about...
We have our dear friend Ferah Kaya with us who has painted a picture called "Christina" about the Galatia Lake… In the picture there is a little girl symbolizing Christina Pavlou Solomi Patsia looking onto to the lake… In this lake was a mass grave and there has always been information that there is more buried here, among them perhaps Christina's "missing" brother and father…
We are in Galatia, the Turkish Cypriot village in Karpaz that was sort of the "nightmare" of 1974 for Greek Cypriots since many went "missing" from here…
Galatia was a stronghold – but Galatia was not just Galatia – just like Chatoz, it was a centre that hosted Turkish Cypriots serving their military service from different villages…
When war struck in 1974, some villagers from other villages came here and so did commanders we learn…
"We had six commanders from Turkey" he says…
"What?!"
"Yes! They left the surrounding villages and they came here… Could we open our mouth? No! No way! We could not open our mouth… We could not speak…"
There had been a Turkish Cypriot commander who, after the war began in 1974 took his men and came to Galatia…
"Some of these commanders had ordered him to be killed! Do you believe that? Yes! But I managed to save him… I said, "Give him to my post and I will take care…" So, I took him under my wings and he was okay… But they didn't like him, some of these Turkish commanders because he had left his village and came to Galatia…"
Christina also has stories from that time…
"A villager of ours from Komikebir, a Turkish Cypriot called Ahmet went to fetch my father… My father was a prisoner of war in Galatia… We had two mills, a mill for the flour, a mill for olive oil…
So, Ahmet went there and asked the commander to please allow my father to go and start the mill because Ahmet didn't know how to start the mill. So, they told him, "You want him? Go inside the club and stay there if you want him..." So, the guy got terrified and left…"
Galatia, the village of secrets mesmerizes us…
"What about Livadia?" I ask my reader… "What was its position? Why did they take for instance the priest from Davlos there instead of Galatia? And then killed him there and buried him in a well… What was so special about Livadia?"
"Nothing special about Livadia" he says… "The centre was Galatia… All orders went from Galatia… Livadia was just part of Galatia… I told you we had six commanders from Turkey in 1974… What else you want me to say?"He starts talking about a "missing" Greek Cypriot from Yialousa…
"Actually they beat him up in Yialousa, in the police station and killed him there… But they took his dead body to Galatia… So he is buried somewhere here" he says…
"But I always thought he had been buried in Yialousa…"
"No, no… They took his dead body and even some commander was angry with them about why they had beaten him to death…"
The conversation shifts to what he has been doing, this wonderful reader of mine, in the past six months…
He has been the core person helping us in the area of Galatia and surrounding villages. He has shared many times what he knows about possible burial sites and also information about who might know these things both with us and with the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee…
He says:
"In the recent weeks, a woman investigator from the Cyprus Missing Persons' Committee came to see me and asked me a lot of questions and asked me about what I had told you previously and I shared what I know with her… She wanted me to show her some possible burial sites and again I went and showed her…
I also visited various times and I continue to go almost every other day to the Galatia Lake where the excavation team of the Cyprus Missing Persons' Committee is and I share with them what I know about possible burial sites in this lake…
As you know there is a small house within the lake and in front of this house one or two "missing" persons might be buried. They must also investigate around the gandjelli about possible burials – I have told this to the excavation team there…
The area behind the house towards the cliff, towards the village must also be explored since some "missing" Greek Cypriots might be buried there… I remember that you had come and shown this place to the CMP back in 2010 together with a witness… But this place has not been excavated yet…
If you remember the boridja I had shown you, the carob tree – there had been some digging with no results… I have spoken with some witnesses about this boridja and I have told the woman investigator of the Turkish Cypriot office of the CMP that they must look under the road there. The possible burial site here might have stayed under that road because that road did not exist in 1974 – it was built after as a dirt track road… They need to investigate that area very carefully.
Years ago, you will remember that I have insistently told you and the CMP that there might be a second mass grave in the lake where they had found the first mass grave… I have told the excavation team now that they need to dig deep, not just few feet but they need to dig at least 10 feet deep… If they have not removed the second mass grave from there, they should be there…
You will remember that I had shown a palloura to you near the road between Livadia and Galatia… I believe that they should dig behind the palloura to see if there is someone buried there… There is information that one person might be buried there…
I had also shared what I knew with an archaeologist from the CMP who lives in our area about the well in Livadia where they have found the remains of three "missing" persons… I am very happy that what I have told them came out to be true and the remains of three "missing" persons have been found there… This made us happy… The person who had buried them had told me personally where the burial site was and I had run to the archaeologist to tell him to go back, not to leave this field, to dig 20 meters from where they had dug and left… I insisted that they should not leave this field and go back… Finally they got back and dug in the area that I had told them and I am so happy they found the remains…"
Another reader insists that there is more "missing" buried in the field where the CMP have found the remains of three persons in Livadia…
He insists that they should go back and dig the other part of the field that has not been excavated…
"Look" he says, "I was just sitting there and I heard them conversing between themselves, without flinching… I was even afraid to breathe… One of them who was involved in the killings said, "Hey! You know what? They found three there… But they did not dig the other side of the field!!!" So I immediately thought of calling you… Please, please, please… They need to go back to Livadia and dig again the field in the places that we had shown you… They haven't done any excavations there… They should be looking for a well with a mouth that is not round but rectangular… I believe from what I have heard that there are more buried in that field… Please ask the officials of the CMP not to leave the area… There should be more people buried in that field and in Livadia…"
We leave to go back to Nicosia with Christina Pavlou Solomi Patsia… We will continue to come to Galatia and try to continue our investigations… Until there is nothing more to investigate we will continue to come…
I thank my readers who are helping us with this and want to express how grateful we are for their humanitarian approach…

5.11.2016

Photo: Christina and Ferah at the Galatia Lake…

(*) Article published on the 27th of November 2016, Sunday in POLITIS newspaper.

Ιστορίες από τη Γαλάτεια…

Ιστορίες από τη Γαλάτεια…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Καθόμαστε μαζί, στον ίδιο καναπέ, έξω στον κήπο μαζί με τη Χριστίνα, και ακούμε σαγηνευμένες, κατάπληκτες σαν δύο μικρά παιδιά τον αναγνώστη μου, ένα παππού που εξιστορεί μυθιστορίες, ιστορίες τρόμου, ιστορίες από το παρελθόν, ιστορίες που είναι αληθινές αλλά κανένας δεν φαίνεται να νοιάζεται για αυτές…
Έχουμε μαζί μας την αγαπητή μας φίλη Ferah Kaya που έχει ζωγραφίσει ένα πίνακα για τη Λίμνη στη Γαλάτεια με ονομασία «Χριστίνα»… Στον πίνακα απεικονίζεται ένα μικρό κορίτσι που συμβολίζει τη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά που κοιτάζει τη λίμνη… Στη λίμνη αυτή υπήρχε ένας μαζικός τάφος και υπήρχαν πάντα πληροφορίες ότι περισσότερα άτομα είναι θαμμένα εδώ, ανάμεσα τους ίσως και οι «αγνοούμενοι» αδελφός και πατέρας της Χριστίνας…
Είμαστε στη Γαλάτεια, το τουρκοκυπριακό χωριό στην Καρπασία που για τους Ελληνοκύπριους ήταν ο «εφιάλτης» του 1974 αφού πολλοί από εδώ έγιναν «αγνοούμενοι»…
Η Γαλάτεια ήταν ένα προπύργιο – όμως η Γαλάτεια δεν ήταν μόνο η Γαλάτεια – όπως το Τζιάος ήταν το κέντρο που φιλοξενούσε τους Τουρκοκύπριους που υπηρετούσαν τη στρατιωτική τους θητεία από διαφορετικά χωριά…
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 1974, κάποιοι χωρικοί από άλλα χωριά ήρθαν εδώ, όπως επίσης και διοικητές από ότι μάθαμε…
«Είχαμε έξι διοικητές από την Τουρκία» λέει…
«Τι;!»
«Ναι! Έφυγαν από τα τριγύρω χωριά και ήρθαν εδώ… Μπορούσαμε να ανοίξουμε το στόμα μας; Όχι! Κατ' ουδένα λόγο! Δεν μπορούσαμε να ανοίξουμε το στόμα μας… Δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε…»
Υπήρχε ένας Τουρκοκύπριος διοικητής ο οποίος μετά την έναρξη του πολέμου το 1974, πήρε τους άντρες του και ήρθε στη Γαλάτεια…
«Κάποιοι από αυτούς τους διοικητές είχαν διατάξει να σκοτωθεί! Μπορείς να το πιστέψεις; Ναι! Αλλά κατάφερα να τον σώσω… Είπα «Δώστε τον στο πόστο μου και θα το φροντίσω…» Έτσι τον πήρα υπό την προστασία μου και ήταν εντάξει… Όμως δεν άρεσε σε κάποιους από αυτούς τους Τούρκους διοικητές διότι είχε φύγει από το χωριό του και ήρθε στη Γαλάτεια…»
Η Χριστίνα επίσης έχει ιστορίες από εκείνη την εποχή…
«Ένας συγχωριανός από την Κώμη Κεπήρ, ένας Τουρκοκύπριος που ονομαζόταν Ahmet πήγε να φέρει τον πατέρα μου… Ο πατέρας μου ήταν αιχμάλωτος πολέμου στην Γαλάτεια… Είχαμε δύο μύλους, ένα για το αλεύρι και ένα για το ελαιόλαδο…
Έτσι ο Ahmet πήγε εκεί και ζήτησε από το διοικητή να αφήσει τον πατέρα μου να πάει και να ξεκινήσει τον μύλο διότι ο Ahmet δεν ήξερε πως να ξεκινήσει το μύλο. Του είπαν, «Τον θέλεις; Πήγαινε μέσα στο σύλλογο και μείνε εκεί αν τον θέλεις…» Έτσι τρομοκρατήθηκε και έφυγε…»
Η Γαλάτεια, το χωριό των μυστικών μας μαγεύει…
«Και τα Λειβάδια;» ρωτώ τον αναγνώστη μου… «Ποια ήταν η θέση του χωριού; Γιατί για παράδειγμα πήραν εκεί τον ιερέα από το Δαυλό παρά στη Γαλάτεια; Και μετά τον σκότωσαν εκεί και τον έθαψαν σε ένα πηγάδι… Τι ήταν τόσο ιδιαίτερο σχετικά με τα Λειβάδια;»
«Τίποτε το ξεχωριστό στα Λειβάδια» λέει… «Το κέντρο ήταν η Γαλάτεια… Όλες οι διαταγές έρχονταν από τη Γαλάτεια… Τα Λειβάδια ήταν μέρος της Γαλάτειας… Σου είπα, είχαμε έξι διοικητές από την Τουρκία το 1974… Τι άλλο με θέλεις να πω;»
Αρχίζει να μιλά για ένα «αγνοούμενο» Ελληνοκύπριο από τη Γιαλούσα…
«Κατ' ακρίβεια τον έδειραν στη Γιαλούσα, στον αστυνομικό σταθμό και τον σκότωσαν εκεί… Όμως πήραν το νεκρό του σώμα στη Γαλάτεια… Έτσι είναι θαμμένος κάπου εδώ» λέει…
«Όμως πάντοτε νόμιζα ότι είχε θαφτεί στη Γιαλούσα…»
«Όχι, όχι… Πήραν το νεκρό του σώμα και επίσης κάποιος διοικητής είχε θυμώσει μαζί τους γιατί να τον δείρουν μέχρι θανάτου…»
Η κουβέντα μεταφέρεται στο τι κάνει τους τελευταίους έξι μήνες, αυτός ο υπέροχος αναγνώστης μου…
Ήταν το βασικό άτομο που μας βοηθά στην περιοχή της Γαλάτειας και των γύρω χωριών. Έχει μοιραστεί πολλές φορές τόσο μαζί μας όσο και με τους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, αυτά που γνωρίζει για πιθανούς τόπους ταφής και επίσης πληροφορίες για το ποιος μπορεί να γνωρίζει αυτά τα πράγματα…
Λέει:
«Τις περασμένες βδομάδες, μια γυναίκα ερευνητής από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ήρθε να με δει κα με ρώτησε πολλές ερωτήσεις και με ρώτησε για αυτά που σου είχα πει στο παρελθόν και μοιράστηκα αυτά που γνωρίζω μαζί της… Ήθελε να της δείξω κάποιους πιθανούς τόπους ταφής και πήγα πάλι και της έδειξα…
Επισκέφτηκα επίσης διάφορες φορές και συνεχίζω να πηγαίνω σχεδόν κάθε δεύτερη μέρα στη Λίμνη της Γαλάτειας όπου βρίσκεται η ομάδα εκσκαφών της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και μοιράζομαι μαζί τους αυτά που ξέρω για τους πιθανούς τόπους ταφής σε αυτή τη λίμνη…
Όπως γνωρίζεις υπάρχει ένα μικρό σπίτι μέσα στη λίμνη και μπροστά από το σπίτι αυτό μπορεί να είναι θαμμένοι ένας ή δύο «αγνοούμενοι». Πρέπει επίσης να ερευνήσουν για πιθανούς τόπους ταφής γύρω από το κάγκελο– το είπα στην ομάδα εκσκαφών που βρίσκεται εκεί…
Η περιοχή πίσω από το σπίτι προς τον λόφο, προς το χωριό πρέπει επίσης να ερευνηθεί αφού κάποιοι «αγνοούμενοι» Ελληνοκύπριοι μπορεί να είναι θαμμένοι εκεί… Θυμούμαι ότι είχες έρθει και έδειξες το μέρος αυτό στη ΔΕΑ το 2010 μαζί με ένα μάρτυρα… Όμως το μέρος αυτό δεν έχει ακόμα εκσκαφτεί…
Αν θυμάσαι τα πορίτζια που σου είχα δείξει, τη χαρουπιά – εκεί υπήρξαν κάποιες εκσκαφές αλλά χωρίς αποτέλεσμα… Είχα μιλήσει με κάποιους μάρτυρες για τα πορίτζια αυτά και είχα πει στη γυναίκα ερευνήτρια από το τουρκοκυπριακό γραφείο της ΔΕΑ ότι πρέπει να ψάξουν εκεί κάτω από το δρόμο. Ο πιθανός τόπος ταφής εκεί μπορεί να έμεινε κάτω από το δρόμο αφού εκείνος ο δρόμος δεν υπήρχε το 1974 – κατασκευάστηκε μετά ως χωματόδρομος… Χρειάζεται να ερευνήσουν πολύ προσεκτικά την περιοχή εκείνη.
Πριν από χρόνια, θα θυμάσαι ότι επίμονα είχα πει σε σένα και τη ΔΕΑ ότι μπορεί να υπάρχει ένας δεύτερος μαζικός τάφος στη λίμνη, εκεί που βρήκαν τον πρώτο μαζικό τάφο… Είχα πει τώρα στην ομάδα εκσκαφών ότι πρέπει να σκάψουν βαθιά, όχι μόνο σε βάθος μερικών ποδών, αλλά ότι πρέπει να σκάψουν σε βάθος τουλάχιστον 10 ποδών… Αν δεν έχουν μετακινήσει το δεύτερο μαζικό τάφο από εκεί, πρέπει να βρίσκεται εκεί…
Θα θυμάσαι ότι σου είχα δείξει μια παλλούρα κοντά στο δρόμο μεταξύ των χωριών Λειβάδια και Γαλάτεια… Πιστεύω ότι πρέπει να σκάψουν πίσω από την παλλούρα για να δουν αν κάποιος είναι θαμμένος εκεί… Υπάρχουν πληροφορίες ότι ένα άτομο μπορεί να είναι θαμμένο εκεί…
Έχω επίσης μοιραστεί αυτά που ξέρω με έναν αρχαιολόγο της ΔΕΑ που ζει στην περιοχή μας, για ένα πηγάδι στα Λειβάδια όπου είχαν βρει τα οστά τριών «αγνοουμένων»… Είμαι πολύ χαρούμενος ότι αυτά που τους είχα πει βγήκαν αληθινά και βρέθηκαν εκεί τα οστά τριών «αγνοουμένων»… Αυτό μας χαροποίησε… Το άτομο που τους είχε θάψει μου είχε πει προσωπικά που βρισκόταν ο τόπος ταφής και είχα τρέξει στον αρχαιολόγο για να του πω και να πάνε πίσω, να μην φύγουν από το χωράφι αυτό και να επιστρέψουν… Τελικά πήγαν πίσω και έσκαψαν την περιοχή που τους είχα πει και είμαι τόσο χαρούμενος που βρήκαν τα οστά…»
Ένας άλλος αναγνώστης επιμένει ότι υπάρχουν περισσότεροι «αγνοούμενοι» θαμμένοι στο χωράφι εκεί όπου η ΔΕΑ βρήκε τα οστά τριών ατόμων στα Λειβάδια…
Επιμένει ότι πρέπει να επιστρέψουν και να σκάψουν το άλλο μέρος του χωραφιού που δεν είχε εκσκαφτεί…
«Κοίτα» λέει, «απλά καθόμουν εκεί και τους άκουσα να συνομιλούν μεταξύ τους, χωρίς να δειλιάζουν… Φοβόμουν ακόμα και να αναπνεύσω… Ένας από αυτούς που ήταν αναμεμειγμένος στις δολοφονίες είπε «Έϊ! Ξέρετε; Βρήκαν τρεις εκεί… Αλλά δεν έσκαψαν την άλλη πλευρά του χωραφιού!!!» Έτσι αμέσως σκέφτηκα να σου τηλεφωνήσω… Σε παρακαλώ, σε παρακαλώ, σε παρακαλώ… Πρέπει να πάνε πίσω στα Λειβάδια και να σκάψουν ξανά το χωράφι στα μέρη που σου είχαμε δείξει… Δεν έκαναν καθόλου εκσκαφές εκεί… Πρέπει να ψάξουν για ένα πηγάδι με στόμιο που δεν είναι κυκλικό αλλά ορθογώνιο… Από αυτά που έχω ακούσει πιστεύω ότι υπάρχουν περισσότεροι θαμμένοι σε εκείνο το χωράφι… Σε παρακαλώ ζήτα από τους λειτουργούς της ΔΕΑ να μην φύγουν από την περιοχή… Πρέπει να υπάρχουν περισσότερα άτομα θαμμένα σε εκείνο το χωράφι στα Λειβάδια…»
Φεύγουμε με τη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά για να πάμε πίσω στη Λευκωσία… Θα συνεχίσουμε να ερχόμαστε στη Γαλάτεια και να συνεχίζουμε τις έρευνες μας… Μέχρι να μην υπάρχει τίποτε άλλο για να ερευνηθεί, θα συνεχίσουμε να ερχόμαστε…
Ευχαριστώ τους αναγνώστες μου που μας βοηθούν με το θέμα αυτό και θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μας για την ανθρωπιστική τους προσέγγιση…

Photo: Η Χριστίνα και η Ferah στη Λίμνη στη Γαλάτεια…

(*) Article published on the 27th of November 2016, Sunday in POLITIS newspaper.

`The Ministry of Education is the Ministry of the Future…`

`The Ministry of Education is the Ministry of the Future…`

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

These are the words of Astrid Thors, the Chairperson of the Max van der Stoel Jury and former High Commissioner on National Minorities of the OSCE… She was speaking on the 24th of October 2016 at the Peace Palace at the Hague on the occasion of the Cypriot Association of Historical Dialogue and Research receiving this year, the prestigious Max van der Stoel Award. For the award, co-presidents of AHDR Alev Tughberk and Kyriacos Pachoulides were there…
We all know AHDR – its seat is at the Home for Cooperation on the buffer zone, right across the Ledra Palace Hotel… It is being supported by funds from Norway as well as having received support from EU and other countries and donors in the past…
The most important thing that AHDR has done for Cyprus is bringing teachers together, writing supplementary educational material, teaching ways of looking at our bitter past from multi perspectives, creating a space on the buffer zone – The Green Line – for people to meet and talk and drink coffee… No, it is not the Buyuk Khan in Nicosia where you just sit and have coffee and chat with your friends from both communities but that is all - this is the Home for Cooperation where things actually happen, not just drink coffee and chat… Seminars, conferences, exhibitions about our past showing ways about how to deal with our future…
We worked voluntarily with AHDR in their preparation for the book about `missing persons` - the supplementary educational material prepared for teachers to use in the schools in both Turkish Cypriot and Greek Cypriot communities… The book has been prepared in three languages: Turkish, Greek and English and already civil society in Lebanon has picked it up to use to demonstrate their own problem of `missing persons`… But it Cyprus it stayed there although some teachers took it and used it but when it came to the official Ministry of Education, none of the books prepared with so much care and effort and so much research have been picked up, looked at or praised… Or used… The officials of the education in the Turkish Cypriot community have no such intention to do that – the officials of the education of the Greek Cypriot community too have no such intention… AHDR's efforts might be recognized through awards and they might receive the Max van der Stoel Award from the hand of the Minister of Holland but this is like water flowing over the hand of the officials – they don't care and they have never shown any interest at all to sit down and at least take a close look at what AHDR has been doing…
Foreign Minister Koenders of Holland, during his speech at the award ceremony said in summary:
"This year's winner of the Max van der Stoel Award possesses those two virtues in abundance. From the moment travel restrictions between the two parts of Cyprus were relaxed, 13 years ago, the Association for Historical Dialogue and Research has quietly worked to foster mutual respect and understanding.
History cannot be denied; nor must it be forgotten.
But its misuse can become an obstacle to normal relations between peoples.
Its distortion can separate majority and minority communities.
Its manipulation can divide societies that should be united.
Mutual understanding cannot be imposed or declared. Take the Association's educational projects. They are not meant to teach one specific version of Cypriots' history; rather, they are meant to increase historical awareness and stimulate critical thinking. They show how different perspectives on shared history can coexist, without one perspective being favoured over another.
In the end, politicians cannot make Turkish Cypriots and Greek Cypriots live in harmony. Politicians cannot make people trust each other and build a society together. That will be up to Turkish and Greek Cypriots themselves.
The success of the Association for Historical Dialogue and Research demonstrates the power that communities themselves have to shape their relations. It serves as a shining example to other countries where relations between communities are strained.
The current Cypriot-led talks are reason to be hopeful about reunification. If and when reunification occurs, the need for mutual understanding will become even greater. As more and more Greek Cypriots and Turkish Cypriots meet each other, occasions for tensions and conflict will multiply. In that sense, the toughest challenge lies ahead. This award is not just meant to recognise past achievements; it also serves to encourage future efforts. The work of today's award winners is helping to advance the indispensable process of reconciliation. May it do so for many years to come.
I would now like to ask the two co-presidents of the Association for Historical Dialogue and Research to join me.
Kyriakos Pachoulides, Alev Tughberk, I am honoured to present the seventh Max van der Stoel Award to you both…`
The Chairperson of the Jury, Astrid Thors, in summary said:
"Various and conflicting historical narratives often contribute to the division of societies. Some historical narratives even perpetuate these divisions. The lack of cohesion within a society often threatens its stability and may increase the likelihood of opening up old wounds. For this reason, it is my firm belief that education should feature more prominently in peace negotiations. After all, our future and the future of the generations that follow us is framed in our educational system: it sets the stage for how we interact with different members of society. As I often say, `The Ministry of Education is the Ministry of the Future…` Having started as a bicommunal endeavour, AHDR's work is exceptional today because it now encompasses an inclusive inter-communal approach by engaging the Armenians, Maronites and Latins of Cyprus as well… Building peace also means that persons from different backgrounds can meet in structured and meaningful settings and that is something that AHDR provides. Shaping minds to think critically about history and preparing the members of all communities to accept different view on history is what drives AHDR. Reconciliation is the key. In fact, the remarkable work of the association on offering guidance to teachers to think critically about missing persons can serve in other contexts where the wounds of similar tragedies are still open… I hope that the example of AHDR and their openness to others can inspire all of us today along with other educators and civil society activists and decision makers globally…`
In their acceptance speech of the award, Alev Tughberk and Kyriacos Pachoulides said:
"AHDR receives this award with great gratitude. We need to highlight, though, that we strongly feel that this award is shared with all those in Cyprus, whose work promoted, over the last decades, inter-communal co-operation, mutual respect and understanding as the foundations for a sustainable, peaceful re-united Cyprus.
The establishment of AHDR in 2003 was the fruit of the determination and the aspiration of Cypriot educators, researchers and civil society activists, coming from various linguistic, ethnic, religious, social and educational backgrounds. Our common belief was and is that education can and should play a positive role in the transition from a deeply wounded, traumatized and segregated society into a society where reconciliation, peace and social cohesion prevail.
Through these years, AHDR provided opportunities to teachers, educators, researchers, students and the general public from all over the island to engage in a constructive and open dialogue. A dialogue on how our past can be approached in a critical manner and on how history can be taught in our schools, according to the current pedagogical trends based on the guidelines set by international and regional organizations and bodies, such as the Convention on the Rights of the Child, the UNESCO and the Council of Europe. Teacher training seminars and workshops, international conferences, research and supplementary educational material publications, activities for children and youth, public debates, historical tours and movie screenings are just some of the tools that AHDR uses in order to advance critical thinking and historical understanding in our society: two elements which we believe are necessary and crucial for any democratic society, especially for a conflict driven one like ours.
In our proposal on the reform of history education in Cyprus, we state that historical understanding not only enables us to understand the people distant in the past, but also contemporary people living next to or far away from us. In other words, by learning to think historically, we also learn to understand one another, accept and cooperate with each other. In this respect, we promote a history education that aspires to transform students' understanding of the world through the teaching of how to study the past and think historically. In our understanding of history education, political and ideological agendas should not distort history teaching, nor should history be used as a tool to consolidate division.
AHDR activities and projects, create the context within which individuals from across the existing divide interact in a meaningful way and cooperate with respect to or even despite their differences. A major achievement of AHDR is the establishment of The Home for Cooperation (H4C), a unique institution in the buffer zone in Nicosia, which is geographically and symbolically accessible to all people living in Cyprus. The H4C not only stands as one of the best concrete examples of what people in Cyprus can achieve through cooperation, but also operates as an incubator of future ideas and initiatives of individuals and groups from across the divide working together with a common vision for a re-united and peaceful country.
AHDR strongly believes and promotes, through its Policy Paper on Rethinking Education in Cyprus that this common vision can be better served by an education that prepares children and youth to live in a multi-cultural, multi-lingual and multi-faith society built on the values of human rights, trust, partnership, and equality.
We follow and support the efforts of the current political leaders in Cyprus, under the aegis of the United Nations, to reach a just, comprehensive and sustainable solution to the Cyprus problem. We take this opportunity to congratulate our UN friends on UN Day today. We believe that our political leaders have the determination to respond positively to the call of history and the need of our people for a re-united Cyprus. Following their example, we also believe that along with the political and geographical division, the division in the minds of people will be addressed. Trust and mutual respect should be consolidated. AHDR is proud of the work it has been doing over the years in this direction.
As we are all aware, recognition brings about motivation. Becoming a member of the community of organizations which have been honoured with the Award is highly encouraging for the Board, staff, members, friends and volunteers of the AHDR. Having received this prominent award, we are determined to work harder for the empowerment of the people of Cyprus to build bridges to defy hatred and fear and to move towards mutual understanding, forgiveness and reconciliation…."
We too congratulate the AHDR for all their efforts for peace and reconciliation… Perhaps the officials of the education departments of both communities can learn somethıng from the experience and efforts of AHDR…

30.10.2016

Photo: Kyriacos Paschulides and Alev Tughberk receiving award...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 20th of November, 2016 – Sunday.

«Το Υπουργείο Παιδείας είναι το Υπουργείο του Μέλλοντος…»

«Το Υπουργείο Παιδείας είναι το Υπουργείο του Μέλλοντος…»

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Αυτά είναι τα λόγια της Astrid Thors, Προέδρου της Κριτικής Επιτροπής του Max van der Stoel και πρώην Υπάτου Αρμοστή για τις Εθνικές Μειονότητες του ΟΑΣΕ… Μιλούσε στις 24 Οκτωβρίου 2016 στο Παλάτι Ειρήνης στη Χάγη με την ευκαιρία της φετινής απονομής του διάσημου Βραβείου Max van der Stoel στον Κυπριακό Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας (ΟΙΔΕ). Παρόντες για την απονομή ήταν οι συμπρόεδροι του ΟΙΔΕ Alev Tughberk και Κυριάκος Παχουλίδης…
Όλοι μας ξέρουμε τον ΟΙΔΕ – στεγάζεται στο Σπίτι της Συνεργασίας στη νεκρή ζώνη ακριβώς απέναντι από το ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας… Υποστηρίζεται από ταμεία στη Νορβηγία και στο παρελθόν έχει επίσης λάβει στήριξη από την ΕΕ και άλλες χώρες και δωρητές…
Το πιο σημαντικό πράγμα που έχει κάνει ο ΟΙΔΕ για την Κύπρο είναι να φέρει μαζί δασκάλους, να συγγράψει συμπληρωματικό εκπαιδευτικό υλικό, να διδάξει τρόπους για να κοιτάξουμε το πικρό μας παρελθόν από πολλές οπτικές γωνίες, να δημιουργήσει ένα χώρο στη νεκρή ζώνη – την Πράσινη Γραμμή – για τους ανθρώπους να συναντιούνται και να μιλούν και να πίνουν καφέ… Όχι, δεν είναι το Buyuk Han στη Λευκωσία όπου απλά κάθεσαι και πίνεις καφέ και μιλάς με τους φίλους σου και από τις δύο κοινότητες και μόνο αυτό – αυτό είναι το Σπίτι της Συνεργασίας, όπου συμβαίνουν πράγματα, δεν είναι μόνο καφές και κουβέντα… Σεμινάρια, συνέδρια, εκθέσεις για το παρελθόν μας, που μας δείχνουν τρόπους για το πως να αντιμετωπίσουμε το μέλλον μας…
Εργαστήκαμε εθελοντικά με τον ΟΙΔΕ στην προετοιμασία για το βιβλίο για τους «αγνοούμενους» - το συμπληρωματικό εκπαιδευτικό υλικό που ετοιμάστηκε για τους δασκάλους για να χρησιμοποιούν στα σχολεία και στην τουρκοκυπριακή και στην ελληνοκυπριακή κοινότητα… Το βιβλίο ετοιμάστηκε σε τρεις γλώσσες: τουρκικά, ελληνικά και αγγλικά και ήδη η κοινωνία των πολιτών στο Λίβανο το πήρε για να αναδείξει το δικό τους πρόβλημα «αγνοουμένων»… Όμως στην Κύπρο έμεινε εκεί, και παρόλο που κάποιοι δάσκαλοι το πήραν και το χρησιμοποιούν, το επίσημο Υπουργείο Παιδείας δεν πήρε κανένα από τα βιβλία που ετοιμάστηκαν με τόση προσπάθεια και φροντίδα και τόση έρευνα, ούτε τα κοίταξε ούτε τα επαίνεσε… Ούτε και τα χρησιμοποίησε… Οι αξιωματούχοι στην εκπαίδευση στην τουρκοκυπριακή κοινότητα δεν έχουν καμία πρόθεση να το κάνουν – οι αξιωματούχοι στην εκπαίδευση στην ελληνοκυπριακή κοινότητα επίσης δεν έχουν καμία τέτοια πρόθεση… Οι προσπάθειες του ΟΙΔΕ μπορεί να αναγνωρίζονται μέσα από βραβεία και μπορεί να έχουν πάρει το Βραβείο Max van der Stoel από τα χέρια του Υπουργού της Ολλανδίας αλλά είναι σαν νερό που κυλά πάνω στα χέρια των αξιωματούχων – δεν τους νοιάζει και ποτέ δεν έδειξαν κανένα ενδιαφέρον για να καθίσουν και τουλάχιστον να δουν από κοντά τι κάνει ο ΟΙΔΕ…
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας Koenders, στη διάρκεια της ομιλίας του στην τελετή βράβευσης είπε περιληπτικά:
«Ο φετινός νικητής του Βραβείου Max van der Stoel κατέχει αυτές τις δύο αρετές σε αφθονία. Από τη στιγμή που χαλάρωσαν οι περιορισμοί στη διακίνηση μεταξύ των δύο πλευρών στην Κύπρο, πριν από 13 χρόνια, ο Όμιλος Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας έχει εργαστεί αθόρυβα για να προωθήσει τον αμοιβαίο σεβασμό και την κατανόηση.
Η ιστορία δεν μπορεί να αγνοηθεί, ούτε θα πρέπει να ξεχαστεί.
Όμως η κατάχρηση της μπορεί να γίνει εμπόδιο στις κανονικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.
Η παραμόρφωση της μπορεί να διαχωρίσει τις κοινότητες της πλειονότητας και της μειονότητας.
Η χειραγώγηση της μπορεί να διαιρέσει τις κοινωνίες που θα έπρεπε να είναι ενωμένες.
Η αμοιβαία κατανόηση δεν μπορεί να επιβληθεί ή να κηρυχθεί. Πάρτε για παράδειγμα τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Ομίλου. Δεν έχουν σκοπό να διδάξουν μια συγκεκριμένη εκδοχή της ιστορίας των Κυπρίων, μάλλον έχουν σκοπό να αυξήσουν την ιστορική συνείδηση και να διεγείρουν την κριτική σκέψη. Δείχνουν πως οι διαφορετικές προοπτικές στην κοινή ιστορία μπορεί να συνυπάρχουν, χωρίς η μια προοπτική να ευνοείται έναντι μιας άλλης.
Στο τέλος, οι πολιτικοί δεν μπορούν να αναγκάσουν τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους να ζούνε αρμονικά. Οι πολιτικοί δεν μπορούν να αναγκάσουν τους ανθρώπους να εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο και να κτίσουν μια κοινωνία μαζί. Αυτό εξαρτάται από τους ίδιους τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους.
Η επιτυχία του Ομίλου Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας αποδεικνύει τη δύναμη που έχουν οι ίδιες οι κοινότητες για να διαμορφώσουν τις σχέσεις τους. Χρησιμεύει ως λαμπρό παράδειγμα για άλλες χώρες όπου οι σχέσεις μεταξύ των κοινοτήτων είναι τεταμένες.
Οι τρέχοντες συνομιλίες Κυπριακής ιδιοκτησίας είναι ένας λόγος για να είμαστε αισιόδοξοι για την επανένωση. Αν και όταν συμβεί η επανένωση, η ανάγκη για αμοιβαία κατανόηση θα γίνει ακόμα μεγαλύτερη. Καθώς περισσότεροι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι συναντούν ο ένας τον άλλο, οι περιπτώσεις πιθανής έντασης και σύγκρουσης θα πολλαπλασιαστούν. Με αυτή την έννοια, η δυσκολότερη πρόκληση βρίσκεται μπροστά μας. Το βραβείο αυτό δεν έχει σκοπό μόνο να αναγνωρίσει επιτεύγματα του παρελθόντος – έχει σκοπό να ενθαρρύνει μελλοντικές προσπάθειες. Το έργο των σημερινών νικητών του βραβείου βοηθά να προωθηθεί η αναγκαία διαδικασία της συμφιλίωσης. Ας ελπίσουμε ότι θα το κάνει για πολλά χρόνια ακόμα.
Και τώρα θα ήθελα να ζητήσω τους δυο συμπροέδρους του Ομίλου Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας να έρθουν στο βήμα μαζί μου.
Κυριάκο Παχουλίδη και Alev Tughberk, είναι τιμή μου να σας απονείμω το έβδομο Βραβείο Max van der Stoel…»
Η Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής Astrid Thors είπε συνοπτικά:
«Διάφορες και αντικρουόμενες ιστορικές αφηγήσεις συχνά συμβάλλουν στη διαίρεση των κοινωνιών. Κάποιες ιστορικές αφηγήσεις ακόμα μπορεί να διαιωνίζουν αυτές τις διαιρέσεις. Η έλλειψη συνοχής μέσα σε μια κοινωνία συχνά απειλεί την σταθερότητα της και μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα να ανοίξουν παλιές πληγές. Για το λόγο αυτό, πιστεύω ακράδαντα ότι η εκπαίδευση πρέπει να έχει μια πιο περίοπτη θέση στις διαπραγματεύσεις ειρήνης. Άλλωστε το μέλλον μας και το μέλλον των γενιών που θα ακολουθήσουν πλαισιώνεται στο εκπαιδευτικό μας σύστημα: θέτει τα θεμέλια για το πως αλληλοεπιδρούμε με διάφορα μέλη της κοινωνίας. Όπως λέω συχνά, «Το Υπουργείο Παιδείας είναι το Υπουργείο του Μέλλοντος…». Έχοντας ξεκινήσει ως μια δικοινοτική προσπάθεια, το έργο του ΟΙΔΕ είναι σήμερα εξαιρετικό διότι τώρα περιλαμβάνει μια περιεκτική διακοινοτική προσέγγιση εμπεριέχοντας επίσης και τους Αρμένιους, τους Μαρωνίτες και τους Λατίνους της Κύπρου… Η οικοδόμηση της ειρήνης σημαίνει επίσης ότι τα άτομα από διαφορετικά υπόβαθρα μπορούν να συναντηθούν σε δομημένα μέρη με νόημα και αυτό είναι κάτι που παρέχει ο ΟΙΔΕ. Η διαμόρφωση των μυαλών για να σκέφτονται κριτικά για την ιστορία και η προετοιμασία των μελών όλων των κοινοτήτων να δεχτούν τις διαφορετικές απόψεις για την ιστορία είναι αυτά που κινητοποιούν τον ΟΙΔΕ. Η συμφιλίωση είναι το κλειδί. Στην ουσία, το αξιόλογο έργο του ομίλου στην προσφορά καθοδήγησης στους δασκάλους για να σκέφτονται κριτικά για τους αγνοούμενους μπορεί να χρησιμεύσει και σε άλλα πλαίσια όπου οι πληγές παρόμοιων τραγωδιών είναι ακόμα ανοικτές… Ελπίζω ότι το παράδειγμα του ΟΙΔΕ και το ανοικτό του πνεύμα μπορεί να μας εμπνεύσει όλους σήμερα μαζί με άλλους εκπαιδευτές και ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών και φορείς λήψης αποφάσεων σε παγκόσμια κλίμακα…»
Στην ομιλία αποδοχής του βραβείου οι Alev Tughberk και Κυριάκος Παχουλίδης είπαν:
«Ο ΟΙΔΕ λαμβάνει το βραβείο αυτό με μεγάλη ευγνωμοσύνη. Πρέπει ωστόσο να επισημάνουμε ότι αισθανόμαστε έντονα ότι το βραβείο αυτό το μοιραζόμαστε με όλους εκείνους στην Κύπρο που το έργο τους έχει προωθήσει, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, διακοινοτική συνεργασία, αμοιβαίο σεβασμό και κατανόηση ως τα θεμέλια για μια βιώσιμη, ειρηνική, επανενωμένη Κύπρο.
Η ίδρυση του ΟΙΔΕ το 2003 ήταν ο καρπός της αποφασιστικότητας και της φιλοδοξίας Κυπρίων εκπαιδευτών, ερευνητών και ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών, που προέρχονται από διάφορα γλωσσικά, εθνικά, θρησκευτικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά υπόβαθρα. Η κοινή μας πεποίθηση ήταν και είναι ότι η εκπαίδευση μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει ένα θετικό ρόλο στη μετάβαση από μια βαθιά πληγωμένη, τραυματισμένη και διαχωρισμένη κοινωνία σε μια κοινωνία όπου επικρατούν η συμφιλίωση, η ειρήνη και η κοινωνική συνοχή.
Μέσα από αυτά τα χρόνια, ο ΟΙΔΕ παρείχε ευκαιρίες σε δασκάλους, εκπαιδευτές, ερευνητές, φοιτητές και το ευρύ κοινό από όλο το νησί για να συμμετάσχουν σε ένα εποικοδομητικό και ανοικτό διάλογο. Ένα διάλογο για το πως το παρελθόν μας μπορεί να προσεγγιστεί με ένα κριτικό τρόπο και πως η ιστορία μπορεί να διδάσκεται στα σχολεία μας, σύμφωνα με τις ισχύουσες παιδαγωγικές τάσεις με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζονται από διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς και σώματα, όπως τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την UNESCO και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Εκπαιδευτικά σεμινάρια και εργαστήρια για δασκάλους, διεθνή συνέδρια, εκδόσεις έρευνας και συμπληρωματικού εκπαιδευτικού υλικού, δραστηριότητες για παιδιά και νέους, δημόσιες συζητήσεις, ιστορικές περιηγήσεις και προβολές ταινιών είναι μόνο μερικά από τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ο ΟΙΔΕ για να προωθήσει την κριτική σκέψη και την ιστορική κατανόηση στην κοινωνία μας: δύο στοιχεία τα οποία πιστεύουμε είναι αναγκαία και ζωτικής σημασίας για κάθε δημοκρατική κοινωνία, ιδιαίτερα μια κοινωνία που έχει γνώμονα τη σύγκρουση όπως η δική μας.
Στην πρόταση μας για τη μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης της ιστορίας στην Κύπρο, δηλώνουμε ότι η ιστορική κατανόηση όχι μόνο μας επιτρέπει να κατανοήσουμε τους ανθρώπους στο παρελθόν, αλλά και τους σύγχρονους ανθρώπους που ζουν δίπλα μας ή μακριά μας. Με άλλα λόγια, μαθαίνοντας να σκεφτόμαστε ιστορικά, μαθαίνουμε επίσης να κατανοούμε ο ένας τον άλλο, να αποδεχόμαστε ο ένας τον άλλο και να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας. Σε αυτού το πλαίσιο προωθούμε μια εκπαίδευση ιστορίας που φιλοδοξεί να μεταμορφώσει την κατανόηση των μαθητών για τον κόσμο μέσα από τη διδασκαλία του πως να μελετούμε το παρελθόν και να σκεφτόμαστε ιστορικά. Σύμφωνα με την κατανόηση μας για την εκπαίδευση της ιστορίας, οι πολιτικές και ιδεολογικές ατζέντες δεν πρέπει να στρεβλώνουν την διδασκαλία της ιστορίας, ούτε και θα πρέπει η ιστορία να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για την εδραίωση της διαίρεσης.
Οι δραστηριότητες και τα προγράμματα του ΟΙΔΕ δημιουργούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο άτομα από τις δύο πλευρές της υφιστάμενης διαίρεσης αλληλοεπιδρούν με ουσιαστικό τρόπο και συνεργάζονται με σεβασμό προς, ή ακόμα και παρά, τις διαφορές τους. Ένα σημαντικό επίτευγμα του ΟΙΔΕ είναι η ίδρυση του Σπιτιού της Συνεργασίας (H4C), ενός μοναδικού θεσμού στη νεκρή ζώνη στη Λευκωσία που είναι γεωγραφικά και συμβολικά προσβάσιμο σε όλους τους ανθρώπους που ζουν στην Κύπρο. Το H4C δεν είναι μόνο ένα από τα καλύτερα απτά παραδείγματα για το τι μπορούν να επιτύχουν οι άνθρωποι στην Κύπρο μέσα από τη συνεργασία, αλλά λειτουργεί επίσης ως εκκολαπτήριο μελλοντικών ιδεών και πρωτοβουλιών ατόμων και ομάδων και από τις δύο πλευρές της διαχωριστικής γραμμής που εργάζονται μαζί με ένα κοινό όραμα για μια επανενωμένη και ειρηνική χώρα.
Ο ΟΙΔΕ πιστεύει ακράδαντα και προωθεί, μέσα από το Έγγραφο Πολιτικής για την Επανεξέταση της Εκπαίδευσης στην Κύπρο, ότι αυτό το κοινό όραμα μπορεί να εξυπηρετηθεί καλύτερα από μια εκπαίδευση που προετοιμάζει τα παιδιά και τους νέους για να ζουν σε μια πολύ-πολιτισμική, πολύ-γλωσσική, πολύ-θρησκευτική κοινωνία που στηρίζεται στις αξίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της εμπιστοσύνης, του συνεταιρισμού και της ισότητας.
Παρακολουθούμε και υποστηρίζουμε τις προσπάθειες των σημερινών πολιτικών ηγετών στην Κύπρο, κάτω από την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, για επίτευξη μιας δίκαιης, περιεκτικής και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού προβλήματος. Παίρνουμε την ευκαιρία αυτή για να συγχαρούμε τους φίλους μας στα ΗΕ για την Μέρα των ΗΕ σήμερα. Πιστεύουμε ότι οι πολιτικοί μας ηγέτες έχουν την αποφασιστικότητα να ανταποκριθούν θετικά στο κάλεσμα της ιστορίας και την ανάγκη του λαού μας για μια επανενωνμένη Κύπρο. Ακολουθώντας το παράδειγμα τους, επίσης πιστεύουμε ότι μαζί με την πολιτική και γεωγραφική διαίρεση, θα αντιμετωπιστεί και η διαίρεση στα μυαλά των ανθρώπων. Η εμπιστοσύνη και ο αμοιβαίος σεβασμός πρέπει να παγιωθεί. Ο ΟΙΔΕ είναι περήφανος για το έργο που εκτελεί προς αυτή την κατεύθυνση όλα αυτά τα χρόνια.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, η αναγνώριση φέρνει περαιτέρω κινητοποίηση. Το να είμαστε μέλος της κοινότητας οργανώσεων που έχουν τιμηθεί με το Βραβείο Max van der Stoel είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για το Συμβούλιο, το προσωπικό, τα μέλη, τους φίλους και τους εθελοντές του ΟΙΔΕ. Έχοντας λάβει αυτό το εξέχων βραβείο, είμαστε αποφασισμένοι να εργαστούμε σκληρότερα για την ενδυνάμωση του λαού της Κύπρου για να κτίσει γέφυρες και να αψηφήσει το μίσος και τον φόβο και να κινηθεί προς την κατεύθυνση της αμοιβαίας κατανόησης, της συγχώρεσης και της συμφιλίωσης…»
Και εμείς συγχαίρουμε τον ΟΙΔΕ για όλες τις προσπάθειες του για την ειρήνη και τη συμφιλίωση… Ίσως οι αξιωματούχοι των τμημάτων εκπαίδευσης και στις δύο κοινότητες μπορέσουν να μάθουν κάτι από την εμπειρία και τις προσπάθειες του ΟΙΔΕ…

Photo: Ο Κυριάκος και η Alev παραλαμβάνουν το βραβείο από τον Υπουργό Εξωτερικών της Ολλανδίας…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 20th of November, 2016 – Sunday.