Six Greek Cypriot “missing” returning to their families from Masari…

Six Greek Cypriot "missing" returning to their families from Masari…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

The six "missing" Greek Cypriots whose remains were found in a place a reader of us had shown us and the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee on the 29th of January 2013, that is four years ago are now in the process of being returned to their families for burials…
There was digging by the Cyprus Missing Persons' Committee in the place our reader had shown and they would find the remains of six "missing" Greek Cypriots there, in Masari… They have all been identified through DNA tests by CMP and the funerals have begun – we share the pain of the relatives and may they all rest in peace now… We are very happy with my reader for contributing to finding their burial site and ensuring the return – though tragic and very sad – to their relatives for proper burials…
Sotiris Kolovou has been buried with a ceremony on the 2nd of April 2017, Sunday at Agios Theodoros-Larnaca – he had been only 18 years old and he had been from Harcha… He had been a plumber and he had begun his compulsory military service in January 1974… According to the information I gathered from Facebook his mother's name was Elena and his father's name was Kyriacos… But they could not see the day of the funeral of their son because Kyriacos had passed away in 2000 and Elena in 2006… They were waiting for news from their "missing" son when they passed away from our earth… May they all rest in peace now…
According to the information given to us by some Greek Cypriot readers of ours, this group was arrested in Kyra in an orange orchard. It had actually been a group of eight persons but when two of them had gone out to look for food for the group they were captured and taken to Nicosia. Phedonas Phedonos would go "missing" there while the only one who would remain alive, Andreas Savvas would be taken to Turkey as a prisoner of war and would return to Cyprus. The ones arrested at Kyra would go "missing" until our reader would show years later in January 2013 their burial site. And their remains would be found where he had shown us…
My reader was only a seven-year-old boy at that time, travelling on a donkey with his grandfather… Passing from this spot in Masari, his grandfather would stop, get off his donkey and would feel pity for the six Greek Cypriots killed and left there…
"It is not nice to leave them like that" he would tell his grandson… "Let us try to bury them…"
And he would try to bury them there…
The seven-year-old boy would carry this trauma with him throughout his life until one day he would call me and tell me about it and volunteer to show… We would go together with the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee and he would show us the place… I thank him from my heart for his great humanity for doing that… Since his grandfather had passed away, no one except him knew of this place… If he didn't share this information with us, perhaps we would never know about this burial site…I also extend my heartfelt thanks to the Cyprus Missing Persons' Committee for deciding to dig the place that my reader has shown…
The other "missing" Greek Cypriots who had been identified and found and whose funerals have started taking place are:
*** Loucas Tantiris – he had been born in Tymbou and his funeral took place at Agios Eleftherios Church in Latsia on the 23rd of April 2017, Sunday.
*** Achilleos Panayiotis was born in 1953 in Pano Zodia... He is among those whose remains were found in Masari…
*** Sotiris Nicolas Prokopiou was born in 1953 in Kyperounda... He too was buried in Kyperounda on the 23rd of April 2017, Sunday at 10.30.
*** Finding out that Kyriacos Epifaniou was among this group of "missing persons" found in Masari was a big surprise for me. His grandfather Nicolas Epiphaniou had been "missing" from Strongylos from 1974… So both grandfather and grandson were "missing" from 1974… I had interviewed Costas Epiphaniou years ago about his "missing" father, Nicolas Epifaniou – the family was from Vitsada… Our readers would help to find the story behind those "missing" from Strongylos and help to find their burial site… I thank my readers who have helped to find the burial sites of both the grandfather and the grandson Epifaniou… Grandpa Nicolas Epifaniou has been buried with a ceremony recently… I hope to be able to attend the funeral of Kyriacos Epifaniou if I find out when and where it will take place…
*** Among the group of six was also Stylianos Constanti who had been born in Argaka, Paphos… His funeral date: 7 May 2017, Sunday in Argaka…
I share the pain of the relatives of all the six "missing" Greek Cypriots who have been identified through DNA tests…
Now they will each have a proper grave, instead of laying down in an unmarked hole on the hills of Masari…
Their relatives and friends will have the chance to visit their graves and lay flowers…
My reader who had been seven years old when he saw them laying there in Masari calls me after he sees their photographs that I publish on my page in Yeniduzen…
"I couldn't come to myself" he says… "I felt so bad… All the trauma of all these years of carrying this as a secret inside me came out… I was merely a seven-year-old kid… And when I saw their photos I felt so bad – they are so young, some of them, why didn't they let them go? Why did they kill them? I didn't go to work today, I felt so bad after seeing their faces on your page… Please send my condolences to the families, let them know that I share their pain… I did it for humanity… They were human beings… I carried that trauma of seeing them there for so many years inside me… If they want, I want to meet the relatives of these six Greek Cypriots and tell them how sorry I am…I carry the same pain as them…
We were refugees of 1974 and we were settled in Masari… This was in 1974… My grandfather passed away a few years after 1974… He was the only one who knew and myself… If I hadn't spoken up, finding this place would be impossible…"

22.4.2017

Photo: The photo I published in Yenidüzen of the six "missing" Greek Cypriots whose remains were found with the help of one of our readers...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 28th of May, 2017...

(**) My article in Turkish was published in Yenidüzen about the six "missing" Greek Cypriots whose remains were found in Masari having been identified with DNA tests of the CMP... The article in Turkish was published on the 19th of April 2017 in Yenidüzen and here is the link to it:
http://www.yeniduzen.com/masaride-bulunan-alti-kayip-kibrislirumun-kimlikleri-belirlendi-cenazeleri-yapiliyor-10551yy.htm

Έξι Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι» επιστρέφουν στις οικογένειες τους στο Μάσαρη…

Έξι Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι» επιστρέφουν στις οικογένειες τους στο Μάσαρη…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Οι έξι «αγνοούμενοι» Ελληνοκύπριοι, των οποίων τα οστά βρέθηκαν σε ένα μέρος που ένας αναγνώστης μου είχε δείξει σε μένα και τους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων στις 29 Ιανουαρίου 2013, δηλαδή πριν από τέσσερα χρόνια, είναι τώρα στη διαδικασία της επιστροφής προς τις οικογένειες τους για ταφή…
Έγιναν εκσκαφές από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων στο μέρος που μας είχε δείξει ο αναγνώστης μου και τα οστά έξι «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων βρέθηκαν εκεί, στο χωριό Μάσαρη… Όλοι έχουν ταυτοποιηθεί από τη ΔΕΑ με εξετάσεις DNA και έχουν ξεκινήσει οι κηδείες τους – μοιραζόμαστε τον πόνο των συγγενών και ας αναπαυθούν όλοι εν ειρήνη τώρα… Είμαστε πολύ χαρούμενοι μαζί με τον αναγνώστη μου που συνέβαλε στην ανεύρεση του τόπου ταφής τους και διασφάλισε την επιστροφή τους – παρόλο που είναι τραγική και πολύ θλιβερή – στους συγγενείς τους για κατάλληλη ταφή…
Ο Σωτήρης Κολοβού είχε ταφεί στον Άγιο Θεόδωρο Λάρνακας μετά από κηδεία την Κυριακή 2 Απριλίου 2017 – ήταν μόλις 18 χρονών και ήταν από τη Χάρτζια… Ήταν υδραυλικός και είχε ξεκινήσει την υποχρεωτική του στρατιωτική θητεία τον Ιανουάριο του 1974… Σύμφωνα με τις πληροφορίες που συγκέντρωσα από το Facebook η μητέρα του ονομαζόταν Έλενα και ο πατέρας του Κυριάκος… Όμως δεν κατάφεραν να δουν την μέρα της κηδείας του γιου τους, αφού ο Κυριάκος πέθανε το 2000 και η Έλενα το 2006… Περίμεναν για νέα από τον «αγνοούμενο» τους γιο όταν πέθαναν και έφυγαν από τη γη μας… Ας αναπαυθούν όλοι εν ειρήνη τώρα…
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μάς έδωσαν κάποιοι Ελληνοκύπριοι αναγνώστες μας, η ομάδα αυτή συνελήφθηκε στην Κυρά σε ένα πορτοκαλεώνα. Κατ' ακρίβεια ήταν μια ομάδα οκτώ ατόμων, αλλά δύο από αυτούς είχαν πάει να ψάξουν για φαγητό για την ομάδα όταν τους είχαν πιάσει και πάρει στη Λευκωσία. Ο Φαίδωνας Φαίδωνος έγινε «αγνοούμενος» εκεί, ενώ ο μόνος που παρέμεινε ζωντανός, ο Αντρέας Σάββα, μεταφέρθηκε στην Τουρκία ως αιχμάλωτος πολέμου και επέστρεψε στην Κύπρο. Αυτοί που συνελήφθηκαν στην Κυρά έγιναν «αγνοούμενοι» μέχρι που ο αναγνώστης μας μετά από χρόνια, τον Ιανουάριο του 2013, μας έδειξε τον τόπο ταφής τους. Και τα οστά τους βρέθηκαν εκεί που μας είχε δείξει…
Ο αναγνώστης μου ήταν αγόρι μόλις επτά χρονών τότε, και ταξίδευε με γαϊδούρι με τον παππού του… Περνώντας από το σημείο αυτό στο Μάσαρη, ο παππούς του σταμάτησε, κατέβηκε από το γαϊδούρι του και ένιωσε λύπη για τους έξι Ελληνοκύπριους που τους είχαν σκοτώσει και αφήσει εκεί…
«Δεν είναι καλό να τους αφήσουμε έτσι» είπε στον εγγονό του… «Ας προσπαθήσουμε να τους θάψουμε…»
Και προσπάθησε να τους θάψει εκεί…
Το επτάχρονο αγόρι κουβαλούσε το τραύμα αυτό σε όλη του τη ζωή μέχρι που μια μέρα μου τηλεφώνησε και μου είπε για αυτό και προθυμοποιήθηκε να μας δείξει… Πήγαμε μαζί με τους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και μας έδειξε το μέρος… Τον ευχαριστώ από το βάθος της καρδιάς μου για την μεγάλη του ανθρωπιά που έδειξε κάνοντας το αυτό… Εφόσον ο παππούς του είχε πεθάνει, κανένας άλλος εκτός από αυτόν δεν ήξερε το μέρος αυτό… Αν δεν μοιραζόταν τις πληροφορίες αυτές μαζί μας, ίσως να μην ξέραμε ποτέ για αυτόν τον τόπο ταφής… Εκφράζω επίσης τις θερμές μου ευχαριστίες στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων που αποφάσισαν να σκάψουν το μέρος που μας είχε δείξει ο αναγνώστης μου…
Οι άλλοι «αγνοούμενοι» Ελληνοκύπριοι, που είχαν βρεθεί και ταυτοποιηθεί και των οποίων οι κηδείες τους άρχισαν να πραγματοποιούνται, είναι:
*** Λουκάς Ταντίρης – είχε γεννηθεί στην Τύμπου και η κηδεία του έγινε στην εκκλησία του Αγίου Ελευθερίου στα Λατσιά την Κυριακή 23 Απριλίου 2017.
*** Παναγιώτης Αχιλλέως που γεννήθηκε το 1953 στην Πάνω Ζώδεια… Είναι ανάμεσα σε αυτούς που βρέθηκαν τα οστά τους στο Μάσαρη…
*** Σωτήρης Νικόλας Προκοπίου που γεννήθηκε το 1953 στην Κυπερούντα… Και αυτός κηδεύτηκε στην Κυπερούντα την Κυριακή 23 Απριλίου 2017.
*** Όταν έμαθα ότι ο Κυριάκος Επιφανίου ήταν σε αυτή την ομάδα «αγνοουμένων» που βρέθηκαν στο Μάσαρη, έμεινα έκπληκτη. Ο παππούς του Νικόλας Επιφανίου ήταν επίσης «αγνοούμενος» από τον Στρογγυλό από το 1974… Έτσι και ο παππούς και ο εγγονός ήταν «αγνοούμενοι» από το 1974… Είχα πάρει συνέντευξη πριν από χρόνια από τον Κώστα Επιφανίου για τον «αγνοούμενο» πατέρα του, τον Νικόλα Επιφανίου – η οικογένεια ήταν από τη Βιτσάδα… Οι αναγνώστες μου βοήθησαν να βρούμε την ιστορία για εκείνους τους «αγνοούμενους» από τον Στρογγυλό και βοήθησαν να βρεθεί ο τόπος ταφής τους… Ευχαριστώ τους αναγνώστες μου που βοήθησαν να βρεθούν οι τόποι ταφής και του παππού και του εγγονού Επιφανίου… Ο παππούς Νικόλας Επιφανίου είχε κηδευτεί και ταφεί πρόσφατα… Ελπίζω να καταφέρω να παρευρεθώ στην κηδεία του Κυριάκου Επιφανίου αν μάθω πότε και που θα πραγματοποιηθεί…
*** Στην ομάδα των έξι ήταν επίσης και ο Στυλιανός Κωνσταντή που είχε γεννηθεί στην Αργάκα της Πάφου… Η κηδεία του έγινε την Κυριακή 7 Μαΐου στην Αργάκα…
Μοιράζομαι τον πόνο των συγγενών και των έξι «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων που ταυτοποιήθηκαν με εξετάσεις DNA…
Τώρα ο κάθε ένας τους θα έχει κατάλληλο τάφο, παρά να κείτεται σε μια ασημάδευτη τρύπα στους λόφους στο Μάσαρη…
Οι συγγενείς και οι φίλοι τους θα έχουν την ευκαιρία να επισκέπτονται τους τάφους τους και να τους βάζουν λουλούδια…
Ο αναγνώστης μου που ήταν εφτά χρονών όταν τους είδε να κείτονται εκεί στο Μάσαρη μου τηλεφωνά όταν βλέπει τις φωτογραφίες τους που δημοσίευσα στη σελίδα μου στην εφημερίδα Yeniduzen…
«Δεν μπορούσα να συνέλθω» λέει… «Ένιωθα τόσο άσχημα… Όλο το τραύμα όλων αυτών των χρόνων που το κουβαλούσα μυστικό μέσα μου, βγήκε προς τα έξω… Ήμουν παιδί, μόλις εφτά χρονών… Και όταν είδα τις φωτογραφίες τους ένιωσα τόσο άσχημα – είναι τόσο νέοι, κάποιοι από αυτούς, γιατί δεν τους άφησαν να φύγουν; Γιατί τους σκότωσαν; Δεν πήγα στη δουλειά μου σήμερα, ένιωθα τόσο άσχημα όταν είδα τα πρόσωπα τους στη σελίδα σου… Σε παρακαλώ στείλε τα συλλυπητήρια μου στις οικογένειες τους, πες τους ότι μοιράζομαι τον πόνο τους… Το έκανα από ανθρωπιά… Ήταν άνθρωποι… Κουβαλούσα μέσα μου για τόσα χρόνια εκείνο το τραύμα του που τους είδα εκεί… Αν θέλουν, θέλω να συναντήσω τους συγγενείς αυτών των έξι Ελληνοκυπρίων και να τους πω πόσο λυπούμαι… Κουβαλώ τον ίδιο πόνο όπως και αυτοί…
Είμαστε πρόσφυγες του 1974 και εγκατασταθήκαμε στο Μάσαρη… Αυτό ήταν το 1974… Ο παππούς μου πέθανε λίγα χρόνια μετά το 1974… Ήταν ο μόνος που ήξερε εκτός από μένα… Αν δεν μιλούσα θα ήταν αδύνατο να βρεθεί ο τόπος αυτός…»

Photo: The photo I published in Yenidüzen of the six "missing" Greek Cypriots whose remains were found with the help of one of our readers...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 28th of May, 2017...

(**) My article in Turkish was published in Yenidüzen about the six "missing" Greek Cypriots whose remains were found in Masari having been identified with DNA tests of the CMP... The article in Turkish was published on the 19th of April 2017 in Yenidüzen and here is the link to it:
http://www.yeniduzen.com/masaride-bulunan-alti-kayip-kibrislirumun-kimlikleri-belirlendi-cenazeleri-yapiliyor-10551yy.htm

`The ghost` resurfacing again...

`The ghost` resurfacing again...

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

`The ghost` resurfaces again... His name comes up, surprising me... Why am I surprised that `the ghost` has resurfaced? With the new information, I realize that he had been what is called a `serial killer` - he killed both Greek Cypriots and Turkish Cypriots back in 1958, he killed in 1964 and most probably in 1974 as well... He had been the `chief` of the area around Lefkonico, my father's village. Sure I know exactly who he is and I know his name but I prefer to call him `the ghost` because his name keeps on surfacing on different murders...
I first came across his name when I was working on the story of a Turkish Cypriot, Ismail, from Lefkonico... Ismail Djelal was from Lefkonico and he had been working at the electricity station there. One night back in 1958, while going home, he had encountered this `ghost` - a Greek Cypriot – with his friends torturing Menikou from Gouphes village. It was the time when EOKA was killing AKEL or PEO members or local leaders... Menikou was tied to a tree and tortured and then killed by this gang in Lefkonico. Although they wore masks, Ismail recognized him from his voice – when Ismail tried to say `Hey stop! What are you doing?`, he had spoken to him, telling him to hurry back to his house... One month later, he would set up an ambush for Ismail and would kill him as well – Ismail was a witness to his torturing and killing of Menikou so he had to silence this Turkish Cypriot witness.
The killing of Ismail had frightened the Turkish Cypriots of Lefkonico – so they left their village, going to Psillati (Ipsillat) or Artemi (Aridami) villages nearby...
In 1964, the ghost would surface again – this time in order to kill, with his friends, another Turkish Cypriot: Ahmet Mehmet Mono who had gone to Lefkonico to renew his car insurance. The ghost had been against Turkish Cypriots so he would kill, with his friends, Ahmet Mehmet Mono, who is still `missing` until now...
I find out from a Greek Cypriot friend who spoke to a Greek Cypriot witness about other murders of this ghost. On the 31st of December 1963, three Turkish Cypriots from Komikebir were going to Nicosia – they had been very much worried about the intercommunal fighting among Turkish Cypriots and Greek Cypriots and they wanted to go to Nicosia to pick up some of their children who had been there at school. They went with the bus of Halil Kemiksiz from Komikebir. According to the Greek Cypriot witness, the bus driver, Halil, did not want to pass through Angastina since a Greek Cypriot connected with the church there had set up a `barricade` and would shoot at the passers-by from a two-storey house – so Halil took the road going through Lefkonico.
With him were Ibrahim Durmush Muya and Ali Fuat Mustafa... Halil's wife also wanted to go with him but the bus driver said, `If you go, who will look after the children?` Halil had five children, Muya had six children, Ali had two children, a total of 13 children... So Halil's wife had put in a big basket (köfün) some bread and buns she had cooked and some oranges to send to her relatives in Nicosia. Off they went, never to return… They too are still `missing` to this day…
According to the Greek Cypriot witness, their bus was stopped at Lefkonico and searched:
`They say, they found a pistol in the bus but I am not sure if this is true` he says. And he continues to tell the story:
`The police of Lefkonico arrested these three Turkish Cypriots from Komikebir and put them in the prison in Lefkonico. They kept them there for more than a month I think. Some of the Greek Cypriot policemen wanted to release them and send them back to their village…`
But not the `chief` of the area, `the ghost` as I call him…
`After keeping them at the police station in Lefkonico, they decided to send them back to their village, Komikebir. So they took the three Turkish Cypriots out of the police, brought them to the barber shop in the village where they were shaved and gave them clean clothes. But when it was time to drive back to Komikebir, the `chief` of the area took over… They took the road from Lefkonico to Akanthou and on the way, one of the Turkish Cypriots, Halil, realized that they were not being taken to Komikebir so he started protesting. They stopped the car and shot Halil – Halil was wounded and while they were busy with Halil, the other two Turkish Cypriots tried to run and get away… They started chasing them, one of them almost got away but in the end they caught them and brought them where Halil was. They killed all three and left them there. The next day, they sent a bulldozer to bury them. This area where they had been killed and buried between Lefkonico and Akanthou is called `Mersinlik`… They were buried next to a stream…`
13 children remained without fathers because Halil, Ibrahim and Ali never returned to Komikebir. And they are still `missing`… And this was the work of the `ghost`. But not just the `ghost`, that is the `chief` of the area but why did the police allow this `chief` to take over and let him do what he wanted?
And what happened to the bus that belonged to Halil from Komikebir?
The witness also has the story of the bus:
`The chief took it to a man in the village who used to repair cars. He had the top of the bus removed and made it into a `garutsa`, a carriage for carrying furniture and stuff… He used it many years… That's why the bus was never found…`
Years later this `ghost` would surface at Pergamos during his adventures of smuggling. As a `contraband` he would be arrested by Turkish Cypriot authorities and sent to prison. The son of Ismail would hear of his arrest and would go to visit him in prison in Nicosia at the police headquarters. When `the ghost` saw Ismail's son in his cell, he would have the fright of his life since the son of Ismail looks exactly like his father:
`I did not kill your father!` he would say to the son, trying to catch his breath… The son of Ismail would only look at him and leave… But he would be so frightened he would become very sick and would be hospitalized in the Turkish side of Nicosia. But soon the Greek Cypriot leadership of the time would intervene and ask the Turkish Cypriot leadership to `release` him. The Turkish Cypriot authorities would release him… His health would continue to deteriorate and he would die, some years ago, this `ghost` who had killed both Turkish Cypriots and Greek Cypriots, who made so many lives miserable, who left behind so many children without a father and without an income… He would lead a campaign after 64 in order to destroy the houses of the Turkish Cypriots in Lefkonico in order to make sure that they would not return so the houses of Turkish Cypriots would be demolished in 1965-66 – even if they wanted to return, there would be no place to return…
Now I must go and visit the road between Lefkonico and Akanthou, the area called `Mersinlik` - I have heard from friends that this is a big forest area so perhaps with the help of other witnesses, we might be able to locate where the three Turkish Cypriots from Komikebir had been buried… I thank my Greek Cypriot friend who has spoken with the witness, for providing me with all these details…

24.7.2011

Photo: Savvas Menikou and İsmail Djelal, both killed by the same killer in Lefkonico…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 7th of August 2011, Sunday.

«Το φάντασμα» επανεμφανίζεται…

«Το φάντασμα» επανεμφανίζεται…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

«Το φάντασμα» επανεμφανίζεται και πάλι… Αναφέρεται το όνομα του και μου προκαλεί έκπληξη… Γιατί εκπλήσσομαι που «το φάντασμα» επανεμφανίστηκε; Με τις νέες πληροφορίες, συνειδητοποιώ ότι ήταν αυτό που ονομάζεται «κατά συρροή δολοφόνος» - σκότωσε το 1958 και Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, σκότωσε το 1964 και το πιο πιθανό σκότωσε και το 1974… Ήταν ο «αρχηγός» της περιοχής γύρω από το Λευκόνοικο, το χωριό του πατέρα μου. Σίγουρα, ξέρω ακριβώς ποιος είναι και ξέρω το όνομα του αλλά προτιμώ να τον αποκαλώ «το φάντασμα» διότι το όνομα του εμφανίζεται συνεχώς σε διάφορες δολοφονίες...
Ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με το όνομα του όταν δούλευα πάνω στην ιστορία ενός Τουρκοκύπριου, του Ismail Djelal, από το Λευκόνοικο… Ο Ismail ήταν από το Λευκόνοικο και εργαζόταν εκεί στον σταθμό ηλεκτρικής. Μια νύκτα το 1958, ενώ πήγαινε στο σπίτι, συνάντησε αυτό «το φάντασμα» - έναν Ελληνοκύπριο με τους φίλους του, να βασανίζουν τον Μενοίκου από το χωριό Γούφες. Ήταν ο καιρός που η ΕΟΚΑ σκότωνε μέλη του ΑΚΕΛ και της ΠΕΟ ή τοπικούς ηγέτες… Ο Μενοίκου ήταν δεμένος σε ένα δέντρο και τον βασάνιζαν και μετά τον σκότωσε αυτή η συμμορία από το Λευκόνοικο. Παρόλο που φορούσαν μάσκες ο Ismail τον αναγνώρισε από τη φωνή του – όταν ο Ismail προσπάθησε να πει «Έϊ, σταματήστε! Τι κάνετε εκεί;» του μίλησε και του είπε να τρέξει πίσω στο σπίτι του… Ένα μήνα αργότερα, έστησε ενέδρα στον Ismail και τον σκότωσε και αυτόν – ο Ismail ήταν μάρτυρας στα βασανιστήρια και τη δολοφονία του Μενοίκου και έτσι έπρεπε να σιωπήσει αυτόν τον Τουρκοκύπριο μάρτυρα.
Η δολοφονία του Ismail φόβισε τους Τουρκοκύπριους από το Λευκόνοικο – έτσι έφυγαν από το χωριό τους και πήγαν στα κοντινά χωριά Ψυλλάτος (Ipsillat) και Αρτέμι (Aridami)…
Το 1964 το φάντασμα επανεμφανίστηκε – αυτή τη φορά για να σκοτώσει, μαζί με τους φίλους του, ένα άλλο Τουρκοκύπριο: ο Ahmet Mehmet Mono είχε πάει στο Λευκόνοικο για να ανανεώσει την ασφάλεια του αυτοκινήτου του. Το φάντασμα ήταν εναντίον των Τουρκοκυπρίων έτσι, μαζί με τους φίλους του σκότωσε τον Ahmet Mehmet Mono που ακόμα «αγνοείται» μέχρι σήμερα…
Έμαθα από έναν Ελληνοκύπριο φίλο που μίλησε σε ένα Ελληνοκύπριο μάρτυρα για άλλες δολοφονίες που διέπραξε το φάντασμα. Στις 31 Δεκεμβρίου 1963, τρεις Τουρκοκύπριοι από την Κώμη Κεπήρ πήγαιναν στη Λευκωσία – ανησυχούσαν πολύ για τις διακοινοτικές συγκρούσεις ανάμεσα στους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους και ήθελαν να πάνε στη Λευκωσία για να πάρουν μερικά από τα παιδιά τους που φοιτούσαν στο σχολείο εκεί. Πήγαν με το λεωφορείο του Halil Kemiksiz από την Κώμη Κεπήρ. Σύμφωνα με τον Ελληνοκύπριο μάρτυρα, ο Halil, ο οδηγός του λεωφορείου, δεν ήθελε να περάσει μέσα από την Αγκαστίνα αφού ένας Ελληνοκύπριος που συνδεόταν με την εκκλησία εκεί είχε στήσει ένα «οδόφραγμα» και πυροβολούσε τους περαστικούς από ένα διώροφο σπίτι – έτσι ο Halil πήρε το δρόμο που περνούσε μέσα από το Λευκόνοικο.
Μαζί του ήταν οι Ibrahim Durmush Muya και Ali Fuat Mustafa… Η γυναίκα του Halil ήθελε να πάει και αυτή μαζί του αλλά όπως είπε ο οδηγός του λεωφορείου «Αν πας, ποιος θα προσέχει τα παιδιά;» Ο Halil είχε πέντε παιδιά, ο Muya έξι και ο Ali δύο, σύνολο 13 παιδιά… Έτσι η γυναίκα του Halil είχε βάλει ψωμί και κουλούρια που είχε φτιάξει και πορτοκάλια σε μια μεγάλη κοφίνα για να στείλει στους συγγενείς της στη Λευκωσία. Και ξεκίνησαν, για να μην επιστρέψουν ποτέ… Και αυτοί είναι ακόμα μέχρι σήμερα «αγνοούμενοι»…
Σύμφωνα με τον Ελληνοκύπριο μάρτυρα, σταμάτησαν το λεωφορείο τους στο Λευκόνοικο και το ερεύνησαν:
«Λένε ότι βρήκαν ένα πιστόλι στο λεωφορείο αλλά δεν είμαι σίγουρος αν αυτό αληθεύει» λέει. Και συνεχίζει να μου λέει την ιστορία:
«Η αστυνομία στο Λευκόνοικο συνέλαβε αυτούς τους τρεις Τουρκοκύπριους από την Κώμη Κεπήρ και τους φυλάκισε στο Λευκόνοικο. Τους κράτησαν εκεί για περισσότερο από ένα μήνα νομίζω. Ορισμένοι από τους Ελληνοκύπριους αστυνομικούς ήθελαν να τους ελευθερώσουν και να τους στείλουν πίσω στο χωριό τους…»
Όχι όμως ο «αρχηγός» της περιοχής, «το φάντασμα», όπως τον αποκαλώ…
«Μετά που τους κρατούσαν στον αστυνομικό σταθμό στο Λευκόνοικο, αποφάσισαν να τους στείλουν πίσω στο χωριό τους, την Κώμη Κεπήρ. Έτσι πήραν τους τρεις Τουρκοκύπριους από την αστυνομία, τους πήραν στο κουρείο στο χωριό, τους ξύρισαν και τους έδωσαν καθαρά ρούχα. Όμως όταν ήρθε η ώρα να τους οδηγήσουν πίσω στην Κώμη Κεπήρ, ανέλαβε ο «αρχηγός» της περιοχής… Πήραν το δρόμο από το Λευκόνοικο στην Ακανθού και καθοδόν, ένας από τους Τουρκοκύπριους, ο Halil, συνειδητοποίησε ότι δεν τους έπαιρναν στην Κώμη Κεπήρ και άρχισε να διαμαρτύρεται. Σταμάτησαν το αυτοκίνητο και πυροβόλησαν τον Halil – ο Halil τραυματίστηκε και ενώ ασχολούνταν με τον Halil, οι άλλοι δύο Τουρκοκύπριοι προσπάθησαν να τρέξουν και να διαφύγουν… Άρχισαν να τους κυνηγούν, ένας από αυτούς σχεδόν διέφυγε, αλλά στο τέλος τους έπιασαν και τους έφεραν εκεί που βρισκόταν ο Halil. Σκότωσαν και τους τρεις και τους άφησαν εκεί. Την επόμενη μέρα έστειλαν μια μπουλντόζα για να τους θάψει. Αυτή η περιοχή όπου σκοτώθηκαν και θάφτηκαν ανάμεσα στο Λευκόνοικο και την Ακανθού ονομάζεται «Mersinlik». Τους έθαψαν δίπλα από ένα ποταμάκι…»
Δεκατρία παιδιά έμειναν χωρίς πατέρα διότι ο Halil, ο Ibrahim και ο Ali δεν επέστρεψαν ποτέ στην Κώμη Κεπήρ. Και είναι ακόμα «αγνοούμενοι»… Και αυτό ήταν το έργο του «φαντάσματος». Όμως όχι μόνο το «φάντασμα» αλλά και ο «αρχηγός» της περιοχής αυτής, γιατί άραγε η αστυνομία άφησε αυτό τον «αρχηγό» να αναλάβει και τον άφησε να κάνει αυτό που ήθελε;
Και τι έγινε το λεωφορείο που ανήκε στον Halil από την Κώμη Κεπήρ;
Ο μάρτυρας έχει επίσης και την ιστορία του λεωφορείου:
«Ο αρχηγός το πήρε σε ένα άνθρωπο στο χωριό που διόρθωνε αυτοκίνητα. Αφαίρεσαν τον πάνω μέρος του λεωφορείου και το έκαναν «καρότσα» για να μεταφέρουν έπιπλα και πράγματα… Το χρησιμοποιούσε για πολλά χρόνια… Γι αυτό δεν βρέθηκε ποτέ το λεωφορείο…»
Χρόνια μετά, το «φάντασμα» αυτό εμφανίστηκε στο Πέργαμος στις περιπέτειες με το λαθρεμπόριο. Συνελήφθηκε από τις Τουρκοκυπριακές αρχές ως «λαθρέμπορας» και φυλακίστηκε. Ο γιος του Ismail έμαθε για τη σύλληψη του και πήγε να τον επισκεφτεί στη φυλακή στη Λευκωσία στο αρχηγείο της αστυνομίας. Όταν «το φάντασμα» είδε το γιο του Ismail στο κελί του, έπαθε την τρομάρα της ζωής του αφού ο γιος του Ismail μοιάζει ακριβώς με τον πατέρα του:
«Δεν σκότωσα τον πατέρα σου!» είπε στο γιο, προσπαθώντας να ανασάνει… Ο γιος του Ismail τον κοίταξε απλά και έφυγε… Αλλά φοβήθηκε τόσο πολύ που αρρώστησε πολύ και νοσηλεύτηκε στην τουρκική πλευρά της Λευκωσίας. Όμως σύντομα η τότε Ελληνοκυπριακή ηγεσία μεσολάβησε και ζήτησε από την Τουρκοκυπριακή ηγεσία να τον «ελευθερώσουν». Οι Τουρκοκυπριακές αρχές τον ελευθέρωσαν… Η υγεία του συνέχιζε να επιδεινώνεται και πέθανε πριν μερικά χρόνια, αυτό το «φάντασμα» που είχε σκοτώσει και Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους, που έκανε τόσες ζωές μίζερες, που άφησε πίσω τόσα παιδιά χωρίς πατέρα και χωρίς εισόδημα… Ηγείτο μιας εκστρατείας μετά το 1964 για να καταστρέψει τα σπίτια των Τουρκοκυπρίων στο Λευκόνοικο, για να είναι σίγουρος ότι δεν θα επέστρεφαν, και έτσι τα σπίτια των Τουρκοκυπρίων κατεδαφίστηκαν το 1965-65 – ακόμα και να ήθελαν να επιστρέψουν, δεν θα είχαν σπίτια για να επιστρέψουν…
Τώρα πρέπει να πάω και να επισκεφτώ το δρόμο μεταξύ του Λευκονοίκου και της Ακανθού, την περιοχή που ονομάζεται «Mersinlik» - άκουσα από φίλους ότι είναι μια μεγάλη δασώδης περιοχή έτσι ίσως με τη βοήθεια άλλων μαρτύρων να μπορέσουμε να εντοπίσουμε το σημείο όπου οι τρεις Τουρκοκύπριοι από την Κώμη Κεπήρ είχαν θαφτεί… Ευχαριστώ τον Ελληνοκύπριο φίλο που μίλησε με τον μάρτυρα και που μου έδωσε όλες αυτές τις λεπτομέρειες…

Photo: Savvas Menikou and İsmail Djelal, both killed by the same killer in Lefkonico…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 7th of August 2011, Sunday.

Remains of Greek “missing persons” returning to their loved ones…

Remains of Greek "missing persons" returning to their loved ones…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

The process of return of the 10 Greek "missing persons" to their relatives whose remains had been found with the help of one of my readers have begun after the DNA identification by the Cyprus Missing Persons' Committee. There are two or three more unidentified persons whose remains were found in the same location but these could not be identified through DNA testing. Some Greek relatives had come to Cyprus in the 90s and had taken some remains thinking that they are the remains of their loved ones – years later it would turn out that these remains were not their loved ones but belonged to other "missing" persons so they would have to return them… But we heard that some Greek families would be unwilling to do that… Could these unidentified remains belong to them? Perhaps yes, perhaps no if what we heard is true – that some do not want to return some remains they took from Cyprus…
I hope that the other remains – no matter who they belong to - will be identified in the future so they can be returned to their families…
The whole process of showing and digging and identifying these remains took exactly ten years… Because it was back in 2007 – that is ten years ago – when my reader had given me some remains that he had taken as a child from the location of this burial… We had given these remains to the Turkish Cypriot Office of the Cyprus Missing Persons' Committee… I would ask my reader to show me where he took these remains from and he would show me and the officials of the CMP several times, this burial site. He had also shared with me and I had published photos that he had taken from there when he had found this location right after 1974…
We would visit this place several times over the years with the officials of the CMP and each time we would visit, they would find more human remains… Once we had gone together with Xenophon Kallis, Okan Oktay and the late Ughur Umar from the CMP and they had found a piece of the skull and other small bones… Ughur Umar has passed away a few months ago so may he rest in peace now…
We have found out that the 10 "missing persons" identified with DNA testing were serving in ELDIK… According to the Greek Cypriot media, there will be a ceremony for them on the 23rd of May 2017 in Nicosia. We have found the photographs of eight of these 10 Greek "missing persons" and could not find photos of two of them… I published these photos in our newspaper YENIDUZEN so our readers could see who they were… I also call my reader who had helped us to find their remains and thank him from my heart… Three more "missing" Greeks have also been identified – they had been found accidentally when there was digging for water pipes in a military zone and their remains too will be returned to their families in Crete, Corfou and Thessalonica…
We share the pain of the Greek relatives…
The names of the 10 Greek "missing persons" whose remains we helped to find and who have been identified are:
*** Ioannis Charilaos Costantakopoulos
*** Georghios Dhemosthenis Hamouriotakis
*** Charalambos Petros Karagounis
*** Athanasios Vassilios Karayiorgos
*** Constantinos Demetrios Mpordymas
*** Vassilios Antonios Trianti
*** Argyrios Georghios Sini
*** Ioannis Charilaos Papadopoulos
*** Demetrios Epaminondas Velonas
*** Georghios Demetrios Zervomanolis

WHAT HAD WE WRITTEN ABOUT THIS SITE
On the 18th of December 2016 in POLITIS with the heading "More good news: Our reader helped to find the 10 `missing` from Greece from ELDIK…" we had written, in summary the following article:
"…Our reader had come across this mass burial site around Geunyeli-Kermia area had first shown us this place on the 12th of August 2007 and gave us some bones he had taken from there as a child as `memorabilia`– that is exactly nine years ago. On the 13th of August 2007 we had given these human bones to the officials of the Turkish Cypriot Members' Office of the Cyprus Missing Persons' Committee and the officials had confirmed that these bones belonged to three different human beings. On 13 and 14 August 2007 we had published in YENIDUZEN both the photos of these remains, how we gave them to the CMP and a Google map of where the mass grave was.
We had shown this mass grave to the officials of the CMP in 2007. Three years would pass by and we would show the burial site again two or three times in 2010. On 26th of May 2010 and the following weeks we would go with my reader to show to CMP officials this burial site. Each time we would go there with officials of CMP, they would discover new human remains... Among those remains were pieces of human skull…
Two more years would go by and the officials of CMP would ask us again to show this burial site. We would go again with my reader on the 28th of August 2012 to show the site to the officials of CMP. This time again, more human bones would be found.
Finally, after a whole five years from the first time we had shown this site to the officials of the CMP, intensive digging would begin in September 2012. The digging would continue into 2013 and remains of 12 `missing persons` would be found in the area that our reader had shown to them multiple times…
Now we find out from the Greek Cypriot media that remains of the 10 of those `missing` persons out of 12 have been identified and that their journey back to their families has begun… We learn that the remains belong to 10 missing persons from ELDIK…
Our Turkish Cypriot reader has ensured that the remains of `missing persons` from Greece has been found. I am very thankful for his humanity and for his insistence… What he saw as a child did not remain there – what he took as memorabilia, he gave back, he showed us the place and now they have turned into human beings to be returned to their loved ones. We learn that Nestoras Nestoros the Greek Cypriot Member of CMP has gone to Greece to notify the families of six and he will go again in January to notify the other four…
There are no proper words to thank this reader of mine… I thank him with my whole heart whose insistence and help resulted in the finding of 12 `missing persons` - among them 10 from ELDIK.
I thank the CMP for digging the area we showed to them in 2007, 2010 and 2012 multiple times and for carrying out the DNA tests for identification…
I share the pain of the relatives from Greece – may their loved ones rest in peace now…
Back in August 2007 in POLITIS here is what I had written:
`A mass grave that a child discovers…
He was just a kid when he discovered a mass grave…
He was barely 15-16… His uncle had a flock and sometimes he would tag along with him and go to the fields and while his uncle grazed his sheep, he would walk around and look around and see things…
Exactly 17 years ago, he had discovered a mass grave at a place they had gone together with his uncle…
The bones were spread around… This was a riverbed between Geunyeli-Kermia (Ayios Dometios) and Yerolakko. A bit further were some fortifications… Way back was the place where there was the Greek Army Camp where once upon a time, there had been heavy fighting. He had taken two big femurs as a memory from here and had kept them for 17 years…
Reading my series `Cyprus: The Untold Stories` years later, the child of those days and the young man of today, had stopped me in the streets talking about those bones he had taken…
`I had taken them as a souvenir` he told me… `But since now there is digging and bones are identified through DNA tests, I want to give back these bones…`
`This would be very good` I had told him…
`These bones were humans once… They must have had families… Maybe a mother or a wife and loved ones are still looking for them, still waiting for them… At least, this way, they would find out, what had happened to them…`
Last weekend we meet. We go together to the place of the mass grave that he had found.
`There were lots of bones here, they were on the surface…` he tells me…
Most probably, because of rains, the riverbed must have been eroded and the bones came out… Perhaps if they started digging this riverbed, more bones would come out.
This is an empty field between Geunyeli and Kermia (Ayios Dometios crossing point). I take photos of the dry riverbed where he had found bones. A bit further, a shepherd is grazing his goats…
…The child, who had discovered this mass grave later, shows me photos taken at the riverbed and at the fortifications… And gives me back the bones to bring to the Cyprus Missing Persons Committee… Two big femurs (leg bones) and some other small bones… These femurs could belong to two different persons. One of the bones had a bullet inside…
Bones, from a mass grave that a child had found… Bones that we wrap in newspapers and put in a nylon bag… Bones that I would give to the Cyprus Missing Persons Committee for DNA tests to start a process to give them back to their families…
The war has taken them away, just as it has taken away hundreds of others… What remains behind is the site of a mass grave, a few photos and the pain the families still go through…
The child who had discovered the mass grave has done an unbelievable act – he tries to help two humans who had been killed on this spot to go back to their families even in this condition in order to lessen their pain…
The child of those days who had discovered the mass grave, the young man of today diffuses the `secret` from being a secret and is sharing this with all of us…`
(August 2007)"

Photo: Photos of 8 "missing" Greeks identified that we published in Yeniduzen…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 21st of May 2017, Sunday.

(**) Link to the article in Turkish published in the YENİDÜZEN newspaper on the 9th of May 2017:

http://www.yeniduzen.com/yunan-kayiplarin-gomu-yerini-gosteren-okurumuza-sonsuz-tesekkurler-10647yy.htm

Τα οστά Ελλήνων «αγνοουμένων» επιστρέφουν στους αγαπημένους τους…

Τα οστά Ελλήνων «αγνοουμένων» επιστρέφουν στους αγαπημένους τους…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Η διαδικασία της επιστροφής 10 Ελλήνων «αγνοουμένων» στους συγγενείς τους, των οποίων τα οστά είχαν βρεθεί με τη βοήθεια ενός αναγνώστη μου, ξεκίνησε μετά την ταυτοποίηση με τη μέθοδο DNA από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων. Υπάρχουν δύο ή τρία άτομα που δεν έχουν ταυτοποιηθεί, των οποίων τα οστά τους βρέθηκαν στην ίδια τοποθεσία – αυτά όμως δεν κατάφεραν να ταυτοποιηθούν με τις εξετάσεις DNA. Κάποιοι Έλληνες συγγενείς είχαν έρθει στην Κύπρο τη δεκαετία του '90 και είχαν πάρει κάποια οστά νομίζοντας ότι ήταν τα οστά των αγαπημένων τους – μετά από χρόνια διαφάνηκε ότι αυτά τα οστά δεν ανήκαν στους αγαπημένους τους αλλά σε άλλους «αγνοούμενους» έτσι έπρεπε να τα επιστρέψουν… Όμως μάθαμε ότι κάποιες οικογένειες Ελλήνων δεν ήταν πρόθυμες να το πράξουν… Άραγε αυτά τα οστά που δεν έχουν ταυτοποιηθεί να ανήκουν σε αυτούς; Ίσως ναι, ίσως όχι, αν αυτά που ακούσαμε αληθεύουν – ότι κάποιοι δεν θέλουν να επιστρέψουν κάποια από τα οστά που πήραν από την Κύπρο…
Ελπίζω ότι τα άλλα οστά – σε όποιο και αν ανήκουν – να ταυτοποιηθούν στο μέλλον έτσι ώστε να επιστραφούν στις οικογένειες τους…
Η όλη διαδικασία της υπόδειξης και εκσκαφής και ταυτοποίησης των οστών αυτών διάρκεσε ακριβώς δέκα χρόνια… Διότι ήταν το 2007 – δηλαδή πριν από δέκα χρόνια – που ο αναγνώστης μου μου είχε δώσει κάποια οστά που είχε πάρει όταν ήταν παιδί από την τοποθεσία αυτού του τάφου… Είχαμε δώσει τα οστά αυτά στο Τουρκοκυπριακό Γραφείο της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων… Είχα ζητήσει από τον αναγνώστη μου να μου δείξει από που είχε πάρει αυτά τα οστά και είχε δείξει σε μένα και τους λειτουργούς της ΔΕΑ πολλές φορές αυτόν τον τόπο ταφής. Επίσης μοιράστηκε μαζί μου φωτογραφίες που είχε βγάλει στο σημείο εκείνο όταν το είχε βρει αμέσως μετά το 1974, τις οποίες είχα δημοσιεύσει…
Επισκεφτήκαμε το μέρος αυτό πολλές φορές όλα αυτά τα χρόνια μαζί με τους λειτουργούς της ΔΕΑ και κάθε φορά που επισκεπτόμασταν, έβρισκαν περισσότερα ανθρώπινα οστά… Μια φορά είχαμε πάει μαζί με τον Ξενοφώντα Καλλή, τον Okan Oktay και τον μακαρίτη Ughur Umar από τη ΔΕΑ και είχαν βρει ένα κομμάτι από το κρανίο και άλλα μικρά οστά… Ο Ughur Umar έχει πεθάνει πριν από μερικούς μήνες, έτσι ας αναπαυθεί εν ειρήνη τώρα…
Διαπιστώσαμε ότι οι 10 «αγνοούμενοι» που ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA υπηρετούσαν στην ΕΛΔΥΚ… Σύμφωνα με τα Ελληνοκυπριακά μέσα ενημέρωσης, στις 23 Μαΐου 2017 θα διεξαχθεί τελετή για αυτούς στη Λευκωσία. Έχουμε βρει φωτογραφία των οκτώ από αυτούς τους δέκα Έλληνες «αγνοούμενους», αλλά δεν βρήκαμε φωτογραφία για δύο από αυτούς… Δημοσίευσα τις φωτογραφίες αυτές στην εφημερίδα μας YENIDUZEN, έτσι ώστε να μπορέσουν να δουν οι αναγνώστες μας ποιοι ήταν… Τηλεφώνησα επίσης στον αναγνώστη μου που μας είχε βοηθήσει να βρούμε τα οστά τους και τον ευχαρίστησα από τα βάθη της καρδιάς μου… Τρεις ακόμα «αγνοούμενοι» Έλληνες έχουν επίσης ταυτοποιηθεί – είχαν βρεθεί τυχαία όταν γίνονταν εκσκαφές για τις σωλήνες του νερού σε μια στρατιωτική περιοχή και τα οστά αυτών επίσης θα επιστραφούν στις οικογένειες τους στην Κρήτη, την Κέρκυρα και τη Θεσσαλονίκη…
Μοιραζόμαστε τον πόνο των Ελλήνων συγγενών…
Τα ονόματα των 10 Ελλήνων «αγνοουμένων» των οποίων τα οστά βοηθήσαμε να βρεθούν και που έχουν ταυτοποιηθεί είναι:
*** Ιωάννης Χαρίλαος Κωσταντακόπουλος
*** Γεώργιος Δημοσθένης Χαμουριωτάκης
*** Χαράλαμπος Πέτρος Καραγκούνης
*** Αθανάσιος Βασίλειος Καραγιώργος
*** Κωνσταντίνος Δημήτριος Μπορδύμας
*** Βασίλειος Αντώνιος Τριαντή
*** Αργύριος Γεώργιος Σινί
*** Ιωάννης Χαρίλαος Παπαδόπουλος
*** Δημήτριος Επαμεινώνδας Βελόνας
*** Γεώργιος Δημήτριος Ζεβρομανώλης

ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΙΧΑΜΕ ΓΡΑΨΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΑΥΤΗ
Στις 18 Δεκεμβρίου 2016 στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗ με τίτλο «Περισσότερα καλά νέα: Ο αναγνώστης μας βοήθησε να βρεθούν οι 10 «αγνοούμενοι» από την Ελλάδα από την ΕΛΔΥΚ…» είχαμε γράψει, περιληπτικά το ακόλουθο άρθρο:
«… Ο αναγνώστης μας είχε βρει αυτό το μαζικό τόπο ταφής στην περιοχή Geunyeli-Kermia, μας είχε δείξει το μέρος αυτό στις 12 Αυγούστου 2007 και μας έδωσε κάποια οστά που είχε πάρει ως «ενθύμιο» από εκεί ως παιδί – ακριβώς πριν από εννέα χρόνια. Στις 13 Αυγούστου 2007 είχαμε δώσει αυτά τα ανθρώπινα οστά στους λειτουργούς του Γραφείου του Τουρκοκύπριου Μέλους της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και οι λειτουργοί είχαν επιβεβαιώσει ότι αυτά ανήκαν σε τρείς διαφορετικούς ανθρώπους. Στις 13 και 14 Αυγούστου 2007, είχαμε δημοσιεύσει στην εφημερίδα YENIDUZEN τόσο τις φωτογραφίες των οστών αυτών, το γεγονός ότι τα παραδώσαμε στη ΔΕΑ και ένα χάρτη Google με την τοποθεσία του μαζικού τάφου.
Είχαμε δείξει αυτό το μαζικό τάφο στους λειτουργούς της ΔΕΑ το 2007. Πέρασαν τρία χρόνια και το 2010 δείξαμε δύο ή τρεις φορές ξανά τον τόπο ταφής. Στις 26 Μαΐου 2010 και τις επόμενες βδομάδες πήγαμε μαζί με τον αναγνώστη μου για να δείξουμε στους λειτουργούς της ΔΕΑ αυτό τον τόπο ταφής. Κάθε φορά που πηγαίναμε εκεί με τους λειτουργούς της ΔΕΑ, έβρισκαν καινούργια ανθρώπινα οστά… Ανάμεσα στα οστά αυτά ήταν κομμάτια από ανθρώπινο κρανίο…
Πέρασαν ακόμα δύο χρόνια και οι λειτουργοί της ΔΕΑ μας ζήτησαν να ξαναδείξουμε αυτό τον τόπο ταφής… Πήγαμε ξανά μαζί με τον αναγνώστη μου στις 28 Αυγούστου 2012 για να δείξουμε τον τόπο στους λειτουργούς της ΔΕΑ. Και αυτή τη φορά βρέθηκαν περισσότερα ανθρώπινα οστά.
Τελικά, μετά από πέντε ολόκληρα χρόνια από την πρώτη φορά που είχαμε δείξει αυτό το μέρος στους λειτουργούς της ΔΕΑ, ξεκίνησαν εντατικές εκσκαφές το Σεπτέμβριο του 2012. Οι εκσκαφές συνέχισαν μέχρι το 2013 και στην περιοχή που μας έδειξε πολλές φορές ο αναγνώστης μας βρέθηκαν τα οστά 12 «αγνοουμένων»…
Τώρα μαθαίνουμε από τα ελληνοκυπριακά ΜΜΕ ότι τα οστά 10 από εκείνους τους «αγνοούμενους» ταυτοποιήθηκαν και ότι έχει ξεκινήσει το ταξίδι τους πίσω στις οικογένειες τους… Μαθαίνουμε ότι τα οστά ανήκουν σε 10 αγνοούμενους από την ΕΛΔΥΚ…
Ο Τουρκοκύπριος αναγνώστης μας διασφάλισε ότι τα οστά των «αγνοουμένων» από την Ελλάδα έχουν βρεθεί. Είμαι πολύ ευγνώμων για την ανθρωπιά του και για την επιμονή του… Αυτά που είδε ως παιδί δεν έμειναν εκεί – αυτά που πήρε ως ενθύμιο, τα επέστρεψε, μας έδειξε το μέρος και τώρα έχουν μετατραπεί σε ανθρώπους για να επιστραφούν στους αγαπημένους τους. Μαθαίνουμε ότι ο Νέστωρας Νέστωρος, το Ελληνοκύπριο Μέλος της ΔΕΑ έχει πάει στην Ελλάδα για να ενημερώσει τις οικογένειες των έξι και θα ξαναπάει τον Ιανουάριο για να ενημερώσει τις άλλες τέσσερεις οικογένειες…
Δεν υπάρχουν κατάλληλες λέξεις για να ευχαριστήσουμε αυτόν τον αναγνώστη μου… Τον ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά για την επιμονή του και τη βοήθεια του που είχε ως αποτέλεσμα την ανεύρεση 12 «αγνοουμένων» - ανάμεσα τους 10 από την ΕΛΔΥΚ.
Ευχαριστώ τη ΔΕΑ για τις εκταφές στην περιοχή που τους είχαμε δείξει το 2007, το 2010 και το 2012 πολλαπλές φορές και τη διενέργεια των εξετάσεων DNA για ταυτοποίηση…
Μοιράζομαι τον πόνο των συγγενών από την Ελλάδα – είθε οι αγαπημένοι τους να αναπαυθούν εν ειρήνη τώρα…
Τον Αύγουστο του 2007 είχα γράψει στον ΠΟΛΙΤΗ τα ακόλουθα:
«Ο μαζικός τάφος που ανακάλυψε ένα παιδί…»
Δεν ήταν παρά μόνο ένα παιδί όταν ανακάλυψε ένα μαζικό τάφο…
Ήταν 15-16 χρονών… Ο θείος του είχε κοπάδι και κάποτε πήγαινε μαζί του στα χωράφια. Ενόσω ο θείος του βοσκούσε τα πρόβατα του, περπατούσε τριγύρω και έψαχνε και έβρισκε πράγματα…
Ακριβώς πριν 17 χρόνια, είχε ανακαλύψει ένα μαζικό τάφο σε ένα μέρος που είχανε πάει μαζί με το θείο του…
Τα οστά ήταν σκορπισμένα… Ήταν στην όχθη του ποταμού μεταξύ του Geunyeli-Kermia (Άγιος Δομέτιος) και του Γερόλακκου. Λίγο πιο κάτω υπήρχαν οχυρωματικά έργα… Πριν καιρό, εδώ ήταν το στρατόπεδο του Ελληνικού στρατού, όπου παλιά έγιναν σοβαρές μάχες. Είχε πάρει δύο μεγάλα μηριαία οστά σαν ανάμνηση από τον τόπο και τα φύλαξε για 17 χρόνια…
Όταν χρόνια μετά διάβασε την σειρά άρθρων μου «Κύπρος: Οι ανείπωτες ιστορίες», το παιδί της τότε εποχής, ο νεαρός άντρας σήμερα, με σταμάτησε στο δρόμο και μου μίλησε για τα οστά που είχε πάρει…
«Τα είχα πάρει σαν ενθύμιο» μου είπε… «Αλλά εφόσον τώρα γίνονται εκσκαφές και ταυτοποιήσεις οστών μέσω του DNA, θέλω να επιστρέψω αυτά τα οστά...»
«Αυτό θα ήταν πολύ καλό» του είχα πει…
«Αυτά τα οστά ήταν κάποτε άνθρωποι… Πρέπει να είχαν οικογένειες… Ίσως μια μάνα ή μια σύζυγος και τα αγαπημένα τους άτομα τους γυρεύουν, περιμένοντας τους ακόμα… Τουλάχιστον, με αυτό τον τρόπο θα μάθουν τι τους απέγινε…»
Συναντηθήκαμε το περασμένο Σαββατοκύριακο. Πήγαμε μαζί στον τόπο του μαζικού τάφου που είχε βρει.
«Υπήρχαν πολλά οστά εδώ, ήταν στην επιφάνεια…» μου λέει…
Πιθανότατα, λόγω των βροχών, η όχθη του ποταμού διαβρώθηκε και τα οστά ξεσκεπάστηκαν… Ίσως αν αρχίσουν να σκάβουν την όχθη, θα βρεθούν περισσότερα οστά.
Είναι ένα άδειο χωράφι μεταξύ του Geunyeli (Κιόνελι) και του Kermia (οδόφραγμα Αγίου Δομετίου). Βγάζω φωτογραφίες της ξερής όχθης του ποταμού όπου είχε βρει τα οστά. Λίγο πιο κάτω ένας βοσκός βόσκει το κοπάδι του…
… Το παιδί που ανακάλυψε αυτό το μαζικό τάφο, αργότερα μου δείχνει φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στην όχθη του ποταμού και στα οχυρωματικά έργα… Και μου δίνει πίσω τα οστά για να τα πάρω στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων… Δύο μεγάλα μηριαία οστά και μερικά άλλα πιο μικρά οστά… Αυτά τα οστά μπορεί να ανήκουν σε δύο διαφορετικά άτομα. Ένα από τα οστά είχε μέσα του μια σφαίρα…
Οστά από ένα μαζικό τάφο που ανακάλυψε ένα παιδί… Οστά που τυλίγουμε σε εφημερίδες και τα βάζουμε σε σακούλες νάιλον… Οστά που θα δώσω στην Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων για αναλύσεις DNA για να αρχίσει η διαδικασία επιστροφής στις οικογένειες τους…
Ο πόλεμος τους πήρε μακριά, όπως πήρε και εκατοντάδες άλλους… Το τι απομένει είναι το σημείο του μαζικού τάφου, μερικές φωτογραφίες και ο πόνος που περνούν ακόμα οι οικογένειες…
Το παιδί που ανακάλυψε τον μαζικό τάφο έκανε μια απίστευτη πράξη – προσπαθεί να βοηθήσει δύο ανθρώπους που είχαν σκοτωθεί στο σημείο αυτό, να πάνε πίσω στις οικογένειες τους ακόμα και σε αυτή την κατάσταση, για να απαλύνουν τον πόνο τους…
Το παιδί της τότε εποχής που ανακάλυψε τον μαζικό τάφο, ο νεαρός άντρας του σήμερα, διαχέει το «μυστικό» και το μοιράζεται με όλους μας…
(Αύγουστος 2007)»

Photo: Φωτογραφίες των 8 "αγνοουμένων" Ελλήνων που ταυτοποιήθηκαν και που δημοσιεύσαμε στην εφημερίδα YENIDUZEN…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 21st of May 2017, Sunday.

(**) Link to the article in Turkish published in the YENİDÜZEN newspaper on the 9th of May 2017:

http://www.yeniduzen.com/yunan-kayiplarin-gomu-yerini-gosteren-okurumuza-sonsuz-tesekkurler-10647yy.htm

The death of a Singer salesman…

The death of a Singer salesman…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Plutis Georgiades was from Kythrea but was living in Neapolis, Nicosia with his wife Elli and his two small daughters…
He was a nice person, someone whom you could say "He only had friends…"
He was kind and easily made friends…
Most of his friends were Turkish Cypriots…
Why?
Because he was in charge of the Nicosia Shop of the Singer Sewing Machines…
This was the time when very few readymade clothing was available so everyone was sewing their clothes or going to seamstresses or tailors to get clothes sewn for them…
This was the time when in villages young girls would be sent to learn to sew at special schools of sewing and tailoring…
I have seen many photographs and I have spoken to many old women who had gone to such schools…
In the village, one famous seamstress would have 10-15 very young girls and she would teach them her profession… After some years they would graduate and would be fit to start the small business of sewing clothes on their own…
Naturally there was a great demand for Singer sewing machines and Plutis Georgiades, as head of the Nicosia area would go with his team everywhere in Nicosia area to sell Singer sewing machines, to collect the money, to give service to his customers…
He had a lot of Turkish Cypriot customers and he would cross almost every day to the Turkish Cypriot areas for this or that reason in connection with the business…
At the end of 1963 in December, he would go to check on a customer to whom he had been selling industrial type of sewing machines since this Turkish Cypriot had a factory of textiles…
Maybe Plutis Georgiades could not find him in his factory or could not go there? On those dates the conflict among the two communities had already begun so if I am correct, the factory is in a place he could not travel to on those days… Instead, he would go to the house of his customer, not far from where I live in Chaghlayan, Nicosia, within the walled city…
At the door of the house, he would ask for his customer from some Turkish Cypriot soldiers there – what he did not know was that the twin houses he had gone to on the walls, close to the Zafer Cinema, just across a children's creche had been occupied by a "team" of the Turkish Cypriot paramilitary organisation TMT…
He would be taken inside one of those houses and would be killed there…
His body would be thrown down on the back stairs of the Chaghlayan Children's Garden and he would remain there, lifeless, for a couple of days…
During those days, a young Turkish Cypriot from this team would go and check the body and would find his watch on his arm… He would take the watch of Plutis from his arm and put it on his own arm…
Some years later, this young man would die in his sleep, choking on his own vomit: He would still be wearing the watch he took from the dead body of Plutis Georgiades who had left behind a tearful wife and two small kids to face the tragedy and the grave difficulties of life… Now this young man also would leave a tearful wife and young children to face the same fate: a twist of nature of settling things? People who knew the story would wonder…
After some days from the horrible killing of Plutis Georgiades, the Red Cross or British soldiers would come to take his body and take him to the Nicosia General Hospital… The Greek Cypriot police would call Christodoulos Evgeniou who had been the boss of Plutis to go and identify the body in the morgue…
He would go there to identify among other dead bodies, the body of Plutis… They had shot him from his face so he would be unrecognizable but still Mr. Evgeniou would recognize him… They had also used skewers on his body to kill him and Mr. Evgeniou would see the holes on his body, feeling horrified!
Mr. Evgeniou would be shocked! Everyone – both Turkish Cypriots and Greek Cypriots who had known Plutis – would be shocked and surprised! Why kill Plutis when he had such good relations with Turkish Cypriots and so many good friends?
For many years, I would get bits and pieces from this story and it would stay with me for a very long time… Until one day, my dear friend Christina Pavlou Solomi Patsia would tell me that there is one friend of hers who has details of a Greek Cypriot killed in 1963… We would go to visit him together and I would be shocked to find out more details from him – he had been a kind of a witness to this murder – he had seen the blood after they had killed him and he had seen the body lying on the back stairs of the children's garden… He had known the team who had killed Plutis… I would sit there with goosebumps on my arms, listening to this man… And being thankful for sharing what he knew with us…
Another friend, Mehmet Birinci, would help to find one of his good friends – a famous Turkish Cypriot business person – his father – Tekin Birinci.
Tekin Birinci had been an agent for the Singer Sewing Machines and also a good friend of Plutis Georgiades… In fact, it had been the idea of Plutis Georgiades for Tekin to start a business of selling sewing machines… One day, Plutis had gone to the driving school of Tekin Birinci and had seen that his shop on the Kyrenia Road in the centre of the walled city of Nicosia could become a very good "showroom" and he would tell Tekin Birinci, "Why don't I bring a Singer sewing machine and put it here? I could also make you an agent of the Singer Sewing Machines…"
Tekin would accept and would quickly become one of the most famous Turkish Cypriot businessmen in our community…
Tekin had come in the 50s to Nicosia from Agios Nikolaos, Paphos as a ten-year-old boy with his mother so he could attend school… They would rent a house in Nicosia and he would go to school with his elder sister and brother… A year later his mother would go back to Paphos and he would move to a dormitory for students to stay and continue studies. During the three years of secondary school after elementary school, he would learn Greek in class, twice a week and this would help him with his relations in his future life of business. At 15 he would go back to Paphos to learn how to become a car mechanic and work for a year and a half and then come back to Nicosia to convince a British soldier he knew to make him a "special" or "auxiliary" police… The English soldier would refuse since his age was young but later on the soldier himself would "correct" his birth date to enable Tekin to become a "special" police… As a young boy, he would start working in the garage of the police, checking cars… Another older friend of his would convince Tekin to quit the police job and come and work together in his school of driving… Tekin would do that and that's when he would meet Plutis… The wife of Mr. Evgeniou, Avgi, had a licence but didn't drive… Plutis would come to his shop to ask him to teach driving to Mrs. Avgi… That's how their friendship would begin… Tekin would teach Mrs. Avgi how to drive and also put a Singer sewing machine in his driving school that Plutis had brought him… He would start selling sewing machines and a bit later expanding his shop and add refrigerators, washing machines and television sets… Later on he would start importing cars… When knitting machines of Singer would become the thing of the day, Tekin would have a team of women teaching Turkish Cypriot women how to use these machines to knit sweaters… Tekin would open branches wherever Turkish Cypriots had been living and he would be responsible for the sales of Singer sewing machines and knitting machines for the Turkish Cypriot community… He would have branches or other shop owners to whom he would distribute these in Limassol, Famagusta, Vatyli and his business would boom! He would open a shop of Singer and make his brother Ergin Birinci a partner – this shop still exists today, run by the wife of Ergin in Nicosia… Throughout his life, Tekin Birinci would continue his good relations with the Singer family…
When I would call him about Plutis Georgiades, immediately he would call Christodoulos Evgeniou to make an appointment for us and he would take me there… We would go together to Makarios Avenue where the central office of Singer still exists and meet Mr. Evgeniou… It had been Tekin Birinci who had taught driving to his wife Avgi and throughout the years their friendship has continued… He too had a lot of Turkish Cypriot friends whose names he would mention to me… He would tell me of the day he had to go and identify Plutis Georgiades in the morgue…
I would try to contact Chriso, one of the daughters of Plutis Georgiades who lives in Nicosia and we would speak on the phone couple of times… We would not be able to meet since the day of the appointment, one of my close relatives would fall and break her hip and I would have to go to the hospital… Some months later when I would try to follow up, I would not get a response… My friend Christina would find his other daughter who lives in Limassol, Toulla, and she would give us a photo of her father for which I am grateful… I can understand how much tragedy they have gone through and I can also understand if they can't trust easily a Turkish Cypriot journalist, asking questions about their father… So I would stop trying and instead would interview Mr. Evgeniou and Tekin Birinci about the death of a Singer salesman, Mr. Plutis Georgiades…
He is buried in Strovolos I find out and I share the pain of the family… May he rest in peace and may we never see such days when innocent people are killed just because they are from another community…
I thank all my readers who have helped me to compile the story of Mr. Plutis Georgiades…

8.4.2017

Photo: Plutis Georgiades...

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 14th of May 2017, Sunday.

(**) This article in more extensive format has been published in Turkish in YENİDÜZEN on my pages called "Cyprus: The Untold Stories..." over a period of four days in four parts between 6-10 April 2017 – The links are here:

http://www.yeniduzen.com/bir-singer-saticisinin-olumu1-10484yy.htm

http://www.yeniduzen.com/galatya-golundeki-kazilarda-bes-kayiptan-geride-kalanlara-ulasildi-10488yy.htm

http://www.yeniduzen.com/bir-singer-saticisinin-olumu-3-10495yy.htm

http://www.yeniduzen.com/bir-singer-saticisinin-olumu-4-10504yy.htm


NOTE TO MY READERS: Last Sunday Mr. Kypros Dimosthenus called me about my article on the Athalassa Psychiatric Hospital and said that there were NO anti-aircraft guns on top of the hospital. I visited him and his wife Lili in their house and we had an interview... We will publish what they told me in detail in the coming weeks. I thank him for clarifying, correcting and helping us to find the truth...

Ο θάνατος ενός πωλητή ραπτομηχανών Singer…

Ο θάνατος ενός πωλητή ραπτομηχανών Singer…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ο Πλουτής Γεωργιάδης ήταν από την Κυθρέα αλλά ζούσε στη Νεάπολη, στη Λευκωσία, με τη γυναίκα του Έλλη και τις δύο μικρές τους κόρες…
Ήταν ένας καλός άνθρωπος, κάποιος για τον οποίο θα μπορούσε να πει κάποιος ότι «Είχε μόνο φίλους…»
Ήταν ευγενικός και έκανε εύκολα φίλους…
Οι περισσότεροι από τους φίλους του ήταν Τουρκοκύπριοι…
Γιατί;
Διότι ήταν ο υπεύθυνος του καταστήματος Ραπτομηχανών Singer στη Λευκωσία…
Αυτός ήταν ο καιρός που ελάχιστα έτοιμα ρούχα ήταν διαθέσιμα, έτσι όλοι έραβαν τα ρούχα τους ή πήγαιναν σε ράφταινες ή ράφτες για να τους ράψουν τα ρούχα τους…
Αυτός ήταν ο καιρός που τα νεαρά κορίτσια από τα χωριά στέλνονταν σε ειδικές σχολές ραπτικής για να μάθουν να ράβουν…
Είχα δει πολλές φωτογραφίες και έχω μιλήσει με πολλές ηλικιωμένες γυναίκες που είχαν φοιτήσει σε τέτοιες σχολές…
Στο χωριό, μια διάσημη ράφταινα είχε 10-15 νεαρά κορίτσια και τους δίδασκε το επάγγελμα της… Μετά από μερικά χρόνια αποφοιτούσαν και μπορούσαν να ξεκινήσουν τη μικρή επιχείρηση και να ράβουν ρούχα μόνες τους…
Φυσικά υπήρχε μεγάλη ζήτηση για ραπτομηχανές Singer και ο Πλουτής Γεωργιάδης, ως υπεύθυνος της περιοχής Λευκωσίας πήγαινε μαζί με την ομάδα του παντού στην περιοχή Λευκωσίας για να πουλήσει ραπτομηχανές Singer, να μαζέψει τα λεφτά και να εξυπηρετήσει τους πελάτες του…
Είχε πολλούς Τουρκοκύπριους πελάτες και περνούσε σχεδόν κάθε μέρα στις Τουρκοκυπριακές περιοχές για τον ένα ή τον άλλο λόγο, σε σχέση με την επιχείρηση…
Στο τέλος του 1963, το Δεκέμβρη, πήγε για να ελέγξει ένα πελάτη στον οποίο πουλούσε επαγγελματικές ραπτομηχανές, αφού αυτός ο Τουρκοκύπριος είχε εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας…
Άραγε ο Πλουτής Γεωργιάδης δεν κατάφερε να τον βρει στο εργοστάσιο του ή δεν κατάφερε να πάει εκεί; Εκείνες τις μέρες η σύγκρουση ανάμεσα στις δύο κοινότητες είχε ήδη ξεκινήσει και αν δεν έχω λάθος, το εργοστάσιο βρίσκεται σε ένα μέρος στο οποίο δεν μπορούσε να πάει εκείνες τις μέρες… Αντ' αυτού, πήγε στο σπίτι του πελάτη του, κοντά στην περιοχή που ζω στο Chaghlayan στη Λευκωσία, εντός των τειχών…
Στην πόρτα του σπιτιού ρώτησε εκεί κάποιους Τουρκοκύπριους στρατιώτες για τον πελάτη του – αυτό που δεν ήξερε ήταν ότι τα δίδυμα σπίτια στα οποία πήγε πάνω στα τείχη, κοντά στον κινηματογράφο Zafer, ακριβώς απέναντι από ένα παιδικό σταθμό, είχαν καταληφθεί από μια «ομάδα» της Τουρκοκυπριακής παραστρατιωτικής οργάνωσης ΤΜΤ…
Τον πήραν μέσα σε ένα από εκείνα τα σπίτια και τον σκότωσαν εκεί…
Το σώμα του ρίχθηκε στις πίσω σκάλες του παιδικού κήπου στο Chaghlayan και έμεινε εκεί, άψυχο, για μια-δυο μέρες…
Εκείνες τις μέρες, ένας νεαρός Τουρκοκύπριος από την ομάδα αυτή πήγε και έλεγξε το σώμα και βρήκε το ρολόι στο χέρι του… Πήρε το ρολόι από το χέρι του Πλουτή και το έβαλε στο δικό του…
Μετά από μερικά χρόνια, ο νεαρός αυτός πέθανε στον ύπνο του, πνίγηκε με τον εμετό του: Φορούσε ακόμα το ρολόι που είχε πάρει από το νεκρό σώμα του Πλουτή Γεωργιάδη, που είχε αφήσει πίσω του μια δακρυσμένη γυναίκα και δύο μικρά παιδιά να αντιμετωπίσουν την τραγωδία και τις σοβαρές δυσκολίες της ζωής… Τώρα αυτός ο νεαρός επίσης άφησε μια δακρυσμένη γυναίκα και νεαρά παιδιά να αντιμετωπίσουν την ίδια τύχη: ένα γύρισμα της φύσης που διευθετεί τα πράγματα; Όσοι γνωρίζουν την ιστορία αναρωτιούνται…
Μερικές μέρες μετά τη φρικτή δολοφονία του Πλουτή Γεωργιάδη, ο Ερυθρός Σταυρός ή Βρετανοί στρατιώτες ήρθαν και πήραν το σώμα του και το πήραν στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας… Η ελληνοκυπριακή αστυνομία τηλεφώνησε στον Χριστόδουλο Ευγενίου που ήταν ο διευθυντής του Πλουτή για να πάει και να αναγνωρίσει το σώμα στο νεκροτομείο…
Πήγε εκεί για να αναγνωρίσει το σώμα του Πλουτή ανάμεσα σε άλλα νεκρά σώματα… Τον είχαν πυροβολήσει στο πρόσωπο έτσι ήταν αγνώριστος αλλά ο κύριος Ευγενίου τον αναγνώρισε… Είχαν χρησιμοποιήσει σουβλιά στο σώμα του για να τον σκοτώσουν και ο κύριος Ευγενίου είδε τις τρύπες στο σώμα του και τρομοκρατήθηκε!
Ο κύριος Ευγενίου συγκλονίστηκε! Όλοι – και Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι που γνώριζαν τον Πλουτή – συγκλονίστηκαν και ήταν έκπληκτοι! Γιατί να σκοτώσουν τον Πλουτή αφού είχε τόσο καλές σχέσεις με τους Τουρκοκύπριους και είχε τόσους πολλούς καλούς φίλους;
Για πολλά χρόνια μάζευα κομμάτια αυτής της ιστορίας και έμεινε μαζί μου για πολύ καιρό… Μέχρι που μια μέρα, η αγαπητή μου φίλη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά μου είπε ότι έχει ένα καλό φίλο που έχει λεπτομέρειες για ένα Ελληνοκύπριο που σκοτώθηκε το 1963… Πήγαμε μαζί να τον επισκεφτούμε και συγκλονίστηκα όταν έμαθα περισσότερες λεπτομέρειες από αυτόν – ήταν περίπου μάρτυρας σε αυτή τη δολοφονία – είχε δει το αίμα μετά που τον είχαν σκοτώσει και είχε δει το σώμα που κειτόταν στα σκαλιά του παιδικού κήπου… Γνώριζε την ομάδα που είχε σκοτώσει τον Πλουτή… Κάθισα εκεί ανατριχιάζοντας και άκουγα αυτόν τον άντρα… Και ήμουν ευγνώμων που μοιράστηκε μαζί μας αυτά που ήξερε…
Ένας άλλος φίλος, ο Mehmet Birinci, με βοήθησε να βρω ένα από τους καλούς του φίλους – ήταν ο διάσημος Τουρκοκύπριος επιχειρηματίας, ο πατέρας του Tekin Birinci.
O Tekin Birinci ήταν αντιπρόσωπος των ραπτομηχανών Singer και επίσης καλός φίλος του Πλουτή Γεωργιάδη… Κατ' ακρίβεια ήταν ιδέα του Πλουτή Γεωργιάδη όπως ο Tekin ξεκινήσει μια επιχείρηση και να πουλάει ραπτομηχανές… Μια μέρα ο Πλουτής είχε πάει στη σχολή οδηγών του Tekin Birinci και είδε ότι το κατάστημα του στην οδό Κερύνειας στο κέντρο της εντός των τειχών πόλης της Λευκωσίας θα μπορούσε να γίνει ένας πολύ καλός «εκθεσιακός χώρος» και είπε στον Tekin Birinci, «Γιατί δεν φέρνω μια ραπτομηχανή Singer και να την βάλω εδώ; Μπορώ επίσης να σε κάνω αντιπρόσωπο των ραπτομηχανών Singer…»
Ο Tekin αποδέχθηκε και σύντομα έγινε ένας από τους πιο γνωστούς Τουρκοκύπριους επιχειρηματίες στην κοινότητα μας…
Ο Tekin είχε έρθει μαζί με τη μητέρα του στη Λευκωσία τη δεκαετία του '50 από τον Άγιο Νικόλαο Πάφου, όταν ήταν δεκάχρονο αγόρι, για να φοιτήσει στο σχολείο… Ενοικίασαν ένα σπίτι στη Λευκωσία και φοιτούσε στο σχολείο μαζί με τη μεγαλύτερη του αδελφή και τον αδελφό του… Ένα χρόνο αργότερα η μητέρα του επέστρεψε στην Πάφο και μετακόμισε σε κοιτώνα για μαθητές και παρέμεινε για να συνεχίζει τις σπουδές του. Στη διάρκεια των τριών χρόνων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μετά το δημοτικό, έμαθε ελληνικά στην τάξη, με μαθήματα δύο φορές τη βδομάδα, και αυτό τον βοήθησε με τις σχέσεις του στην μελλοντική του επιχειρηματική ζωή. Στα 15 επέστρεψε στην Πάφο για να εκπαιδευτεί στη μηχανική αυτοκινήτων και εργάστηκε για ενάμιση χρόνο και μετά επέστρεψε στη Λευκωσία για να πείσει ένα Βρετανό στρατιώτη που γνώρισε για τον κάνει «ειδικό» ή «βοηθητικό» αστυνομικό… Ο Άγγλος στρατιώτης αρνήθηκε αφού ήταν πολύ νεαρός αλλά αργότερα ο ίδιος ο στρατιώτης «διόρθωσε» την ημερομηνία γέννησης του για να μπορέσει ο Tekin να γίνει «ειδικός» αστυνομικός… Ως νεαρό αγόρι, ξεκίνησε να εργάζεται στο γκαράζ της αστυνομίας και έλεγχε τα αυτοκίνητα… Ένας μεγαλύτερος φίλος του, τον έπεισε να παραιτηθεί από την αστυνομία και να πάει να εργαστούν μαζί στην σχολή οδηγών που είχε… Ο Tekin το έκανε και τότε είναι που γνώρισε τον Πλουτή… Η γυναίκα του κυρίου Ευγενίου, η Αυγή, είχε άδεια οδηγήσεως αλλά δεν οδηγούσε… Ο Πλουτής ήρθε στο κατάστημα του και του ζήτησε να διδάξει οδήγηση στην κυρία Αυγή… Έτσι ξεκίνησε η φιλία τους… Ο Tekin έμαθε την κυρία Αυγή να οδηγεί, αλλά έβαλε και μια ραπτομηχανή Singer στη σχολή οδηγών που του είχε φέρει ο Πλουτής… Ξεκίνησε να πουλάει ραπτομηχανές και λίγο μετά μεγάλωσε το κατάστημα του και πρόσθεσε ψυγεία, πλυντήρια και τηλεοράσεις… Αργότερα άρχισε να εισάγει αυτοκίνητα… Όταν οι μηχανές πλεξίματος της Singer ήρθαν στη μόδα, ο Tekin είχε μια ομάδα γυναικών που δίδασκε Τουρκοκύπριες γυναίκες πως να χρησιμοποιούν τις μηχανές αυτές για να πλέκουν πουλόβερ… Ο Tekin άνοιξε υποκαταστήματα εκεί που ζούσαν οι Τουρκοκύπριοι και ήταν υπεύθυνος για τις πωλήσεις των ραπτομηχανών και μηχανών πλεξίματος Singer για την Τουρκοκυπριακή κοινότητα… Είχε υποκαταστήματα ή άλλους ιδιοκτήτες καταστημάτων στους οποίους διένειμε τις μηχανές στη Λεμεσό, την Αμμόχωστο, τη Βατυλή και η επιχείρηση του άνθιζε! Άνοιξε ένα κατάστημα Singer και έκανε τον αδελφό του Ergin Birinci συνέταιρο – το κατάστημα αυτό υπάρχει ακόμα σήμερα στη Λευκωσία και διευθύνεται από τη σύζυγο του Ergin… Σε όλη του τη ζωή ο Tekin Birinci διατηρούσε τις καλές του σχέσεις με την οικογένεια Singer…
Όταν του τηλεφωνώ για τον Πλουτή Γεωργιάδη, τηλεφωνά αμέσως στον Χριστόδουλο Ευγενίου για να κάνει ραντεβού για να με πάρει εκεί… Πάμε μαζί στη Λεωφόρο Μακαρίου όπου υπάρχει ακόμα το κεντρικό γραφείο της Singer και συναντούμε τον κύριο Ευγενίου… Ήταν ο Tekin Birinci που δίδαξε οδήγηση στη γυναίκα του Αυγή στη διάρκεια των χρόνων η φιλία τους συνεχίστηκε… Και αυτός είχε πολλούς Τουρκοκύπριους φίλους των οποίων τα ονόματα μου ανέφερε… Μου είπε για τη μέρα που έπρεπε να πάει και να αναγνωρίσει τον Πλουτή Γεωργιάδη στο νεκροτομείο…
Προσπαθώ να επικοινωνήσω με τη Χρύσω, μια από τις κόρες του Πλουτή Γεωργιάδη, που ζει στη Λευκωσία και μιλούμε δύο φορές στο τηλέφωνο… Δεν καταφέραμε να συναντηθούμε αφού τη μέρα της συνάντησης μας, μια στενή συγγενής μου έπεσε και έσπασε το ισχίο της και έπρεπε να πάω στο νοσοκομείο… Μετά από μερικούς μήνες προσπαθώ να ξαναεπικοινωνήσω αλλά δεν παίρνω απάντηση… Η φίλη μου Χριστίνα βρίσκει την άλλη του κόρη, την Τούλα, που ζει στη Λεμεσό και μας δίνει μια φωτογραφία του πατέρα της και στην οποία είμαι ευγνώμων… Μπορώ να καταλάβω πόσο δράμα έχουν περάσει και μπορώ επίσης να καταλάβω αν δεν μπορούν εύκολα να εμπιστευτούν μια Τουρκοκύπρια δημοσιογράφο που ρωτά ερωτήσεις για τον πατέρα τους… Έτσι σταμάτησα να προσπαθώ, και πήρα συνέντευξη από τον κύριο Ευγενίου και τον Tekin Birinci για το θάνατο του Πλουτή Γεωργιάδη, ενός πωλητή ραπτομηχανών Singer…
Μαθαίνω ότι είναι θαμμένος στο Στρόβολο και μοιράζομαι τον πόνο της οικογένειας… Ας αναπαυθεί εν ειρήνη και ας μην δούμε ξανά τέτοιες μέρες όπου αθώοι άνθρωποι σκοτώνονται απλά επειδή ανήκουν σε μια άλλη κοινότητα…
Ευχαριστώ όλους μου τους αναγνώστες που με βοήθησαν να συγκεντρώσω τις πληροφορίες για την ιστορία του κυρίου Πλουτή Γεωργιάδη…

Photo: Plutis Georgiades…

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 14th of May 2017, Sunday.

(**) This article in more extensive format has been published in Turkish in YENİDÜZEN on my pages called "Cyprus: The Untold Stories..." over a period of four days in four parts between 6-10 April 2017 – The links are here:

http://www.yeniduzen.com/bir-singer-saticisinin-olumu1-10484yy.htm

http://www.yeniduzen.com/galatya-golundeki-kazilarda-bes-kayiptan-geride-kalanlara-ulasildi-10488yy.htm

http://www.yeniduzen.com/bir-singer-saticisinin-olumu-3-10495yy.htm

http://www.yeniduzen.com/bir-singer-saticisinin-olumu-4-10504yy.htm


ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΜΟΥ: Την περασμένη Κυριακή μου τηλεφώνησε ο κ. Κύπρος Δημοσθένους σχετικά με το άρθρο μου για το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθαλάσσας και μου είπε ότι ΔΕΝ υπήρχαν αντιαεροπορικά όπλα στην οροφή του νοσοκομείου. Επισκέφτηκα τον ίδιο και τη σύζυγο του Λίλη στο σπίτι τους και κάναμε μια συνέντευξη... Θα δημοσιεύσουμε αυτά που μου είπαν με λεπτομέρεια στις ερχόμενες εβδομάδες. Τον ευχαριστώ για τη διευκρίνιση, τη διόρθωση και τη βοήθεια για να βρούμε την αλήθεια...

A mass grave in the yard of the Athalassa Psychiatric Hospital…

A mass grave in the yard of the Athalassa Psychiatric Hospital…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Is there a place where Turkish Cypriot and Greek Cypriot `missing persons` are buried together?
Yes there is and it is actually a very tragic example of our past…
The only place where Turkish Cypriot and Greek Cypriot "missing persons" have been buried together – as far as we know so far – is the mass grave in the yard of the Athalassa Psychiatric Hospital…
I had written about this ten years ago, back in 2007 but no one had shown any interest at all…
I had written about it again with more details back in 2010, that is seven years ago – again there was no interest.
No interest from the media, no interest from the officials on either side, no interest from the official Cyprus Missing Persons' Committee (perhaps because they consider them as "known dead" – a category that creates problems for digging for hundreds of people since they are not "registered officially" as "missing persons")…
The story was "discovered" when there was going to be some building works at the Athalassa Psychiatric Hospital recently and when officials disclosed that yes, there was a mass grave there and yes, there were 31 persons buried in that mass grave and oh, by the way, three of those 31 persons being Turkish Cypriots… So a common mass grave where Turkish Cypriots and Greek Cypriots are thought to have been buried together…
Back in 1974 when the war began, some "clever" Greek Cypriot army officials had decided to put anti-aircraft guns on top of the Athalassa Psychiatric Hospital to shoot at the Turkish war planes… Hospital? With patients being treated there? Both Turkish Cypriots and Greek Cypriots? Apparently it was not an "issue" for them while making a decision to install anti-aircraft guns to shoot on top of the hospital…
And then the Turkish war planes would come and would "silence" those guns on top of the hospital. Hospital? Yes, the hospital for those with mental disorders… Apparently this was not an "issue" – for both sides in this matter, the "issue" was the war, not the human beings in the hospital…
And what happened? When bombs started falling off, the anti-aircraft guns shooting at the planes were "silenced"… But meanwhile, the hospital was hit and there, as far as we know, 31 patients died… Three of them Turkish Cypriots. There were also those wounded…
According to the information that we gathered, those patients killed in the bombing were buried in a crater that one of the bombs created.
Some patients who had been wounded and taken to the hospital to be treated had died and they were buried in the Pallouriotissa cemetery.
But those who died in the bombing had been buried in the yard of the hospital.
And then nothing happened.
Everyone forgot about it… Or let it go…
The mass grave was in the yard of the hospital but the hospital continues to operate until now. Is it an issue? No… Patients come and go, people come and go, it functions with a mass grave there…
Only one person cared: Xenophon Kallis would write letters to the relevant ministries to point out that there was a mass grave in the yard of the hospital and that it should be known so that nothing would be built on it…
Later on, ten years ago, when we learned about this mass grave, we wanted to do something about it…
As the Bi-communal Initiative of Relatives of Missing Persons and Victims of War, "Together We Can" we wanted to build a memorial monument there or at least put a plaque so that it would not disappear and would not be forgotten or would not be destroyed somehow…
We would visit the Commissar of Human Rights and Missing Persons, Katie Clerides back in 2013 to tell her about this…
We would visit the hospital various times during the International Women's Day to give flowers to the nurses working there organised in PEO – we would do this as a joint activity as DEV-IS and PEO for the World Women's Day, visiting each other's work places – and we would talk about this mass grave during those meetings…
A reader would send me photos from the book "Meres Orgis Kypros" by Charalambos Avdelopoullos and Andreas Koutas where there had been 555 photos from the war of 1974, among them the photos from the bombing of the Athalassa Psychiatric Hospital… I would publish these photos of the hospital from the book in Yeniduzen newspaper to try to get more information from my readers… They would respond with details about their "missing" relatives…
But other than this, the issue would remain "silent", seemingly everyone having "forgotten" about the mass grave in the yard of the hospital…
Then this year, as the hospital started having more and more problems, the need would arise for renovation and perhaps having new constructions… That's when this mass grave would be "re-discovered"…
As I would re-publish the story of the mass grave in the yard of the Athalassa Psychiatric Hospital, one of the relatives of those buried in the mass grave, a Turkish Cypriot reader, would send me the photo of his "missing" relative: Chakir Ali from Mathiatis… And he would also send me a note to say the following:
"Good evening Mrs. Sevgul,
The person you see in the photo I am sending you was at the Athalassa Psychiatric Hospital in 1974 and was killed as a result of the bombardment.
He is known among Mathiatis people as "Chakir Ali". This photo is the only photo we have of him… This person is buried there with the other Cypriots whose fate he shares…"
He would also give me his telephone number so I would call this reader so he could tell me more about Chakir Ali:
"He was a close relative. I remember him at the Athalassa Psychiatric Hospital… I was a small kid then, 10-11 years old" he says. And he continues to tell me what he remembers:
"Chakir Ali was from Mathiatis, he was married but they did not have children.
He had been at the Athalassa Hospital since 1954-55. After 1967, I remember visiting him at Athalassa with my grandmother and my great grandmother. He did not know himself, as I remember. All his brothers have died but there are the children of his step brother who are alive…
I believe Chakir Ali was born in 1913 or 1914. He was the youngest of the family. He came from a well-off family…
When we used to visit him at the Athalassa Hospital, I remember seeing Greek soldiers doing their walk in the yard of the hospital. I remember them as Greek soldiers… As a child I would get bored inside the hospital so I would go out into the yard and would watch these soldiers running or walking…
If necessary, I am ready to give a DNA sample for him. If they accept, the children of his step-brother can also give DNA samples.
Once upon a time I had spoken to someone called Anita who used to work for the Cyprus Missing Persons' Committee and I had asked her where he had been buried. She had told me that he was buried in the yard of the hospital. Anita had told me that the Turkish Cypriots who had died in the bombing were buried in the hospital yard but that the Greek Cypriots were buried in a cemetery.
But I saw what you wrote, that they have been buried together…
If necessary, I want to tell you that I can give a DNA sample for my relative…"
Back in 2010, another reader had called me about the identity of another Turkish Cypriot patient who had been killed in the bombing and who had been buried in the mass grave in the yard of the hospital.
She had said:
"Among those killed in the bombing of the Turkish war planes at the Athalassa Psychiatric Hospital was one of our relatives. The woman from Chatoz that you mention in one of your articles was our relative. Her name was Ismet Nusret Salih… She too had died in the bombardment…"
And another woman from Mari would call me to tell me that one of her co-villagers had been in the hospital…
"We used to call her Shifa and one of her children lives in Yerolakko, another one in Akathou and another one in Peristerona Pygi… She might have died in that bombing – you need to find her children" she would tell me.
Perhaps I should trace their relatives now that there might be digging in the yard of the hospital in order to help them give DNA samples…
May all those killed during the bombing rest in peace…
May we never see such days again in Cyprus…

30.3.2017

Photo: Chakir Ali…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 7th of May 2017, Sunday.

(**) Link to my articles published in YENİDÜZEN newspaper in Turkish on the 7th and 8th of March 2017:

http://www.yeniduzen.com/yeniden-kesfedilen-bir-toplu-mezar1-10338yy.htm

http://www.yeniduzen.com/yeniden-kesfedilen-bir-toplu-mezar2-10341yy.htm

Link to my article published in YENİDÜZEN newspaper in Turkish on 21st of March 2017:

http://www.yeniduzen.com/matyatli-cakir-alinin-elimizdeki-tek-fotograf-bu-10404yy.htm

Ένας μαζικός τάφος στην αυλή του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθαλάσσας…

Ένας μαζικός τάφος στην αυλή του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθαλάσσας…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Μήπως υπάρχει κάποιο μέρος όπου Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι» είναι θαμμένοι μαζί;
Ναι, υπάρχει και είναι πραγματικά ένα πολύ τραγικό παράδειγμα του παρελθόντος μας…
Το μόνο μέρος όπου Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι» έχουν θαφτεί μαζί – εξ' όσων γνωρίζουμε μέχρι στιγμής – είναι στο μαζικό τάφο στην αυλή του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθαλάσσας…
Είχα γράψει για αυτό το 2007, πριν από δέκα χρόνια, αλλά δεν έδειξε κανένας οποιοδήποτε ενδιαφέρον…
Είχα γράψει ξανά για αυτό με περισσότερες λεπτομέρειες το 2010, δηλαδή πριν από επτά χρόνια – και πάλι δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον.
Κανένα ενδιαφέρον από τα ΜΜΕ, κανένα ενδιαφέρον από τους λειτουργούς και στις δύο πλευρές, κανένα ενδιαφέρον από την επίσημη Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων (ίσως επειδή τους θεωρούν «γνωστούς νεκρούς» - μια κατηγορία που δημιουργεί προβλήματα για εκσκαφές για εκατοντάδες ανθρώπους αφού δεν είναι «επίσημα εγγεγραμμένοι» ως «αγνοούμενοι»)…
Η ιστορία αυτή «ανακαλύφθηκε» όταν θα γίνονταν πρόσφατα κάποιες οικοδομικές εργασίες στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθαλάσσας και όταν οι λειτουργοί αποκάλυψαν ότι ναι, υπήρχε ένας μαζικός τάφος εκεί, και ναι, υπήρχαν 31 άτομα θαμμένα σε αυτό το μαζικό τάφο, και, α ναι, παρεμπιπτόντως 3 από εκείνα τα 31 άτομα ήταν Τουρκοκύπριοι… Άρα ένας κοινός μαζικός τάφος όπου Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι πιστεύεται ότι έχουν θαφτεί μαζί…
Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος το 1974, κάποιοι «έξυπνοι» Ελληνοκύπριοι αξιωματικοί του στρατού αποφάσισαν να τοποθετήσουν αντιαεροπορικά όπλα στην οροφή του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθαλάσσας για να πυροβολήσουν τα τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα… Νοσοκομείο; Με ασθενείς να νοσηλεύονται εκεί; Και Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι; Προφανώς δεν ήταν «θέμα» για αυτούς όταν έπαιρναν την απόφαση να εγκαταστήσουν αντιαεροπορικά όπλα για να βάλλουν από την οροφή του νοσοκομείου…
Και μετά τα τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα ήρθαν και «αποσιώπησαν» εκείνα τα όπλα στην οροφή του νοσοκομείου. Νοσοκομείο; Ναι, το νοσοκομείο για τα άτομα με ψυχικές διαταραχές… Προφανώς αυτό δεν ήταν «θέμα» - και για τις δύο πλευρές στην περίπτωση αυτή, το «θέμα» ήταν ο πόλεμος, όχι οι άνθρωποι στο νοσοκομείο…
Και τι συνέβηκε; Όταν οι βόμβες άρχισαν να πέφτουν, τα αντιαεροπορικά όπλα που έβαλλαν κατά των αεροπλάνων «αποσιωπήθηκαν»… Όμως στο μεταξύ, το νοσοκομείο κτυπήθηκε και εκεί, εξ' όσων γνωρίζουμε, πέθαναν 31 ασθενείς… Τρεις από αυτούς Τουρκοκύπριοι. Υπήρχαν επίσης και τραυματίες…
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μαζέψαμε, οι ασθενείς που σκοτώθηκαν στο βομβαρδισμό θάφτηκαν σε ένα κρατήρα που δημιούργησε μια από τις βόμβες.
Κάποιοι ασθενείς που είχαν τραυματιστεί και μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο για θεραπεία πέθαναν και θάφτηκαν στο νεκροταφείο Παλλουριώτισσας.
Όμως εκείνοι που σκοτώθηκαν στο βομβαρδισμό είχαν θαφτεί στην αυλή του νοσοκομείου.
Και μετά δεν έγινε τίποτα.
Όλοι το ξέχασαν… Ή το άφησαν να ξεχαστεί…
Ο μαζικός τάφος ήταν στην αυλή του νοσοκομείου αλλά το νοσοκομείο συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι σήμερα. Είναι αυτό θέμα; Όχι… Ασθενείς έρχονται και φεύγουν, άνθρωποι έρχονται και φεύγουν, λειτουργεί με ένα μαζικό τάφο εκεί…
Μόνο ένα άτομο νοιαζόταν: ο Ξενοφών Καλλής έγραψε επιστολές στα αρμόδια υπουργεία για να επισημάνει ότι υπήρχε ένας μαζικός τάφος στην αυλή του νοσοκομείου και ότι θα έπρεπε να γίνει γνωστό έτσι ώστε να μην κτιστεί τίποτε πάνω στο μαζικό τάφο…
Αργότερα, πριν από δέκα χρόνια, όταν μάθαμε για αυτό το μαζικό τάφο, θέλαμε να κάνουμε κάτι για αυτό…
Ως η Δικοινοτική Πρωτοβουλία Συγγενών Αγνοουμένων και Θυμάτων Πολέμου «Μαζί Μπορούμε!» θέλαμε να χτίσουμε ένα μνημείο εκεί, ή τουλάχιστο να τοποθετήσουμε μια πλάκα έτσι ώστε να μην εξαφανιστεί και να μην ξεχαστεί, ειδάλλως θα καταστρεφόταν με κάποιο τρόπο…
Το 2013 επισκεφτήκαμε την Επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Αγνοουμένων, την Καίτη Κληρίδη για να της πούμε για αυτό…
Επισκεφτήκαμε το νοσοκομείο σε διάφορες χρονικές στιγμές στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας για να δώσουμε λουλούδια στις νοσηλεύτριες που εργάζονταν εκεί και που είναι οργανωμένες με την ΠΕΟ – το κάναμε αυτό ως κοινή δραστηριότητα της DEV-IS και της ΠΕΟ για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, επισκεπτόμαστε τους τόπους εργασίας ο ένας του άλλου – και μιλήσαμε για αυτό το μαζικό τάφο στη διάρκεια αυτών των συναντήσεων…
Ένας αναγνώστης μου έστειλε φωτογραφίες του Χαράλαμπου Αβδελόπουλου και του Αντρέα Κούτα από το βιβλίο «Μέρες Οργής Κύπρος», όπου υπήρχαν 555 φωτογραφίες από τον πόλεμο του 1974 και ανάμεσα τους οι φωτογραφίες από το βομβαρδισμό του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθαλάσσας… Δημοσίευσα στην εφημερίδα Yeniduzen αυτές τις φωτογραφίες του νοσοκομείου από το βιβλίο, προσπαθώντας έτσι να πάρω περισσότερες πληροφορίες από τους αναγνώστες μου… Ανταποκρίθηκαν με λεπτομέρειες για τους «αγνοούμενους» συγγενείς τους…
Όμως εκτός από αυτό, το θέμα παρέμεινε «σιωπηλό», φαινομενικά όλοι έχουν «ξεχάσει» το μαζικό τάφο στην αυλή του νοσοκομείου…
Τότε, φέτος, καθώς το νοσοκομείο άρχισε να έχει όλο και περισσότερα προβλήματα, προέκυψε η ανάγκη για ανακαίνιση και ίσως και νέες οικοδομές… Τότε είναι που «ξανα-ανακαλύφθηκε» ο μαζικός τάφος…
Καθώς δημοσίευσα ξανά την ιστορία του μαζικού τάφου στην αυλή του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθαλάσσας, ένας από τους συγγενείς ενός ατόμου θαμμένου στο μαζικό τάφο, ένας Τουρκοκύπριος αναγνώστης, μου έστειλε τη φωτογραφία του «αγνοούμενου» του συγγενή: του Chakir Ali από το Μαθιάτη… Και μου έστειλε επίσης και ένα σημείωμα για να μου πει τα ακόλουθα:
«Καλησπέρα κυρία Sevgul,
Το άτομο που βλέπεις στη φωτογραφία που σου στέλλω ήταν στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθαλάσσας το 1974 και σκοτώθηκε ως αποτέλεσμα του βομβαρδισμού.
Είναι γνωστός στο Μαθιάτη ως «Chakir Ali». Η φωτογραφία αυτή είναι η μόνη φωτογραφία του που έχουμε… Το άτομο αυτό είναι θαμμένο εκεί με άλλους Κύπριους που είχαν την ίδια τύχη…»
Μου έδωσε επίσης το τηλέφωνο του, έτσι τηλεφώνησα στον αναγνώστη αυτό και μου είπε περισσότερα για τον Chakir Ali:
«Ήταν στενός συγγενής μου. Τον θυμούμαι στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθαλάσσας… Ήμουν μικρό παιδί τότε, 10-11 χρονών» λέει. Και συνεχίζει λέγοντας μου αυτά που θυμάται:
«Ο Chakir Ali ήταν από το Μαθιάτη, ήταν παντρεμένος αλλά δεν είχαν παιδιά.
Ήταν στο Νοσοκομείο Αθαλάσσας από το 1954-55. Μετά το 1967, θυμούμαι να τον επισκέπτομαι στην Αθαλάσσα μαζί με τη γιαγιά και πρόγιαγια μου. Δεν ήξερε τον εαυτό του, από ότι θυμούμαι. Όλοι οι αδελφοί του είχαν πεθάνει αλλά τα παιδιά του ετεροθαλή αδελφού του ζουν ακόμα…
Πιστεύω ότι ο Chakir Ali γεννήθηκε το 1913 ή 1914. Ήταν ο νεαρότερος της οικογένειας. Προερχόταν από εύπορη οικογένεια…
Όταν τον επισκεπτόμασταν στο Νοσοκομείο Αθαλάσσας, θυμούμαι ότι έβλεπα Έλληνες στρατιώτες που έκαναν περιπολία στην αυλή του νοσοκομείου. Τους θυμούμαι ως Έλληνες στρατιώτες… Ήμουν παιδί και βαριόμουν μέσα στο νοσοκομείο, έτσι έβγαινα έξω στην αυλή και παρακολουθούσα τους στρατιώτες που έτρεχαν ή περπατούσαν…
Αν χρειάζεται, είμαι έτοιμος να δώσω δείγμα DNA για αυτόν. Τα παιδιά του ετεροθαλή αδελφού του, μπορούν επίσης να δώσουν δείγματα DNA αν αποδεχθούν.
Κάποτε είχα μιλήσει με κάποια που ονομαζόταν Ανίτα που εργαζόταν στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και την είχα ρωτήσει που είχε θαφτεί. Μου είχε πει ότι ήταν θαμμένος στην αυλή του νοσοκομείου. Η Ανίτα μου είχε πει ότι οι Τουρκοκύπριοι που είχαν σκοτωθεί στο βομβαρδισμό είχαν θαφτεί στην αυλή του νοσοκομείου αλλά ότι οι Ελληνοκύπριοι είχαν θαφτεί σε νεκροταφείο.
Αλλά είδα αυτά που έγραψες, ότι έχουν θαφτεί μαζί…
Αν χρειάζεται, θέλω να σου πω ότι μπορώ να δώσω δείγμα DNA για το συγγενή μου...»
Το 2010 ένας άλλος αναγνώστης μου είχε τηλεφωνήσει σχετικά με την ταυτότητα ενός άλλου Τουρκοκύπριου ασθενή που είχε σκοτωθεί στο βομβαρδισμό και που είχε θαφτεί στο μαζικό τάφο στην αυλή του νοσοκομείου.
Μου είχε πει:
«Ανάμεσα σε αυτούς που σκοτώθηκαν στο βομβαρδισμό του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθαλάσσας από τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα ήταν μια συγγενής μας. Η γυναίκα από το Τζιάος, στην οποία αναφέρεσαι σε ένα από τα άρθρα σου, ήταν συγγενής μας. Το όνομα της ήταν Ismet Nusret Salih… Και αυτή είχε πεθάνει στο βομβαρδισμό…»
Και μια άλλη γυναίκα από το Μαρί μου τηλεφώνησε για να μου πει ότι ένας από τους συγχωριανούς της ήταν στο νοσοκομείο…
«Την ονομάζαμε Shifa και ένα από τα παιδιά της ζει στο Γερόλακο, ένα άλλο στην Ακανθού και ένα άλλο στην Πηγή Περιστερώνας… Μπορεί να είχε σκοτωθεί σε εκείνο το βομβαρδισμό – πρέπει να βρεις τα παιδιά της» μου είχε πει.
Ίσως πρέπει να εντοπίσω τους συγγενείς τους τώρα που μπορεί να γίνουν εκσκαφές στην αυλή του νοσοκομείου, έτσι ώστε να τους βοηθήσουν δίνοντας δείγμα DNA…
Μακάρι όλοι όσοι είχαν σκοτωθεί στο βομβαρδισμό να αναπαυθούν εν ειρήνη…
Μακάρι να μην δούμε ξανά τέτοιες μέρες στην Κύπρο…
Photo: Chakir Ali…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 7th of May 2017, Sunday.

(**) Link to my articles published in YENİDÜZEN newspaper in Turkish on the 7th and 8th of March 2017:

http://www.yeniduzen.com/yeniden-kesfedilen-bir-toplu-mezar1-10338yy.htm

http://www.yeniduzen.com/yeniden-kesfedilen-bir-toplu-mezar2-10341yy.htm

Link to my article published in YENİDÜZEN newspaper in Turkish on 21st of March 2017:

http://www.yeniduzen.com/matyatli-cakir-alinin-elimizdeki-tek-fotograf-bu-10404yy.htm