From Asomatos to Kondemenos and Kapouti: In search of missing persons…

From Asomatos to Kondemenos and Kapouti: In search of missing persons…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Good news comes from Mora again – some remains have been found in a field that we had shown the investigators of the Cyprus Missing Persons' Committee back in 2008 – that is exactly eight years ago and then we had shown the same field five years ago in 2011 to the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee… One of my readers who have been helping us out in the area of Mora is happy… I call him to thank him and he says, `Yes of course I remember, almost ten years ago we had shown that field…`
More readers call and I am excited and happy – it is with their push and their kindness that makes me carry on…
This time a reader from the area of Morphou calls on Thursday the 10th of November 2016…
`You know` he says, `before I did anything I wanted to ask your opinion about what to do…`
`Tell me` I say to him.
`See, there is this Turkish soldier, he does not live here… He is here on holidays… And he told me of a possible mass grave where they buried around 25-30 persons but he does not want to be involved with the Cyprus Missing Persons' Committee…`
`Can he show you the site of the possible mass grave and then you can show us…`
`I will ask him… I will speak with him and then call you…`
`Where is this place by the way?`
`It's between Asomatos and Kondemenos…`
`There inside the military camp in Kondemenos, the Cyprus Missing Persons' Committee carried out exhumations and found the remains of eight missing persons, six of them Greek Cypriots and two of them Maronites a few years ago… Might he be talking about that?`
`No, I don't think so… That is something else… This is something different…`
A few hours later my reader calls me…
`It's okay… He will show me and I will show you…`
I call Xenophon Kallis, the Assistant to the Greek Cypriot member of the CMP and Okan Oktay, the Coordinator of Exhumations of CMP… We can go to the area of Morphou the following day, that is on Friday the 11th of November 2016.
I call back my reader and we agree to meet the following day together with the officials of the CMP so he can show us the possible mass grave. The Turkish soldier has shown him the site and he has also other information to share with us from other sources…
So Friday we go to his village and pick him up and go to the area he is talking about…
Coming from Asomatos towards Kondemenos, as soon as we approach a little cliff, just as soon as we pass the cliff we stop…
And then I remember:
"But we had information from another reader about this place years ago… Around four years ago, I had written about this place… But when the exhumation inside the military camp at Kondemenos was done and they found the remains of eight missing persons, I had thought maybe my reader had confused the place… Now I see that he actually didn't…"
Kallis thinks the same way and so does Okan…
"We had a Maronite witness show this place" he says…
We realize that due to the mass grave the CMP exhumed inside the military camp at Kondemenos, we had all thought that the witnesses were talking about that and that they were confused…
In fact, they were never confused…
This is a completely different place and with my reader with us now who has details about what happened here, it has nothing to do with the bombing of the area by Turkish planes – this was a different group trying to retreat when they got into a fight and were killed and buried here…
My reader explains to us the information he gathered from the Turkish soldier, as well as from his own relatives…
"Here was a group of Greek Cypriot soldiers and when the Turkish army came down, they were caught… According to the Turkish soldier who is a witness from those days, when they found them, their upper bodies were naked – it means that they had taken off their shirts so as not to recognize their ranks if they were caught… Probably that was it…
So they were killed here and then buried to the right of the road… But not this new asphalt road, the old road…
So you see at the top where the cliff is, the old road merges with the new road…
According to the Turkish soldier, they were buried to the right side of the old road…"
We roam the area and look at where the old road is…
"One of my relatives used to go to work with a bus and on the bus there was this guy called K. who had been a guide to Turkish soldiers… Each time they travelled this road to go to work he would be saying "We are passing over the prisoners of war… They are laying under this road…" So you can try to find him – at that time back in 1974, he was barely 16 or 17 years old… He lives in Kambilli village and it would be easy for you to find him…"
Okan Oktay takes notes and promises to send someone to find him…
According to my reader, the Turkish soldier was part of the burial…
"He told me that they had buried them and he estimated a group of soldiers around 25 or 30… He told me that later they had found 3 or 4 persons killed during the war and had buried them here with the other group as well or next to the mass grave… But in total he was talking about around 25-30 persons…"
We take coordinates and photos – Kallis will look from old aerial photos at the old road… How it was and how it is now…
In the car as we are going back we are really mesmerized with this information…
So far we have four sources of information pointing to the same possible burial site: My reader here with us who learned this from the Turkish soldier, his relatives pointing out to what K. was saying to them as they were passing from here, my other reader who had informed me about this possible burial site four years ago and I had written about it… And the Maronite witness that showed Okan Oktay this area… All point to the same area with the same story: That there is a mass grave here… All these years, we had been thinking the same thing: That the mass grave they were talking about had been the one discovered inside the military camp at Kondemenos… But no, we all realize now with clarity that this is a new place… Perhaps these were the soldiers retreating from the area of Agios Ermolaos or somewhere from around there…
While going back my reader shows us another possible burial site in Kapouti…
One of his relatives who lives in Australia recently came to visit Cyprus and told him about this possible burial site.
"It was under a carob tree that my relative saw two or three persons buried" he says…
We stand outside a fenced field with trees – we cannot enter, it is private property, all fenced off.
But we can see some branches of the carob tree…
"My relative thinks that they might have been soldiers since their boots were visible… You need to search under the carob tree…" he says…
We take him home and head back to Nicosia…
I thank him with all my heart for his kindness and humanity…

14.11.2016

Photo: This area between Kondomenos and Asomato must be investigated…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 25th of December 2016, Sunday.

Από τον Ασώματο στον Κοντεμένο και το Καπούτι: Αναζητώντας αγνοούμενους…

Από τον Ασώματο στον Κοντεμένο και το Καπούτι: Αναζητώντας αγνοούμενους…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Καλά νέα έρχονται ξανά από τη Μόρα – κάποια οστά έχουν βρεθεί σε ένα χωράφι που είχαμε δείξει στους ερευνητές της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων το 2008 – δηλαδή πριν από ακριβώς οκτώ χρόνια και μετά είχαμε δείξει στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων το ίδιο χωράφι πριν από πέντε χρόνια το 2011… Ένας από τους αναγνώστες μου που μας βοηθά στην περιοχή της Μόρας είναι χαρούμενος… Του τηλεφωνώ για να τον ευχαριστήσω και λέει «Ναι, φυσικά θυμούμαι, είχαμε δείξει εκείνο το χωράφι πριν από περίπου δέκα χρόνια…»
Περισσότεροι αναγνώστες τηλεφωνούν και είμαι ενθουσιασμένη και χαρούμενη – είναι η δική τους ώθηση και η καλοσύνη τους που με κάνει να συνεχίζω…
Αυτή τη φορά, την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2016, μου τηλεφωνά ένας αναγνώστης από την περιοχή της Μόρφου…
«Ξέρεις», μου λέει «πριν κάνω οτιδήποτε, ήθελα να μάθω την γνώμη σου για το τι να κάνω…» «Πες μου» του λέω.
«Βλέπεις, υπάρχει αυτός ο Τούρκος στρατιώτης, δεν ζει εδώ… Είναι εδώ για διακοπές… Και μου είπε για ένα πιθανό τόπο ταφής όπου είχαν θάψει γύρω στα 25-30 άτομα αλλά δεν θέλει να αναμειχθεί με την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων…»
«Μπορεί να σου δείξει εσένα το μέρος του πιθανού τόπου ταφής και μετά μπορείς να μας δείξεις εσύ…»
«Θα τον ρωτήσω… Θα μιλήσω μαζί του και θα σου τηλεφωνήσω…»
«Παρεμπιπτόντως, που είναι το μέρος αυτό;»
«Είναι μεταξύ των χωριών Ασώματος και Κοντεμένος…»
«Εκεί, μέσα στο στρατόπεδο στον Κοντεμένο, η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων έκανε εκταφές πριν από μερικά χρόνια και βρήκε τα οστά οκτώ αγνοουμένων ατόμων, έξι Ελληνοκυπρίων και δύο Μαρωνιτών… Ίσως να αναφέρεται σε αυτό;»
«Όχι δεν νομίζω… Εκείνο είναι κάτι άλλο… Αυτό είναι κάτι διαφορετικό…»
Μετά από μερικές ώρες ο αναγνώστης μου τηλεφωνά…
«Είναι εντάξει… Θα μου δείξει εμένα το μέρος και θα σου δείξω εγώ…»
Τηλεφωνώ στον Ξενοφώντα Καλλή, τον Βοηθό του Ελληνοκύπριου μέλους της ΔΕΑ και τον Okan Oktay, τον Συντονιστή των Εκταφών της ΔΕΑ… Μπορούμε να πάμε την επομένη μέρα στην περιοχή της Μόρφου, δηλαδή την Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2016.
Τηλεφωνώ πίσω στον αναγνώστη μου και συμφωνούμε να συναντηθούμε την επόμενη μέρα μαζί με τους λειτουργούς της ΔΕΑ έτσι ώστε να μας δείξει τον πιθανό μαζικό τάφο. Ο Τούρκος στρατιώτης του είχε δείξει το μέρος και έχει επίσης άλλες πληροφορίες για να μοιραστεί μαζί μας από άλλες πηγές…
Έτσι, την Παρασκευή πάμε στο χωριό του και τον παίρνουμε και πάμε στην περιοχή στην οποία αναφέρεται…
Ερχόμενος από τον Ασώματο προς τον Κοντεμένο, μόλις προσεγγίζουμε ένα μικρό γκρεμό, και τον περνούμε, σταματούμε…
Και τότε θυμούμαι:
«Μα είχαμε πληροφορίες από ένα άλλο αναγνώστη για το μέρος αυτό πριν από χρόνια… Είχα γράψει για το μέρος αυτό πριν από περίπου τέσσερα χρόνια… Όμως όταν συμπληρώθηκε η εκταφή μέσα στο στρατόπεδο στον Κοντεμένο και βρήκαν τα οστά οκτώ αγνοουμένων, νόμιζα ότι ο αναγνώστης μου ίσως να μπέρδεψε το μέρος… Τώρα βλέπω ότι πραγματικά δεν το είχε μπερδέψει…»
Ο Καλλής πιστεύει το ίδιο όπως επίσης και ο Okan…
«Είχαμε ένα Μαρωνίτη μάρτυρα που έδειξε το μέρος αυτό» λέει…
Συνειδητοποιούμε ότι λόγω του μαζικού τάφου που έσκαψε η ΔΕΑ μέσα στο στρατόπεδο στον Κοντεμένο, όλοι μας νομίσαμε ότι οι μάρτυρες μιλούσαν για αυτό και ότι ήταν συγχυσμένοι…
Κατ΄ ακρίβεια, ποτέ δεν ήταν συγχυσμένοι…
Αυτό είναι ένα εντελώς διαφορετικό μέρος και με τον αναγνώστη μας μαζί μας τώρα που έχει τις λεπτομέρειες για το τι συνέβηκε εδώ, δεν έχει τίποτε να κάνει με το βομβαρδισμό της περιοχής από Τουρκικά αεροπλάνα – αυτή ήταν μια διαφορετική ομάδα που προσπαθούσε να υποχωρήσει όταν συγκρούστηκαν και σκοτώθηκαν και θάφτηκαν εδώ…
Ο αναγνώστης μου μας εξηγεί τις πληροφορίες που έχει μαζέψει από τον Τούρκο στρατιώτη, όπως επίσης και από τους δικούς του συγγενείς…
«Εδώ ήταν μια ομάδα Ελληνοκυπρίων στρατιωτών και τους έπιασαν όταν ήρθε κάτω ο Τουρκικός στρατός… Σύμφωνα με τον Τούρκο στρατιώτη που είναι μάρτυρας από εκείνες τις μέρες, ήταν ημίγυμνοι όταν τους βρήκαν – σημαίνει ότι είχαν βγάλει τα πουκάμισα τους έτσι ώστε αν τους έπιαναν να μην αναγνωριστούν οι βαθμίδες τους… Πιθανόν να ήταν έτσι…
Έτσι σκοτώθηκαν εδώ και μετά τους έθαψαν στη δεξιά πλευρά του δρόμου… Όμως όχι σε αυτόν τον καινούργιο ασφαλτόδρομο, τον παλιό δρόμο…
Έτσι, βλέπεις στην κορυφή, εκεί που είναι ο λόφος, ο παλιός δρόμος ενώνεται με τον καινούργιο δρόμο…
Σύμφωνα με τον Τούρκο στρατιώτη, τους έθαψαν στη δεξιά πλευρά του παλιού δρόμου…»
Περιφερόμαστε στην περιοχή και κοιτάζουμε εκεί που είναι ο παλιός δρόμος…
«Ένας από τους συγγενείς μου συνήθιζε να πηγαίνει στη δουλειά με λεωφορείο και στο λεωφορείο υπήρχε ένας άντρας που ονομαζόταν Κ. που ήταν οδηγός για τους Τούρκους στρατιώτες… Κάθε φορά που ταξίδευαν στο δρόμο αυτό για να πάνε στη δουλειά έλεγε «Περνούμε πάνω από τους αιχμαλώτους πολέμου… Κείτονται κάτω από το δρόμο αυτό…» Έτσι μπορείς να προσπαθήσεις να τον βρεις – εκείνο τον καιρό, το 1974, ήταν μόλις 16 ή 17 χρονών… Ζει στην Καμπυλή και θα είναι εύκολο να τον βρεις…»
Ο Okan Oktay παίρνει σημειώσεις και υπόσχεται να στείλει κάποιον να τον βρει…
Σύμφωνα με τον αναγνώστη μου, ο Τούρκος στρατιώτης συμμετείχε στην ταφή…
«Μου είπε ότι τους είχαν θάψει και υπολόγιζε ότι ήταν μια ομάδα στρατιωτών, περίπου 25 ή 30 άτομα.. Μου είπε ότι αργότερα βρήκαν 3 ή 4 άτομα σκοτωμένα στην διάρκεια του πολέμου και τους είχαν θάψει εδώ μαζί με την άλλη ομάδα ή δίπλα από το μαζικό τάφο… Όμως συνολικά μιλούσε για 25-30 άτομα…»
Παίρνουμε συντεταγμένες και βγάζουμε φωτογραφίες – ο Καλλής θα κοιτάξει σε παλιές αεροφωτογραφίες τον παλιό δρόμο… Πως ήταν και πως είναι τώρα…
Στο αυτοκίνητο στην επιστροφή είμαστε πραγματικά γοητευμένοι με τις πληροφορίες αυτές…
Μέχρι στιγμής έχουμε τέσσερεις πηγές πληροφοριών που υποδεικνύουν τον ίδιο τόπο ταφής: Ο αναγνώστης μου εδώ μαζί μας που το έμαθε από τον Τούρκο στρατιώτη, οι συγγενείς του που υποδείχνουν αυτά που τους έλεγε ο Κ. καθώς περνούσαν από εδώ, ο άλλος μου αναγνώστης που με είχε πληροφορήσει για αυτόν τον πιθανό τόπο ταφής πριν από τέσσερα χρόνια και είχα γράψει για αυτό… Και ο Μαρωνίτης μάρτυρας που είχε δείξει την περιοχή αυτή στον Okan Oktay… Όλα δείχνουν την ίδια περιοχή με την ίδια ιστορία: Ότι υπάρχει ένας μαζικός τάφος εδώ… Όλα αυτά τα χρόνια, σκεφτόμασταν το ίδιο πράγμα: Ότι ο μαζικός τάφος για τον οποίο μιλούσαμε ήταν αυτός που είχε βρεθεί μέσα στο στρατόπεδο στον Κοντεμένο… Όμως όχι, όλοι τώρα συνειδητοποιούμε με σαφήνεια ότι αυτό είναι ένα νέο μέρος… Ίσως αυτοί ήταν οι στρατιώτες που υποχωρούσαν από την περιοχή του Αγίου Ερμόλαου ή κάπου εκεί γύρω…
Καθώς επιστρέφουμε ο αναγνώστης μου μας δείχνει ένα άλλο πιθανό τόπο ταφής στο Καπούτι…
Ένας από τους συγγενείς του που ζει στην Αυστραλία ήρθε πρόσφατα για επίσκεψη στην Κύπρο και του είπε για αυτόν τον πιθανό τόπο ταφής.
«Ήταν κάτω από τη χαρουπιά εκεί που ο συγγενής μου είδε θαμμένα δύο ή τρία άτομα» λέει…
Στεκόμαστε έξω από ένα περιφραγμένο χωράφι με δέντρα – δεν μπορούμε να μπούμε μέσα, είναι ιδιωτική περιοχή, περιφραγμένη.
Όμως μπορούμε να δούμε κάποια κλαδιά της χαρουπιάς…
«Ο συγγενής μου νομίζει ότι μπορεί να ήταν στρατιώτες αφού τα άρβυλα τους ήταν ορατά… Πρέπει να ψάξετε κάτω από τη χαρουπιά…» λέει…
Τον παίρνουμε στο σπίτι του και επιστρέφουμε στη Λευκωσία…
Τον ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά για την καλοσύνη και την ανθρωπιά του…

Photo: Η περιοχή αυτή μεταξύ των χωριών Ασώματος και Κοντεμένος πρέπει να ερευνηθεί…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 25th of December 2016, Sunday.

More good news: Our reader helped to find the 10 `missing` from Greece from ELDIK…

More good news: Our reader helped to find the 10 `missing` from Greece from ELDIK…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

It took a total of nine years to follow this and finally there is news that the mass grave that one of our Turkish Cypriot readers had discovered as a child and had shown it to us for the first time in 2007 has results… Remains of the 10 out of the 12 `missing persons` found there have been identified: They were soldiers from ELDIK – The Greek Contingent in Cyprus and the return of their remains to their relatives has begun…
Our reader had come across this mass burial site around Geunyeli-Kermia area had first shown us this place on the 12th of August 2007 and gave us some bones he had taken from there as a child as `memorabilia`– that is exactly nine years ago. On the 13th of August 2007 we had given these human bones to the officials of the Turkish Cypriot Members' Office of the Cyprus Missing Persons' Committee and the officials had confirmed that these bones belonged to three different human beings. On 13 and 14 August 2007 we had published in YENIDUZEN both the photos of these remains, how we gave them to the CMP and a Google map of where the mass grave was.
We had shown this mass grave to the officials of the CMP in 2007. Three years would pass by and we would show the burial site again two or three times in 2010. On 26th of May 2010 and the following weeks we would go with my reader to show to CMP officials this burial site. Each time we would go there with officials of CMP, they would discover new human remains... Among those remains were pieces of human skull…
Two more years would go by and the officials of CMP would ask us again to show this burial site. We would go again with my reader on the 28th of August 2012 to show the site to the officials of CMP. This time again, more human bones would be found.
Finally, after a whole five years from the first time we had shown this site to the officials of the CMP, intensive digging would begin in September 2012. The digging would continue into 2013 and remains of 12 `missing persons` would be found in the area that our reader had shown to them multiple times…
Now we find out from the Greek Cypriot media that remains of the 10 of those `missing` persons out of 12 have been identified and that their journey back to their families has begun… We learn that the remains belong to 10 missing persons from ELDIK…
Our Turkish Cypriot reader has ensured that the remains of `missing persons` from Greece has been found. I am very thankful for his humanity and for his insistence… What he saw as a child did not remain there – what he took as memorabilia, he gave back, he showed us the place and now they have turned into human beings to be returned to their loved ones. We learn that Nestoras Nestoros the Greek Cypriot Member of CMP has gone to Greece to notify the families of six and he will go again in January to notify the other four…
There are no proper words to thank this reader of mine… I thank him with my whole heart whose insistence and help resulted in the finding of 12 `missing persons` - among them 10 from ELDIK.
I thank the CMP for digging the area we showed to them in 2007, 2010 and 2012 multiple times and for carrying out the DNA tests for identification…
I share the pain of the relatives from Greece – may their loved ones rest in peace now…
Back in August 2007 in POLITIS here is what I had written:
`A mass grave that a child discovers…
He was just a kid when he discovered a mass grave…
He was barely 15-16… His uncle had a flock and sometimes he would tag along with him and go to the fields and while his uncle grazed his sheep, he would walk around and look around and see things…
Exactly 17 years ago, he had discovered a mass grave at a place they had gone together with his uncle…
The bones were spread around… This was a riverbed between Geunyeli-Kermia (Ayios Dometios) and Yerolakko. A bit further were some fortifications… Way back was the place where there was the Greek Army Camp where once upon a time, there had been heavy fighting. He had taken two big femurs as a memory from here and had kept them for 17 years…
Reading my series `Cyprus: The Untold Stories` years later, the child of those days and the young man of today, had stopped me in the streets talking about those bones he had taken…
`I had taken them as a souvenir` he told me… `But since now there is digging and bones are identified through DNA tests, I want to give back these bones…`
`This would be very good` I had told him…
`These bones were humans once… They must have had families… Maybe a mother or a wife and loved ones are still looking for them, still waiting for them… At least, this way, they would find out, what had happened to them…`
Last weekend we meet. We go together to the place of the mass grave that he had found.
`There were lots of bones here, they were on the surface…` he tells me…
Most probably, because of rains, the riverbed must have been eroded and the bones came out… Perhaps if they started digging this riverbed, more bones would come out.
This is an empty field between Geunyeli and Kermia (Ayios Dometios crossing point). I take photos of the dry riverbed where he had found bones. A bit further, a shepherd is grazing his goats…
As you climb up towards the north from the riverbed, you can see the remains of fortifications. There were fortifications here until 17 years ago… These fortifications must have been those of Greek Cypriot soldiers – they faced Geunyeli, towards the north. At that time there was no `New Town Geunyeli`, no villas or houses around…
Towards the south, I can see a bunch of trees and the Ayios Dometios checkpoint… Towards the west of Kermia, there was the old International Airport. Inside these trees – a small forest – there were the artillery fortifications of the Greek Cypriot army.
Months ago, another reader had told me that there was a big mass grave here and I had published what he had said back in April 2007 in Yeniduzen. He had said:
`There is a big mass grave between Yerolakko and the Nicosia International Airport. Here were the Greek Army, Greek Cypriot Army and the Cobra Commando Camp of the Greek Cypriots. We had even heard about the fighting there from the radio. The Greek Cypriots had fortifications with hydraulic systems. The fighting was so heavy that the Turkish soldiers at that point had made an attack with their bayonets and had captured the whole area…` I had done research back in April finding out that the commander of the Greek contingent had left, leaving even his formal uniforms he would wear during ceremonies and his swords and that both sides had heavy losses at this point. The bodies of around 80 Greek officers had been returned to Greece but it was not known where Greek Cypriot soldiers were buried…
After five days from the end of the fighting, the ones who had died during fighting had been buried. Most probably, there was fighting around the fortifications where we were standing now and they had been buried here.
The child, who had discovered this mass grave later, shows me photos taken at the riverbed and at the fortifications… And gives me back the bones to bring to the Cyprus Missing Persons Committee… Two big femurs (leg bones) and some other small bones… These femurs could belong to two different persons. One of the bones had a bullet inside…
Bones, from a mass grave that a child had found… Bones that we wrap in newspapers and put in a nylon bag… Bones that I would give to the Cyprus Missing Persons Committee for DNA tests to start a process to give them back to their families…
The war has taken them away, just as it has taken away hundreds of others… What remains behind is the site of a mass grave, a few photos and the pain the families still go through…
The child who had discovered the mass grave has done an unbelievable act – he tries to help two humans who had been killed on this spot to go back to their families even in this condition in order to lessen their pain…
The child of those days who had discovered the mass grave, the young man of today diffuses the `secret` from being a secret and is sharing this with all of us…`
(August 2007)

13.12.2016

Photo: Our reader had found the mass grave when he was a child…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 18th of December 2016, Sunday.

Περισσότερα καλά νέα: Ο αναγνώστης μας βοήθησε να βρεθούν οι 10 «αγνοούμενοι» από την Ελλάδα από την ΕΛΔΥΚ…

Περισσότερα καλά νέα: Ο αναγνώστης μας βοήθησε να βρεθούν οι 10 «αγνοούμενοι» από την Ελλάδα από την ΕΛΔΥΚ…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Χρειάστηκαν συνολικά εννέα χρόνια ερευνών και τελικά υπάρχουν νέα ότι ο μαζικός τάφος που είχε ανακαλύψει ένας από τους Τουρκοκύπριους αναγνώστες μας ως παιδί και μας τον είχε δείξει για πρώτη φορά το 2007, έφερε αποτελέσματα… Τα οστά 10 από τους 12 «αγνοούμενους» που είχαν βρεθεί εδώ έχουν ταυτοποιηθεί: Ήταν στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ – το Ελληνικό Σώμα στην Κύπρο και η επιστροφή των οστών τους στους συγγενείς τους έχει ξεκινήσει…
Ο αναγνώστης μας είχε βρει αυτό το μαζικό τόπο ταφής στην περιοχή Geunyeli-Kermia, μας είχε δείξει το μέρος αυτό στις 12 Αυγούστου 2007 και μας έδωσε κάποια οστά που είχε πάρει ως «ενθύμιο» από εκεί ως παιδί – ακριβώς πριν από εννέα χρόνια. Στις 13 Αυγούστου 2007 είχαμε δώσει αυτά τα ανθρώπινα οστά στους λειτουργούς του Γραφείου του Τουρκοκύπριου Μέλους της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και οι λειτουργοί είχαν επιβεβαιώσει ότι αυτά ανήκαν σε τρείς διαφορετικούς ανθρώπους. Στις 13 και 14 Αυγούστου 2007, είχαμε δημοσιεύσει στην εφημερίδα YENIDUZEN τόσο τις φωτογραφίες των οστών αυτών, το γεγονός ότι τα παραδώσαμε στη ΔΕΑ και ένα χάρτη Google με την τοποθεσία του μαζικού τάφου.
Είχαμε δείξει αυτό το μαζικό τάφο στους λειτουργούς της ΔΕΑ το 2007. Πέρασαν τρία χρόνια και το 2010 δείξαμε δύο ή τρεις φορές ξανά τον τόπο ταφής. Στις 26 Μαΐου 2010 και τις επόμενες βδομάδες πήγαμε μαζί με τον αναγνώστη μου για να δείξουμε στους λειτουργούς της ΔΕΑ αυτό τον τόπο ταφής. Κάθε φορά που πηγαίναμε εκεί με τους λειτουργούς της ΔΕΑ, έβρισκαν καινούργια ανθρώπινα οστά… Ανάμεσα στα οστά αυτά ήταν κομμάτια από ανθρώπινο κρανίο…
Πέρασαν ακόμα δύο χρόνια και οι λειτουργοί της ΔΕΑ μας ζήτησαν να ξαναδείξουμε αυτό τον τόπο ταφής… Πήγαμε ξανά μαζί με τον αναγνώστη μου στις 28 Αυγούστου 2012 για να δείξουμε τον τόπο στους λειτουργούς της ΔΕΑ. Και αυτή τη φορά βρέθηκαν περισσότερα ανθρώπινα οστά.
Τελικά, μετά από πέντε ολόκληρα χρόνια από την πρώτη φορά που είχαμε δείξει αυτό το μέρος στους λειτουργούς της ΔΕΑ, ξεκίνησαν εντατικές εκσκαφές το Σεπτέμβριο του 2012. Οι εκσκαφές συνέχισαν μέχρι το 2013 και στην περιοχή που μας έδειξε πολλές φορές ο αναγνώστης μας βρέθηκαν τα οστά 12 «αγνοουμένων»…
Τώρα μαθαίνουμε από τα ελληνοκυπριακά ΜΜΕ ότι τα οστά 10 από εκείνους τους «αγνοούμενους» ταυτοποιήθηκαν και ότι έχει ξεκινήσει το ταξίδι τους πίσω στις οικογένειες τους… Μαθαίνουμε ότι τα οστά ανήκουν σε 10 αγνοούμενους από την ΕΛΔΥΚ…
Ο Τουρκοκύπριος αναγνώστης μας διασφάλισε ότι τα οστά των «αγνοουμένων» από την Ελλάδα έχουν βρεθεί. Είμαι πολύ ευγνώμων για την ανθρωπιά του και για την επιμονή του… Αυτά που είδε ως παιδί δεν έμειναν εκεί – αυτά που πήρε ως ενθύμιο, τα επέστρεψε, μας έδειξε το μέρος και τώρα έχουν μετατραπεί σε ανθρώπους για να επιστραφούν στους αγαπημένους τους. Μαθαίνουμε ότι ο Νέστωρας Νέστωρος, το Ελληνοκύπριο Μέλος της ΔΕΑ έχει πάει στην Ελλάδα για να ενημερώσει τις οικογένειες των έξι και θα ξαναπάει τον Ιανουάριο για να ενημερώσει τις άλλες τέσσερεις οικογένειες…
Δεν υπάρχουν κατάλληλες λέξεις για να ευχαριστήσουμε αυτόν τον αναγνώστη μου… Τον ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά για την επιμονή του και τη βοήθεια του που είχε ως αποτέλεσμα την ανεύρεση 12 «αγνοουμένων» - ανάμεσα τους 10 από την ΕΛΔΥΚ.
Ευχαριστώ τη ΔΕΑ για τις εκταφές στην περιοχή που τους είχαμε δείξει το 2007, το 2010 και το 2012 πολλαπλές φορές και τη διενέργεια των εξετάσεων DNA για ταυτοποίηση…
Μοιράζομαι τον πόνο των συγγενών από την Ελλάδα – είθε οι αγαπημένοι τους να αναπαυθούν εν ειρήνη τώρα…
Τον Αύγουστο του 2007 είχα γράψει στον ΠΟΛΙΤΗ τα ακόλουθα:
«Ο μαζικός τάφος που ανακάλυψε ένα παιδί…»
Δεν ήταν παρά μόνο ένα παιδί όταν ανακάλυψε ένα μαζικό τάφο…
Ήταν 15-16 χρονών… Ο θείος του είχε κοπάδι και κάποτε πήγαινε μαζί του στα χωράφια. Ενόσω ο θείος του βοσκούσε τα πρόβατα του, περπατούσε τριγύρω και έψαχνε και έβρισκε πράγματα…
Ακριβώς πριν 17 χρόνια, είχε ανακαλύψει ένα μαζικό τάφο σε ένα μέρος που είχανε πάει μαζί με το θείο του…
Τα οστά ήταν σκορπισμένα… Ήταν στην όχθη του ποταμού μεταξύ του Geunyeli-Kermia (Άγιος Δομέτιος) και του Γερόλακκου. Λίγο πιο κάτω υπήρχαν οχυρωματικά έργα… Πριν καιρό, εδώ ήταν το στρατόπεδο του Ελληνικού στρατού, όπου παλιά έγιναν σοβαρές μάχες. Είχε πάρει δύο μεγάλα μηριαία οστά σαν ανάμνηση από τον τόπο και τα φύλαξε για 17 χρόνια…
Όταν χρόνια μετά διάβασε την σειρά άρθρων μου «Κύπρος: Οι ανείπωτες ιστορίες», το παιδί της τότε εποχής, ο νεαρός άντρας σήμερα, με σταμάτησε στο δρόμο και μου μίλησε για τα οστά που είχε πάρει…
«Τα είχα πάρει σαν ενθύμιο» μου είπε… «Αλλά εφόσον τώρα γίνονται εκσκαφές και ταυτοποιήσεις οστών μέσω του DNA, θέλω να επιστρέψω αυτά τα οστά...»
«Αυτό θα ήταν πολύ καλό» του είχα πει…
«Αυτά τα οστά ήταν κάποτε άνθρωποι… Πρέπει να είχαν οικογένειες… Ίσως μια μάνα ή μια σύζυγος και τα αγαπημένα τους άτομα τους γυρεύουν, περιμένοντας τους ακόμα… Τουλάχιστον, με αυτό τον τρόπο θα μάθουν τι τους απέγινε…»
Συναντηθήκαμε το περασμένο Σαββατοκύριακο. Πήγαμε μαζί στον τόπο του μαζικού τάφου που είχε βρει.
«Υπήρχαν πολλά οστά εδώ, ήταν στην επιφάνεια…» μου λέει…
Πιθανότατα, λόγω των βροχών, η όχθη του ποταμού διαβρώθηκε και τα οστά ξεσκεπάστηκαν… Ίσως αν αρχίσουν να σκάβουν την όχθη, θα βρεθούν περισσότερα οστά.
Είναι ένα άδειο χωράφι μεταξύ του Geunyeli (Κιόνελι) και του Kermia (οδόφραγμα Αγίου Δομετίου). Βγάζω φωτογραφίες της ξερής όχθης του ποταμού όπου είχε βρει τα οστά. Λίγο πιο κάτω ένας βοσκός βόσκει το κοπάδι του…
Καθώς ανεβαίνεις από την όχθη προς τα βόρεια, μπορείς να δεις τα ερείπια των οχυρωματικών έργων. Εδώ υπήρχαν οχυρώματα μέχρι πριν 17 χρόνια… Αυτά τα οχυρώματα πρέπει να ήταν των Ελληνοκύπριων στρατιωτών – ήταν στραμμένα προς το Κιόνελι προς τα βόρεια. Τότε δεν υπήρχε η «καινούρια πόλη Κιόνελι», δεν υπήρχαν τα σπίτια και οι βίλες τριγύρω…
Προς τα νότια, βλέπω μερικά δέντρα και το οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου… Προς τα δυτικά του Κέρμια, υπήρχε το Διεθνές Αεροδρόμιο Λευκωσίας. Μέσα σε αυτά τα δέντρα - ένα μικρό δάσος – ήταν οι οχυρώσεις πυροβολικού του Ελληνοκυπριακού στρατού.
Πριν μήνες, ένας άλλος αναγνώστης μου είχε πει ότι εδώ υπήρχε ένας μεγάλος μαζικός τάφος και είχα δημοσιεύσει τι μου είχε πει τον Απρίλη του 2007 στην εφημερίδα Yeniduzen. Είχε πει:
«Υπάρχει ένας μεγάλος μαζικός τάφος μεταξύ του Γερόλακκου και του Διεθνούς Αεροδρομίου Λευκωσίας. Εδώ ήταν και ο Ελληνικός στρατός, και ο Ελληνοκυπριακός στρατός και το στρατόπεδο καταδρομέων Κόμπρα των Ελληνοκυπρίων. Είχαμε ακούσει για τις μάχες στο σημείο αυτό και από το ραδιόφωνο. Οι Ελληνοκύπριοι είχαν οχυρωματικά έργα με υδραυλικά συστήματα. Οι μάχες ήταν τόσο βαριές που οι Τούρκοι στρατιώτες έκαναν επίθεση με τις ξιφολόγχες τους στο σημείο εκείνο και είχαν καταλάβει ολόκληρη την περιοχή…» Τον Απρίλιο διερεύνησα το θέμα και βρήκα ότι ο διοικητής του Ελληνικού σώματος είχε φύγει, αφήνοντας ακόμα και τις επίσημες στολές του που φορούσε σε τελετές, και τα σπαθιά του, και ότι και οι δύο πλευρές είχαν μεγάλες απώλειες. Τα σώματα περίπου 80 Ελλήνων αξιωματικών είχαν επιστραφεί στην Ελλάδα αλλά δεν ήταν γνωστό που είχαν θαφτεί οι Ελληνοκύπριοι στρατιώτες…
Όσοι πέθαναν κατά τη διάρκεια των μαχών θάφτηκαν πέντε μέρες μετά το πέρας των μαχών. Το πιο πιθανό είναι ότι έγιναν μάχες γύρω από τα οχυρωματικά έργα όπου στεκόμαστε τώρα, και είχαν θαφτεί εδώ.
Το παιδί που ανακάλυψε αυτό το μαζικό τάφο, αργότερα μου δείχνει φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στην όχθη του ποταμού και στα οχυρωματικά έργα… Και μου δίνει πίσω τα οστά για να τα πάρω στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων… Δύο μεγάλα μηριαία οστά και μερικά άλλα πιο μικρά οστά… Αυτά τα οστά μπορεί να ανήκουν σε δύο διαφορετικά άτομα. Ένα από τα οστά είχε μέσα του μια σφαίρα…
Οστά από ένα μαζικό τάφο που ανακάλυψε ένα παιδί… Οστά που τυλίγουμε σε εφημερίδες και τα βάζουμε σε σακούλες νάιλον… Οστά που θα δώσω στην Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων για αναλύσεις DNA για να αρχίσει η διαδικασία επιστροφής στις οικογένειες τους…
Ο πόλεμος τους πήρε μακριά, όπως πήρε και εκατοντάδες άλλους… Το τι απομένει είναι το σημείο του μαζικού τάφου, μερικές φωτογραφίες και ο πόνος που περνούν ακόμα οι οικογένειες…
Το παιδί που ανακάλυψε τον μαζικό τάφο έκανε μιαν απίστευτη πράξη – προσπαθεί να βοηθήσει δύο ανθρώπους που είχαν σκοτωθεί στο σημείο αυτό, να πάνε πίσω στις οικογένειες τους ακόμα και σε αυτή την κατάσταση, για να απαλύνουν τον πόνο τους…
Το παιδί της τότε εποχής που ανακάλυψε τον μαζικό τάφο, ο νεαρός άντρας του σήμερα, διαχέει το «μυστικό» και το μοιράζεται με όλους μας…
(Αύγουστος 2007)

Photo: Ο αναγνώστης μας είχε βρει το μαζικό τάφο όταν ήταν παιδί…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 18th of December 2016, Sunday.

“The role of Famagusta Initiative and other civic initiatives…”

"The role of Famagusta Initiative and other civic initiatives…"

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Dr. Cemal Mert, an activist of the Famagusta Initiative, a paediatric doctor and a columnist on a website called "Gazete 360" believes that civic initiatives can play a very important role in reconciliation.
According to Dr. Cemal Mert, since 1963, Cypriots have been locked down with the lack of a solution to the "Cyprus Problem" and we have spent the most considerable amount of our intellectual and communal energies on this subject. "Negotiations for the solution of the Cyprus problem" that has been continuing for half a century can be messed up in a moment due to the search for hydrocarbons or a "dinner crisis" in Istanbul even though there might be talk about a solution and referenda at the end of the year.
According to Dr. Cemal Mert, each crisis continues to erode the feeling of trust among the Turkish Cypriots and Greek Cypriots and disperse hopes…
I asked him to write for this page in POLITIS, his ideas… And here is how he continues his article that he wrote for you:
"Neither the endless negotiations by the leaders of the two communities, nor the tens of decisions of the UN, High Level Agreements, Good Will Proposals and Confidence Building Measures have been sufficient for reaching a solution to be endorsed by the two communities.
Finding a solution only through the negotiations of the leaders and reaching peace seems to be a weak probability.
So how will the lock of the Cyprus problem be opened?
We know through our historical experience that foreign powers have been effective in the Cyprus problem. But exaggerating this and ignoring the internal dynamics would also be an exaggerated result. Such an exaggerated result creates communal inertia…
Giving proper attention to the internal dynamics that would help the bringing closer the psychology of the communities must be in the forefront. Having the two communities meet in their common living areas must be a target from now…
If we look at the historical experience of Cyprus, there are countless examples about how local forces have been just as effective as forces from outside in both positive and negative events…
The most recent example for Turkish Cypriots is the process of the referendum for the Annan Plan. The role of masses and the success of the local political leadership during that process are undeniable. In that process, the status quo in the northern part of the island took heavy blows and for instance the legendary leader Rauf Denktash could be sent to retirement.
We have seen countless times through our life practice that the Cyprus problem is too important to leave it to the leaders to carry out negotiations behind closed doors. Apart from the other leaders of communities, we have also learned this through our experience during the negotiations of Talat and Christofias who had been comrades. Afterwards neither Eroghlou and Christofias and Anastasiades or Akinci and Anastasiades could not produce results from the negotiations they have held.
What is missing in the negotiations is the "breath of the communities…"
The greatest victims of the intercommunal problem in Cyprus and those who will benefit most will be Turkish Cypriots and Greek Cypriots and they have great tasks to fulfil.
Without the mass energy of "Cypriots", the Cyprus problem cannot reach a lasting solution.
The main factor that would mobilise the leaders carrying out the negotiations of the Cyprus problem, the guarantors Turkey, Greece and England, the EU as almost an internal factor in Cyprus and the UN as the coordinator of the negotiations would be the positive mass actions of the Cypriots.
In this sense, there is great value in the local initiatives that developed during the recent years. And they give us an idea about the way of the positive mass action to follow for the peace process.
Some of those civic initiatives that come to my mind are: The Famagusta Initiative, the Limassol Cultural Foundation, the Association of those from Silikou and the initiatives of those from Paphos. These civic initiatives point the real role of individuals and masses of people in the process towards peace and a solution in Cyprus.
The Famagusta Initiative had begun as an initiative of Turkish Cypriots from Famagusta and over time took on a bi-communal character. Work on the primary concepts of closed Varosha, the Famagusta Port and Famagusta within the walls soon started bearing fruit.
Greek Cypriots with the aim of holding religious mass started coming inside the walled city of Famagusta for the first time since 1958 and the Turkish Cypriot and Greek Cypriot mayors of Famagusta, Kayalp and Galanos made a declaration to have common actions for the reopening for settlement, Varosha… Due to this, the representatives of the international community and primarily the EU officials started taking an interest in the Confidence Building Measures. The sea fair organized every year, the religious and cultural activities, the bicommunal action to demand the opening of the "Dherinia Gate", the feasibility study prior to the settlement of Varosha, the activities in order to convince UNESCO to include the walled city of Famagusta in the cultural heritage list, producing architectural, city and environmental projects for the coordinated and joint development of Famagusta-Varosha town in case of a solution, producing of bi-communal social media pages and tens of similar activities like these…
That is why the Famagusta Initiative was the only Cypriot civic initiative that was visited in its own place by Mr. Eide, the Special Advisor on Cyprus of the UN. And last but not least, at a ceremony on the 2nd of June Thursday, the Famagusta Initiative was awarded by the University of Cyprus for its cultural and communal contributions. And the local and international media who is following the Cyprus problem is quite often publicising the views and declarations of the Famagusta Initiative.
The activities in both parts of our island of the Limassol Cultural Foundation, the Association of those from Silikou and Turkish Cypriots from Paphos not only strengthen the communal memory that is being erased but also contribute to the breaking down the ice between our two communities.
With the active support and help of Mr. Andreas Christou, the Mayor of Limassol, Turkish Cypriots are making visits en masse to Limassol quite often. And with the initiative of the Limassol Cultural Foundation and the great contribution of Mr. Christou, the restoration of the graves of Turkish Cypriots who lost their lives in Limassol between 1964 and 1974, has been deeply appreciated by the Turkish Cypriots.
Cypriots, both Turkish Cypriots and Greek Cypriots must take to the streets for a solution and peace within the European Union context and make efforts for strengthening bicommunal local civic initiatives…
The negotiations need the breath and the kiss of life of our communities…"

7.11.2016

Photo: Another activity of the Famagusta Initiative...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 11th of December 2016, Sunday.

«Ο ρόλος της Πρωτοβουλίας Αμμοχώστου και άλλων πρωτοβουλιών πολιτών…»

«Ο ρόλος της Πρωτοβουλίας Αμμοχώστου και άλλων πρωτοβουλιών πολιτών…»

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ο Δρ. Cemal Mert, ένας ακτιβιστής της Πρωτοβουλίας Αμμοχώστου, παιδίατρος και αρθρογράφος στην ιστοσελίδα «Gazete 360» πιστεύει ότι οι πρωτοβουλίες πολιτών μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συμφιλίωση.
Σύμφωνα με το Δρ. Cemal Mert, οι Κύπριοι από το 1963 έχουμε κλειδωθεί με την έλλειψη λύσης στο «Κυπριακό πρόβλημα» και έχουμε αναλώσει τον πιο σημαντικό μέρος της πνευματικής και κοινοτικής μας ενέργειας πάνω στο θέμα αυτό. «Οι διαπραγματεύσεις για τη λύση του Κυπριακού προβλήματος» που συνεχίζεται για μισό αιώνα μπορούν να αναστατωθούν σε μια στιγμή λόγω των ερευνών για υδρογονάνθρακες ή μια «κρίση στη διάρκεια ενός γεύματος» στην Ιστανπούλ, παρόλο που υπάρχει συζήτηση για λύση και δημοψηφίσματα στο τέλος του έτους.
Σύμφωνα με τον Δρ. Cemal Mert, η κάθε κρίση συνεχίζει να διαβρώνει το αίσθημα της εμπιστοσύνης ανάμεσα στους Τουρκοκυπρίους και τους Ελληνοκυπρίους και διασκορπίζει τις ελπίδες…
Του ζήτησα να γράψει τις ιδέες του για τη σελίδα αυτή στον ΠΟΛΙΤΗ… Και συνεχίζει στο άρθρο που έχει γράψει για σας:
«Ούτε οι ατέλειωτες διαπραγματεύσεις από τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, ούτε οι δεκάδες αποφάσεις των ΗΕ, Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου, Προτάσεις Καλής Θέλησης και Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης δεν υπήρξαν αρκετά για επίτευξη λύσης που να υιοθετηθεί από τις δύο κοινότητες.
Η εξεύρεση λύσης μόνο μέσα από τις διαπραγματεύσεις των ηγετών και η επίτευξη ειρήνης φαίνεται να είναι μια ασθενής πιθανότητα.
Επομένως, πως θα ανοίξει η κλειδαριά του κυπριακού προβλήματος;
Γνωρίζουμε μέσα από την ιστορική μας εμπειρία ότι οι ξένες δυνάμεις αποδείχθηκαν αποτελεσματικές στο κυπριακό πρόβλημα. Όμως υπερβάλλοντας με αυτό και αγνοώντας τις εσωτερικές δυναμικές μπορεί επίσης να είναι ένα υπερβολικό αποτέλεσμα. Ένα τέτοιο υπερβολικό αποτέλεσμα δημιουργεί κοινοτική αδράνεια…
Η απόδοση της δέουσας προσοχής στις εσωτερικές δυναμικές, που θα βοηθούσε ώστε να έρθει πιο κοντά η ψυχολογία των κοινοτήτων, θα πρέπει να βρίσκεται στο προσκήνιο. Η συνάντηση των δύο κοινοτήτων στους κοινούς χώρους που ζούνε θα πρέπει από τώρα να αποτελεί στόχο…
Αν κοιτάξουμε την ιστορική εμπειρία της Κύπρου, υπάρχουν αμέτρητα παραδείγματα για το πως οι τοπικές δυνάμεις υπήρξαν εξίσου αποτελεσματικές όπως τις δυνάμεις από το εξωτερικό τόσο σε θετικά όσο και σε αρνητικά γεγονότα…
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα για τους Τουρκοκύπριους είναι η διαδικασία του δημοψηφίσματος για το Σχέδιο Ανάν. Ο ρόλος των μαζών και η επιτυχία της τοπικής πολιτικής ηγεσίας στη διάρκεια εκείνης της διαδικασίας είναι αναμφισβήτητα. Σε εκείνη τη διαδικασία το στάτους κβο στο βόρειο μέρος του νησιού έλαβε βαριά πλήγματα και για παράδειγμα ο θρυλικός ηγέτης Ραούφ Ντεκτάς στάλθηκε στη συνταξιοδότηση.
Έχουμε δει αμέτρητες φορές μέσα από την πράξη ότι το κυπριακό πρόβλημα είναι πολύ σημαντικό για να το αφήσουμε στους ηγέτες να διεξάγουν διαπραγματεύσεις πίσω από κλειστές πόρτες. Πέρα από τους άλλους ηγέτες των κοινοτήτων, το έχουμε μάθει επίσης μέσα από την εμπειρία μας στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ταλάτ και Χριστόφια που ήταν σύντροφοι. Μετά ούτε ο Έρογλου και ο Χριστόφιας και ο Αναστασιάδης ή ο Ακιντζί και ο Αναστασιάδης δεν κατάφεραν να έχουν αποτελέσματα από τις διαπραγματεύσεις που πραγματοποίησαν.
Το τι λείπει στις διαπραγματεύσεις είναι η «ανάσα των κοινοτήτων…»
Τα μεγαλύτερα θύματα του διακοινοτικού προβλήματος στην Κύπρο και εκείνοι που θα επωφεληθούν το περισσότερο θα είναι οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι και έχουν μεγάλα καθήκοντα να εκπληρώσουν.
Χωρίς τη μαζική ενέργεια των «Κυπρίων», το κυπριακό πρόβλημα δεν μπορεί να φτάσει σε μια διαρκή λύση.
Ο κύριος παράγοντας που θα κινητοποιούσε τους ηγέτες που διεξαγάγουν τις διαπραγματεύσεις του Κυπριακού προβλήματος, τις εγγυήτριες δυνάμεις Τουρκία, Ελλάδα και Αγγλία, την ΕΕ ως ένα σχεδόν εσωτερικό παράγοντα στην Κύπρο και τα ΗΕ ως συντονιστή των διαπραγματεύσεων, θα ήταν οι θετικές μαζικές δράσεις των Κυπρίων.
Με αυτή την έννοια, υπάρχει μεγάλη αξία στις τοπικές πρωτοβουλίες που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια. Και μας δίνουν μια ιδέα για τον τρόπο που ακολουθούν οι θετικές μαζικές δράσεις για την ειρηνευτική διαδικασία.
Μερικές από τις πρωτοβουλίες πολιτών που έρχονται στο νου μου είναι: η Πρωτοβουλία Αμμοχώστου, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Λεμεσού, ο Σύνδεσμος των ατόμων που προέρχονται από τη Συλίκου και οι πρωτοβουλίες των ατόμων από την Πάφο. Αυτές οι πρωτοβουλίες πολιτών δείχνουν τον πραγματικό ρόλο των ατόμων και των μαζών του λαού στη διαδικασία προς την ειρήνη και μια λύση στην Κύπρο.
Η Πρωτοβουλία Αμμοχώστου είχε ξεκινήσει ως μια πρωτοβουλία Τουρκοκυπρίων από την Αμμόχωστο και με τον καιρό πήρε ένα δικοινοτικό χαρακτήρα. Η δουλειά πάνω στις πρωταρχικές έννοιες του κλειστού Βαρωσιού, του Λιμανιού Αμμοχώστου και της εντός των τειχών πόλης της Αμμοχώστου σύντομα άρχισε να καρποφορεί.
Οι Ελληνοκύπριοι με στόχο την πραγματοποίηση θρησκευτικών λειτουργιών άρχισαν να έρχονται μέσα στην εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου, για πρώτη φορά από το 1958 και ο Τουρκοκύπριος δήμαρχος Αμμοχώστου Kayalp και ο Ελληνοκύπριος δήμαρχος Αμμοχώστου Γαλανός έκαναν μια δήλωση για κοινές δράσεις για τη διάνοιξη του Βαρωσιού για επανεγκατάσταση… Λόγω αυτού, οι εκπρόσωποι της διεθνούς κοινότητας και ιδιαίτερα οι αξιωματούχοι της ΕΕ άρχισαν να δείχνουν ενδιαφέρον στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Για παράδειγμα, η έκθεση θαλάσσης που οργανώνεται κάθε χρόνο, οι θρησκευτικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, η δικοινοτική δράση για απαίτηση της διάνοιξης του «Οδοφράγματος Δερύνειας», η μελέτη βιωσιμότητας πριν από την επανεγκατάσταση στο Βαρώσι, οι δραστηριότητες για να πεισθεί η UNESCO να συμπεριλάβει την εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς, οι δραστηριότητες για αρχιτεκτονικά, περιβαλλοντικά έργα για την πόλη για συντονισμένη και κοινή ανάπτυξη της πόλης της Αμμοχώστου – Βαρωσιού σε περίπτωση λύσης, η δημιουργία δικοινοτικών σελίδων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δεκάδες παρόμοιων δράσεων…
Για αυτό το λόγο η Πρωτοβουλία Αμμοχώστου ήταν η μόνη Κυπριακή πρωτοβουλία πολιτών την οποία επισκέφτηκε ο κύριος Eide, ο Ειδικός Σύμβουλος των ΗΕ για την Κύπρο. Και τέλος αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, στην τελετή στις 2 Ιουνίου, η Πρωτοβουλία Αμμοχώστου βραβεύτηκε από το Πανεπιστήμιο Κύπρου για την πολιτιστική και κοινοτική της συνεισφορά. Επίσης, τα τοπικά και διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης που παρακολουθούν το κυπριακό πρόβλημα συχνά δημοσιεύουν τις απόψεις και δηλώσεις της Πρωτοβουλίας Αμμοχώστου.
Οι δραστηριότητες και στα δύο μέρη του νησιού, του Πολιτιστικού Ιδρύματος Λεμεσού, του Συνδέσμου των ατόμων που προέρχονται από τη Συλίκου και των Τουρκοκυπρίων από την Πάφο, όχι μόνο ενισχύουν την κοινοτική μνήμη που σβήνεται αλλά επίσης συμβάλλουν στο να λιώσει ο πάγος μεταξύ των δύο κοινοτήτων μας.
Με την ενεργό υποστήριξη και βοήθεια του κυρίου Αντρέα Χρίσου, του Δημάρχου Λεμεσού, οι Τουρκοκύπριοι πραγματοποιούν αρκετά συχνά μαζικές επισκέψεις στη Λεμεσό. Και με την πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Ιδρύματος Λεμεσού και τη μεγάλη συμβολή του κυρίου Χρίστου, έγινε η αποκατάσταση των τάφων των Τουρκοκυπρίων που έχασαν τη ζωή τους στη Λεμεσό μεταξύ 1964-1974, γεγονός που εκτιμήθηκε βαθύτατα από τους Τουρκοκύπριους.
Οι Κύπριοι, Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι, πρέπει να βγουν στους δρόμους για μια λύση και ειρήνη μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να καταβάλουν προσπάθειες για ενδυνάμωση των δικοινοτικών τοπικών πρωτοβουλιών των πολιτών…
Οι διαπραγματεύσεις χρειάζονται την ανάσα και το φιλί της ζωής των κοινοτήτων μας…»

Photo: Μια άλλη δραστηριότητα της Πρωτοβουλίας Αμμοχώστου…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 11th of December 2016, Sunday.

“Mountain of lies…”

"Mountain of lies…"

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Fatma Azgin has always been an innovator, a problem solver, someone who can see not one but five steps ahead… She constantly reads and writes, contributes in the creation of different groups, always listens to others, always makes proposals, always actively involved in politics, in gender issues, in peacebuilding… She runs a TV programme every week, writes a column in Yeniduzen every week, she teaches pharmacy at a university, runs her own pharmacy and has time for peacebuilding since peacebuilding is her lifestyle…
What is unique about Fatma Azgin is that she constantly supports those who don't have a voice for this or that reason, she constantly supports younger generations, she constantly supports peacebuilding efforts…
She was one of my "mentors" when I began getting actively involved in the women's and peace movements always giving me support…
Women like Fatma Azgin are not raised easily – she is a well-respected writer, a pharmacist, leader of the Turkish Cypriot Pharmacists' Union for many years in the past, leader of the Conflict Resolution Trainers' Group in the 90s…
She was one of the founders of Hands Across the Divide, the first bicommunal women's NGO in Cyprus that was registered in London in 2001 since at that time we could not register it Cyprus, on either side due to its unique bi-communal character. During our work with her as peace activists at the Hands Across the Divide, we would go out in the streets when the big crowds had not started yet, we would stand in the streets with placards in our hands, calling for peace, for reunification of our island – we would demonstrate when Denktash and Clerides were having dinner for the first time back in 1999 flying pigeons and expressing our desire for peace…
A peace activist does not work only in her own community – a peace activist needs connections with the other communities as well… Fatma Azgin always had good friends among Greek Cypriots and she would plan things bi-communally, as well as mono-communally… When checkpoints were opened back in 2003, going on holidays, visiting friends, always crossing the partition line would be her lifestyle – not a slogan but something that you experience…
On the 24th of November 2016, our good friend Fatma Azgın writes an article called "Mountain of Lies…" that is published in Yeniduzen newspaper… I want to share with you the words of an experienced peace builder, a peace activist, a woman of this land who spent years working for peace voluntarily…
Here is her article:
"The talks in Switzerland which were said to have been held with the aim of solving the Cyprus problem, started with a great deal of hope and pumping up of an expectation of a successful outcome; and at the end it was defused and thrown back to the island just like a flat tire. If you have the strength and the patience now watch the attempts of counter accusations being thrown by each side and the attempts of their patriotic shows in a bid to justify themselves to their respective communities. Shows that will have plenty of pride, selfishness, arrogance, vanity; and will aim at establishing a supremacy.
The best thing to do is not to listen and follow those who have negotiated and failed to attain a result. Because everything that is said will be the manifestation of the show of power of the authority which has nothing to do with the truth. They do not know that the only thing that will most empower the authorities is to speak the truths. You attain power when you speak the truth.
Our island, country is still here. We need to keep our morale high. Because those who choose breaking an agreement instead of making one will try to justify themselves by way of trying to demoralise the people of the island, to depress, confuse them and by spreading the disease of nationalism and discrimination. We must never rise to the bait. Honest people are in favour of social justice, humanism, facts. We must not allow the efforts aimed at polluting their minds and souls.
We must remember that the game has never changed. We must be aware that this time too intrigues are being deployed not for the happiness and peace of the Cypriot people, but for the interests of other countries. We should know that the negotiating table was not overturned because of us and take a deep breath. Let us refer the bad spirits who have interceded to the nature. Let us look into how we can best live and most comfortably in our island and see if we have any alternatives left. At the same time let us evaluate what kind of damages this game of power could cause to us. Let us bear in mind that with the "Hatayization" of North Cyprus the EU membership of the Turkish Cypriots could be ended. Let us think that this blessing may not last forever. Let us abandon the roles of pro-Eu with passports and pro-unification with Turkey when it comes to our deeds.
The reason why other chronic problems that continued in other parts of the world for years, for centuries ended up with peace is that positions, one sided interests, fears, excuses, lacks of security, tactics aimed at establishing an advantage over the opposite side, hate were not pushed on to the negotiating with a posture which claimed genuine thought was given to them... Facts were.
In the peace efforts literature this style, this way of negotiating where the main facts are not talked are called "Mountain of lies". It is impossible to find a problem that was solved with this solution. In order to reach a peace agreement you need to dig the "Mountain of lies" right to the bottom, take out the facts at the bottom and put them on the top of that mountain over the top of those lies. With the power of the facts and with the awakening and lurch that come in there, it is possible to destroy the mountain of lies.
As a result, what we need to do now is to chase not the lies but the reality and pull ranks for that purpose.
Let us hear what the wise people have to say:
"Nobody is going to pour truth into your brain. It's something you have to find out for yourself." Noam Chomsky
"During times of universal deceit, telling the truth becomes a revolutionary act." George Orwell"

25.11.2016

Photo: Fatma Azgın at a peace demonstration in 1999…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 4th of December 2016, Sunday.

«Βουνό από ψέματα…»

«Βουνό από ψέματα…»

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Η Fatma Azgin πάντα ήταν πρωτοπόρος, λύτης προβλημάτων, κάποια που μπορεί να δει όχι ένα αλλά πέντε βήματα μπροστά… Διαβάζει και γράφει ασταμάτητα, συμβάλλει στη δημιουργία διαφόρων ομάδων, πάντοτε ακούει τους άλλους, πάντοτε κάνει προτάσεις, πάντοτε συμμετέχει ενεργά, στην πολιτική, σε θέματα ισότητας των φύλων, στην οικοδόμηση της ειρήνης… Έχει εβδομαδιαίο τηλεοπτικό πρόγραμμα, διατηρεί εβδομαδιαία στήλη στην εφημερίδα Yeniduzen, διδάσκει φαρμακευτική σε πανεπιστήμιο, διατηρεί το δικό της φαρμακείο και έχει χρόνο για δραστηριότητες για οικοδόμηση της ειρήνης αφού η οικοδόμηση της ειρήνης είναι ο τρόπος ζωής της…
Αυτό που είναι μοναδικό στη Fatma Azgin είναι ότι υποστηρίζει συνεχώς εκείνους που δεν έχουν φωνή για τον ένα ή τον άλλο λόγο, συνεχώς υποστηρίζει τις νεότερες γενιές, συνεχώς υποστηρίζει τις προσπάθειες οικοδόμησης ειρήνης…
Ήταν μια από τους «μέντορες» μου όταν ξεκίνησα να εμπλέκομαι ενεργά στα γυναικεία κινήματα και τα κινήματα ειρήνης υποστηρίζοντας με συνεχώς…
Γυναίκες όπως τη Fatma Azgin είναι σπάνιες – είναι μια αξιοσέβαστη συγγραφέας, μια φαρμακοποιός, για πολλά χρόνια ηγέτης της Συντεχνίας Τουρκοκύπριων Φαρμακοποιών, ηγέτης της Ομάδας Εκπαιδευτών Επίλυσης Συγκρούσεων τη δεκαετία του '90…
Ήταν μια από τις ιδρύτριες του Hands Across the Divide, της πρώτης δικοινοτικής ΜΚΟ γυναικών στην Κύπρο που εγγράφτηκε στο Λονδίνο το 2001, αφού τότε δεν μπορούσαμε να \ την εγγράψουμε στην Κύπρο σε καμιά πλευρά λόγο του δικοινοτικού χαρακτήρα. Στη διάρκεια του έργου μας μαζί ως ακτιβίστριες ειρήνης στο Hands Across the Divide, βγαίναμε στους δρόμους πριν να ξεκινήσουν οι μεγάλες μάζες να κατεβαίνουν στους δρόμους, στεκόμασταν στους δρόμους με τα πλακάτ στα χέρια μας, ζητώντας ειρήνη, την επανένωση του νησιού μας – διαδηλώναμε όταν ο Ντενκτάς και ο Κληρίδης δειπνούσαν μαζί για πρώτη φορά το 1999, αφήνοντας περιστέρια να πετάξουν και εκφράζοντας τον πόθο μας για ειρήνη…
Μια ακτιβίστρια ειρήνης δεν εργάζεται μόνο στη δική της κοινότητα – μια ακτιβίστρια ειρήνης χρειάζεται συνδέσεις και με τις άλλες κοινότητες… Η Fatma Azgin πάντοτε είχε καλούς φίλους Ελληνοκύπριους και οργάνωνε εκδηλώσεις τόσο δικοινοτικές όσο και μονο-κοινοτικές… Με τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων το 2003, οι διακοπές, οι επισκέψεις σε φίλους, το πέρασμα της διαχωριστικής γραμμής ήταν πάντοτε ο τρόπος ζωής της – όχι ένα σλόγκαν, αλλά κάτι που βίωνε…
Στις 24 Νοεμβρίου 2016, η καλή μας φίλη Fatma Azgin γράφει ένα άρθρο με τίτλο «Βουνό από ψέματα» που δημοσιεύεται στην εφημερίδα Yeniduzen… Θέλω να μοιραστώ μαζί σας τα λόγια μιας έμπειρης οικοδόμου ειρήνης, μιας ακτιβίστριας ειρήνης, μιας γυναίκας αυτής της γης που για χρόνια εργάζεται εθελοντικά για την ειρήνη…
Αυτό είναι το άρθρο της:
«Οι συνομιλίες στην Ελβετία, που λέγεται ότι πραγματοποιήθηκαν με στόχο την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος, ξεκίνησαν με πολλή ελπίδα και αύξηση της προσδοκίας μιας επιτυχημένης έκβασης και στο τέλος ξεφούσκωσε και ρίχθηκε πίσω στο νησί σαν ένα σκασμένο λάστιχο. Αν έχετε τη δύναμη και την υπομονή τώρα παρακολουθείστε τις προσπάθειες επίρριψης ευθυνών από τη μια πλευρά στην άλλη και τις προσπάθειες των πατριωτικών τους παραστάσεων σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσουν τους εαυτούς τους στις αντίστοιχες κοινότητες τους. Παραστάσεις που θα έχουν αρκετή περηφάνια, εγωισμό, αλαζονεία, ματαιοδοξία και θα στοχεύουν στη θέσπιση υπεροχής.
Το καλύτερο πράγμα είναι να μην ακούτε και να μην ακολουθείτε εκείνους που έχουν διαπραγματευτεί και απέτυχαν να έχουν αποτέλεσμα. Διότι όλα όσα λέγονται θα είναι η εκδήλωση της επίδειξης ισχύος και εξουσίας και δεν έχει να κάνει τίποτε με την αλήθεια. Δεν ξέρουν ότι το μόνο πράγμα που θα ενδυναμώσει περισσότερο τις αρχές είναι να μιλήσουν τις αλήθειες. Η δύναμη επιτυγχάνεται όταν λες την αλήθεια.
Το νησί μας, η χώρα μας είναι ακόμα εδώ. Πρέπει να διατηρήσουμε ψηλά το ηθικό μας. Διότι εκείνοι που επιλέγουν να σπάσουν μια συμφωνία αντί να κάνουν μια συμφωνία θα προσπαθήσουν να δικαιολογήσουν τους εαυτούς τους προσπαθώντας να κάμψουν το ηθικό του κόσμου στο νησί, να τους προκαλέσουν κατάθλιψη, να τους συγχύσουν και να σκορπίσουν την αρρώστια του εθνικισμού και των διακρίσεων. Ποτέ δεν πρέπει να τσιμπήσουμε το δόλωμα. Οι έντιμοι άνθρωποι υποστηρίζουν την κοινωνική δικαιοσύνη, τον ανθρωπισμό, τα δεδομένα. Δεν πρέπει να αφήσουμε τις προσπάθειες που αποσκοπούν στο να λερώσουν τα μυαλά και τις ψυχές τους.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι το παιγνίδι δεν έχει αλλάξει ποτέ. Πρέπει να έχουμε επίγνωση ότι και αυτή τη φορά έχουν αναπτυχθεί ίντριγκες όχι για την ευτυχία και την ειρήνη των Κυπρίων αλλά για τα συμφέροντα άλλων χωρών. Πρέπει να ξέρουμε ότι το τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν ανατράπηκε εξαιτίας μας και να πάρουμε μια βαθιά ανάσα. Ας αναφερθούμε σε κακή διάθεση που διαμεσολάβησε στη φύση. Ας εξετάσουμε το πως μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα και πιο άνετα στο νησί μας και να δούμε αν μας απόμειναν κάποιες εναλλακτικές λύσεις. Ταυτόχρονα ας αξιολογήσουμε το είδος της ζημιάς που θα μπορούσε να μας επιφέρει αυτό το παιγνίδι ισχύος. Ας λάβουμε υπόψη ότι με την «Χαταϊ-οποίηση» (προσάρτηση της Αντάκιας από την Τουρκία το 1938) της βόρειας Κύπρου η ιδιότητα του μέλους της ΕΕ των Τουρκοκυπρίων μπορεί να παύσει. Ας σκεφτούμε ότι αυτή η ευλογία μπορεί να μην διαρκέσει για πάντα. Ας εγκαταλείψουμε τους ρόλους των «υπέρ της ΕΕ με διαβατήρια» και «υπέρ της ένωσης με την Τουρκία» όταν πρόκειται για τον τρόπο που δρούμε.
Ο λόγος για τον οποίο άλλα χρόνια προβλήματα σε άλλα μέρη του κόσμου, που συνεχίστηκαν για χρόνια, για αιώνες, κατέληξαν με ειρήνη, είναι ότι οι θέσεις, τα μονομερή συμφέροντα, οι φόβοι, οι δικαιολογίες, η έλλειψη ασφάλειας, οι τακτικές που είχαν στόχο τη δημιουργία πλεονεκτήματος σε σχέση με την άλλη πλευρά, το μίσος, δεν σπρώχτηκαν στη διαπραγμάτευση με μια στάση που ισχυριζόταν γνήσια σκέψη για αυτά… Υπήρχαν μόνο τα δεδομένα.
Στις προσπάθειες για ειρήνη, οι διατυπώσεις αυτού του στυλ, η διαπραγμάτευση με αυτό τον τρόπο, όπου τα κύρια δεδομένα δεν συζητούνται, ονομάζονται «Βουνό από ψέματα». Είναι αδύνατο να βρεις ένα πρόβλημα που έχει λυθεί με αυτό τον τρόπο. Για να επιτευχθεί μια συμφωνία ειρήνης, πρέπει να σκάψεις το «Βουνό των ψεμάτων» μέχρι τη βάση του, να βγάλεις τα δεδομένα από τη βάση του και να τα βάλεις στην κορυφή εκείνου του βουνού πάνω από εκείνα τα ψέματα. Με τη δύναμη των δεδομένων και με την αφύπνιση και το λάκτισμα που έρχεται, είναι δυνατό να καταστραφεί το βουνό από ψέματα.
Ως αποτέλεσμα, αυτό που χρειάζεται να κάνουμε τώρα είναι να κυνηγήσουμε όχι τα ψέματα αλλά την πραγματικότητα και να κινήσουμε δυνάμεις προς αυτό.
Ας ακούσουμε αυτά που λένε οι σοφοί:
«Κανένας δεν πρόκειται να χύσει την αλήθεια στο μυαλό σου. Είναι κάτι που πρέπει να μάθεις μόνος σου.» Noam Chomsky
«Σε περιόδους καθολικής εξαπάτησης, το να λες την αλήθεια καθίσταται επαναστατική πράξη.» George Orwell»

Photo: Η Fatma Azgin σε μια διαδήλωση για την ειρήνη το 1999

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 4th of December 2016, Sunday.