Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Ο Constantinos Emmanuelle, που δημιούργησε το «Tales of Cyprus» (Ιστορίες της Κύπρου) στο διαδίκτυο, έχει συντάξει ιστορίες από τους καλούς μας φίλους Huseyin Halil και Χρυστάλα Αυγουστή που γυρίζουν του νησί και μαζεύουν ιστορίες από το παρελθόν μας για το υπέροχο τους πρόγραμμα το ΡΙΚ2 «Κάτω από τον ίδιο ουρανό»… Ο Constantinos Emmanuelle λέει:
«Τα ακόλουθα προέρχονται από την απομαγνητοσκόπηση των βιντεογραφημένων συνεντεύξεων που διενέργησε ο φίλος μου Huseyin Halil για το ΡΙΚ2. Ο Huseyin και το κινηματογραφικό του συνεργείο ταξίδεψαν σε όλο το νησί και έπαιρναν συνεντεύξεις από ηλικιωμένους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους έτσι ώστε να μάθουν πως οι δύο κοινότητες συνυπήρχαν πριν το 1950. Είμαι ευγνώμων που μου δόθηκε η άδεια να μεταφράσω στα αγγλικά κάποιες από αυτές τις συνεντεύξεις για το Tales of Cyprus.
Περιττό να πω ότι δεν εκπλήσσομαι όταν ακούω τις ειλικρινείς ομολογίες αυτών των ηλικιωμένων Κυπρίων που θυμούνται μια εποχή ευδαιμονίας και ενότητας. Η μια κοινή και ηχηρή «αλήθεια» που αποκαλύπτεται από το κάθε άτομο ήταν ότι υπήρχε κάποιος καιρός στην Κύπρο που οι Μουσουλμάνοι και οι Χριστιανοί συνυπήρχαν χωρίς κακία, προκατάληψη ή διάκριση. «Ήμασταν σαν αδέλφια» είναι μια επαναλαμβανόμενη δήλωση.
Εν πάση περιπτώσει, αρκετά από εμένα – θα σας αφήσω να διαβάσετε μόνοι σας αυτές τις ζωντανές αναμνήσεις.
(Παρακαλώ σημειώστε: Η λέξη Τούρκος ή Τουρκικό σε αυτά τα κείμενα αναφέρεται σε Κύπριους που είναι Μουσουλμάνοι).
ΟΥΡΑΝΙΑ ΠΕΤΡΟΥ ΠΕΛΟΠΙΔΑ από το χωριό Ανώγυρα στη Λεμεσό.
Θυμούμαι όταν η Afet θα παντρευόταν και επέλεξε την αδελφή μου Βασιλική να είναι η «κουμέρα» της. Τη μέρα του γάμου της καυχιόταν σε ολόκληρο το χωριό ότι ήταν οι Χριστιανές κοπέλες που την είχαν ντύσει. Ήμασταν τόσο κοντά, τόσο κοντά ο ένας στον άλλο. Με θλίβει να σκέφτομαι για εκείνες τις μέρες, τόσο κρίμα.
ΑΝΘΟΥΛΑ ΛΟΥΡΟΥΤΖΙΑΤΗ από το χωριό Λουρουτζίνα στη Λευκωσία.
Όταν ήμουν παιδί παίζαμε με όλα τα παιδιά στη γειτονιά. Κανένας δεν νοιαζόταν ή διαχώριζε αν ήσουν Μουσουλμάνος ή Χριστιανός. Ποτέ δεν συζητιόταν. Όσο μας αφορούσε, ήμασταν όλοι οι ίδιοι. Βλέπετε, όλοι μιλούσαν Ελληνικά. Μετά το σχολείο εργαζόμασταν μαζί στα χωράφια, έραβα και κεντούσα με τις Τουρκάλες γυναίκες. Η φίλη μου Ayse έφερνε τη ραπτομηχανή της στο σπίτι μου. Περνούμε πολύ καλά μαζί.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΤΖΗΓΙΒΑΝΑΚΗΣ από το χωριό Ακάκι στη Λευκωσία.
Μην πιστεύεις ότι λέει ο καθένας – δεν είχαμε προβλήματα με τους Τούρκους. Ζούσαμε μαζί, δουλεύαμε μαζί, γιορτάζαμε μαζί. Ήμασταν σαν αδέλφια. Θυμούμαι το χότζα στο διπλανό χωριό, που είχε κατάστημα και όλοι έρχονταν από παντού για να ψωνίσουν από εκεί. Όλοι. Περιμένω και προσεύχομαι για τη μέρα που θα μπορούμε να ζούμε όλοι μαζί ξανά, όπως ήταν παλιά.
ΤΡΟΦΑΣ ΗΡΟΔΟΤΟΥ από το χωριό Λεύκα στη Λευκωσία.
Θυμούμαι τον Enver, γιο του Naim. Ήμασταν μαζί από δεκαέξι χρονών και δουλεύαμε για το Γιάννη τον μπογιατζή. Ο πατέρας του Enver είχε πορτοκαλεώνα και μια φορά τη βδομάδα ο Enver μου έφερνε ένα σάκο πορτοκάλια. Στην αγορά πλήρωνες δύο σελίνια για ένα τόσο μεγάλο σάκο και ο φίλος μου ο Enver μου έδινε ένα σάκο τη βδομάδα. Αγαπούσαμε και νοιαζόμασταν πολύ ο ένας για τον άλλο. Δεν είχαμε προβλήματα με τους Τούρκους στο χωριό. Στα καφενεία πάντοτε ήμασταν μαζί. Θέλω να κλαίω όταν το σκέφτομαι διότι στην πραγματικότητα δεν είχαμε πρόβλημα.
ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ από το χωριό Αμαργέτη στην Πάφο.
Ειλικρινά το μόνο πρόβλημα που θυμούμαι ήταν όταν μια από τις Ελληνίδες κοπέλες στο χωριό ερωτεύτηκε ένα Τούρκο αγόρι. Το πρόβλημα ήταν ότι η κοπέλα αυτή ήταν ήδη παντρεμένη αλλά δεν της άρεσε ο άντρας της έτσι έφυγε με τον Τούρκο. Μετά που ρίχθηκαν μερικές πέτρες, τα πράγματα ηρέμησαν και η κοπέλα παντρεύτηκε τον Τούρκο αγόρι και έκαναν οικογένεια. Αυτό ήταν το μόνο περιστατικό που μπορώ να θυμηθώ ότι συνέβηκε στο χωριό μας. Φυσικά μιλούμε για πριν το 1953.
ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ από το χωριό Αμαργέτη στην Πάφο.
Από τύχη γεννήθηκα σε ένα σπίτι απέναντι από μια Τουρκοπούλα που ήταν στην ίδια ηλικία με μένα. Παίζαμε μαζί κάθε μέρα. Πήγαινα στο σπίτι της και ερχόταν στο δικό μου. Παίζαμε μαζί, κάθε μέρα μέχρι την ηλικία των έξι χρόνων. Το σημείο που θέλω να θίξω είναι ότι μας επιτρεπόταν να είμαστε μαζί. Ο πατέρας μου πάντοτε δούλευε μαζί με τους Τούρκους στο χωριό.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΛΟΙΖΟΥ από το χωριό Αμαργέτη στην Πάφο.
Ήξερα πέντε, έξι Τούρκους αγόρια – παίζαμε μαζί. Έρχονταν στο σπίτι μου και πήγαινα στο δικό τους. Ο πατέρας μου ήταν αγρότης, ήμασταν αρκετά φτωχοί και τα αγόρια αυτά έρχονταν και μας βοηθούσαν με το αλώνισμα και οτιδήποτε ήταν απαραίτητο. Η μητέρα μου πάντα ερχόταν με κάτι ζεστό για να φάμε όλοι μας στα χωράφια.
ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΑΙΖΕΡ από το χωριό Αμαργέτη στην Πάφο.
Η εκκλησία μας και το τζαμί ήταν απέναντι. Όταν οι Τούρκοι γιόρταζαν το Μπαϊράμι τα παιδιά του σχολείου και οι άνθρωποι στο καφενείο πήγαιναν για να τους ευχηθούν καλό Μπαϊράμι. Όταν ήταν το Πάσχα μας, ερχόντουσαν σε μας και μας εύχονταν «Καλό Πάσχα» και τους δίναμε φλαούνες και γλυκά. Ζούσαμε μαζί ειρηνικά και εργαζόμασταν μαζί ειρηνικά. Προσπαθούσαμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο με τα πάντα – με το άλεσμα του αλευριού, το αλώνισμα, το μάζεμα των σταφυλιών, οτιδήποτε χρειαζόταν να γίνει. Η θρησκεία δεν είχε ρόλο. Πηγαίναμε στην εκκλησία και πήγαιναν στο τζαμί. Θυμούμαι τη Μεγάλη Παρασκευή τους Τούρκους στο χωριό που στέκονταν στην άκρια των δρόμων για να παρακολουθήσουν τη λιτανεία του Επιταφίου. Υπήρχε σεβασμός από τον ένα στον άλλο και τις δικές μας θρησκευτικές τελετουργίες.
ΑΝΝΑ ΚΑΤΣΟΥΡΑ από το χωριό Αγγλισίδες στη Λάρνακα.
Πηγαίναμε ο ένας στο γάμο του άλλου. Δανείζαμε ο ένας στον άλλο τα τραπέζια και τις καρέκλες για τη δεξίωση και βοηθούσαμε με το φαγητό και το ποτό. Χορεύαμε και τραγουδούσαμε μαζί και μετά κοιμόμασταν και μαζί όλοι μας. Δεν ακούγεται ωραίο;
ΣΟΦΙΑ ΜΙΧΑΛΗ από το χωριό Αγγλισίδες στη Λάρνακα.
Όλοι οι γείτονες γύρω μας ήταν Τούρκοι. Αλλά δεν τους λέγαμε Τούρκους τότε. Ήταν ο Yusef εκεί, o Huseyin απέναντι. Δεν τους διακρίναμε ως Τούρκους. Είμαστε όλοι το ίδιο. Είχαν μουσουλμανικά ονόματα και είχαμε Χριστιανικά ονόματα.
ΑΝΤΡΕΑΣ ΜΙΧΑΛΗ από το χωριό Αγγλισίδες στη Λάρνακα.
Ο Kemal ήταν ο καλύτερος μου φίλος. Ήταν εξαιρετικός τύπος. Θυμούμαι τον πατέρα του ότι ήταν μάλλον σφικτός και δεν του έδινε λεφτά έτσι τον βοηθούσα και του αγόραζα τσιγάρα και πράγματα που ήθελε. Ο Kemal είχε το πρώτο ποδήλατο στο χωριό μας. Με έμαθε να οδηγώ ποδήλατο. Γυρίζαμε μαζί στην εξοχή. Είμαστε τόσο καλοί φίλοι. Ένα βράδυ μου είπε «Αντρέα, ας πάμε στη Σκάλα με το ποδήλατο.» Έτσι πήγαμε – ήταν βράδυ, δεκαοκτώ μίλια δρόμος να πας και δεκαοκτώ να έρθεις. Ήταν τόσο σπουδαίος φίλος.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΕΟΦΥΤΟΥ από το χωριό Στρογγυλός στην Αμμόχωστο.
Εκείνο τον καιρό δεν υπήρχε διαφορά μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων κατοίκων. Ήμασταν όλοι Κύπριοι. Εργαζόμασταν μαζί, χορεύαμε μαζί και τραγουδούσαμε μαζί. Σε πολλούς από τους γάμους μας όσοι είχαν Μουσουλμάνους φίλους τους προσκαλούσαν να παρευρεθούν. Στο κάτω-κάτω οι χοροί μας ήταν οι ίδιοι και όταν τραγουδούσαμε οι φωνές μας ήταν οι ίδιες. Το κύριο μας μέλημα ήταν πως θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο με τη δουλειά μας και τις εργασίες του χωριού.
Θυμούμαι να παίζω μάππα (ποδόσφαιρο) με τους φίλους μου Mustapha, Αντρέα, Ahmet και Γιώργο. Παίζαμε μαζί, πηγαίναμε ο ένας στο σπίτι του άλλου και ποτέ δεν υπήρχε λόγος για μας να είμαστε χωριστά. Οι γονείς μας το ενέκριναν και η κοινότητα ήταν μια. Ακόμα και όταν ο ιερέας μας περπατούσε στο δρόμο, όλοι οι φίλοι μου και Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί του έδειχναν τον ίδιο σεβασμό και ευγένεια.
Θυμούμαι μια μέρα όταν ο Mustapha έτρεχε μέσα στο χωριό πάνω σε ένα αρκετά μεγάλο μουλάρι. Ήταν ένα ζιζάνιο όπως και εγώ και αγαπούσε πολύ να τρέχει με τα μουλάρια του. Δυστυχώς κάτι συνέβηκε και το μουλάρι σκόνταψε και έριξε το Mustapha και κτύπησε πάνω στο πέτρινο μονοπάτι. Του τράβηξαν πίσω τα μαλλιά του και φάνηκε το ματωμένο του κεφάλι. Τραυματίστηκε πολύ άσχημα. Ο μουχτάρης, που είχε το μόνο αυτοκίνητο στο χωριό, οδήγησε το αγόρι στο γιατρό. Η μητέρα του Mustapha γεμάτη θλίψη για το γιο της άρπαξε λίγο λάδι και έτρεξε στην εκκλησία για να ανάψει ένα κερί και να προσευχηθεί στον Άγιο Σπυρίδωνα. Το αγόρι σώθηκε και όταν επέστρεψε στο χωριό η μητέρα του επεσήμανε σε όλους ότι ήταν ο άγιος που του έσωσε τη ζωή.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ από το χωριό Λάπηθος.
Όταν μεγάλωνα δεν μπορούσα να ξεχωρίσω μεταξύ Τούρκων και Ελληνοκυπρίων στο χωριό. Ήμασταν όλοι οι ίδιοι. Μεγαλώσαμε σαν μια οικογένεια. Μια οικογένεια. Ήμασταν φτωχοί, όλοι δουλεύαμε σκληρά. Οι γονείς μας ήταν αγράμματοι έτσι δούλευαν σκληρά για να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο.
Ήμουν φίλος με τους Μουσουλμάνους. Θυμούμαι τους συμμαθητές μου Mehmet, Adnan, Ertan Oz και Salih. Αυτοί ήταν οι φίλοι μου. Όταν είχαν Μπαϊράμι πηγαίναμε. Όταν είχαμε το Πάσχα έρχονταν σε μας. Ήμασταν πάντα μαζί. Πηγαίναμε και στους γάμους ο ένας του άλλου. Κανένας έλεγε ή νοιαζόταν αν ήσουν Χριστιανός ή Μουσουλμάνος. Είμαι ο Δημήτρης και είσαι ο Sait. Έτσι ήταν τα πράγματα.
www.talesofcyprus.com
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 16th of July, 2017 Sunday.
No comments:
Post a Comment