Tuesday, August 22, 2017

Coffee cups commemorating “missing persons” from Srebrenica: “Why aren’t you here?...”

Coffee cups commemorating "missing persons" from Srebrenica:
"Why aren't you here?..."

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Today I would like to share with you very interesting news from the Balkan Insight written by Igor Spaic about some coffee cups commemorating the "missing persons" from Srebrenica…
Bosnian born artist Aida Sehovic has created this art project in order to raise awareness about the Srebrenica massacre and on 11th of July this year she was doing it in Chicago…
Bringing a cezve and coffee cups – as many coffee cups as those whose remains had been found – she talks to people in the street while drinking coffee…
Igor Spaic says in the news about this very interesting project:
"Bosnian-born artist Aida Sehovic placed thousands of cups of coffee on a Chicago square to mark the anniversary of the 1995 Srebrenica genocide, creating a unique memorial that tells the public how the victims died.
...
Every year on July 11, Aida Sehovic and her team of volunteers pour coffee into thousands of small ceramic cups and lines them up on a city square somewhere in the world.
But the people that the coffee was made for never show up to drink it.
Some of them are being buried that day at the memorial centre in Srebrenica after their remains have been exhumed from mass graves and identified by forensic experts.
Most of them have already been buried in previous years; some 1,000 more are still believed to be missing.
Sehovic's temporary monument, entitled 'STO TE NEMA', or 'WHY AREN'T YOU HERE', is aimed at raising awareness about the slaughter of thousands of Bosniak men and boys from Srebrenica 22 years ago, which international courts have ruled was an act of genocide. A total of 8,372 victims have so far been named.
Coffee was served this year at Chicago's Daley Plaza on Tuesday.
"We purposefully do not have any signs, flags or banners about the monument on site, so that people who pass by initially have no idea what we are doing and why," Sehovic told BIRN.
"Eliminating any kind of symbols that might separate us allows people to simply approach and ask questions," she said.
Drinking coffee out of small cups is a social event in Bosnia, a ritual that brings families, neighbours and friends together.
Sehovic's cups filled with the dark beverage are to attract people to stop and ask what it's about. They are then informed about the genocide and about why it is important to remember and talk about the thousands of Srebrenica victims.
"When I work with communities which host the monument in each city, and especially the volunteer team which is there on site on July 11th, we talk a lot about how to create an inclusive and welcoming space which everyone feels that they belong to, and that can be part of this commemoration regardless of their personal connection or history to Srebrenica, or Bosnia," she explained.
After living in Germany and Turkey as a refugee of the 1992-95 Bosnian war, Sehovic emigrated to the United States in 1997, where she completed her art studies.
She said the initial idea for the project came to her out of frustration - she thought there was nothing she could do for the cause. She wanted to create a space for herself and others to do something, "regardless of how small or symbolic that gesture might be".
"I could have never imagined that something that began as a one-time performance 12 years ago would turn into a participatory nomadic monument that travels all over the world, creating awareness, empathy and solidarity for the Srebrenica genocide," she said.
Sehovic has already displayed her temporary monument in the Bosnian towns of Sarajevo and Tuzla, in several cities in the US, including at the UN headquarters in New York, as well as in Geneva (Switzerland), Toronto (Canada), Istanbul (Turkey), Stockholm (Sweden) and The Hague (Netherlands).
It takes her and the volunteers all day to prepare the traditional Bosnian coffee and place the small filled cups, called fildzan, at the site. The number of fildzans keeps growing each year, donated by Bosnians around the world.
There is never a shortage of help either.
"I am amazed every year how much our communities in the diaspora, and everyone else who encounters 'STO TE NEMA', want to be part of it once they see what it is and that there is room for them to get involved," Sehovic said.
A whole range organisations representing the Bosnian diaspora in the US got involved in this year's effort - led by project coordinator Asja Dizdarevic, it was organised and supported by the Bosnian and Herzegovinian Club of Chicago, the Bosnian American Genocide Institute and Education Center, the Bosnian-North American Women's Association, the Bosnian Islamic Cultural Center, the Islamic Cultural Center of Greater Chicago, the Society of American Bosnians and Herzegovinians, the Bosniak Cultural Community Preporod of North America and the Association of Srebrenica Survivors.
"By uniting survivors and everyone else directly or indirectly affected by the Srebrenica genocide, 'STO TE NEMA' highlights that any genocide is a crime against humanity, and therefore a crime against all of us," Sehovic said…"
In the University of Vermont Quarterly, in an article entitled "Cups of memory", here is more information about the artist Aida Sehovic:
"There's significantly more than coffee, sometimes, in a cup of coffee. Particularly in Bosnian culture, notes Aida Sehovic, where preparing and drinking a cup has more in common with the Japanese tea ceremony than the American Starbucks stop. This summer, Sehovic, an artist and 2002 UVM alumna, used the traditional Bosnian ritual of gathering for coffee as the central vehicle for a Sarajevo art installation focused upon her homeland's tragic recent history.
Sehovic had started exploring coffee as a medium during a post-UVM year working on her master's degree at the School of Visual Arts in New York. "As a refugee, it becomes even more important," she says of coffee's place in the Bosnian social fabric. "In most other ways, whether you want to or not, you adjust to the American lifestyle. This is a part of our identity we can keep."
A July 2003 trip back to Bosnia, her family's first return, coincided with the anniversary of the 1995 Srebrenica massacre, in which some seven to ten thousand Bosnians were killed. Emotions were particularly high during the July 11-15 anniversary because bodies of the first victims recovered and identified from mass graves were now being ceremonially buried. The experience of returning to Bosnia at such a charged moment turned in Sehovic's imagination and a vision for a future work began to emerge.

OUR CONSCIOUSNESS
Between research, interviews, and developing the concept of her work, Sehovic's "STO TE NEMA?" ("Why are you not here?") was nearly a year in the making, but would be one day in the final production. She made logistical preparations in Bosnia during a six-week leave from her staff position in UVM's Registrar's Office, then on the morning of July 11, 2004, Sehovic set to work on her installation in the square in front of a Sarajevo mosque. A bed of soil, 30 meters across, depicted a map of Bosnia and Herzegovina. At the eastern edge in the area of Srebrenica, 989 cups were set out for each of the residents whose bodies had been identified and re-buried to date. Most were filled with coffee, brewed on-site. Forty-four cups held only sugar cubes representing those under age 18, too young for the ritual, who had died; a single rose represented the one female victim. In a burlap sack at the side, an additional 338 empty cups stood for the individuals to be buried that day in Srebrenica. Three tape recorders embedded in the soil ran tape loops of Sehovic reciting the names and birthdates of the dead.
For the artist, collecting the cups (fildzans in Bosnian) was an important part of both process and product. Many came from Bosnian families in the Burlington area, where Sehovic, her parents and three sisters immigrated in 1997 following previous stays in Turkey and Germany. Many came from residents of Srebrenica and neighbouring areas, some who lost family in the massacre. One woman gave her a cup that had been in her family for 40 years. Considering the participation of so many in the work, Sehovic says, "It is not my project, but our project, our consciousness."
Sehovic says her ultimate goal was to create "an experience that is moving and powerful." Her snapshots of the day include photos such as the one of a woman with a child by her side, kneeling to hear the recitation of names, tears in her eyes; a journal of visitors' reactions includes comments in 13 languages. Sehovic estimates approximately 2,000 saw the exhibit, and many more learned about it through extensive media coverage in Bosnia. "It was a very overwhelming experience," Sehovic says. "It was good for me, as an artist, because I could see that it actually worked. But it is a very sad project."

BRIDGE OF UNDERSTANDING
Professor Kathleen Schneider's 3D- design class was a pivotal moment for Sehovic as an undergraduate, expanding her view of what art could be and leading her to major in studio art. The professor remembers Sehovic as "a risk taker, so willing to experiment." A research project in Schneider's class introduced Sehovic to Colombian sculptor Doris Salcedo, whose work focusing on the tragedy of the thousands "disappeared" in her country resonated with the young Bosnian artist. Sehovic began to explore similar themes with Schneider's guidance during her undergraduate years, including her John Dewey Honors Program senior project, an installation titled "Tree of Life."
Sehovic is hoping to extend the reach of "STO TE NEMA?" with subsequent July 11 installations, the number of coffee-filled cups growing as more bodies are discovered, identified, and laid to rest. She's also working on final edits of a video shot by Gates Gooding, a UVM senior. With assistance from URECA! (a UVM undergraduate research grant), Gooding travelled to Bosnia to film and assist in Sehovic's work and create his own film about Bosnian youth.
Sehovic envisions creating two final versions of the "STO TE NEMA?" video —one for Bosnian viewers and one for Americans-and is hoping to screen them at UVM later this year. "A project like this is a way of healing for Bosnians, coming to terms with this terrible thing that happened to us," Sehovic says. "And for Americans it is building a bridge of understanding where Bosnian people are coming from, because it is very hard to talk about these things."…"

Photo: Coffee cups commemorating "missing persons" in Boston last year…

(*) Article published on the 13th of August 2017, Sunday in the POLITIS newspaper.

Φλιτζάνια του καφέ μνημονεύουν τους «αγνοούμενους» από τη Σρεμπρενίτσα: «Γιατί δεν είστε εδώ;…»

Φλιτζάνια του καφέ μνημονεύουν τους «αγνοούμενους» από τη Σρεμπρενίτσα:
«Γιατί δεν είστε εδώ;…»

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Σήμερα θέλω να μοιραστώ μαζί σας πολύ ενδιαφέροντες ειδήσεις από το Balkan Insight που έχουν γραφτεί από τον Igor Spaic για κάποια φλιτζάνια καφέ που μνημονεύουν τους «αγνοούμενους» από τη Σρεμπρενίτσα…
Η καλλιτέχνης Aida Sehovic γεννημένη στη Βοσνία έχει δημιουργήσει αυτό το έργο τέχνης για να ευαισθητοποιήσει σχετικά με τη σφαγή στη Σρεμπρενίτσα και φέτος στις 11 Ιουλίου το πραγματοποίησε αυτό στο Σικάγο…
Φέρνοντας ένα μπρίκι και φλιτζάνια του καφέ – όσα φλιτζάνια όσων και τα οστά έχουν βρεθεί – μιλά με τους ανθρώπους στο δρόμο πίνοντας καφέ…
Ο Igor Spaic λέει στις ειδήσεις για αυτό το πολύ ενδιαφέρον έργο:
«Η γεννημένη στη Βοσνία καλλιτέχνης Aida Sehovic τοποθέτησε χιλιάδες φλιτζάνια καφέ σε μια πλατεία στο Σικάγο για να τιμήσει την επέτειο της γενοκτονίας στη Σρεμπρενίτσα το 1995, δημιουργώντας ένα μοναδικό μνημείο που λέει στο κοινό πως πέθαναν τα θύματα.

Κάθε χρόνο στις 11 Ιουλίου, η Aida Sehovic και η ομάδα των εθελοντών της βάζουν καφέ σε χιλιάδες μικρά κεραμικά φλιτζάνια και τα στήνουν σε μια πλατεία σε μια πόλη κάπου στον κόσμο.
Όμως τα άτομα για τα οποία φτιάχτηκε ο καφές ποτέ δεν εμφανίζονται για να τον πιούν.
Κάποιοι από αυτούς θάβονται εκείνη τη μέρα στο μνημείο στη Σρεμπρενίτσα αφού τα οστά τους έχουν εκταφεί από μαζικούς τάφους και ταυτοποιηθεί από δικανικούς εμπειρογνώμονες.
Οι περισσότερο από αυτούς έχουν ήδη ταφεί τα προηγούμενα χρόνια – ακόμα 1000 θεωρούνται ακόμα ότι είναι αγνοούμενοι.
Το προσωρινό μνημείο της Sehovic που ονομάζεται «STO TE NEMA», ή «ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΣΤΕ ΕΔΩ» στοχεύει στην ευαισθητοποίηση για τη σφαγή χιλιάδων Βόσνιων αντρών και αγοριών από τη Σρεμπρενίτσα πριν από 22 χρόνια, την οποία τα διεθνή δικαστήρια έχουν αποφανθεί ότι είναι πράξη γενοκτονίας. Συνολικά 8,372 θύματα έχουν μέχρι στιγμής κατονομαστεί.
Φέτος ο καφές διοργανώθηκε την Τρίτη 11 Ιουλίου στην πλατεία Daley Plaza στο Σικάγο.
«Σκόπιμα δεν έχουμε στο χώρο πινακίδες, σημαίες ή πανό για το μνημείο, έτσι ώστε οι περαστικοί αρχικά δεν έχουν καμία ιδέα τί κάνουμε και γιατί» είπε η Sehovic στο BIRN.
«Η εξάλειψη κάθε είδους συμβόλων που μπορεί να μας διαχωρίζει επιτρέπει στους ανθρώπους να προσεγγίσουν απλά και να υποβάλουν ερωτήσεις», είπε.
Η κατανάλωση καφέ από μικρά φλιτζάνια είναι κοινωνικό γεγονός στη Βοσνία, μια τελετουργία που φέρνει μαζί οικογένειες, γείτονες και φίλους.
Τα φλιτζάνια της Sehovic γεμάτα με το σκούρο ρόφημα έχουν στόχο την προσέλκυση των ανθρώπων έτσι ώστε να σταματήσουν και να ρωτήσουν περί τίνος πρόκειται. Τότε ενημερώνονται για τη γενοκτονία και γιατί είναι σημαντικό να θυμόμαστε και να μιλούμε για τις χιλιάδες θύματα της Σρεμπρενίτσας.
«Όταν εργάζομαι με τις κοινότητες που φιλοξενούν το μνημείο στην κάθε πόλη, και ιδιαίτερα με την ομάδα εθελοντών που είναι εκεί στο χώρο στις 11 Ιουλίου, μιλούμε πολύ για το πως να δημιουργήσουμε ένα φιλόξενο χώρο χωρίς αποκλεισμούς όπου όλοι νιώθουν ότι ανήκουν και μπορούν να είναι μέρος αυτού του μνημόσυνου άσχετα από την προσωπική τους ιστορία ή σύνδεση με τη Σρεμπρενίτσα ή τη Βοσνία», εξηγεί.
Έχοντας ζήσει στη Γερμανία και την Τουρκία ως πρόσφυγας του Βοσνιακού πολέμου του 1992-95, η Sehovic μετοίκησε στις ΗΠΑ το 1997, όπου τελείωσε της σπουδές της στις καλές τέχνες.
Είπε ότι η αρχική ιδέα για το έργο γεννήθηκε από απογοήτευση – σκέφτηκε ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτε για την υπόθεση αυτή. Ήθελε να δημιουργήσει ένα χώρο για τον εαυτό της και για άλλους για να κάνουν κάτι «άσχετα πόσο μικρή ή συμβολική θα μπορούσε να ήταν η χειρονομία».
«Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι κάτι που ξεκίνησε ως μοναδική παράσταση πριν από 12 χρόνια θα μετατρεπόταν σε ένα συμμετοχικό νομαδικό μνημείο που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, ευαισθητοποιώντας, δημιουργώντας συνείδηση, ενσυναίσθηση και αλληλεγγύη για τη γενοκτονία στη Σρεμπρενίτσα», λέει.
Η Sehovic έχει ήδη παρουσιάσει το προσωρινό της μνημείο στις πόλεις Σεράγεβο και Τούζλα στη Βοσνία, σε αρκετές πόλεις στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των κεντρικών γραφείων του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, όπως επίσης και στη Γενεύη (Ελβετία), το Τορόντο (Καναδά), την Ιστανμπούλ (Τουρκία), τη Στοκχόλμη (Σουηδία) και τη Χάγη (Ολλανδία).
Αυτή και οι εθελοντές της χρειάζονται ολόκληρη τη μέρα για να φτιάξουν τον παραδοσιακό Βοσνιακό καφέ και να τοποθετήσουν τα μικρά γεμάτα φλιτζάνια (που ονομάζονται fildzan) στο χώρο. Ο αριθμός των fildzan αυξάνεται κάθε χρόνο και αυτά δωρίζονται από Βόσνιους από όλο τον κόσμο.
Επίσης, ποτέ δεν υπάρχει έλλειψη βοήθειας.
«Εκπλήττομαι κάθε χρόνο πόσο πολύ οι κοινότητες μας στη διασπορά και όλοι όσοι συναντούν το έργο «STO TE NEMA» θέλουν να είναι μέρος του όταν δουν τι είναι και ότι υπάρχει περιθώριο και για αυτούς να συμμετέχουν» λέει η Sehovic.
Στη φετινή προσπάθεια συμμετείχε μια ολόκληρη σειρά από οργανώσεις που αντιπροσωπεύουν τη Βοσνιακή διασπορά στις ΗΠΑ – κάτω από την καθοδήγηση του συντονιστή του έργου Asja Dizdarevic, οργανώθηκε και στηρίχθηκε από τη Λέσχη Βοσνίας Ερζεγοβίνης Σικάγου, το Βοσνιακό Αμερικανικό Ινστιτούτο Γενοκτονίας και Εκπαιδευτικό Κέντρο, την Οργάνωση Βοσνίων-Βορειοαμερικανών Γυναικών, το Βοσνιακό Ισλαμικό Πολιτιστικό Κέντρο, το Ισλαμικό Πολιτιστικό Κέντρο του Ευρύτερου Σικάγο, τον Σύλλογο Αμερικανών Βοσνίων και Ερζεγοβινιανών, τη Βοσνιακή Πολιτιστική Κοινότητα της Βορείου Αμερικής και το Σύνδεσμο των Επιζώντων της Σρεμπρενίτσας.
«Φέρνοντας μαζί τους επιζώντες και όλους τους άλλους που άμεσα ή έμμεσα επηρεάστηκαν από τη γενοκτονία της Σρεμπρενίτσας, το έργο «STO TE NEMA» υπογραμμίζει ότι κάθε γενοκτονία αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και άρα είναι έγκλημα εναντίων όλων μας» είπε η Sehovic…»
Στο περιοδικό «University of Vermont Quarterly» του Πανεπιστημίου του Vermont, σε ένα άρθρο με τίτλο «Φλιτζάνια Μνήμης» παρατίθενται περισσότερες πληροφορίες για την καλλιτέχνη Aida Sehovic:
«Κάποτε υπάρχουν πολύ περισσότερα πράγματα από καφέ σε ένα φλιτζάνι καφέ. Ιδιαίτερα στη Βοσνιακή κουλτούρα, σημειώνει η Aida Sehovic, όπου η προετοιμασία και η κατανάλωση ενός φλιτζανιού καφέ έχει περισσότερα κοινά με την Ιαπωνική τελετουργία του τσαγιού παρά με μια στάση σε ένα Αμερικανικό Starbucks. Αυτό το καλοκαίρι, η Sehovic, μια καλλιτέχνης και απόφοιτος του 2002 από το UVM, χρησιμοποίησε την παραδοσιακή Βοσνιακή τελετουργία της σύναξης για καφέ ως το κεντρικό όχημα για μια εγκατάσταση τέχνης του Σεράγεβο για να επικεντρωθεί στην τραγική πρόσφατη ιστορία της πατρίδας της.
Η Sehovic είχε αρχίσει να εξερευνά τον καφέ ως μέσο κατά τη διάρκεια ενός έτους μετά το UVM όταν εργαζόταν για το μεταπτυχιακό της στο School of Visual Arts στη Νέα Υόρκη. «Ως πρόσφυγας, γίνεται ακόμα πιο σημαντικός», λέει για τη θέση του καφέ στο Βοσνιακό κοινωνικό ιστό. «Με τους περισσότερους άλλους τρόπους, είτε το θέλετε είτε όχι, προσαρμόζεστε στον αμερικανικό τρόπο ζωής. Αυτό είναι ένα μέρος της ταυτότητας μας που μπορούμε να διατηρήσουμε.»
Ένα ταξίδι το 2003 πίσω στη Βοσνία, την πρώτη επιστροφή της οικογένειας της, συνέπεσε με την επέτειο της σφαγής του 1995 στη Σρεμπρενίτσα, στην οποία 7-10 χιλιάδες Βόσνιοι είχαν σκοτωθεί. Τα συναισθήματα ήταν ιδιαίτερα έντονα στη διάρκεια της επετείου της 11-15 Ιουλίου επειδή τα σώματα των πρώτων θυμάτων ανακτήθηκαν και ταυτοποιήθηκαν από μαζικούς τάφους και τώρα θάβονται με τελετές. Η εμπειρία της επιστροφής στη Βοσνία σε μια τόσο φορτισμένη στιγμή κέντρισε τη φαντασία της Sehovic και άρχισε να αναδύεται ένα όραμα για ένα μελλοντικό έργο.

Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΜΑΣ
Μεταξύ έρευνας, συνεντεύξεων και της ανάπτυξης της γενικής ιδέας της δουλειάς της, το έργο της Sehovic «STO TE NEMA?» («Γιατί δεν είστε εδώ;») ετοιμαζόταν για σχεδόν ένα χρόνο, αλλά η τελική παραγωγή διαρκεί μια μέρα. Έκανε τις λογιστικές προετοιμασίες στη Βοσνία στη διάρκεια άδειας έξι βδομάδων από τη θέση της στο UVM's Registrar's Office και τότε το πρωί της 11ης Ιουλίου 2004, η Sehovic ξεκίνησε τη δουλειά στην εγκατάσταση της στο Σεράγεβο στην πλατεία μπροστά από ένα τζαμί. Ένα υπόστρωμα με χώμα, μήκους 30 μέτρων, απεικόνιζε το χάρτη της Βοσνίας και της Ερζεγοβίνης. Στην ανατολική άκρη στην περιοχή της Σρεμπρενίτσας, τοποθετήθηκαν 989 φλιτζάνια για τον κάθε ένα πολίτη του οποίου το σώμα είχε ταυτοποιηθεί και ξαναταφεί μέχρι σήμερα. Τα περισσότερα είχαν γεμιστεί με καφέ που φτιάχτηκε εκεί. Σαράντα τέσσερα φλιτζάνια είχαν μόνο κύβους ζάχαρης αντιπροσωπεύοντας εκείνους που ήταν κάτω των 18 χρονών και είχαν πεθάνει και ήταν πολύ νεαροί για την τελετουργία. Ένα μοναδικό τριαντάφυλλο αντιπροσώπευε το μόνο θύμα που ήταν γυναίκα. Σε ένα σάκο από λινάτσα στην άκρη, υπήρχαν ακόμα 338 άδεια φλιτζάνια που αντιπροσώπευαν αυτούς που θα θάβονταν εκείνη τη μέρα στη Σρεμπρένιτσα. Τρία μαγνητόφωνα ενσωματωμένα στο έδαφος έπαιζαν συνεχώς τη φωνή της Sehovic να απαγγέλει τα ονόματα και τις ημερομηνίες γέννησης των νεκρών.
Για την καλλιτέχνη το μάζεμα των φλιτζανιών (fildzan στα Βοσνιακά) ήταν ένα σημαντικό κομμάτι τόσο της διαδικασίας όσο και του τελικού αποτελέσματος. Πολλά φλιτζάνια ήρθαν από Βοσνιακές οικογένειες στην περιοχή του Burlington, όπου μετοίκησε η Sehovic με τους γονείς και τις τρεις αδελφές της το 1997 μετά από προηγούμενες παραμονές στην Τουρκία και τη Γερμανία. Πολλά ήρθαν από κατοίκους της Σρεμπρενίσα και των γειτονικών περιοχών, κάποιων που έχασαν οικογένεια στην σφαγή. Μια γυναίκα της έδωσε ένα φλιτζάνι που ήταν στην οικογένεια της για 40 χρόνια. Λαμβάνοντας υπόψη τη συμμετοχή τόσων στο έργο της, η Sehovic λέει, «Δεν είναι δικό μου έργο, αλλά δικό μας, η συνείδηση μας.»
Η Sehovic λέει ότι ο απώτερος της στόχος ήταν να δημιουργήσει «μια εμπειρία που κινείται και είναι δυνατή.» Οι φωτογραφίες της από εκείνη τη μέρα συμπεριλαμβάνουν φωτογραφίες όπως αυτή μιας γυναίκας με ένα παιδί δίπλα της, να γονατά για να ακούσει την απαγγελία των ονομάτων, με δάκρυα στα μάτια της, ένα ημερολόγιο με τις αντιδράσεις των επισκεπτών που συμπεριλαμβάνει σχόλια σε 13 γλώσσες. Η Sehovic υπολογίζει ότι 2000 άτομα είδαν το έργο και πολύ περισσότερα έμαθαν για αυτό μέσα από εκτεταμένη κάλυψη στα μέσα μαζικής ενημέρωσης στη Βοσνία. «Ήταν μια πολύ συντριπτική εμπειρία» λέει η Sehovic. «Ήταν πολύ καλό για μένα, ως καλλιτέχνη, διότι μπορούσαν να δω ότι πραγματικά λειτουργούσε. Όμως είναι ένα πολύ θλιβερό έργο.»

ΓΕΦΥΡΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ
Η τάξη για τρισδιάστατο σχεδιασμό της καθηγήτριας Kathleen Schneider ήταν μια κεντρική στιγμή για τη Sehovic ως φοιτήτρια, διευρύνοντας την άποψη της για το τι θα μπορούσε να είναι η τέχνη και οδηγώντας την να σπουδάσει τέχνη του στούντιο. Η καθηγήτρια θυμάται τη Sehovic ως «άτομο που έπαιρνε ρίσκα, τόσο πρόθυμη να πειραματιστεί». Ένα ερευνητικό έργο στην τάξη της Schneider σύστησε τη Sehovic στην Κολομβιανή γλύπτρια Doris Salcedo, της οποίας το έργο επικεντρώνεται στην τραγωδία των χιλιάδων «εξαφανισμένων» στη χώρα της και αυτό αντήχησε στην νεαρή Βόσνια καλλιτέχνη. Η Sehovic ξεκίνησε να διερευνά παρόμοια θέματα με την καθοδήγηση της Schneider στη διάρκεια του πτυχίου της, συμπεριλαμβάνοντας μια εγκατάσταση με τίτλο «Δέντρο της Ζωής» στο ανώτερο πρόγραμμα John Dewey Honors Program.
Η Sehovic ελπίζει να επεκτείνει την εμβέλεια του έργου «STO TE NEMA?» με επόμενες εγκαταστάσεις στις 11 Ιουλίου, με τον αριθμό των φλιτζανιών γεμάτων με καφέ να αυξάνεται καθώς περισσότερα σώματα ανευρίσκονται, ταυτοποιούνται και θάβονται. Εργάζεται επίσης σε τελικές επεξεργασίες ενός βίντεο που τραβήχτηκε από τον Gates Gooding, τελειόφοιτο του UVM. Με τη βοήθεια του URECA! (προπτυχιακή υποτροφία του UVM για έρευνα), ο Gooding ταξίδεψε στη Βοσνία για να κινηματογραφήσει και να βοηθήσει τη Sehovic στο έργο της και να δημιουργήσει τη δική του ταινία για τη Βοσνιακή νεολαία.
Η Sehovic οραματίζεται να δημιουργήσει δύο τελικές εκδοχές του βίντεο «STO TE NEMA?» - μια για Βόσνιους θεατές και μια για Αμερικανούς – και ελπίζει να τις προβάλει στο UVM αργότερα φέτος. «Ένα έργο όπως αυτό είναι τρόπος επούλωσης για τους Βόσνιους, να συμβιβαστούν με αυτό το τρομερό πράγμα που μας έχει συμβεί» λέει η Sehovic. «Και για τους Αμερικανούς είναι το κτίσιμο μιας γέφυρας κατανόησης για το μέρος από όπου έρχονται οι Βόσνιοι, διότι είναι πολύ δύσκολο να μιλάς για αυτά τα πράγματα.»…»

Photo: Τα φλιτζάνια μνημονεύουν τους αγνοούμενους στη Βοστώνη πέρσι…

(*) Article published on the 13th of August 2017, Sunday in the POLITIS newspaper.

Monday, August 21, 2017

Stories of Varosha, St. Hilarion and Myrtou from my readers…

Stories of Varosha, St. Hilarion and Myrtou from my readers…

Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518

One of my readers calls me and shares some information about possible burial sites…
I ask him to write to me in detail what he knows and here is the e-mail he has sent to me:
"I am 57 years old. I am actually from inside the walled city of Nicosia but for the last 8-9 years I live in Geunyeli… I am very interested in history… I investigate and try to go deep… Since I am well informed about issues, all the news come to me… Now I would like to tell you three things…
1. You know the closed Varosha… Varosha was closed down and would never open again. You know why? Because there are many Greek Cypriots buried there… A lot was said and a lot was written about this. But no one knows exactly where… It was said that under the football field there were people buried. Maybe… But I want to share with you something that I saw with my own eyes. Those who know Varosha would know what I would describe… There is a place next to the beach where our Cypriot soldiers are watching out over the UNFICYP soldiers. It is going towards the Golden Sands Hotel, on the road going towards "Ordu Evi" ("Military House"), after you pass the soldiers of Turkey… Right across where our Turkish Cypriot soldiers' military post is where the UNFICYP soldiers are staying at an apartment. To the right of the apartment where the UNFICYP soldiers are stationed, there is a half-finished apartment and a house. The cellar of this half construction and house is full of human bones. As you dig, more human bones come out… And especially that half constructed apartment has two storeys of basement and no one has ever dared to the bottom storey of the basement. But I had gone down in both buildings and have seen those bones with my own eyes. Those bones did not look like animal bones… There were ribs and also chin bones… These must be investigated and disclosed… When I saw those bones, I spoke with some people there… And they had told me that "the wells inside Varosha were full of pieces of bones…" If that is true, the Cyprus Missing Persons' Committee should enter Varosha and make a thorough investigation there…
2. The other thing is you know the St. Hilarion Castle and Pentadaktylos. These are on top of the mountain, isolated places with scarce human activity. There are allegations that some Greek Cypriots were kept as prisoners there and then executed… Those who alleged these things were known by many who heard it. What I heard that those who had been executed had been thrown inside the wells of the area. A map of these wells can be acquired and the CMP can also do investigations in these wells… If this is true then a lot of remains can be recovered. In both places, there are military units that had been there for a long time. Thorough investigations must be done at the edges of the hills around St. Hilarion and Pentadaktylos and each well must be checked. There is even a rumour that under the Pentadaktylos, there is a mass grave. That place too, will never be opened for development… So no one will find out… The soldiers who had served there are still alive, they too should come out and speak up…
3. The last thing I want to tell you is about the lawyer of Makarios, the famous guy Pavlides, his house… Now it is used as a museum. This mansion is in Myrtou… From what I have heard, all around this mansion, there are various burial sites and that a lot of people had been buried there… And you know why this mansion is a military place? I believe so that the "missing" buried there would not be disclosed… No one can take a step there… I have heard that a lot of Greek Cypriots were buried there… Under the trees, in the passages, in the tunnels, in the wells… It needs a thorough investigation… When I am saying these things, my aim is not to hurt anyone, to scratch any wounds or to blame anyone… These are things I have been hearing and I had to share with you so they can be thoroughly investigated…
We must come out and speak of what we know of the past so that we will not live through the same pain in the future…
If what I have written is true and if investigations come to concrete results, then we must give back the remains to the relatives of "missing persons" who are waiting for this… It is a shame not to do that because the relatives of "missing" are waiting for all those years…"
I thank this reader for having the sensitivity to tell us what he saw and also what he heard… I have published what he has told me in Turkish on my pages in the YENIDUZEN newspaper and now I am publishing them in Greek in the POLITIS newspaper so that everyone is informed and if they know anything else about the things my reader is mentioning, they can share with me and with the Cyprus Missing Persons' Committee, if they choose to do so… I urge the Turkish Cypriot and Greek Cypriot officials of the Cyprus Missing Persons' Committee to do thorough investigations about the information given by this reader, if they have not done already… Recently a Turkish Cypriot official from the CMP has asked me to send him my article from 6 years ago since the Greek Cypriot officials of CMP had asked for some investigation about it and I did find and send him what I had written in March 2011… Six years ago, again about Varosha and again about a place near Golden Sands, one of my readers had told me something and I had shared this with the CMP, as well as in YENIDUZEN on my pages called "Cyprus: The Untold Stories…"
On 25.3.2011 I had written this story in POLITIS as well under the title "Stories from Varosha and Tochni..."
I share part of this story so that people can come out and share more information if they know anything more… So six years ago, in POLITIS I had written the following:
"I go to Famagusta to meet a Turkish Cypriot witness who had been a soldier during the war in 1974... We sit in his shop speaking about what he knows about Varosha...
`There was a burial site of about 13 persons` he says... `These were mostly women and children. It was next to the Golden Sands Hotel... A Turkish Cypriot, as far as I remember, had killed them all...`
I would publish this in the newspaper YENIDUZEN, where I have a daily page on `missing persons` and `untold stories` so another reader would call to contribute with more information about this case:
`What you wrote the other day about the group of 13 persons killed near the Golden Sands Hotel is true` he says. `Those who had been killed there were mostly women and children, there was only one man amongst them I think. As you go from Famagusta towards Dherinia, I think you have to turn left from the third street. They are buried in the yard of the first house you will see... I believe those who had been killed here were around seven or nine women and the rest were children and a man... But the one who had killed them was not alone... There had been rumours that this place had been an orphanage but I am not sure if it is true...`…"
I thank all my readers who continue to share stories… You can call me with or without your name at my CYTA number 99 966518 if you have something to share…
Only by sharing what we know of the past, can we travel towards a better future…

14.7.2017

Photo: Golden Sands Hotel, Varosha…


NOTE ABOUT CORRECTION/CLARIFICATION

In connection to my article that was based on Ulus Irkad's article called "How did they divide us and how did they divide our country?" published on these pages on the 30th of July 2017, a relative of M. mentioned in the article contacted me saying that his relative had nothing to do with the killing of a Turkish Cypriot and that his relative `was another victim of the psychological war unleashed by TMT.` He said:
"He was not afraid of them or their rising power over the masses. On March 7, 1964, he was brutally murdered and his dead body was paraded in the streets of Mouttalos and Ktima. He was made an example, much like all the other innocent Turkish Cypriots you mention in your article that seemed to defy the TMT power. They did the worst they could for him and then tried to put the blame on him. I appreciate it that you specifically explained that this part of the article was only "claims" by others ("Υπήρχαν επίσης ισχυρισμοί"); this shows a quality of character by my standards. But yet, since this is not true, I believe it could have not be mentioned. These FALSE allegations only keep the people apart and do not allow for a sincere reunification of people and country…. It hurts to see the propaganda of the people that brutally slaughtered him, keep circulating decades after he has been put to rest…`
I have spoken with Ulus Irkad and also with some others from Paphos area. One of my readers also has said that M. had nothing to do with killing or shooting at a Turkish Cypriot but that the blame of shooting was put on M. of a Turkish Cypriot who had been shot accidentally by a friend of this Turkish Cypriot and that there were a lot of provocations those days as the article gives details about. That this incident of the wounded Turkish Cypriot by his friend was used for claiming that M. had shot a Turkish Cypriot in order to create a provocation and kill M.
I hereby correct this article and apologize to the relative of M. and thank him for giving us the chance to clarify and correct the facts.

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 20th of August, 2017 – Sunday.

Ιστορίες από τους αναγνώστες μου για το Βαρώσι, τον Άγιο Ιλαρίωνα και τη Μύρτου…

Ιστορίες από τους αναγνώστες μου για το Βαρώσι, τον Άγιο Ιλαρίωνα και τη Μύρτου…

Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518

Ένας από τους αναγνώστες μου μου τηλεφωνεί και μοιράζεται μαζί μου κάποιες πληροφορίες για πιθανούς τόπους ταφής…
Του ζητώ να μου γράψει με λεπτομέρειες αυτά που ξέρει και αυτό είναι το email που μου έχει στείλει:
«Είμαι 57 χρονών. Κατ' ακρίβεια είμαι από την εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας αλλά για τα τελευταία 8-9 χρόνια ζω στο Κιόνελι… Με ενδιαφέρει πολύ η ιστορία… Ερευνώ και προσπαθώ να πάω σε βάθος… Εφόσον είμαι καλά ενημερωμένος για διάφορα θέματα, όλες οι ειδήσεις έρχονται σε μένα… Τώρα θα ήθελα να σου πω τρία πράγματα…
1. Ξέρεις το περίκλειστο Βαρώσι… Το Βαρώσι έχει αποκλειστεί και ποτέ δεν θα ανοίξει ξανά. Ξέρεις γιατί; Διότι υπάρχουν πολλοί Ελληνοκύπριοι θαμμένοι εκεί… Πολλά λέχθηκαν και πολλά γράφτηκαν για αυτό το θέμα. Όμως κανένας δεν ξέρει ακριβώς που… Είχε λεχθεί ότι κάτω από το γήπεδο του ποδοσφαίρου υπάρχουν άνθρωποι θαμμένοι… Ίσως… Όμως θέλω να μοιραστώ μαζί σου κάτι που είδα με τα ίδια μου τα μάτια… Εκείνοι που ξέρουν το Βαρώσι θα ξέρουν αυτό που θα περιγράψω… Υπάρχει ένα μέρος δίπλα από την παραλία όπου οι Κύπριοι στρατιώτες μας κρατούν σκοπιά πάνω από τους στρατιώτες της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Είναι προς το ξενοδοχείο Golden Sands, στο δρόμο που πάει προς το «Ordu Evi» («Σπίτι του Στρατού») αφού περάσεις τους στρατιώτες της Τουρκίας… Ακριβώς απέναντι από εκεί που είναι το φυλάκιο των Τουρκοκύπριων στρατιωτών μας, μένουν εκεί οι στρατιώτες της ΟΥΝΦΙΚΥΠ σε ένα διαμέρισμα. Δεξιά από το διαμέρισμα όπου είναι τοποθετημένοι οι στρατιώτες της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, υπάρχει ένα μισοτελειωμένο κτίριο με διαμερίσματα και ένα σπίτι. Το υπόγειο αυτής της ημι-κατασκευής και το σπίτι είναι γεμάτο με ανθρώπινα οστά. Καθώς σκάβεις εμφανίζονται περισσότερα ανθρώπινα οστά… Και ιδιαίτερα εκείνη η ημι-κατασκευασμένη οικοδομή έχει δύο υπόγεια και κανένας δεν τόλμησε να πάει στο κατώτερο επίπεδο του υπογείου. Όμως εγώ είχα πάει κάτω και στα δύο κτίρια και είχα δει εκείνα τα οστά με τα ίδια μου τα μάτια. Εκείνα τα οστά δεν φαίνονταν να ήταν οστά ζώου… Υπήρχαν πλευρές και επίσης οστά πηγουνιού… Πρέπει να ερευνηθούν και να αποκαλυφθούν… Όταν είδα εκείνα τα οστά, μίλησα με κάποιους ανθρώπους εκεί… Και μου είχαν πει ότι «τα πηγάδια μέσα στο Βαρώσι είναι γεμάτα με κομμάτια από οστά…» Αν αυτό είναι αλήθεια, η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων πρέπει να μπει μέσα στο Βαρώσι και να κάνει εκεί διεξοδική έρευνα…
2. Το άλλο θέμα είναι όπως γνωρίζεις το κάστρο του Αγίου Ιλαρίωνα και ο Πενταδάκτυλος. Αυτές οι περιοχές είναι στην κορυφή του βουνού, απομονωμένες με σχεδόν καθόλου ανθρώπινη δραστηριότητα. Υπάρχουν ισχυρισμοί ότι κάποιοι Ελληνοκύπριοι κρατούνταν αιχμάλωτοι εκεί και μετά εκτελέστηκαν… Εκείνοι που ισχυρίζονται αυτά τα πράγματα ήταν γνωστοί σε πολλούς που το είχαν ακούσει. Αυτό που άκουσα είναι ότι αυτοί που είχαν εκτελεστεί είχαν ριχθεί μέσα στα πηγάδια της περιοχής. Μπορεί να εξασφαλιστεί ένας χάρτης των πηγαδιών και η ΔΕΑ μπορεί επίσης να ερευνήσει και αυτά τα πηγάδια… Αν αυτό είναι αλήθεια τότε πολλά οστά μπορούν να ανακτηθούν. Και στα δύο μέρη, υπάρχουν στρατιωτικές μονάδες που ήταν εκεί για πολύ καιρό. Θα πρέπει να γίνουν διεξοδικές έρευνες στις άκρες των λόφων γύρω από τον Άγιο Ιλαρίωνα και τον Πενταδάκτυλο και πρέπει να ελεγχθεί το κάθε πηγάδι. Υπάρχει ακόμα μια φήμη ότι κάτω από τον Πενταδάκτυλο, υπάρχει ένας μαζικός τάφος. Και εκείνο το μέρος ποτέ δεν θα ανοιχθεί για ανάπτυξη… Έτσι ώστε να μην το βρει κανένας… Οι στρατιώτες που υπηρέτησαν εκεί είναι ακόμα ζωντανοί, και εκείνοι πρέπει να έρθουν και να μιλήσουν…
3. Το τελευταίο πράγμα που θέλω να σου πω είναι για τον δικηγόρο του Μακάριου, τον διάσημο άντρα Παυλίδη, για το σπίτι του… Τώρα χρησιμοποιείται ως μουσείο… Το αρχοντικό αυτό βρίσκεται στη Μύρτου… Από αυτά που έχω ακούσει, γύρω από το αρχοντικό υπάρχουν διάφοροι τόποι ταφής και ότι πολλοί άνθρωποι είχαν θαφτεί εκεί… Και ξέρεις γιατί αυτό το αρχοντικό είναι στρατιωτική περιοχή; Πιστεύω έτσι ώστε οι «αγνοούμενοι» που είναι θαμμένοι εκεί να μην ανευρεθούν… Κανένας δεν μπορεί να κάνει βήμα εκεί… Έχω ακούσει ότι πολλοί Ελληνοκύπριοι είχαν θαφτεί εκεί… Κάτω από τα δέντρα, στα περάσματα, στα τουνέλια, στα πηγάδια… Χρειάζεται να γίνει ενδελεχής έρευνα… Όταν λέω αυτά τα πράγματα, ο στόχος μου δεν είναι να πληγώσω κανένα, να ξύσω πληγές ή να κατηγορήσω κανένα… Αυτά είναι πράγματα που ακούω και έπρεπε να τα μοιραστώ μαζί σου έτσι ώστε να διερευνηθούν διεξοδικά…
Πρέπει να βγούμε και να μιλήσουμε για αυτά που ξέρουμε για το παρελθόν έτσι ώστε να μην ζήσουμε ξανά τον ίδιο πόνο στο μέλλον…
Αν αυτά που έχω γράψει είναι αλήθεια και αν οι έρευνες έρθουν σε συγκεκριμένα αποτελέσματα, τότε πρέπει να επιστρέψουμε πίσω τα οστά στους συγγενείς των «αγνοουμένων», που αυτό περιμένουν… Είναι κρίμα να μην το κάνουμε αυτό διότι οι συγγενείς των «αγνοουμένων» περιμένουν όλα αυτά τα χρόνια…»
Ευχαριστώ αυτόν τον αναγνώστη μου που είχε την ευαισθησία να μας πει αυτά που είδε και επίσης αυτά που άκουσε… Έχω δημοσιεύσει αυτά που μου έχει πει στα τουρκικά στις σελίδες μου στην εφημερίδα YENIDUZEN και τώρα τα δημοσιεύω στα ελληνικά στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ έτσι ώστε όλοι να ενημερωθούν και αν γνωρίζουν κάτι άλλο για τα πράγματα που αναφέρει ο αναγνώστης μου, μπορούν να τα μοιραστούν μαζί μου και με την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, αν το επιλέξουν… Προτρέπω τους Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων να κάνουν διεξοδικές έρευνες για τις πληροφορίες που έδωσε ο αναγνώστης αυτός, αν δεν το έχουν ήδη κάνει… Πρόσφατα ένας Τουρκοκύπριος λειτουργός της ΔΕΑ μου είχε ζητήσει να του στείλω το άρθρο μου από έξι χρόνια πριν, εφόσον οι Ελληνοκύπριοι λειτουργοί της ΔΕΑ είχαν ζητήσει για κάποια έρευνα για αυτό και είχα βρει και του έστειλα αυτά που είχα γράψει τον Μάρτιο του 2011… Πριν από έξι χρόνια ένας αναγνώστης μου μου είχε πει κάτι πάλι για το Βαρώσι και πάλι για ένα μέρος κοντά στο ξενοδοχείο Golden Sands και το είχα μοιραστεί αυτό με τη ΔΕΑ όπως επίσης και στην εφημερίδα YENIDUZEN στις σελίδες μου με τίτλο «Κύπρος: Οι Ανείπωτες Ιστορίες…»
Στις 25.3.2011 είχα γράψει την ιστορία αυτή στον ΠΟΛΙΤΗ σε άρθρο με τίτλο «Ιστορίες από το Βαρώσι και την Τόχνη…»
Μοιράζομαι μαζί σας μέρος της ιστορίας αυτής, έτσι ώστε κάποιοι άνθρωποι να μπορέσουν να βγουν και να μοιραστούν περισσότερες πληροφορίες αν γνωρίζουν κάτι περισσότερο… Έτσι, πριν από έξι χρόνια είχα γράψει τα ακόλουθα στον ΠΟΛΙΤΗ:
«Πάω στην Αμμόχωστο για να συναντήσω ένα Τουρκοκύπριο μάρτυρα που ήταν στρατιώτης κατά τη διάρκεια του πολέμου το 1974… Καθόμαστε στο κατάστημα του και μιλούμε για αυτά που ξέρει για το Βαρώσι…
«Υπήρχε ένας τόπος ταφής 13 περίπου ατόμων» λέει… «Αυτά τα άτομα ήταν κυρίως γυναίκες και παιδιά. Ήταν δίπλα από το ξενοδοχείο Golden Sands… Ένας Τουρκοκύπριος, εξ' όσων θυμούμαι, τους σκότωσε όλους…»
Το δημοσίευσα αυτό στην εφημερίδα YENIDUZEN όπου έχω κάθε μέρα στήλη για τους «αγνοούμενους» και τις «ανείπωτες ιστορίες» και έτσι ένας άλλος αναγνώστης μου τηλεφωνά για να προσφέρει περισσότερες πληροφορίες για την υπόθεση αυτή:
«Αυτά που έγραψες πρόσφατα για την ομάδα των 13 ατόμων που σκοτώθηκαν κοντά στο ξενοδοχείο Golden Sands είναι αλήθεια» λέει. «Αυτοί που σκοτώθηκαν εκεί ήταν κυρίως γυναίκες και παιδιά, νομίζω υπήρχε μόνο ένας άντρας ανάμεσα τους. Καθώς πηγαίνεις από την Αμμόχωστο προς τη Δερύνεια, νομίζω πρέπει να στρίψεις αριστερά από τον τρίτο δρόμο. Είναι θαμμένοι στην αυτή του πρώτου σπιτιού που θα δεις… Νομίζω ότι αυτοί που σκοτώθηκαν εδώ ήταν περίπου 7 ή 9 γυναίκες και τα υπόλοιπα παιδιά και ένας άντρας… Όμως αυτός που τους σκότωσε δεν ήταν μόνος του.. Υπήρχαν φήμες ότι το μέρος αυτό ήταν ορφανοτροφείο αλλά δεν είμαι σίγουρος αν αυτό είναι αλήθεια…»...»
Ευχαριστώ όλους τους αναγνώστες μου που συνεχίζουν να μοιράζονται ιστορίες… Μπορείτε να μου τηλεφωνήσετε επώνυμα ή ανώνυμα στον αριθμό μου της CYTA 99 966518 αν έχετε κάτι για να μοιραστείτε…
Μόνο με το να μοιραζόμαστε αυτά που ξέρουμε για το παρελθόν, μπορούμε να ταξιδέψουμε προς ένα καλύτερο μέλλον…


Photo: Το ξενοδοχείο Golden Sands στο Βαρώσι…


ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΔΙΟΡΘΩΣΗ / ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ

Αναφορικά με το άρθρο μου που ήταν βασισμένο στο άρθρο του Ulus Irkad «Πως μας χώρισαν και πως διαίρεσαν τη χώρα μας;» που δημοσιεύθηκε σε αυτές τις σελίδες στις 30 Ιουλίου 2017, ένας συγγενής του Μ. που αναφέρεται στο άρθρο ήρθε σε επαφή μαζί μου και μου είπε ότι ο συγγενής του δεν είχε καμία σχέση με τη δολοφονία Τουρκοκυπρίου και ότι ο συγγενής του ήταν «ακόμα ένα θύμα του ψυχολογικού πολέμου που εξαπέλυσε η ΤΜΤ». Είπε:
«Δεν τους φοβόταν ούτε και την αυξανόμενη δύναμη τους επί των μαζών. Στις 7 Μαρτίου 1964 δολοφονήθηκε άγρια και το νεκρό του σώμα το περίφεραν στους δρόμους στο Μούτταλο και το Κτήμα. Τον έκαναν παράδειγμα, όπως και όλους τους άλλους αθώους Τουρκοκύπριους που αναφέρεις στο άρθρο σου που αψηφούσαν τη δύναμη της ΤΜΤ. Έκαναν το χειρότερο που θα μπορούσαν να του κάνουν και μετά προσπάθησαν να του ρίξουν το φταίξιμο. Εκτιμώ το γεγονός ότι εξήγησες συγκεκριμένα ότι το κομμάτι αυτό του άρθρου ήταν μόνο «ισχυρισμοί» από άλλους – αυτό δείχνει μια ποιότητα χαρακτήρα σύμφωνα με τα δικά μου πρότυπα. Όμως και πάλι, εφόσον αυτό δεν είναι αλήθεια, πιστεύω ότι θα μπορούσε να μην είχε αναφερθεί. Αυτοί οι ΨΕΥΔΕΙΣ ισχυρισμοί απλά κρατούν τους ανθρώπους χωριστά και δεν επιτρέπουν την ειλικρινή επανένωση των ανθρώπων και της χώρας… Πονάει να βλέπεις την προπαγάνδα των ανθρώπων που τον έσφαξαν βίαια, να συνεχίζει να κυκλοφορεί δεκαετίες μετά το θάνατο του…»
Έχω μιλήσει με τον Ulus Irkad και επίσης με κάποιους άλλους από την περιοχή Πάφου. Ένας από τους αναγνώστες μου επίσης είχε πει ότι ο Μ. δεν είχε καμία ανάμειξη με δολοφονίες ή πυροβολισμούς έναντι ενός Τουρκοκυπρίου, αλλά το φταίξιμο του πυροβολισμού ενός Τουρκοκυπρίου ρίχθηκε στον Μ., ενώ αυτός είχε πυροβοληθεί κατά λάθος από ένα φίλο του και ότι υπήρχαν πολλές προκλήσεις εκείνες τις μέρες όπως αναφέρει με λεπτομέρειες το άρθρο. Το γεγονός του τραυματισμένου Τουρκοκυπρίου από φίλο του χρησιμοποιήθηκε ως ισχυρισμός ότι ο Μ. είχε πυροβολήσει τον Τουρκοκύπριο έτσι ώστε να δημιουργηθεί πρόκληση και να σκοτώσουν το Μ.
Διορθώνω το άρθρο και απολογούμαι στο συγγενή του Μ. και τον ευχαριστώ που μας έδωσε την ευκαιρία να διευκρινίσουμε και να διορθώσουμε τα γεγονότα.

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 20th of August, 2017 – Sunday.