Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Στη Λευκωσία, η οικογένεια του John Μεταξά είχε κτίσει δύο σπίτια στην περιοχή Koshkluchiftlik στη Λευκωσία για να εγκατασταθούν οι δύο αδελφές του όταν θα παντρεύονταν. Το σπίτι ήταν στην οδό Ειρήνης που αργότερα ονομάστηκε οδός Mehmet Ali Gormush. Στο τέλος του δρόμου ήταν ο φούρνος/αρτοποιείο του Κουρτουμπέλλη… Ο Κουρτουμπέλλης είχε πεθάνει και η γυναίκα του Ευρυδίκη δούλευε το αρτοποιείο με τους εργάτες της. Προς το τέλος του Δεκέμβρη το 1963, κάποιοι Τουρκοκύπριοι με όπλα επιτέθηκαν στο αρτοποιείο και σκότωσαν τη μητέρα της κυρίας Ευρυδίκης και τους δύο εργάτες της. Απέναντι από το αρτοποιείο ήταν ένα άλλο σπίτι όπου ζούσε ο Huseyin Mehmet Djohn, ο διάσημος «DJOHN COFFEE» των Τουρκοκυπρίων μαζί με τη γυναίκα του Ελένη. Η Ελένη είδε τους δολοφόνους στο αρτοποιείο έτσι αργότερα την πήραν από το σπίτι της και ακόμα είναι «αγνοούμενη»… Είχα γράψει την ιστορία του αρτοποιείου και είχα πάρει συνέντευξη από την Κρήτη, κόρη του Κουρτουμπέλλη… Και είχα επίσης γράψει τη θλιβερή ιστορία της Ελένης Suzan που είναι ακόμα «αγνοούμενη» μετά την τραγωδία του αρτοποιείου…
Στην ομάδα «Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΤΟΥ ΧΤΕΣ - YESTERYEARS OF NICOSIA» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο John Μεταξάς έγραψε για το σπίτι της οικογένειας του στην οδό Ειρήνης στην περιοχή Koshkluchiftlik στη Λευκωσία… Μετά από χρόνια η οδός Ειρήνης έγινε οδός Mehmet Ali Gormush…
«Το μέρος και ο δρόμος που ζούσαμε πριν τις διακοινοτικές συγκρούσεις στο τέλος του Δεκέμβρη του 1963. Ο πατέρας μου, η μητέρα μου και εγώ βοηθήσαμε να σκάψουμε το μισό των θεμελίων αυτού του δίπατου σπιτιού που κτίστηκε για τις δύο μου αδελφές ως η προίκα τους. Το άλλο μισό σκάφτηκε από τον εργολάβο. Χάσαμε το σπίτι και όλη την περιουσία στη διάρκεια των φασαριών του 1963. Ολόκληρη η οικογένεια, οκτώ άτομα, ζούσαμε στο πίσω μέρος του οικοπέδου σε ένα κτίσμα σαν γκαράζ χωρίς εσωτερική υδραυλική εγκατάσταση ή νερό αλλά ήμασταν ευτυχισμένοι με τα λίγα που είχαμε. Τόσοι πολλοί άλλοι ήταν πολύ πιο φτωχοί από εμάς. Κάποιοι από εκείνους τους ζητιάνους πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και ζητούσαν ένα κομμάτι ψωμί για να επιβιώσουν. Κάποιοι είχαν και οικογένεια να φροντίσουν. Η μητέρα μου πάντοτε μας έλεγε να μην κοιτάζουμε από την άλλη όταν βλέπουμε ζητιάνο, αλλά να τους κοντέψουμε με ένα κομμάτι ψωμί, λίγες ελιές και ένα κομμάτι τυρί αν είχαμε. Πάντοτε μου άρεσε να ακούω το ζητιάνο να μου λέει την ευχή του («Να έχεις την ευχή μου παιδί μου»). Τη δεκαετία του '50 είδα ολόκληρες οικογένειες τόσο φτωχές, να ζουν σε αντίσκηνα σε ανοικτό χώρο κοντά στο δημοτικό μας σχολείο. Το επάγγελμα του πατέρα ήταν η επικάλυψη της εσωτερικής επιφάνειας χάλκινων δοχείων και τηγανιών με ένα ζεστό ασημένιο κράμα. Είδα ακόμα και μια οικογένεια δύο ατόμων να ζουν σε σπηλιές στον βραχώδη λόφο της Αγλαντζιάς που είναι πάνω από την Ακαδημία Δασκάλων. Αυτές οι τελευταίες σκηνές μου έκτισαν το χαρακτήρα μου να είμαι πάντοτε ευγνώμων και ευχαριστημένος με ότι έχω!
Τα πρώτα χρόνια στο δημοτικό σχολείο μας δίδαξαν πως να έχουμε συμπόνοια για τους άλλους που ήταν λιγότερο τυχεροί από τον κάθε ένα από εμάς. Πόσο ευγνώμων είμαι σε εκείνους τους δασκάλους γεμάτους φροντίδα που είχα στο Δημοτικού του Αγίου Ανδρέα τη δεκαετία του ΄50!»
Ο John Μεταξάς μου περιγράφει τις αναμνήσεις του από αυτή την περίοδο:
«Η οικογένεια μου ζούσε στη Λευκωσία, λίγους δρόμους στα δυτικά του παλιού εργοστασίου τσιγάρων Διανέλλου, δυο δρόμους πριν να φτάσεις στον ποταμό στα αριστερά.
Sevgul, αυτή είναι μια φωτογραφία με εμάς τα τέσσερα αγόρια σε ένα χωράφι δίπλα από το σπίτι μας. Μπορείς να δεις το δικό μας χωράφι πίσω μας. Ο Chris είναι στα δεξιά. Στα αριστερά είναι ο Ντίνος. Εγώ κρατώ τον αδελφό μου Τάσσο. Ζούσαμε σε ένα μικρό δωμάτιο σαν γκαράζ στα δεξιά της φωτογραφίας. Τα δύο διαμερίσματα κτίστηκαν για τις δύο μου αδελφές όταν θα παντρεύονταν και ήταν ενοικιασμένα σε δύο οικογένειες Βρεττανών για να πληρώνουμε την υποθήκη. Ποτέ δεν είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε εκεί.
Υπήρχε ένα Ελληνικό αρτοποιείο σχεδόν δίπλα από το σπίτι μας. Χάσαμε το σπίτι και τα πάντα στο τέλος του 1963. Η οικογένεια μου κρατήθηκαν όμηροι για μερικές μέρες. Ήταν 7 ανάμεσα σε 26 Έλληνες που ανταλλάχθηκαν. Τρεις από τους φίλους μας στο αρτοποιείο έχασαν τη ζωή τους.
Η Ευρυδίκη Κουρτουμπελίδου είδε τη μητέρα της και δύο από τους εργάτες της (ανδρόγυνο) πεθαμένους μπροστά στα μάτια της μέσα στο αρτοποιείο. Ήταν δύο σπίτια συνδυασμένα, αρτοποιείο και οικία, όπου η Κρήτη έκανε τη δεξίωση μετά το γάμο της με ένα επιδιορθωτή ραδιοφώνων και ηλεκτρονικών. Υπέροχη οικογένεια… Όταν η Ευρυδίκη ήρθε στο σπίτι μας είπε στη μητέρα μου, «Ειρήνη μου, σκότωσαν τη μητέρα μου και τους δύο μου εργάτες και θα μας σκοτώσουν και εμάς». Καθώς έτρεχε για να διαφύγει είπε ότι άκουσε μια φωνή να της λέει «Τρέξε στο σπίτι του Μεταξά». Ο Θεός πρέπει να είχε τους αγγέλους Του να τους προσέχουν όλους.
Έτσι, ξέρεις την Κρήτη, την καλή μου παιδική φίλη εφόσον της πήρες συνέντευξη για τις δολοφονίες στο αρτοποιείο του Κουρτουμπέλλη το 1963. Ήταν δύο χρόνια μεγαλύτερη από μένα στο δημοτικό σχολείο. Μετά την απελευθέρωση της οικογένειας μου, ήταν πιο κοντά με τη δική μας οικογένεια αφού ήταν τόσο ευγνώμονες που η μητέρα της διέφυγε στο σπίτι μας στη διάρκεια των δολοφονιών στο αρτοποιείο και σώθηκε ως από θαύμα… Την πυροβόλησαν στο ισχίο και η μητέρα μου προσπαθούσε να επιδέσει τις πληγές της. Η Κρήτη είχε μια μικρή αδελφή που λεγόταν Κάτια και ένα αδελφό που λεγόταν Άκης. Ήταν ένα χρόνο πιο μεγάλη μου στο Δημοτικό. Αργότερα, το 1960, ήμασταν συγκάτοικοι στο οικοτροφείο του American Academy. Και οι τρεις μας περπατούσαμε μαζί στο Δημοτικό του Αγίου Ανδρέα. Τόσο υπέροχες αναμνήσεις που θα γέμιζαν βιβλία ολόκληρα!
Μου είπαν ότι ο ένοπλος Τούρκος αρχηγός της ομάδας που τους οδήγησε σε ένα Τουρκικό σπίτι κοντά στο εργοστάσιο τσιγάρων Διανέλλου, τους πήρε για να τους προστατεύσουν από άλλες ομάδες βίαιων αγωνιστών. Είδα πολλές μάχες γύρω από το εργοστάσιο τσιγάρων στις ειδήσεις στην αμερικανική τηλεόραση αφού το Δεκέμβρη του 1963 ήμουν ήδη στις ΗΠΑ για σπουδές. Δεν υπολόγιζα ότι θα ξαναέβλεπα την οικογένεια μου μετά που διάβασα για τις δολοφονίες στο αρτοποιείο. Ήξερα μόνο ένα αρτοποιείο του οποίου ιδιοκτήτρια ήταν μια χήρα, η κυρία Ευρυδίκη Κουρτουμπελίδου.
Έγραψες για αυτό… Η κυρία Ευρυδίκη Κουρτουμπελίδου βρήκε καταφύγιο στο σπίτι μας. Ήταν η μία από εκείνους τους 26 που ελευθερώθηκαν. Η μητέρα της και οι δύο εργάτες της (ανδρόγυνο) έχασαν τη ζωή τους. Ένας από τους μικρότερους αδελφούς μου ήταν στο αρτοποιείο 10 λεπτά πριν τις δολοφονίες.
Δεν έχουμε κακά αισθήματα. Απλά είμαστε τόσο ευγνώμονες στο Θεό που έστειλε τους «αγγέλους» του όπως τους αποκαλεί ο πατέρας μου, μια άλλη ομάδα ένοπλων Τούρκων που τους έπιασαν για να τους «προστατεύσουν» όπως είπαν από άλλες ακραίες Τουρκοκυπριακές ομάδες. Πάντοτε θα τους σκεφτόμαστε ως «Άγγελους του Θεού»!
Ήξερες τον κύριο Fikret Ali Riza που εργαζόταν στην τράπεζα Ottoman Bank; Αυτός και η οικογένεια τους ζούσαν δίπλα μας. ΚΑΛΟΙ, ΠΟΛΥΤΙΜΟΙ γείτονες για πολλά χρόνια. Η γυναίκα του ήταν έμμεσα υπεύθυνη που σώθηκε η οικογένεια μου από την πρώτη ομάδα δολοφόνων.
Είναι θαύμα που σήμερα είμαι ζωντανός. Αν ήμουν εκεί όταν τους έπιασαν μπορεί να μην ήμουν εδώ να πω τα καλά νέα ότι ο Θεός είναι ένας Καλός Θεός!
Η στενή μου οικογένεια θα έμενε στην Κύπρο αν έπαιρναν πίσω το σπίτι τους μετά τα θλιβερά γεγονότα του 1963, αλλά αυτό ποτέ δεν έγινε. Ο πατέρας μου προσευχόταν στο Θεό και του ζητούσε αν δεν έπαιρναν το σπίτι τους πίσω μέσα σε 3 χρόνια, ότι αυτό θα ήταν σημάδι ότι η θέληση Του ήταν να φέρει την οικογένεια στην Αμερική έτσι ώστε τα παιδιά να έχουν καλύτερη ζωή. Πέρασαν δύσκολα…
Το 1966 ο πατέρας μου αφυπηρέτησε από το Κυβερνητικό Τυπογραφείο μετά από 30 χρόνια και πήγε στο Λονδίνο όπου σπούδαζε η αδελφή μου για να γίνει νοσοκόμα στο King Edward Memorial Hospital. Περίμενε εκεί αρκετούς μήνες μέχρι ένα έτος πριν να πάρει βίζα για τις ΗΠΑ και να έρθει στο Σικάγο το Νοέμβριο του 1967 για να εργαστεί ως τυπογράφος σε εταιρεία. Εκείνο τον καιρό, ήταν δύσκολο να βρεις τυπογράφους παλαιού τύπου στην Αμερική. Έτσι είναι που πήρε τη δουλειά μετά την έγκριση του Τμήματος Εργασίας των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον. Ήταν μακρύς αγώνας για αυτόν διότι η μητέρα μου δεν είχε σχεδόν καθόλου εισόδημα για την υπόλοιπη οικογένεια που ήταν ακόμα στην Κύπρο. Πήγαινε και καθάριζε τα σπίτια ανθρώπων…
Το Σεπτέμβριο του 1968 ο πατέρας μου και εγώ βοηθήσαμε ένα αδελφό και μια αδελφή να έρθουν στην Αμερική. Το Νοέμβριο του 1968 οι τέσσερεις μας συναντηθήκαμε στο Cookeville, TN, όπου φοιτούσα σε μεταπτυχιακό σχολείο, για το Thanksgiving dinner στο σπίτι ενός φίλου. Ήμουν έκπληκτος όταν είδα τον αδελφό μου μετά από πέντε χρόνια. Ήταν σχεδόν δύο μέτρα ψηλός. Την τελευταία φορά που τον είδα στην Κύπρο ήταν 11 χρονών, ο Chris, ο αδελφός μου που ήταν στο αρτοποιείο το τέλος του Δεκέμβρη 1963, 10 λεπτά πριν την επίθεση κάποιων ένοπλων Τουρκοκυπρίων εκεί…
Περάσαμε ένα υπέροχο σαββατοκύριακο μαζί. Και τότε αρχίσαμε να μιλούμε για το πως θα φέρουμε την υπόλοιπη οικογένεια εδώ…»
Ευχαριστώ τον John Μεταξά που μοιράστηκε την ιστορία του μαζί μας… Είναι μια εντυπωσιακή ιστορία για το πως μια οικογένεια έχασε τα σπίτια που έκτισε το 1963, πως η οικογένεια διασκορπίστηκε σε όλο τον κόσμο και πως ήταν τόσο δύσκολο να έρθουν ξανά μαζί και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή… Και να μην χάσουν την αγάπη και την φροντίδα και τη συμπόνια και να μην θρέφουν το μίσος αλλά να θρέφουν ειρήνη και κατανόηση… Ευχαριστώ τον John Μεταξά που επικοινώνησε μαζί μου, που μου διηγήθηκε την ιστορία του και την υποδειγματική του στάση… Ας αποτελέσει παράδειγμα για όλους τους Κυπρίους…
Photos:
Τα τέσσερα αγόρια στην αυλή των σπιτιών που κτίστηκαν για τις αδελφές
Η οικογένεια Μεταξά στο σπίτι τους που έχασαν το 1963, στην οδό Ειρήνης στη Λευκωσία
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 1st of December 2019, Sunday. Similar series of articles were published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on the 16th and 17th of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-1-14629yy.htm
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-2-14633yy.htm
No comments:
Post a Comment