Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος μας δείχνει πως πρέπει να βλέπουμε το παρελθόν μας και πως να το χειριστούμε… Γράφει στη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης του για τις Γούφες – ένα μικρό, μικτό χωριό δίπλα από το Λευκόνοικο… Προσπαθώ να μεταφράσω αυτά που γράφει στα τουρκικά και το δημοσιεύω στις σελίδες μου με τίτλο «Κύπρος: Οι Ανείπωτες Ιστορίες» στην εφημερίδα Yeniduzen, έτσι ώστε και οι Τουρκοκύπριοι να μάθουν ότι επίσης υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι στην ελληνοκυπριακή κοινότητα… Θέλω επίσης να μοιραστώ αυτά που γράφει έτσι ώστε και η ελληνοκυπριακή κοινότητα να μάθει ότι υπάρχει ένα τόσο υπέροχο άτομο…
Ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος ζει στην Αθήνα και είναι δραστήριος στις δικοινοτικές επαφές Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων που ζουν στο εξωτερικό, στην Αθήνα και την Ιστανμπούλ… Μαζί με τον Kivanch Diren που ηγείται του συνδέσμου Τουρκοκυπρίων που ζουν στην Ιστανμπούλ, έχουν πραγματοποιήσει πολλές δραστηριότητες εκφράζοντας την επιθυμία για ειρήνη και συμφιλίωση στην Κύπρο…
Ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος έχασε δύο συγγενείς του από τις Γούφες – έγιναν «αγνοούμενοι» το 1974 και τα οστά τους βρέθηκαν αργότερα έξω από τις Γούφες και επιστράφηκαν πέρσι στην οικογένεια για ταφή…
Έτσι το Πάσχα, ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος θυμήθηκε πως ήταν στο παρελθόν, στις Γούφες και σε άλλα μικτά χωριά και έγραψε:
«Το Πάσχα στα μικτά χωριά της Κύπρου.
Όσοι έζησαν σε μικτά χωριά της Κύπρου πριν το 1974, έχουν να θυμούνται καλές στιγμές από την συμβίωση με τους σύνοικους Τουρκοκύπριους.
Ο πατέρας μου έζησε κι μεγάλωσε στο μικτό χωριό Γούφες της επαρχίας Αμμοχώστου, πολύ κοντά στο Λευκόνοικο. Από την παιδική του ηλικία ήταν μαζί με παιδιά της τουρκοκυπριακής κοινότητας και έμαθε άπταιστα την τουρκική γλώσσα με το κυπριακό της ιδίωμα. Στα χωράφια συνεργαζόταν με Τουρκοκύπριους και το κοπάδι του πάντοτε το είχε μαζί με το φίλο του Mustafa Mulla.
Το Πάσχα ο πατέρας μου πήγαινε στην εκκλησία και ακολουθούσε το εορταστικό πρόγραμμα των χριστιανών του χωριού, ο δε Μουσταφά πρόσεχε τα κοπάδια. Το αντίθετο γινόταν στο Ραμαζάνι των Μουσουλμάνων (Μπαϊράμι – οι θρησκευτικές εκδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων).
Ο αλληλοσεβασμός μεταξύ τους για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις ήταν δεδομένος και οι δυο απολάμβαναν τα εδέσματα και τη σούβλα και το Πάσχα και το Ραμαζάνι (Μπαϊράμι – οι θρησκευτικές εκδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων).
Οι μουσουλμάνες γυναίκες του χωριού βοηθούσαν τις χριστιανές συγχωριανές τους στην προετοιμασία του σπιτιού, στο ζύμωμα των κουλουριών και στην παρασκευή των φλαούνων. Οι χριστιανές κερνούσαν φλαούνες και κουλούρια τους Τουρκοκύπριους, οι οποίοι εύχονταν «Καλό Πάσχα»
Τα σχολεία (ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά) ακολουθούσαν το πρόγραμμα των θρησκευτικών εορτών των κοινοτήτων τους. Θυμάμαι λοιπόν την χαρά μου όταν επισκεπτόμουν τον παππού και τη γιαγιά στις Γούφες στις διακοπές του Πάσχα και έβλεπα τα παιδιά να πηγαίνουν στο τουρκοκυπριακό σχολείο, ενώ εγώ απολάμβανα τις διακοπές μου.
Αυτά νοστάλγησα και εγώ πέρυσι και κάλεσα στο Πασχαλινό τραπέζι, στο σπίτι της μάνας μου στη Λευκωσία, την οικογένεια του φίλου μου Τουρκοκύπριου Mustafa Murat. Ήρθε μαζί με την γυναίκα του Ismet, το γιό του Ali, τη νύφη του, την κόρη του και τα εγγονάκια του Ismet και Bairam. Περάσαμε με τις οικογένειές μας και τα εγγόνια μας πολύ ωραία και πήραμε και τις ευχές του παπά της γειτονιάς. Η οικογενειακή αυτή γιορτή την ημέρα του Πάσχα αποτελεί για μένα το καλύτερο μνημόσυνο που θα μπορούσα να κάνω για τον πατέρα μου.
Οι θρησκευτικές γιορτές είναι μέρες χαράς, συμφιλίωσης και συναδέλφωσης μεταξύ των ανθρώπων και αυτό το πνεύμα κυριαρχούσε στα μικτά χωριά τις μέρες του Πάσχα και του Ραμαζανιού (Μπαϊραμιού – οι θρησκευτικές εκδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων).
Η αγάπη και ο αλληλοσεβασμός μεταξύ των ανθρώπων είναι κάτι που οικοδομείται αμφίπλευρα. Μόνο έτσι μπορούμε να αποκτήσουμε κουλτούρα ειρήνης, αλληλοκατανόησης, συνύπαρξης και συνεργασίας.
Μπορούμε να το πετύχουμε αν προσπαθήσουμε.
Εύχομαι να μπορέσουμε να ζήσουμε ανάλογες στιγμές σε μια επανενωμένη κοινή πατρίδα.»
Πρόσφατα ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος έκανε κάτι που δείχνει πως μπορούμε να αντιμετωπίζουμε το παρελθόν, πως μπορούμε να διατηρούμε την ανθρωπιά μας και πως μπορούμε να δείξουμε στην άλλη κοινότητα ότι καταλαβαίνουμε και μοιραζόμαστε τον πόνο τους… Μαζί με το φίλο του Mehmet Terzi από τις Γούφες και ένα άλλο συγχωριανό, ένα Ελληνοκύπριο φίλο του, ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος πήγε στο νεκροταφείο στις Γούφες για να βάλει λουλούδια στον τάφο του Kemal Mehmet Emin που ήταν «αγνοούμενος» από το 1964… Ένας από τους Ελληνοκύπριους αναγνώστες μου, μη θέλοντας να αναμειχθεί με την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ή τις αρχές μου τηλεφώνησε και μου ζήτησε να πάω στο Παραλίμνι για να μου δείξει το πηγάδι όπου κάποιοι Τουρκοκύπριοι «αγνοούμενοι» από το 1964 είχαν σκοτωθεί και θαφτεί. Η αγαπητή μου φίλη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά θα μας βοηθούσε να επικοινωνήσουμε αφού δεν μιλά καθόλου αγγλικά και έτσι πήγαμε μαζί με τη Χριστίνα στο Παραλίμνι για να τον συναντήσουμε και να μας δείξει το πηγάδι… Σεβαστήκαμε την επιθυμία του να μείνει ανώνυμος… Μας είπε την ιστορία ότι ήταν νεαρό παιδί και τους είχε δει από την κορυφή ενός δέντρου, να φέρνουν κάποιους Τουρκοκύπριους και να τους εκτελούν και να τους θάβουν σε εκείνο το πηγάδι… Τον ευχαριστούμε και αφού έφυγε, τηλεφωνούμε στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και τους δείχνουμε το πηγάδι που μας είχε μόλις δείξει ο αναγνώστης μας… Η ΔΕΑ άρχισε τις εκσκαφές εκεί και βρήκαν τα οστά τριών Τουρκοκυπρίων μέσα στο πηγάδι… Ταυτοποιήθηκαν και επιστράφηκαν στις οικογένειες τους για ταφή. Πήγα στην κηδεία του Kemal Mehmet Emin από τις Γούφες μαζί με τη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά και ο γιος του «αγνοούμενου» Kemal Mehmet Emin ευχαρίστησε εμένα και τη Χριστίνα και τον αναγνώστη μας που βοήθησε σε αυτό το ανθρωπιστικό έργο εντελώς εθελοντικά…
Ο Kemal Mehmet Emin και ο πεθερός του Ahmet Karaca είχαν απαχθεί από τον χώρο εργασίας τους στη NAAFI στην Αμμόχωστο, από κάποιους Ελληνοκύπριους παραστρατιωτικούς και «εξαφανίστηκαν» - για να βρεθούν στα πηγάδια όπως αυτό που είχαμε δείξει…
Ο Δρ. Λοΐζος Λοΐζος γράφει στη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης του για την επίσκεψη του στον τάφο του Kemal Mehmet Emin…. Γράφει:
«Μνημόσυνο για τα αθώα θύματα των Γουφών
Οι Γούφες πριν την εισβολή του 1974 ήταν ένα μικρό μεικτό χωριό στην περιφέρεια του Λευκονοίκου. Η ειρηνική και παραγωγική συνύπαρξη και συμβίωση Χριστιανών και Μουσουλμάνων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ήταν αδιατάραχτη μέχρι το 1964.
Στις διακοινοτικές συγκρούσεις του Δεκεμβρίου του 1963 και του πρώτου τριμήνου του 1964, οι Γούφες έμεναν ανενόχλητες να συνεχίζουν τον ειρηνικό τους δρόμο.
Το Μάιο του 1964 μετά τη δολοφονία των Ελλήνων αξιωματικών Πούλιου και Καποτά και του Ελληνοκύπριου Κωνσταντινίδη, συνελήφθηκαν στην Αμμόχωστο ένας αρκετά μεγάλος αριθμός Τουρκοκυπρίων και στη συνέχεια δολοφονήθηκαν από παραστρατιωτικούς ως αντίποινα.
Μεταξύ των αθώων θυμάτων ήταν και δυο εργάτες , κάτοικοι των Γουφών, ο Kemal Emin Demyroz και ο πεθερός του Karatzas. Έκτοτε το δηλητήριο της αντεκδίκησης εμφιλοχώρησε μεταξύ των ανθρώπων της κοινότητας. Το 1966 δολοφονήθηκε έξω από το χωριό, ο Κυριάκος Σολωμού. Οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι του χωριού, λόγω του φόβου που κυριάρχησε εγκατέλειψαν προοδευτικά το χωριό και εγκαταστάθηκαν στις ελληνοκυπριακές κοινότητες της περιοχής Λευκονοίκου.
Το 1974 παρέμενε μόνο μια οργανική οικογένεια Ελληνοκυπρίων, αυτή του θείου μου Μιχάλη και οι απόμαχοι παππούδες μου. Μετά τη μαζική δολοφονία άμαχων Τουρκοκυπρίων στα χωριά της Μεσαορίας Σανταλάρη, Αλόα και Μάραθα, μεταξύ των οποίων υπήρχαν και πρώην κάτοικοι των Γουφών, άνδρες της Τ.Μ.Τ. δολοφόνησαν ως αντίποινα το θείο μου Μιχάλη 52 ετών και τον 16χρόνο εξάδελφο μου Λοΐζο, στις 22 Αυγούστου.
Κανένα από τα θύματα αυτά, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, δεν συμμετείχε στις διακοινοτικές συγκρούσεις. Κανένας δεν γνώριζε τη χρήση των όπλων, κανένας δεν συμμετείχε σε βιαιότητες μεταξύ των κοινοτήτων. Ήταν όλοι άνθρωποι του μόχθου και της βιοπάλης. Ήταν άνθρωποι που υπηρετούσαν τη συνεργασία, την ειρηνική και παραγωγική συνύπαρξη. Υπήρξαν όμως αθώα θύματα μιας ανώμαλης κατάστασης που άλλοι υποδαύλισαν, άλλοι εξέθρεψαν και άλλοι της προσέδωσαν ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Αυτά τα αθώα θύματα αισθάνομαι την ανάγκη να τιμήσω σήμερα στο σύνολο τους με την ανάρτησή μου και να τους προσδώσω τον χαρακτηρισμό του μάρτυρα της Κυπριακής υπόθεσης.
Είχα στο παρελθόν συναντήσει το γιο του Kemal Emin Demyroz, Hasan στο Λευκόνοικο και του εξέφρασα τη λύπη μου για ότι συνέβη στην οικογένειά του και ο ίδιος μου εξέφρασε τη δική του για ότι συνέβη στη δική μας οικογένεια. Μετά την ανεύρεση των οστών του Kemal και τον ενταφιασμό του στις Γούφες επισκέφθηκα τον τάφο του στο κοιμητήριο των Γουφών μαζί με το φίλο μου Mehmet Terzi και τον συγχωριανό μου Χριστάκη Ταπεινό και κατέθεσα λουλούδια στη μνήμη του. Αυτή μου την πράξη συμπληρώνω σήμερα με την ανάρτησή μου , στη μνήμη όλων των θυμάτων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Αναλογιστείτε το μέγεθος του προβλήματος που δημιουργήθηκε στις δυο κοινότητες της Κύπρου, αν σε ένα τόσο μικρό χωριό των διακοσίων συνολικά κατοίκων, είχαμε τόσα αθώα θύματα σε δέκα χρόνια, χωρίς να υπάρξει αντιπαράθεση ή σύγκρουση στο ίδιο το χωριό.
Είναι καιρός οι δυο κοινότητες να υπερβούν αγκυλώσεις, φόβους και προκαταλήψεις, να συναισθανθούν την ανάγκη της αμοιβαίας συγνώμης και να προχωρήσουν μαζί στην οικοδόμηση της κοινής πατρίδας.
Το τζαμί και η εκκλησία μπορεί να συνυπάρξουν, όπως εξακολουθούν να συνυπάρχουν και σήμερα στις Γούφες. Οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι μπορούν να συνεργαστούν και να συμβιώσουν, όπως έζησαν οι γονείς και οι παππούδες μας. Όλοι μαζί μπορούμε να απολαύσουμε τα αγαθά και τις χαρές της ζωής. Ο διαχωρισμός και τα συρματοπλέγματα δεν μας αξίζουν.
Η Κύπρος είναι πολύ μικρή για να παραμείνει χωρισμένη και πολύ μεγάλη για να μας χωρέσει όλους.»
Photo: Το τζαμί και η εκκλησία δίπλα-δίπλα στςι Γούφες…
(*) Article published in POLITIS newspaper on the 4th of June 2017, Sunday.
(**) Link to the article published in Turkish in YENİDÜZEN newspaper on the 28th of April 2017 on the same subject on my page called "Cyprus: The Untold Stories":
http://www.yeniduzen.com/kufezin-masum-kurbanlarini-aniyoruz-10594yy.htm
and on the 24th of April 2017:
http://www.yeniduzen.com/gecmiste-kibrista-karma-koylerde-paska-kutlamalari-10576yy.htm
No comments:
Post a Comment