Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Οδηγούμε μέσα από το χωριό Τζιάος για να πάμε στα περίχωρα και σταματούμε σε ένα λόφο ακριβώς έξω από το χωριό, κοντά σε μια μάντρα που βλέπει προς τη στρατιωτική περιοχή… Ο δρόμος οδηγεί στον Κορνόκηπο (Gornech όπως το αποκαλούν οι Τουρκοκύπριοι)… Είμαστε εδώ το πρωί της Τετάρτης 25 Μαΐου 2016…
Εδώ στα αριστερά του δρόμου υπήρχε ένας μαζικός τάφος Ελληνοκύπριων στρατιωτών που σκοτώθηκαν το 1974, δίπλα από τη μάντρα… Είχα γράψει για αυτό τον τόπο ταφής πριν από χρόνια και είχα δώσει πληροφορίες για αυτό στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και μετά από χρόνια είχα έρθει εδώ όταν γίνονταν οι εκταφές στο μαζικό τάφο…
Τώρα καθόμαστε εδώ μαζί με ένα αναγνώστη μου που μου είχε μιλήσει για ένα πιθανό τόπο ταφής μέσα στο στρατόπεδο…
Δεν μπορούμε να βγάλουμε φωτογραφίες, αλλά τουλάχιστον μπορούμε να δείξουμε στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και ο αναγνώστης μου, ο μάρτυρας μας, να μοιραστεί μαζί μας αυτά που γνωρίζει για την περιοχή αυτή…
«Οι Ελληνοκύπριοι επιτέθηκαν στο χωριό Τζιάος και κατέλαβαν το μισό χωριό… Κάποιοι Ελληνοκύπριοι που είχαν καταλάβει τον Κορνόκηπο νόμισαν ότι οι Ελληνοκύπριοι κατέλαβαν ολόκληρο το Τζιάος… Έτσι ένας Ελληνοκύπριος πάνω σε μοτοσυκλέτα ξεκίνησε να πάει από τον Κορνόκηπο στο Τζιάος και αιχμαλωτίστηκε από τους Τουρκοκύπριους στο Τζιάος… Τον έβαλαν σε ένα μέρος μαζί με τέσσερεις Ελληνοκύπριους στρατιώτες που είχαν πιάσει πιο πριν…
Αργότερα έφεραν αυτούς τους πέντε εδώ, όπου τώρα βρίσκεται το στρατόπεδο… Ήταν ένα μέρος όπου γίνονταν οι εορτασμοί των εθνικών γιορτών… Και τους εκτέλεσαν εκεί… Άκουσα ότι τους έθαψαν εκεί, εκεί που βρίσκονται οι αποθήκες…»
Είχα γράψει την ιστορία με πολλές λεπτομέρειες πριν από χρόνια…
Με κάποιο τρόπο το μέρος αυτό δεν είναι στον κατάλογο των σημείων όπου θα γίνουν εκσκαφές – γι αυτό διευθέτησα έτσι ώστε ο αναγνώστης μου να μας συναντήσει και να μας δείξει και να μας τα πει αυτοπροσώπως… Μαζί μας είναι ο Ξενοφών Καλλής, ο Βοηθός του Ελληνοκύπριου Μέλους της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και ο Okan Oktay, ο Συντονιστής των Εκταφών της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων…
Ο μάρτυρας μας ξέρει ότι ήταν πέντε αυτοί που είχαν εκτελεστεί ακριβώς απέναντι στο δρόμο από το σημείο όπου στεκόμαστε…
Πιο κάτω από εκεί από όπου στεκόμαστε βρέθηκε ένας μαζικός τάφος οκτώ ατόμων…
Άραγε είναι η ίδια ομάδα; Και είχαν θαφτεί όχι στην στρατιωτική περιοχή, αλλά σε πολιτική περιοχή δίπλα από τη μάντρα εκεί όπου στεκόμαστε;
Ή μπορεί να τους πήραν εκεί από εδώ;
Κατ' ακρίβεια θα είναι αρκετά εύκολο να το βρούμε – αν αυτός με τη μοτοσυκλέτα που είχε εξαφανιστεί πηγαίνοντας από τον Κορνόκηπο στο Τζιάος, είναι στην ομάδα των οκτώ Ελληνοκυπρίων των οποίων τα οστά είχαν βρεθεί το 2010, τότε το πιθανότερο είναι ότι δεν υπάρχει μαζικός τάφος στην στρατιωτική περιοχή – τουλάχιστον εξ όσων γνωρίζει ο αναγνώστης μας… Αν όχι, τότε το μέρος που μας δείχνει ο αναγνώστης μας μπορεί να τοποθετηθεί στον κατάλογο των σημείων για εκσκαφή...
Φεύγουμε από την περιοχή για να πάμε να δούμε την περιοχή με τις παπουτσοσυκιές στο Τζιάος…
Κατ' ακρίβεια το Τζιάος είναι διάσημο για τα παπουτσόσυκα του, όμως αυτό είναι ένα από τα πιο εκπληκτικά πράγματα που έχω συναντήσει διότι δεν είδα ποτέ πουθενά στην Κύπρο ένα τέτοιο λαβύρινθο με παπουτσοσυκιές… Δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψω το μέρος αυτό – γεμάτο παπουτσοσυκιές που βλαστούν μόνες τους…
Βρίσκεται λίγο προς την άκρη του χωριού και ο Καλλής μας οδηγεί και ακολουθώ περνώντας μέσα από βλάστηση με παπουτσοσυκιές, λίγο άβολα αφού μπορεί να μας τσιμπήσουν τα αγκάθια τους…
Όταν ο αναγνώστης μου έπαιζε σε αυτό τον λαβύρινθο με παπουτσοσυκιές, οι ενήλικες τον προειδοποιούσαν να μην πηγαίνει κοντά στα πηγάδια «αφού υπάρχουν κάποιοι νεκροί θαμμένοι εκεί…»
Έτσι πάμε και ο Καλλής αρχίζει να βρίσκει πολύ αρχαία πηγάδια μέσα στην περιοχή με τις παπουτσοσυκιές…
Περπατούμε και ο Καλλής βρίσκει ένα συγκεκριμένο πηγάδι όπου υπάρχουν κάποιοι δέντρα βλαστημένα γύρω και μια συκιά μεγαλώνει μέσα από το πηγάδι…
Βγάζουμε φωτογραφίες…
Στις άκριες του πηγαδιού αυτού υπάρχουν δύο χωράφια με χώμα – προφανώς χρησιμοποιείται για φυτείες… Όμως το πηγάδι έχει γκρεμιστεί…
Το πρώτο ερώτημα είναι γιατί να γκρεμίσεις ένα πηγάδι αν μέσα υπάρχει νερό;
Στην περιοχή αυτή, ένας Τουρκοκύπριος «αγνοείται» από το 1974 και φυσικά υπάρχουν επίσης Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι» από το Τζιάος… Μπορεί άραγε να είναι ένα πηγάδι όπου είχαν θάψει κάποιους «αγνοούμενους»;
Πριν από μερικούς μήνες ένας άλλος αναγνώστης μου είχε στείλει μια σημείωση και μου έλεγε ότι υπήρχε ένα πηγάδι στο Τζιάος, στην περιοχή αυτή όπου είχαν θαφτεί κάποιοι «αγνοούμενοι»…
Πρέπει να κάνουμε περισσότερες έρευνες για τα πηγάδια στην περιοχή με τις παπουτσοσυκιές στο Τζιάος, και να δούμε αν μπορούμε να μάθουμε κάτι περισσότερο…
Φεύγουμε για να πάμε στη Μόρα και να συναντήσουμε ένα άλλο μάρτυρα που θα μας δείξει το δρόμο που οδηγεί στην Αφάνεια από την Τύμπου και τη ρωγμή στο δρόμο όπου ένας εργάτης βρήκε κάποια οστά ενώ κατασκεύαζε το δρόμο αυτό…
Στην επιστροφή προς τη Λευκωσία, ζητώ από τον Okan Oktay να πάρει το δρόμο από την Τύμπου προς τη Μια Μηλιά… Αυτός το κάνει και πάμε σε εκείνο το δρόμο…
Ποτέ πριν δεν είχαμε οδηγήσει σε αυτό τον δρόμο – ένας από τους αναγνώστες μου μου είχε πει για ένα πιθανό τόπο ταφής στο δρόμο αυτό, αλλά πάντοτε πίστευα ότι αυτή ήταν στρατιωτική περιοχή… Προφανώς δεν είναι στρατιωτική περιοχή – είναι απλά ένας δρόμος που οδηγεί στη Μια Μηλιά που δεν χρησιμοποιείται από πολλούς…
Οδηγούμε στον έρημο δρόμο, το δρόμο που πήγαινε από τη Λευκωσία στην Αμμόχωστο.. Είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση, ο άσφαλτος είναι διαλυμένος και από κάτω μπορείς να δεις τις πέτρες που είχαν βάλει ενώ κατασκεύαζαν το δρόμο αυτό….
Υπάρχουν λίγες μάντρες εδώ και εκεί και δεν συναντούμε κανένα, εκτός από ορισμένες κατσίκες και ένα σκύλο…
Ψάχνουμε για μια μεγάλη χαρουπιά για την οποία μου είχε πει ο αναγνώστης μου… Σύμφωνα με τον αναγνώστη μου, κάτω από τη χαρουπιά είχαν θαφτεί 15 Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι»…
Βλέπουμε κάποιες χαρουπιές μόνο σε δύο σημεία αλλά δεν σταματούμε – θα βρω αυτά που μου είχε πει ο αναγνώστης μου και τι είχα γράψει και ίσως βρω και άλλους μάρτυρες ή αυτούς που ξέρουν την περιοχή αυτή και θα έρθουμε ξανά στο μέρος αυτό για να ερευνήσουμε σωστά…
Περνούμε μέσα από τη Μια Μηλιά και επιστρέφουμε στη Λευκωσία…
Μια άλλη μέρα, το πρωί της Τρίτης 14 Ιουνίου 2016, πάμε πίσω στην περιοχή αυτή αφού βρήκα κάποιο που εργαζόταν εκεί όπου τη δεκαετία του '80 ονόμαζαν «Τσιφλίκι Ercan»… Αυτή τη φορά πάμε με τον Καλλή και ένα νεαρό Τουρκοκύπριο ερευνητή από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων.
Σύμφωνα με τον αναγνώστη μου που μου είχε πει για τον πιθανό τόπο ταφής κοντά στην χαρουπιά, η χαρουπιά ήταν δίπλα από το «Τσιφλίκι Ercan»…
Τι ήταν αυτό το «Τσιφλίκι»; Που ήταν;
Μετά από κάποιο χρόνο έρευνας, βρίσκω τον αδελφό ενός από τους αναγνώστες μου που εργαζόταν εκεί και συμφωνεί να έρθει και να μας δείξει τη φάρμα…
«Βλέπεις, το τσιφλίκι αυτό ανήκε σε ένα Ελληνοκύπριο» μου εξηγεί καθώς οδηγούμε στον ίδιο παλιό, φθαρμένο δρόμο που οδηγεί από την Τύμπου στη Μια Μηλιά…
«Ονομαζόταν Φάρμα Κρόνος» λέει… «Ο Ελληνοκύπριος ιδιοκτήτης της φάρμας αυτής είχε αγελάδες, μεγάλα ζώα… Το 1974 μετά από τον πόλεμο, κάποιοι Τουρκοκύπριοι πήραν τα ζώα αυτά και η φάρμα έμεινε έτσι, άδεια… Μετά αποφάσισαν να το κάνουν Τσιφλίκι Ercan όπου έβαλαν πρόβατα και εργαζόμασταν εδώ…»
Επειδή πρέπει να επιστρέψει στη δουλειά του, τον παίρνουμε στην διασταύρωση της Τύμπου και τον ευχαριστούμε και επιστρέφουμε για να εξερευνήσουμε την περιοχή…
Μαζί του είχαμε εξερευνήσει την πρώτη περιοχή όπου υπάρχουν χαρουπιές και τώρα πάμε πιο κάτω κοντά στη «Φάρμα Κρόνος» ή «Τσιφκίκι Ercan»…
Εδώ υπάρχουν περισσότερες χαρουπιές. Και μπορούμε να δούμε τη φάρμα…
Πριν από πέντε χρόνια ένας από τους αναγνώστες μου – ο λόγος για τον οποίο βρισκόμαστε τώρα εδώ – μου είχε πει τα ακόλουθα:
«Εκεί που βρίσκεται το αεροδρόμιο Ercan, είχαν θαφτεί κάποιοι «αγνοούμενοι». Το μέρος αυτό ήταν κάτω από τις χαρουπιές απέναντι από το Τσιφλίκι Ercan… Κάποιοι «αγνοούμενοι» είχαν θαφτεί κάτω από τις χαρουπιές. Πιστεύω ότι ήταν μια ομάδα 15 Ελληνοκυπρίων. Νομίζω ότι το μέρος αυτό δεν μπορεί να ερευνηθεί τώρα αφού πιστεύω ότι ο δρόμος είναι μέσα σε στρατιωτική περιοχή. Όμως ίσως η Επιτροπή Αγνοουμένων να μπορεί να ερευνήσει την περιοχή αυτή…»
Προφανώς αυτή δεν είναι στρατιωτική περιοχή όπως νομίζαμε πριν από χρόνια, έτσι αυτό είναι καλό… Μπορούμε να ερευνήσουμε όπως θέλουμε…
Βρίσκουμε τις χαρουπιές απέναντι από τη φάρμα, αλλά αργότερα ο Καλλής ανακαλύπτει ότι υπάρχει μια πολύ μεγάλη χαρουπιά ακριβώς μπροστά από τη φάρμα…
Βγάζουμε φωτογραφίες και παίρνουμε συντεταγμένες και φεύγουμε…
Καθώς κάθομαι για να γράψω το άρθρο αυτό, βρίσκω μια άλλη πληροφορία για 15 Ελληνοκύπριους «αγνοούμενους» σε ένα τουνέλι στο αεροδρόμιο Ercan… Γύρω στο 2011, είχα γράψει αυτά που μου είχε πει ένας άλλος αναγνώστης:
«Ήταν μετά τη δεύτερη επιχείρηση το 1974. Είχαν μαζέψει κάποιους χωριανούς από γύρω έτσι ώστε να καθαριστεί το αεροδρόμιο Τύμπου. Είχαμε κάποιους λειτουργούς μαζί μας και είχαμε πάει ως εθελοντές για τον καθαρισμό του αεροδρομίου Ercan. Πιστεύω ότι το αεροδρόμιο αυτό ανήκε στους Βρετανούς κάποτε… Τότε, το 1974, το αεροδρόμιο Ercan ήταν διαφορετικό από το πως είναι σήμερα.
Πήγαμε εκεί και αρχίσαμε να καθαρίζουμε… Στο αεροδρόμιο υπήρχαν κάποιες αντιαεροπορικές στρατιωτικές θέσεις που ανήκαν στους Ελληνοκύπριους και μπορούσαμε να δούμε τις κάννες εκείνων των όπλων…
Τότε ένα άτομο άρχισε να φωνάζει «Βρεεεε! Ελάτε να δείτε μια σωρό με νεκρά σώματα εδώ!» και τρέξαμε προς το μέρος του… Οι Ελληνοκύπριοι είχαν ένα μακρύ καταφύγιο, ένα τουνέλι και αυτό το καταφύγιο ήταν γεμάτο νεκρά σώματα. Μέτρησα τουλάχιστον 15 νεκρά σώματα εκεί… Αν με ρωτήσεις που είναι αυτό το τουνέλι δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να θυμηθώ το ακριβές σημείο αφού το αεροδρόμιο άλλαξε τόσο πολύ, αλλά ίσως μέσω σου η Επιτροπή Αγνοουμένων να μπορούν να βρουν χάρτες ή φωτογραφίες από το 1974 και να εντοπίσουν το τουνέλι και να σκάψουν εκείνο το τουνέλι για να δουν αν μπορούν να βρουν εκείνα τα νεκρά σώματα που είδαμε εκεί… Αυτοί ήταν Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι»…
Εκείνες τις μέρες, μετά τη δεύτερη επιχείρηση το 1974, υπήρξαν οι πρώτες δυνατές βροχές και εκείνοι που είχαν θαφτεί στην κοίτη του ποταμού γύρω από την Αφάνεια είχαν βγει στην επιφάνεια αφού οι βροχές παρέσυραν το χώμα με το οποίο ήταν σκεπασμένοι… Εκείνες τις μέρες καθώς καθαρίζαμε το Ercan, έλεγαν ότι εκείνοι που είχαν θαφτεί στον ποταμό είχαν βγει στην επιφάνεια λόγω των βροχών και έπρεπε να ξαναθαφτούν… Και τότε είχαμε ακούσει ότι είχαν ξαναθαφτεί…»
Έτσι τώρα ο στόχος μας είναι να βρούμε πληροφορίες για το τουνέλι αυτό..
Ευχαριστώ όλους τους αναγνώστες μου που μοιράζονται αυτά που γνωρίζουν, που έρχονται και δείχνουν και βοηθούν σε αυτό το πολύ ανθρωπιστικό έργο της προσπάθειας να βρεθούν πιθανοί τόποι ταφής, όπως επίσης και οι ιστορίες πίσω από εκείνες τις δολοφονίες….
Photo: Η Φάρμα Κρόνος ή Τσιφλίκι Ercan...
(*) Article published on the 28th of August 2016, Sunday in the POLITIS newspaper.
No comments:
Post a Comment