Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Οι εκσκαφές ξεκινούν έτσι ώστε να βρεθούν τα οστά των «αγνοουμένων» στην Βώνη, ένα χωριό που είναι «στρατιωτική περιοχή»…
Το 1974 το χωριό αυτό μετατράπηκε σε «στρατόπεδο αιχμαλώτων» και εκεί έπαιρναν τους ανθρώπους από τα γύρω χωριά για να μείνουν…
Είχα κάνει μια σειρά από συνεντεύξεις με Ελληνοκύπριους που είχαν μείνει εκεί και επίσης μίλησα με τον Alpay Topuz που του είχε δοθεί το έργο να εξασφαλίσει την ασφάλεια και την εκτέλεση των εργασιών στο στρατόπεδο… Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Alpay Topuz ήταν να σταματήσει τους βιασμούς στο στρατόπεδο… Γι αυτό, πριν από λίγα χρόνια του απονεμήθηκε τιμητική πλακέτα επειδή βοήθησε στη διάρκεια της παραμονής του εκεί και προσπάθησε να εξανθρωπίσει το στρατόπεδο και να σταματήσει τους βιασμούς…
Όταν ένας Τουρκοκύπριος λειτουργός από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων με ρώτησε την περασμένη βδομάδα αν είχα μάρτυρες για τόπους ταφής, του έδωσα κάποια ονόματα και βρήκα τις μαρτυρίες κάποιων αναγνωστών μου για πιθανούς τόπους ταφής στη Βώνη… Τα τελευταία 10 χρόνια μοιράζομαι τις μαρτυρίες αυτές με τους αναγνώστες μου… Σήμερα θέλω να μοιραστώ κάποιες από αυτές μαζί σας…
Στις 22 Νοεμβρίου 2006 – πριν από δέκα χρόνια δηλαδή – ένας από τους αναγνώστες μου μου είχε πει ότι δεν είναι μόνο οι «αγνοούμενοι» που είναι θαμμένοι στο στρατόπεδο στη Βώνη. Είπε:
«Δεν είναι μόνο οι «αγνοούμενοι» που είχαν θαφτεί το 1974 μέσα και γύρω από το στρατόπεδο στη Βώνη το 1974. Ήταν επίσης και κάποιοι ηλικιωμένοι Ελληνοκύπριοι που είχαν πεθάνει εκεί και είχαν επίσης θαφτεί εκεί. Αν Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων σκάψει πίσω από το σχολείο, θα βρουν τους τάφους εκεί… Από ότι θυμούμαι υπήρχαν τέσσερεις ή πέντε ηλικιωμένοι Ελληνοκύπριοι…»
Την 1η Ιανουαρίου 2008, ένας άλλος αναγνώστης μου είπε ότι υπήρχαν κάποιες ταφές πίσω από την εκκλησία στη Βώνη. Είπε:
«Κάποιοι Ελληνοκύπριοι που είχαν σκοτωθεί στην περιοχή αυτή είχαν θαφτεί πίσω από την εκκλησία στη Βώνη. Είχαμε σκάψει μια μεγάλη τρύπα και τους θάψαμε εκεί…
Ένας άλλος τόπος ταφής που συνδέεται με τη Βώνη είναι αυτός: Αν πας προς τα βόρεια από τη διασταύρωση της Τύμπου (Ercan) τότε μετά από περίπου 400 μέτρα ξεκινά η ρεματιά της Βώνης… Αυτή η ρεματιά της Βώνης συνεχίζει για 2 χιλιόμετρα μέχρι το Beykeuy. Έγιναν σκληρές μάχες εδώ. Αν η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων σκάψει τη ρεματιά αυτή, από την διασταύρωση του Ercan μέχρι το Beykeuy, πιστεύω ότι σε βάθος ενός μέτρου θα βρουν τα οστά αφού και εγώ συναντώ τα οστά αυτά – λόγω των βροχών βγαίνουν στην επιφάνεια…»
Ένας άλλος αναγνώστης μοιράστηκε κάτι άλλο στις 27 Ιουλίου 2008 και είχα γράψει αυτά που είπε:
«Πριν από καιρό είχαμε δει μια ομάδα εκσκαφών της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων να σκάβει ένα σημείο κοντά στη Βώνη – ήταν ένα πηγάδι και οι εκσκαφές διάρκεσαν πολύ καιρό. Μετά ακούσαμε ότι βρήκαν μόνο ένα άτομο στο πηγάδι.
Από το σημείο της εκσκαφής αυτής, υπάρχει ένας ελαιώνας 50 μέτρα προς τα βόρεια. Κάτω από τις ελιές αυτές είναι θαμμένη μια ομάδα από 8-10 Ελληνοκύπριους «αγνοούμενους». Αν σκαφτεί το ανατολικό κομμάτι αυτής της ομάδας ελαιόδεντρων θα δουν ότι αυτή η ομάδα «αγνοουμένων» Ελληνοκυπρίων είναι θαμμένοι εκεί και θα βρουν τα οστά.
Στο παρελθόν αυτή ΔΕΝ ήταν στρατιωτική περιοχή. Συνηθίζαμε να παίρνουμε τα ζώα μας να βοσκήσουν εκεί… Πριν από περίπου 10 ή 15 χρόνια, ο στρατός ξαφνικά απέκοψε την περιοχή με περίφραξη και δεν μπορούσαμε να πάμε πλέον εκεί…»
Και ένας άλλος αναγνώστης μου στις 8 Φεβρουαρίου 2009 μου είχε πει τα ακόλουθα:
«Διαβάζαμε τα άρθρα σου για την Κυθρέα… Υπήρχε ένας βοσκός από την Κυθρέα τον οποίο γνωρίζαμε. Ο βοσκός ήταν ο Κύπρος Κολιός… Ο Κύπρος Κολιός συνελήφθηκε στην Κυθρέα και μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο στη Βώνη. Και μετά, τον πήραν μια νύκτα στην εκκλησία στη Βώνη και τον σκότωσαν.
Ξέρω που είναι θαμμένος.
Το μέρος αυτό είναι στα δυτικά του σχολείου, κάτω από κάποιες συκιές. Υπήρχε δρόμος στα δυτικά του σχολείου και αυτός ήταν χωματόδρομος… Θάφτηκε δίπλα από το τελευταίο σπίτι εκεί. Και δεν ήταν μόνος… Είχε θαφτεί με μια ομάδα με 6-7 άλλους. Ο βοσκός Κύπρος ήταν περίπου 50 χρονών και ήταν πολίτης…
Το άτομο που τον σκότωσε ήταν από το χωριό ….. Η Σωτήρα, η γυναίκα του βοσκού Κύπρου ήταν πολύ καλός άνθρωπος. Ήταν μερικά χρόνια νεαρότερη από το σύζυγο της. Μιλούσε τέλεια τουρκικά. Όταν η κυρία Σωτήρα ήταν στο στρατόπεδο στη Βώνη, μαγείρευε για τους κρατούμενους εκεί… Από ότι θυμούμαι, ο βοσκός Κύπρος είχε επίσης και τις κόρες του στο στρατόπεδο. Μια από τις κόρες ήταν κομμώτρια και νομίζω ότι μια από τις κόρες πήγαινε στο γυμνάσιο. Και μια άλλη από τις κόρες τους είτε εργαζόταν σε τράπεζα είτε σε κυβερνητικό τμήμα…
Αν η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων σκάψει το μέρος που σου περιγράφω, θα βρουν τα οστά του φίλου μας του βοσκού Κύπρου και των άλλων…»
Είχα ρωτήσει την αγαπητή μου φίλη Μαρία Γεωργιάδου από την Κυθρέα για το βοσκό Κύπρο και είχα μάθει ότι είχε πέντε κόρες και ένα μικρό γιο και ότι έμειναν στο στρατόπεδο στη Βώνη μέχρι τον Οκτώβρη του 1974…
Οι εκσκαφές ξεκίνησαν την περασμένη βδομάδα και στην Κώμη Κεπήρ, σε μια περιοχή έξω από το χωριό που ονομάζεται «Απέλανδρος»… Αυτό ήταν το μέρος όπου πριν από μερικά χρόνια είχαν βρεθεί τα οστά 12 «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων από την Κώμη Κεπήρ και την Επτακώμη…
Είχα γράψει για την περιοχή αυτή πριν από χρόνια και είχα πάει με ένα αναγνώστη πριν από χρόνια και μου είχε δείξει ένα μέρος το οποίο ένας από τους φίλους του είχε βρει ύποπτο. Είχα δείξει το μέρος αυτό στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων πριν από μερικά χρόνια.
Όμως στις 28 Ιουνίου 2016 πήγαμε ξανά με ένα από τους αναγνώστες μου και είχε τηλεφωνήσει στον φίλο του που υποπτευόταν αυτή τη συγκεκριμένη περιοχή… Μαζί μας ήταν επίσης η αγαπητή μου φίλη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά από την Κώμη Κεπήρ και οι λειτουργοί της ΔΕΑ Okan Oktay και Ξενοφών Καλλής.
Ο μάρτυρας ήρθε με μια μικρή μοτοσυκλέτα και περπατήσαμε κάτω από τον καυτερό ήλιο προς το σημείο που είχα δείξει στην επιτροπή πριν από μερικά χρόνια.
Το μέρος αυτό άλλαξε εντελώς – υπήρχε μια μεγάλη σχοινιά που έχει ξεριζωθεί – δημιούργησαν ένα χωράφι και φύτεψαν κάποια καινούρια ελαιόδεντρα…
Ο μάρτυρας που είναι μαζί μας μας λέει ότι είχε δει ένα σκαμμένο χαντάκι που είχε γεμιστεί με χώμα και που ήταν 5-10 μέτρα μακρύ… Σκέφτηκε «Γιατί να σκάψει κάποιος ένα χαντάκι εδώ στη μέση του πουθενά;» και μετά από χρόνια όταν βρέθηκαν τα οστά 12 «αγνοουμένων» λίγο πιο πάνω, οι υποψίες του δυνάμωσαν και έδειξε την περιοχή αυτή στον αναγνώστη μου και αυτός σε μένα και εγώ στους λειτουργούς της ΔΕΑ… Όμως σήμερα είναι εδώ για να μας δείξει ο ίδιος το μέρος αυτό και του είμαι ευγνώμων για αυτό… Ο αναγνώστης μου τον έπεισε να έρθει εδώ και τον προσκαλώ να φάμε μαζί σε ένα κοντινό χωριό αλλά αρνείται προσεκτικά αφού δεν θέλει να τον δουν μαζί μας… Οι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι πολύ επιφυλακτικοί και πολύ προσεκτικοί όταν μοιράζονται πληροφορίες για τους «αγνοούμενους»… Τα χωριά είναι μικροί τόποι και ξέρουμε πόσο αρέσει στους Κύπριους να κουτσομπολεύουν και να κάνουν «ιστορίες του Χόλυγουντ» για οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς… Αλλά είμαι ευγνώμων που έχω αρκετούς αναγνώστες τα τελευταία 15 χρόνια με αρκετή ανθρωπιά στην καρδιά τους και που μοιράστηκαν αυτά που ξέρουν…
Όταν σταματούμε σε ένα εστιατόριο στο χωριό για να φάμε κάτι στα γρήγορα, ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου που είναι αναγνώστης μου μας δείχνει κάποιο άτομο και λέει «Ξέρει ένα μέρος όπου είναι θαμμένος ένας Ελληνοκύπριος…»
Γυρίζω για να χαιρετίσω το άτομο αυτό και να του ζητήσω να έρθει και να μας δείξει το μέρος αυτό…
«Όχι, όχι» λέει, «δεν θέλω να αναμειχθώ…»
«Όμως ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου θα σε πάρει με το αυτοκίνητο του και απλά θα σταματήσουμε και θα μας δείξεις γρήγορα και θα σε φέρει πίσω…» του λέω.
Ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου χαμογελά και λέει «Φυσικά… Όταν τελειώσετε το φαγητό σας, θα πάμε μαζί…»
Έτσι πείθεται το άτομο αυτό στο εστιατόριο και οδηγούμε στο Μπογάζι Αμμοχώστου όπου μας δείχνει ένα πιθανό τόπο ταφής κάτω από τους ευκάλυπτους.
Βγάζουμε φωτογραφίες και παίρνουμε συντεταγμένες…
Σύμφωνα με το μάρτυρα αυτό εδώ υπήρχε ένα σπίτι και μπροστά ένα είδος μικρής ταβέρνας ή περιπτέρου αλλά έχει κατεδαφιστεί… Μπορούμε ακόμα να δούμε που βρισκόταν…
Εδώ ήταν ένα άτομο που ζούσε και είχε τη μικρή ταβέρνα, ένας Ελληνοκύπριος από το Μπογάζι…
Σύμφωνα με το μάρτυρα σκοτώθηκε και θάφτηκε κάτω από τους ευκάλυπτους…
Από το μέρος που στεκόμαστε μπορούμε να δούμε την μπλε Μεσόγειο και στέκομαι κάτω από τους ευκάλυπτους για να σκεφτώ αυτόν τον άγνωστο σε μας «αγνοούμενο», για το τι μπορεί να συνέβηκε εδώ…
Ευχαριστούμε το μάρτυρα αυτό και ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου τον παίρνει με το αυτοκίνητο του και τον αποχαιρετούμε για να πάνε στο δρόμο τους και εμείς να επιστρέψουμε στη Λευκωσία…
Την περασμένη βδομάδα μετά το τηλεφώνημα του κυρίου Okan Oktay, Συντονιστή των Εκταφών στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, όταν με ρώτησε αν έχω κάποιους μάρτυρες για να πάνε μέσα στην στρατιωτική περιοχή στη Βώνη και να δείξουν τους πιθανούς τόπους ταφής, άρχισα να σκέφτομαι ποιος από τους αναγνώστες μου θα ήταν διατεθειμένος να το κάνει αυτό. Μετά, ένας φίλος μου τηλεφωνά και προσφέρει τη βοήθεια του πατέρα του που κατ' ακρίβεια έλαβε μέρος στην ταφή στη Βώνη… Το λέω αυτό στον Okan Oktay και τον Ξενοφώντα Καλλή από τη ΔΕΑ έτσι ώστε να διευθετήσουν για να πάνε μαζί με τον πατέρα του αναγνώστη μου – του μάρτυρα μας που έθαψε κάποιους Ελληνοκύπριους στη Βώνη – και πάνε μαζί την Τρίτη 19 Ιουλίου 2016 και ο ηλικιωμένος άντρας τους δείχνει το μέρος όπου είχε θάψει κάποιους «αγνοούμενους» Ελληνοκύπριους.
Ευχαριστώ τον αναγνώστη μου και τον πατέρα του για την ανθρωπιστική τους βοήθεια και ευχαριστώ τον Okan Oktay και τον Ξενοφώντα Καλλή από τη ΔΕΑ που τον πήραν στη Βώνη για να τους δείξει το μέρος όπου είχε θάψει τους ανθρώπους κάτω από τις συκαμνιές… Ευχαριστώ τους λειτουργούς της ΔΕΑ που έκαναν τις αναγκαίες διευθετήσεις έτσι ώστε ο πατέρας του αναγνώστη μου – ο μάρτυρας μας – να μπορέσει να πάει και να υποδείξει το μέρος…
Photo: Ο Καλλής ερευνά ένα πιθανό τόπο ταφής στο Μπογάζι…
Article published on the 31st of July 2016, Sunday in POLITIS newspaper.
No comments:
Post a Comment