Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Το πρωί της Τετάρτης 5 Δεκεμβρίου 2018 μπαίνουμε μαζί στο λεωφορείο για να επισκεφτούμε τρεις μαζικούς τάφους…
Εμείς, εννοούμε τους συγγενείς των «αγνοουμένων» ατόμων και θυμάτων πολέμου, πολιτικά κόμματα και τα ΜΜΕ… Ως «Μαζί Μπορούμε!», η δικοινοτική οργάνωση συγγενών αγνοουμένων και θυμάτων πολέμου, έχουμε βοηθήσει την Πρεσβεία της Σλοβακίας και τα πολιτικά κόμματα να οργανώσουν τις επισκέψεις αυτές στους μαζικούς τάφους. Και σήμερα είναι παρόντες οι Μιχάλης Γιάγκου Σάββα, Sevilay και Mustafa Berk, Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά, Χρίστος Ευθυμίου, αυτοί που έχουν χάσει αγαπημένους το 1964 και το 1974… Δρούμε μαζί για να δείξουμε ότι μπορούμε να δουλέψουμε μαζί για την ειρήνη και την συμφιλίωση και για να επουλωθούν οι πληγές του νησιού μας… Ότι μπορούμε να μιλήσουμε για το παρελθόν – για όλη την αλήθεια, όχι για μισές αλήθειες, όχι για να κρύβουμε αυτά που συνέβηκαν σε αυτή ή την άλλη κοινότητα αλλά αντικατοπτρίζοντας τι συνέβηκε και στις δύο κύριες κοινότητες της χώρας μας.
Οι τρεις μαζικοί τάφοι που θα επισκεφτούμε έχουν «δημιουργηθεί» ως σημείο «εκδίκησης» – ο ένας στη Βορόκλινη (Ορόκλινη) και οι δύο άλλοι στη Λίμνη της Γαλάτειας…
Οδηγούμε προς τη Βορόκλινη όπου μας συναντά η Ελένη Μιχαήλ και όλοι μαζί πάμε στο μέρος του πηγαδιού όπου στις 14 Μαΐου 1964 είχαν σκοτωθεί και θαφτεί 11 Τουρκοκύπριοι ως «εκδίκηση» για τις δολοφονίες του γιου του αρχηγού της αστυνομίας Λευκωσίας, Παντελίδη και δύο Ελλήνων αξιωματικών στην εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου στις 12 Μαΐου 1964…
Στο λεωφορείο μαζί μας είναι ο Djelal Dimililer του οποίου ο πατέρας Kamil Raif Dimililer ήταν επίσης ανάμεσα στους 11 στο «αγνοούμενο» λεωφορείο – ο οδηγός ονομαζόταν «Yusufga» (Yusuf) και είχε 10 επιβάτες στο λεωφορείο, και τους έπαιρνε από τη Λάρνακα στις Βρετανικές Στρατιωτικές Βάσεις στη Δεκέλεια όπου εργαζόντουσαν ως αστυνομικοί…
Το λεωφορείο δεν κατάφερε να φτάσει τον τελικό του προορισμό – απάχθηκε και οι 11 Τουρκοκύπριοι που πήγαιναν στη δουλεία τους από τη Λάρνακα και τη Δεκέλεια σκοτώθηκαν και θάφτηκαν εδώ, σε αυτό το πηγάδι που τώρα έχει κλειστεί μετά τις εκταφές που έγιναν το 2007 από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και μετά την επιστροφή των οστών στους συγγενείς τους για ταφή.
Ο Djelal ήταν μόλις οκτώ χρονών και ήταν ανάμεσα στους συγγενείς που έχουμε φέρει εδώ, δίπλα από το πηγάδι για να φυτέψουμε μερικές ελιές…
Η πρώτη ελιά που είχαμε φυτέψει στο πηγάδι ήταν στις 8 Μαρτίου 2009 ως Τουρκοκύπριες και Ελληνοκύπριες γυναίκες, ως «Hands Across the Divide» και η Ελένη Μιχαήλ φρόντιζε αυτή την ελιά που φυτέψαμε στο στόμιο του πηγαδιού, την πότιζε για να μην ξεραθεί… Τον επόμενο χρόνο, στις 14 Μαΐου 2010, είχαμε πάρει τους συγγενείς «αγνοουμένων» των οποίων τα οστά είχαν βρεθεί σε αυτό το πηγάδι… Και αυτοί φύτεψαν τις δικές τους ελιές γύρω από το πηγάδι και η Ελένη Μιχαήλ, από τον Πολιτιστικό Όμιλο Νέα Γενιά τις φρόντιζε και αυτές… Εκείνο τον καιρό, ζούσε ακόμα ο αγαπητός μας φίλος Μιχάλης Κυρλιτσιάς και βοήθησε να καλωσορίσει τους Τουρκοκύπριους στην Ορόκλινη όπου ζούσε… Ο Κυρλιτσιάς ήταν από το Λευκόνοικο, ήταν ένας προοδευτικός Ελληνοκύπριος του οποίου οι πίνακες έλεγαν ιστορίες του Λευκονοίκου και ιστορίες από τον κόσμο – πέθανε πριν από λίγα χρόνια, ας αναπαυθεί εν ειρήνη…
Συνεχίσαμε την επίσκεψη σε αυτό τον τόπο και ο πρώην μουχτάρης μας χαιρέτισε μαζί με την Ελένη…
Το λεωφορείο δεν μπορούσε να πάει κοντά στο χωράφι όπου βρισκόταν το πηγάδι, αφού ο χωματόδρομος έχει πλημυρίσει, έτσι κατεβαίνουμε από το λεωφορείο για να φτάσουμε στο πηγάδι…
Εδώ δίνω πληροφορίες για το μαζικό τάφο, ο Πρέσβης της Σλοβακίας Jan Skoda διαβάζει το κοινό ανακοινωθέν των Τουρκοκυπριακών και Ελληνοκυπριακών πολιτικών κομμάτων και τοποθετούμε λουλούδια εις μνήμη εκείνων που σκοτώθηκαν και θάφτηκαν σε αυτό το πηγάδι…
Η τοποθεσία του πηγαδιού βρέθηκε από τον Ξενοφώντα Καλλή, τον τότε Βοηθό του Ελληνοκύπριου μέλους της ΔΕΑ… Η Ορόκλινη ήταν ένα «σκληρό» χωριό έτσι δεν ήταν εύκολο να βρούμε πληροφορίες για τους σκοτωμούς και τους τόπους ταφής σε αυτό το χωριό… Ο Καλλής έπρεπε να δουλέψει σκληρά για να προσπαθήσει να εντοπίσει την τοποθεσία του πηγαδιού αυτού… Υπήρχε μια τεράστια σωλήνα που περνούσε πολύ κοντά στο πηγάδι, φέρνοντας αφαλατωμένο νερό από τη Λάρνακα στη Λευκωσία αλλά επειδή είχαν ένα έμπειρο χειριστή μπουλντόζας, είχε προσέξει τον άμμο που είχαν τοποθετήσει πάνω από τη σωλήνα αυτή και σταμάτησε να σκάβει, δείχνοντας ότι πρέπει να υπάρχει κάποια σωλήνα που περνά από εδώ… Αν είχε κτυπήσει τη σωλήνα, λόγω της μεγάλης πίεσης, θα ήταν καταστροφικό για αυτούς που έσκαβαν το πηγάδι αυτό ως ΔΕΑ…
Τα είπα αυτά στους παρευρισκόμενους και μετά ο Djelal Dimililer έδωσε μια τιμητική πλακέτα στην αγαπητή μας Ελένη Μιχαήλ για την ανθρωπιά της, το κουράγιο της και το εθελοντικό της έργο για τους «αγνοουμένους» για να την τιμήσουμε και να αναγνωρίσουμε την ανθρωπιά της… Όλες οι ελιές που φυτεύτηκαν γύρω από το πηγάδι έχουν μεγαλώσει και ανθίσει, χάρη στην Ελένη που τις φροντίζει… Έχουμε σηματοδοτήσει το μέρος αυτό με την ελπίδα για την ειρήνη…
Μετά από ένα μικρό διάλειμμα στην Ορόκλινη, πάμε ξανά με το λεωφορείο για να περάσουμε από το οδόφραγμα στο Πέργαμος (Πύλα) για να πάμε στη Λίμνη της Γαλάτειας…
Τα Τουρκοκυπριακά και Ελληνοκυπριακά πολιτικά κόμματα που συναντιούνται τακτικά κάθε μήνα στο Ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Σλοβακίας, με την ενθάρρυνση μας, έχουν ξεκινήσει να αντιμετωπίζουν το ανθρωπιστικό θέμα των «αγνοουμένων» και πραγματοποιούν δραστηριότητες γύρω από αυτό το ευαίσθητο θέμα. Είναι η πρώτη φορά στην Κύπρο που πολιτικά κόμματα επισκέπτονται μαζί τόπους ταφής… Έτσι, από αυτή την άποψη, αυτή είναι μια ιστορική στιγμή για όλους μας…
Παρόλο που ο καιρός στην Βορόκλινη ήταν ηλιόλουστος και ωραίος, καθώς φτάνουμε στη Λίμνη της Γαλάτειας αρχίζουν δυνατές βροχές… Εδώ στη λίμνη, τώρα πλημμυρισμένη από τις πρόσφατες βροχές, υπήρχαν δύο μαζικοί τάφοι λίγα μέτρα ο ένας από τον άλλο…
Σταματούμε και κατεβαίνουμε από το λεωφορείο και ο Djemil Sarichizmeli, δήμαρχος της Γαλάτειας, βρίσκεται εκεί για να μας καλωσορίσει… Και αυτός έχει επίσης χάσει τον πατέρα του στις συγκρούσεις το 1963 και ο τάφος του είναι κάπου στην Κολώνη, αλλά η πραγματική τοποθεσία δεν είναι γνωστή… Παρόλο που η Γαλάτεια ήταν ένα πολύ «σκληρό» χωριό, όπως και η Ορόκλινη, ο Djemil μας βοηθούσε ως προοδευτικός Τουρκοκύπριος και έχει συμφωνήσει να μας υποδεχτεί στο χωριό αυτό…
Έπρεπε να δουλέψουμε αρκετά σκληρά για αυτούς τους δύο μαζικούς τάφους στη λίμνη – εγώ, η ίδια, έχω αγωνιστεί για τουλάχιστον 12 χρόνια για να σκαφτούν με τη βοήθεια μιας αναγνώστριας μου και της οικογένειας της. Και η Selda Shafak είναι εδώ τώρα, ήταν η πρώτη αναγνώστρια μου που μου άνοιξε το δρόμο προς την αλήθεια στη Γαλάτεια… Ήταν η πρώτη αναγνώστρια που τηλεφώνησε και με συνάντησε για να μου πει την ιστορία του τι συνέβηκε στη Γαλάτεια το 1974… Αυτή και η οικογένεια της βοήθησαν να μας δείξουν σε εμάς και τη ΔΕΑ την πραγματική τοποθεσία αυτών των δύο μαζικών τάφων και επέμενε και επέμενε και επέμενε για να σκαφτούν… Είχα συστήσει την Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά από την Κώμη Κεπήρ σε αυτή την οικογένεια και είχαν γίνει καλοί φίλοι και κατά καιρούς πηγαίναμε και τους επισκεπτόμασταν στο σπίτι τους ενώ μας βοηθούσαν με πληροφορίες όχι μόνο για τους μαζικούς τάφους στη λίμνη αλλά και για άλλους πιθανούς μαζικούς τάφους… Ο πατέρας της μου έδειξε άλλους τόπους και τους έδειξα στη ΔΕΑ και χάρη στο κουράγιο τους, την ανθρωπιά τους και την ειλικρίνεια τους, εργάζονται εθελοντικά για να βοηθήσουν να βρεθούν οι τόποι ταφής των «αγνοουμένων» σε αυτή την περιοχή και με τη βοήθεια τους και επιμονή τους καταφέραμε να βρούμε πολλούς…
Σε αυτούς τους δύο μαζικούς τάφους που μας έδειξε η Selda και η οικογένεια της, ήταν θαμμένοι συνολικά 17 Ελληνοκύπριοι… Στον ένα μαζικό τάφο υπήρχαν 11 και στον άλλο 6 Ελληνοκύπριοι. Ήταν αιχμάλωτοι πολέμου στη Γαλάτεια και πάλι, αυτοί οι δύο μαζικοί τάφοι «δημιουργήθηκαν» ως «εκδίκηση» για τις δολοφονίες της ΕΟΚΑ Β στα χωριά Μαράθα-Σανταλάρη-Αλόα… Όταν έφτασε η είδηση στη Γαλάτεια για τις δολοφονίες 126 Τουρκοκυπρίων, κυρίως γυναικών και παιδιών, από την ΕΟΚΑ Β, ξεκίνησε ένας κύκλος δολοφονιών ως «εκδίκηση», ακριβώς όπως «συνένβηκε» στην Ορόκλινη ως «εκδίκηση» για τη δολοφονία του Ελληνοκύπριου γιου του αρχηγού της αστυνομίας στην Αμμόχωστο το 1964… Οι Ελληνοκυπριακές «ελίτ» εκείνης της εποχής ήταν υπεύθυνες για την απαγωγή και την εξαφάνιση περίπου 30-40 Τουρκοκυπρίων πολιτών, που τους πήραν από τους δρόμους ή από τον τόπο εργασίας τους, όπως τη NAAFI ή την τράπεζα Barclays στην Αμμόχωστο.
Οι πράξεις «εκδίκησης» έχουν δημιουργήσει αυτούς τους μαζικούς τάφους και ο πατέρας και ο αδελφός της Χριστίνας είχαν θαφτεί στη Λίμνη της Γαλάτειας σε ένα από τους μαζικούς τάφους και ενώ συνεχίζονταν, επισκεφτήκαμε μαζί της το μαζικό τάφο, μπήκαμε μέσα στον τάφο και η Χριστίνα αναγνώρισε τον αδελφό της από τη φανέλα που φορούσε. Ήταν μια καφέ φανέλα, δώρο από τους συγγενείς τους στον Καναδά και επειδή η φανέλα περιείχε νάιλον, παρέμενε όπως ήταν, το χρώμα, το σχέδιο και όλα…
Εδώ και πάλι έδωσα κάποιες πληροφορίες για αυτούς τους δύο μαζικούς τάφους στη Λίμνη της Γαλάτειας και ο Djemil επίσης εξέφρασε την επιθυμία του για ειρήνη – ότι τέτοια πράγματα δεν πρέπει να συμβαίνουν ούτε στην Κύπρο ούτε στον κόσμο…
Η Χριστίνα έδωσε τιμητική πλακέτα στη Selda Shafak ως έκφραση της εκτίμησης μας για την εθελοντική ανθρωπιστική βοήθεια της με κουράγιο και η Selda επίσης εξέφρασε την επιθυμία της για ειρήνη… Μετά τοποθετήσαμε λουλούδια στη λίμνη στη μνήμη όλων εκείνων των Ελληνοκυπρίων πολιτών που σκοτώθηκαν και θάφτηκαν εδώ, στους δύο μαζικούς τάφους…
Μετά τρέξαμε στο λεωφορείο στη βροχή για να πάμε στο χωριό σε εστιατόριο στο κέντρο του χωριού όπου ο Πρέσβης διάβασε το κοινό ανακοινωθέν των πολιτικών κομμάτων:
«Οι ηγέτες και εκπρόσωποι των Ελληνοκυπριακών και Τουρκοκυπριακών πολιτικών κομμάτων στις 5 Δεκεμβρίου 2018 έχουν επισκεφτεί δύο τόπους ταφής Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στα χωριά Βορόκλινη και Γαλάτεια/Mehmetchik. Εξέφρασαν τη λύπη τους για τους πολίτες-θύματα των στρατιωτικών ενεργειών και εθνοτικών συγκρούσεων στο νησί.
Η επίσκεψη διοργανώθηκε με τη βοήθεια της μη κυβερνητικής δικοινοτικής Οργάνωσης Συγγενών Αγνοουμένων και Θυμάτων Πολέμου «Μαζί μπορούμε!».
Οι ηγέτες και εκπρόσωποι των Ελληνοκυπριακών και Τουρκοκυπριακών πολιτικών κομμάτων υποστηρίζουν τις προσπάθειες της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων (ΔΕΑ) για την ταυτοποίηση όλων των εναπομεινάντων αγνοουμένων, πολιτών ή στρατιωτικών, και την επούλωση του πόνου των οικογενειών τους. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, απευθύνεται έκκληση στο κοινό και στις δύο κοινότητες για την παροχή ακριβέστερης πληροφόρησης, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημεία ταφής και στην ταυτοποίηση αγνοουμένων.
Οι ηγέτες και εκπρόσωποι των Ελληνοκυπριακών και Τουρκοκυπριακών πολιτικών κομμάτων είναι πεπεισμένοι ότι έχει έρθει η ώρα για ανάληψη επίσημων δράσεων εκ μέρους των δύο κοινοτήτων προς τιμήν των αγνοουμένων των δύο κοινοτήτων. Προς την κατεύθυνση αυτή, απευθύνουν έκκληση προς τους δύο ηγέτες να σκεφτούν (α) την κατασκευή κοινού μνημείου και (β) να ανακηρύξουν κοινή Ημέρα Μνήμης, που θα είναι και τα δύο αφιερωμένα στη μνήμη των θυμάτων τη κυπριακής διένεξης, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.
Οι ηγέτες και εκπρόσωποι των Ελληνοκυπριακών και Τουρκοκυπριακών πολιτικών κομμάτων εκτιμούν τις εκδηλώσεις μνήμης στα δύο σημεία ταφής και την απονομή συμβολικών αναμνηστικών πλακετών σε συγγενείς αγνοουμένων που ήταν θαμμένοι στην Βορόκλινη και τη Γαλάτεια/Mehmetchik.»
Μαζί μας ήταν εκπρόσωποι από το ΑΚΕΛ, ΔΗΣΥ και ΕΔΕΚ, CTP, TDP, YKP και BKP και επιστρέφουμε στη Λευκωσία, προσβλέποντας σε άλλες παρόμοιες δραστηριότητες αντιμετώπισης του παρελθόντος μας έτσι ώστε να μπορέσουμε να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο μέλλον σε αυτή τη γη…
Ευχαριστώ όλους τους εμπλεκόμενους που κατέστησαν δυνατές αυτές τις ιστορικές επισκέψεις για πρώτη φορά και ευχαριστώ την Πρεσβεία της Σλοβακίας για την υποστήριξη της στη διοργάνωση όλων αυτών…
Photos:
1.Στη Λίμνη στη Γαλάτεια, μαζί με τη Χριστίνα και τη Selda εξηγούμε αυτά που συνέβηκαν εδώ
2.Τοποθετώντας λουλούδια στη Λίμνη στη Γαλάτεια
3.Ο Πρέσβης της Σλοβακίας διαβάζει το κοινό ανακοινωθέν των πολιτικών κομμάτων στο μαζικό τάφο στην Ορόκλινη
(*) Article published in the POLITIS newspaper in Greek on the 30th of December 2018, Sunday. A similar article in Turkish was published in the YENİDÜZEN newspaper on my pages entitled "Cyprus: The Untold Stories" on the 6th of December 2018 and here is the link:
http://www.yeniduzen.com/siyasi-partilerden-iki-lidere-ortak-bir-anit-ve-ortak-bir-anma-gunu-cagrisi-13324yy.htm
No comments:
Post a Comment