Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Πόσες εικόνες περιέχει ένας καθρέφτης;
Αν ο καθρέφτης αυτός είχε μνήμη και αν η μνήμη του μπορούσε να καταγραφεί, θα μπορούσαμε να κοιτάξουμε τώρα στο όμορφο πρόσωπο της «αγνοούμενης» Κακουλούς…
Δεν υπάρχει ούτε μια φωτογραφία που να απέμεινε από αυτήν…
Η Κακουλού ζούσε μαζί με το σύζυγο της Γιάννη Έλληνα στο κέντρο της Λευκωσίας, κοντά στον Καθεδρικό της Αγίας Σοφίας – Τζαμί Selimiye, ακριβώς απέναντι από τη δεύτερη είσοδο του παντοπωλείου – της Δημοτικής Αγοράς Λευκωσίας που είχε κτιστεί το 1932…
Στο ισόγειο ο σύζυγος της Γιάννης διατηρούσε καφενείο και στον πάνω όροφο χρησιμοποιούσαν τα δωμάτια ως πανσιόν για κάποιο καιρό…
Σε αυτό το σπίτι ο καθρέφτης ήταν πάνω σε ένα μπουφέ σε ένα μικρό δωμάτιο…
Αυτός είναι ένας πολύ παλιός κυπριακός καθρέφτης, εμπνευσμένος από τους περίτεχνους καθρέφτες των Ενετών…
Η Κακουλού πιθανώς κοιτούσε τον καθρέφτη αυτό και κτένιζε τα μαλλιά της, έβαζε το κοκκινάδι της, ντυνόταν και ήταν μια από τις πιο όμορφες γυναίκες του καιρού της…
Η οικογένεια της ήταν Ελληνοκύπριοι που είχαν έρθει από την Ανατολία και εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο. Σε κάποια φάση, ως νεαρό κορίτσι, είχε «πωληθεί» στους Άραβες αλλά κατάφερε να διαφύγει από την Αίγυπτο και επέστρεψε στην Κύπρο.
Ήταν μια πολύ καινοτόμα και ενεργητική γυναίκα…
Είχε μαζέψει κάποιο πλούτο και συνέχιζε να ζει στο σπίτι της στην περιοχή Αγίας Σοφίας στη Λευκωσία… Στη γωνία της οδού Uray… Ο δρόμος αυτός ήταν παράλληλος με την οδό Ερμού…
Ήταν η πρώτη γυναίκα που είχε αγοράσει αυτοκίνητο στην Κύπρο και ήταν η πρώτη γυναίκα μέτοχος στην Τράπεζα Κύπρου…
Μέρος της οικογένειας της ζούσε στη Γιαλούσα και είχε κτίσει σπίτια για τις αδελφές της εκεί και είχε ακόμα κτίσει και ένα δημοτικό για τη Γιαλούσα με το όνομα «Κακούλιον Δημοτικό Σχολείο για Αγόρια»… Το σχολείο χρησιμοποιείται ακόμα ως δημοτικό σχολείο από τους Τουρκοκύπριους που ζουν στη Γιαλούσα…
Η εκκλησία της είχε δώσει τόπο για να ταφεί σε αντάλλαγμα για τη γενναιοδωρία της και η Κακουλού από εκείνο τον καιρό έβαλαν και της έκτισαν ένα τάφο – ένας άδειος τάφος που στέκει εκεί μέχρι σήμερα ακόμα…
Διότι το Δεκέμβριο του 1963 όταν ξεκίνησαν οι διακοινοτικές συγκρούσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αυτή η πολίτης, ηλικιωμένη, σχεδόν κλινήρης κυρία, η Κακουλού και ο σύζυγος της Γιάννης είχαν σκοτωθεί από κάποιους Τουρκοκύπριους.
Οι αναγνώστες μου μου είχαν πει την ιστορία της πριν από χρόνια και την παρακολουθούσα και συνεχίζω να την παρακολουθώ…
Είχε σκοτωθεί στο κρεβάτι της στον κάτω όροφο του σπιτιού και έριξαν το στρώμα έξω μαζί με το άψυχο της σώμα. Ο σύζυγος της προσπάθησε να πηδήσει μέσα στο Χάνι από την στέγη του σπιτιού και έσπασε το πόδι του αλλά προσπάθησε να συρθεί για να ξεφύγει προς την οδό Ερμού… Ο δρόμος αυτός και η περιοχή αυτή ήταν ακριβώς στην άκρη του σημείου όπου η Λευκωσία είχε διαιρεθεί από το 1958…
Όμως οι φανατικοί Τουρκοκύπριοι έτρεξαν και τον έπιασαν και τον σκότωσαν στη μέση του δρόμου…
Οι γείτονες στην περιοχή τρομοκρατήθηκαν… Πως μπορούσαν αυτοί οι δύο αθώοι, πολίτες Ελληνοκύπριοι που δεν έβλαψαν κανένα να σκοτωθούν τόσο άγρια στη μέση του δρόμου, απλά επειδή έτυχε να ζουν στον Τουρκοκυπριακό τομέα της Λευκωσίας;
Οι γείτονες εκείνοι που ήταν μάρτυρες σε αυτή τη διπλή δολοφονία ήταν φοβισμένοι… Δύο από τους γείτονες πήραν τα σώματα και τα έβαλαν σε ένα κλειστό βαν και περίμεναν να νυχτώσει και πήραν τα σώματα στους κήπους του Tekke (Tekke Bahchesi στη Λευκωσία) για να θαφτούν… Εκείνο τον καιρό, οι κήποι του Tekke είχαν γίνει νεκροταφείο… Θάβονταν εκεί όχι μόνο Τουρκοκύπριοι που είχαν σκοτωθεί στις διακοινοτικές συγκρούσεις από κάποιους Ελληνοκύπριους, αλλά και κάποιοι Ελληνοκύπριοι που είχαν σκοτωθεί στον Τουρκοκυπριακό τομέα της Λευκωσίας…
Ο Γιάννης και η Κακουλού Έλληνα ήταν «αγνοούμενοι» αλλά κανένας δεν σκοτίστηκε να βάλει τα ονόματα τους στον επίσημο «Κατάλογο Αγνοουμένων Ατόμων».
Μέχρι που ανακαλύψαμε τις ιστορίες τους μέσω των αναγνωστών μας…
Και ένας Ελληνοκύπριος αναγνώστης μας βοήθησε να επικοινωνήσουμε με ένα στενό συγγενή της Κακουλούς που ζούσε στο Λονδίνο… Όταν δημοσιεύσαμε την ιστορία της Κακουλούς στα τουρκικά, αγγλικά και ελληνικά, βρήκαμε ένα στενό συγγενή του Γιάννη Έλληνα, τον Τάκη Χατζηδημητρίου… Και ήρθε μαζί μας για να δώσει δείγμα DNA για το Γιάννη στο Ινστιτούτο Γενετικής…
Είχα γίνει εκσκαφές από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων στου κήπους του Tekke… Και βρήκαν εκεί τα οστά πολλών «αγνοουμένων» – πιθανόν κυρίως Τουρκοκυπρίων «αγνοουμένων» αλλά επίσης και κάποιων Ελληνοκυπρίων «αγνοουμένων».. Αν, όπως μας έχουν πει αυτόπτες μάρτυρες, ο Γιάννης και η Κακουλού Έλληνα είχαν θαφτεί εκεί, τότε δεν θα μείνουν σε ένα κουτί στο εργαστήριο της ΔΕΑ… Ο Chris Ζαχαρίου, ο στενός συγγενής της Κακουλούς θα έρθει στην Κύπρο τον Μάιο και θα δώσει δείγμα DNA για την Κακουλού στο Ινστιτούτο Γενετικής.
Ο Γιάννης και η Κακουλού Έλληνα είχαν σκοτωθεί και το σπίτι τους είχε λεηλατηθεί από κάποιους Τουρκοκύπριους που ζούσαν γύρω από το σπίτι τους… Πήραν οτιδήποτε και τα πάντα που θα τους ήταν χρήσιμα…
Με κάποιο τρόπο ο καθρέφτης της Κακουλούς έμεινε σε εκείνο το μικρό δωμάτιο και σώθηκε από τη λεηλασία αυτή…
Το σπίτι παρέμεινε άδειο για πάνω από δύο χρόνια και μετά από δύο χρόνια, η αγαπητή μας φίλη, καλλιτέχνης Ferah Kaya μετακόμισε εκεί με την οικογένεια της. Ήταν 17 χρονών και μέσα στο σπίτι αυτό της Κακουλούς, επέλεξε το μικρό δωμάτιο στον πάνω όροφο ως το δωμάτιο της…
Στο σπίτι αυτό, είχε βρει ένα κρεβάτι, ένα μπαούλο και ένα μπουφέ πάνω στο οποίο ήταν αυτός ο καθρέφτης, ο καθρέφτης της Κακουλούς…
Η Ferah Kaya κοίταζε τον καθρέφτη αυτό, κτένιζε τα μαλλιά της κοιτάζοντας τον καθρέφτη αυτό και ντυνόταν κοιτάζοντας τον καθρέφτη αυτό.
Έβλεπε την Κακουλού όταν πήγαινε στο κατάστημα του θείου της, δίπλα από το σπίτι της Κακουλούς, και της άρεσε ο τρόπος που καθόταν η Κακουλού και κάπνιζε μπροστά από την εξώπορτα της… Είχε ένα σάλι πάνω στους ώμους της…
Η Ferah έζησε για δύο χρόνια σε αυτό το μικρό δωμάτιο, στο σπίτι της Κακουλούς… Μετά έφυγε για να πάει να σπουδάσει στην Τουρκία. Ποτέ δεν επέστρεψε ξανά σε εκείνο το μικρό δωμάτιο… Σπούδασε γεωγραφία και έγινε δασκάλα γεωγραφίας στην Άγκυρα και μετά επέστρεψε στην Κύπρο και παντρεύτηκε. Ενόσω έλειπε, η οικογένεια της είχε δώσει τον καθρέφτη της Κακουλούς σε ένα συγγενή τους… Δεν είχε πλέον αυτή τον καθρέφτη…
Πέρασαν χρόνια και ενώ ερευνούσαμε την ιστορία του Γιάννη και της Κακουλούς, ζήτησα από τη Ferah να ζωγραφήσει ένα πίνακα με τη Κακουλού… Ζωγράφησε το πορτραίτο της όπως την θυμόταν και το δημοσιεύσαμε. Έκανε επίσης και μια ελαιογραφία με το σπίτι της Κακουλούς… Δημοσιεύσαμε επίσης και εκείνη τη φωτογραφία…
Καθώς η Ferah Kaya διάβαζε τις ιστορίες της Κακουλούς που δημοσιεύσαμε, θυμήθηκε τον καθρέφτη…
Έκανε τα πάντα προσπαθώντας να πάρει πίσω εκείνο τον καθρέφτη και τον βρήκε και τον πήρε πίσω…
Αποφάσισε να δώσει τον καθρέφτη αυτό πίσω στην οικογένεια της Κακουλούς και πριν από μερικές μέρες μου τηλεφώνησε για να μου το πει.
Πήγα στο σπίτι της και είδα τον καθρέφτη της Κακουλούς…
Ένιωσα παράξενα κοιτάζοντας εκείνο τον καθρέφτη, γνωρίζοντας ότι η «αγνοούμενη» Κακουλού επίσης τον κοίταζε, αλλά δεν υπάρχει τίποτα από το δικό της αντικατοπτρισμό, μόνο ο δικός μας…
Τώρα η Ferah Kaya περιμένει τον Chris Ζαχαρίου, τον στενό συγγενή της Κακουλούς Έλληνα για να έρθει στην Κύπρο το Μάιο και να του δώσει τον καθρέφτη ως ανάμνηση από τη θεία του…
Η Κακουλού Έλληνα κοίταξε τον καθρέφτη αυτό για τελευταία φορά το 1963… Ακριβώς μετά από 54 χρόνια, η Ferah Kaya θα επιστρέψει τον καθρέφτη αυτό στους συγγενείς της…
Η Ferah Kaya μας δείχνει ότι η ανθρωπιά στη γη αυτή δεν έχει πεθάνει… Μας δείχνει ότι η αναζήτηση ενός τεχνουργήματος που ανήκει σε ένα «αγνοούμενο», η εξασφάλιση του και η επιστροφή τους στους συγγενείς εκείνου του ατόμου έχει πολύ νόημα με ένα πολύ ανθρωπιστικό τρόπο…
Ευχαριστώ τη Ferah Kaya για την ανθρωπιά της και ευχαριστώ όλους που μας βοήθησαν να αναστήσουμε το Γιάννη και την Κακουλού Έλληνα από τη λήθη στη ζωή – δίνοντας τους την ανθρώπινη αξιοπρέπεια που τους αξίζει…
Photo: Αντικατιπτρισμός της Ferah στον καθρέφτη της Κακουλούς…
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 26th of March 2017, Sunday.
Interview with artist Ferah Kaya published in Yeniduzen in Turkish on 27 and 28 February and 1 and 2nd March 2017:
http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-1-10295yy.htm
http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-2-10300yy.htm
http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-3-10306yy.htm
http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-4-10312yy.htm
No comments:
Post a Comment