Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Ο αναγνώστης μου έρχεται από το Λονδίνο και πάμε στη Λάρνακα σε αναζήτηση πιθανών τόπων ταφής δύο «αγνοούμενων» Τουρκοκυπρίων που φέρεται ότι σκοτώθηκαν από τη ΤΜΤ τη δεκαετία του '60…
Ο αναγνώστης μου είχε γράψει από το Λονδίνο δίνοτας μου πληροφορίες για το πως τους ήξερε, πως ένας από τους «αγνοούμενους», ο Suleyman Aspiri, ήταν φίλος του πατέρα του, πως ο πατέρας του προσπάθησε να τον σώσει και πως ήταν περίπου «μάρτυρες» στη δολοφονία του…
Είχα γράψει για τον Suleyman Aspiri και τον Behri Lambiro, και οι δύο από τη Λάρνακα, αλλά μέχρι τώρα δεν είχαμε ενδείξεις για τους πιθανούς τόπους ταφής τους.
Τώρα ο αναγνώστης αυτός θα μας δείξει δύο πιθανούς τόπους ταφής κα αν μη τι άλλο, είναι μια αρχή για περαιτέρω έρευνες για τους «αγνοούμενους» της Λάρνακας.
Έτσι, την Τετάρτη 23 Μαρτίου 2016 πάμε στη Λάρνακα μαζί με τους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων – Ξενοφώντα Καλλή, Okan Oktay και Άντρη Πάλλα…
Η πρώτη μας στάση είναι το Κάστρο της Λάρνακας…
Σύμφωνα με αυτά που άκουσε ο αναγνώστης μου, ο Behri Lambiro μπορεί να είχε θαφτεί στο κάστρο, δίπλα από αυτό που κάποτε ήταν το «Χαμάμ» των Τουρκοκύπριων στρατιωτών τη δεκαετία του '60…
Πάμε μέσα στο Κάστρο αναζητώντας το «Χαμάμ»…
Έχουν περάσει χρόνια και το Κάστρο έχει αλλάξει…
Στην είσοδο, πάμε στο πρώτο δωμάτιο στα δεξιά μας και παθαίνω σοκ: Αυτό ήταν ένα μέρος που οι Βρετανοί χρησιμοποιούσαν για να κρεμάζουν ανθρώπους και υπάρχει μια φωτογραφία που δείχνει πως ήταν και κάποιο κείμενο στον τοίχο που εξηγούσε ότι μέχρι το 1945 εδώ απαγχόνιζαν ανθρώπους… Από την Οθωμανική περίοδο και στη διάρκεια της Βρετανικής περιόδου, το μέρος αυτό χρησιμοποιείτο ως φυλακή… Μαθαίνουμε από τον αναγνώστη μου ότι επίσης και στη διάρκεια της Τουρκοκυπριακής κυριαρχίας του κάστρου, κάποια από τα δωμάτια χρησιμοποιούνταν ως «κελιά» και αργότερα πήγαμε και είδαμε τα «κελιά» που είχαν μικρά παράθυρα, ψηλά στην οροφή – γυμνοί τοίχοι με λίγα κρεβάτια, οι Τουρκοκύπριοι στρατιώτες που τιμωρούνταν για αυτό ή εκείνο το λόγο, ήταν κλειδωμένοι σε αυτά τα δωμάτια και έμεναν εδώ…
Με ένα απόκοσμο αίσθημα, βγαίνουμε έξω και προσπαθούμε να βρούμε το «Χαμάμ»… Το «Χαμάμ» είναι κατ' ακρίβεια αυτό που χρησιμοποιείται σήμερα ως κουζίνα…
Τι υπήρχε μπροστά από το «Χαμάμ»?
Σύμφωνα με τον αναγνώστη μου υπήρχε ένα σημείο μπροστά από το «Χαμάμ» όπου οι άνθρωποι μέσα στο κάστρο του είχαν πει ότι ήταν τόπος ταφής…
Τα άτομα που εργάζονται στο Κάστρο έρχονται για να μας βοηθήσουν και κάνουν τηλεφωνήματα… Όχι, αυτές οι πλάκες δεν βρίσκονταν εκεί… Ναι, εκείνο το δέντρο ήταν εκεί…
Ίσως να βοηθούσε μια αεροφωτογραφία από τη δεκαετία του '60… Αν ο Καλλής βρει μια τέτοια φωτογραφία, ο αναγνώστης μου θα ελέγξει και θα προσπαθήσει να εντοπίσει που ακριβώς ήταν το σημείο μπροστά από το «Χαμάμ» μέσα στο Κάστρο της Λάρνακας…
Το κάστρο έχει αναστηλωθεί και είναι πολύ καλά διατηρημένο… Είναι εμφανές και από τα λουλούδια και το λασμαρί και τα δέντρα στο Κάστρο… Ευχαριστούμε αυτούς που εργάζονται εκεί για τη βοήθεια τους και φεύγουμε για να πάμε στο τουρκοκυπριακό νεκροταφείο…
Και εδώ, σύμφωνα με τον αναγνώστη μου, ένας άλλος Τουρκοκύπριος, ο Suleyman Aspiri, είχε θαφτεί έξω από το νεκροταφείο και που επίσης φέρεται να είχε δολοφονηθεί από κάποια μέλη της ΤΜΤ…
Πάμε για να ερευνήσουμε και μας οδηγεί ο αναγνώστης μου…
Βρίσκουμε το μέρος που θέλει να μας δείξει και βγάζουμε φωτογραφίες…
Σύμφωνα με τον αναγνώστη μου, ο Suleyman Aspiri είχε σκοτωθεί και θαφτεί εδώ…
Μετά από μερικά χρόνια, κατασκεύασαν πρόχειρους στρατώνες πάνω στον πιθανό τόπο ταφής…
Τώρα δεν υπάρχουν στρατώνες, έχουν κατεδαφιστεί όλα…
Όμως εντοπίζουμε κομμάτια τσιμέντου που μπορεί να είναι τα απομεινάρια των στρατώνων…
Έξω από το νεκροταφείο, οι μιμόζες είναι ολάνθιστες με χρυσά λουλούδια…
Είναι πολύ όμορφα εδώ που βρισκόμαστε…
Ο Suleyman Aspiri σκοτώθηκε λόγω μιας ρήξης και αν είναι θαμμένος εδώ στην πραγματικότητα είναι ένα καλό μέρος να είσαι θαμμένος, γεμάτος λουλούδια και υπάρχει ένας μεγάλος ευκάλυπτος που δίνει τη σκιά του…
Αυτή είναι μια ήσυχη περιοχή και είναι ωραίο να στέκεσαι εδώ και να είσαι μέρος της φύσης…
Βγάζουμε φωτογραφίες και παίρνουμε συντεταγμένες και ξεκινούμε για να φύγουμε όταν ο αναγνώστης μου μας δείχνει ένα σημείο όπου στο παρελθόν ήταν θαμμένοι τρεις Τουρκοκύπριοι.
Είχαν επιτεθεί σε ένα ελληνοκυπριακό χωριό και σκότωσαν κάποιους Ελληνοκύπριους και οι Βρετανοί τους είχαν απαγχονίσει.
Ο Ιμάμης δεν επέτρεψε να θαφτούν μέσα στο νεκροταφείο έτσι τους έθαψαν έξω από το νεκροταφείο…
Ένας από αυτούς, όπως θυμάται ο αναγνώστης μου, μπορεί να ονομαζόταν Uzun Huseyin…
«Υπήρχαν τρείς τάφοι εδώ», μας δείχνει αλλά και αυτοί έχουν κατεδαφιστεί έτσι δεν φαίνεται ίχνος από τους τάφους…
«Στην πραγματικότητα» λέει ο αναγνώστης μου, «τέτοιοι τάφοι πρέπει να παραμένουν εκεί που είναι μαζί με τις ιστορίες τους… Ακόμα και οι μαζικοί τάφοι… Μετά την ταυτοποίηση των αγνοουμένων ατόμων, πρέπει να θάβονται εκεί που βρέθηκαν και η ιστορία τους να αναγράφεται εκεί και τέτοιοι τάφοι πρέπει να διατηρούνται ιστορικά… Οι μελλοντικές γενιές πρέπει να διαβάζουν την ιστορία της Κύπρου, από εκεί που είναι…»
Κάποτε, μαζί την αγαπητή μας φίλη Σεβίνα και τον Χρίστο Ευθυμίου, είχαμε συναντηθεί στο σπίτι της και μας είχε ενημερώσει για το τι γίνεται διεθνώς με τέτοιους μαζικούς τάφους…
Είχε κατεβάσει το προσχέδιο της UNESCO για τέτοιους τάφους…
Τι γίνεται στο Παλαίκυθρο όπου μια ομάδα Ελληνοκύπριων γυναικών και παιδιών είχαν θαφτεί σε ένα μαζικό τάφο?
Τι γίνεται στο μαζικό τάφο στη Μάραθα;
Και στη Γεράσα και την Παρεκκλησιά;
Και τι γίνεται στο μαζικό τάφο στο Νέο Χωριό Κυθρέας;
Ή το μαζικό τάφο στη λίμνη Γαλάτεια στην Καρπασία;
Τι γίνεται σε όλα αυτά τα μέρη;
Και ο μαζικός τάφος στην αυλή του Νοσοκομείου Αθαλάσσας για τους Ψυχικά Ασθενείς όπου είχαν σκοτωθεί και θαφτεί τόσο Τουρκοκύπριοι όσο και Ελληνοκύπριοι;
Προσπαθούσαμε να βρούμε ένα τρόπο να διατηρήσουμε εκείνο το μαζικό τάφο και να κτίσουμε ένα μνημείο ως «Μαζί Μπορούμε!», τη Δικοινοτική Πρωτοβουλία Συγγενών Αγνοουμένων και Θυμάτων Πολέμου και γι αυτό είναι που είχαμε συναντηθεί με τη Σεβίνα Φλωρίδου από τη Λεμεσό.
Είχε την ιδέα να κτίσουμε ένα μνημείο γύρω από τον Άγιο Σωζόμενο για να υπενθυμίζει στους ανθρώπους τι είχε συμβεί σε αυτή τη χώρα…
Μια άλλη φίλη, καλλιτέχνης, η Σοφία, η κόρη του Χατζηπαπά, είχε κτίσει ένα συγκινητικό μνημείο και το μετάφερε σε διάφορους τόπους μαζικής ταφής και έβγαλε φωτογραφίες εκεί και τις έκανε αφίσες και καρτ-ποστάλ… Τις είχαμε εκθέσει στη διάρκεια της έκθεσης μας για τους «αγνοούμενους» με τίτλο «Το Χρώμα της Αλήθειας»…
Στη Γερμανία, σε διάφορες πόλεις, καθώς περπατάς στο πεζοδρόμιο, βρίσκεις πλάκες στο έδαφος όπου βρίσκεται η ιστορία των ατόμων από το γειτονικό σπίτι… Είναι απλές πλάκες που δεν ενοχλούν κανένα και όμως είναι ένα σύμβολο για ενθύμηση του τι είχε συμβεί εκεί. Στην πλάκα αναγράφονται τα ονόματα των ατόμων που ζούσαν σε εκείνο το σπίτι και πως τους είχαν πάρει στο Dachau ή το Auschwitz και πως πέθαναν εκεί. Πολύ απλό αλλά με πολύ νόημα…
Ίσως να το δοκιμάσουμε και στην Κύπρο;
Πρέπει να σημαδέψουμε τα μέρη των μαζικών ταφών και μαζικών δολοφονιών και να θυμούμαστε τι είχε συμβεί σε αυτή τη χώρα έτσι ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε μπροστά…
Ως υπενθύμιση του τρομερού παρελθόντος που είχαμε έτσι ώστε να αποφύγουμε την επανάληψη του στο μέλλον…
Photo: Μέσα στο κάστρο…
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 17th of April 2016, Sunday.
No comments:
Post a Comment