Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Υπάρχουν καλά νέα από την πρώην χωματερή της Επηχούς (Abohor) που είχαμε δείξει στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων: Κάποια οστά βρέθηκαν και είμαι χαρούμενη που μετά από μια τόσο μακρά διαδικασία στην οποία δουλέψαμε, τελικά φτάνουμε σε κάποιο πέρας – όχι πέρας για εμάς αλλά για τους συγγενείς των «αγνοουμένων» που περιμένουν να μάθουν την τύχη των αγαπημένων τους… Μέχρι τώρα έχουν βρεθεί πέντε «αγνοούμενοι» θαμμένοι σε ένα σημείο σε ένα μέρος που είχαμε υποδείξει στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων… Ευχαριστώ τους αναγνώστες μου που βοήθησαν να βρεθούν αυτοί οι πέντε «αγνοούμενοι» Ελληνοκύπριοι…
Η αναζήτηση για τους «αγνοουμένους» που είναι θαμμένοι στην πρώην χωματερή της Επηχούς (Abohor) ξεκίνησε το 2009 όταν οι αναγνώστες μου υπέδειξαν το μέρος αυτό και άρχισαν να επιμένουν ότι εδώ είχαν θαφτεί κάποιοι Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι» από το 1974… Συνέχιζαν να παρέχουν πληροφορίες το 2010 και το 2013 και επέμεναν ότι υπήρχαν πιθανοί τόποι ταφής σε αυτή την περιοχή…
Ήταν οι Βρετανοί που πήραν το χώμα «χαβάρα» και όταν κατασκεύαζαν το δρόμο μεταξύ των χωριών Επηχώ και Beykeuy, δημιούργησαν δύο τεράστιες κοιλότητες στην άκρη του δρόμου – οι κοιλότητες αυτές έμειναν ανοικτές… Οι βαθιές και τεράστιες κοιλότητες χρησιμοποιήθηκαν από τους Τουρκοκύπριους στρατιώτες για ασκήσεις σκοποβολής μετά το 1963… Οι αναγνώστες μου ισχυρίστηκαν ότι το 1974 κάποιοι «αγνοούμενοι» είχαν θαφτεί εκεί… Μετά από κάποιο καιρό το μέρος αυτό έγινε χωματερή και οι κοιλότητες γεμίστηκαν με σκουπίδια και νεκρά ζώα και οικοδομικά μπάζα… Σε κάποια φάση ο μουχτάρης του χωριού την περίφραξε για να αποτρέψει τους ανθρώπους να τη χρησιμοποιούν ως χωματερή και σχεδίαζε να φτιάξει εκεί ένα πάρκο…
Πήγα εκεί πολλές φορές με τους Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων για να τους δείξω την περιοχή…
Πριν από τρία χρόνια είχα πει στους αναγνώστες μου για μια από εκείνες τις επισκέψεις και έγραψα:
«Το πρωί της Τρίτης 12 Νοεμβρίου 2013, πάμε μαζί με τους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων Ξενοφώντα Καλλή και Murat Soysal, όπως επίσης και το Συντονιστή των Εκταφών ανθρωπολόγο Okan Oktay, για να ερευνήσουμε διάφορους πιθανούς τόπους ταφής που θα ήθελα να τους υποδείξω.
Η πρώτη μας στάση είναι η χωματερή της Επηχούς (Abohor – Cihangir όπως την ονομάζουν οι Τουρκοκύπριοι). Θέλω να δείξω την περιφραγμένη περιοχή της χωματερής της Επηχούς στην Επιτροπή αφού βρήκα ένα Τουρκοκύπριο μάρτυρα από το 1974 που είχε δει κάποιους Ελληνοκύπριους «αγνοούμενους» ενώ θάβονταν εδώ. Μου είχε πει φέτος τον Αύγουστο ότι από τον καιρό των Βρετανών υπήρχε μια μεγάλη τρύπα από όπου είχαν πάρει χώμα οι Βρετανοί για να κατασκευάσουν το δρόμο τη δεκαετία του '40 ή '50. Είπε:
«Όταν πας στη χωματερή της Επηχούς, στη δεξιά πλευρά στην είσοδο υπάρχει μια περιφραγμένη περιοχή. Σε αυτή την περιοχή υπήρχε μια μεγάλη τρύπα. Αυτή η τρύπα είχε διαστάσεις 20 μέτρα επί 30 μέτρα και το βάθος της ήταν σε κάποια σημεία μέχρι και 3-4 μέτρα. Οι Βρετανοί είχαν πάρει χώμα από αυτό το μέρος ενώ κατασκεύαζαν το δρόμο που περνά δίπλα από τη χωματερή. Χρησιμοποιούσαμε αυτή την τρύπα ακόμα και για ασκήσεις σκοποβολής ως νεαρά παιδιά αφού οι σφαίρες δεν μπορούσαν να βγουν έξω κατά λάθος…
Το 1974 ήμουν εκεί όταν έθαβαν κάποιους «αγνοούμενους» σε αυτή την τρύπα. Ήμουν τότε νεαρό παιδί… Ήταν μετά τον πόλεμο. Ο χειριστής μπουλντόζας του χωριού – πέθανε πριν από αρκετά χρόνια – είχε μαζέψει αυτούς που σκοτώθηκαν στον πόλεμο γύρω από το Παλαίκυθρο και την Επηχώ. Θυμούμαι ότι είχε θάψει εδώ τουλάχιστον 8-10 «αγνοούμενους» Ελληνοκύπριους.
Αυτοί οι νεκροί «αγνοούμενοι» Ελληνοκύπριοι έμειναν έξω στο ύπαιθρο για πολλές μέρες, έτσι το χρώμα τους έγινε σκούρο. Ως νεαρό παιδί σκέφτηκα «Ήταν όλοι μαύροι; Δεν ήξερα ότι οι Ελληνοκύπριοι είχαν μαύρους ανθρώπους… Και τα μαλλιά τους είχαν πέσει…» χωρίς να συνειδητοποιήσω ότι το δέρμα τους σκούρανε αφού είχε μείνει έξω στον ήλιο…
Σε αυτή την τρύπα χαβάρας, ο χειριστής μπουλντόζας του χωριού είχε θάψει τους «αγνοούμενους» Ελληνοκύπριους που είχε μαζέψει από την Επηχώ και τα γύρω κοντινά χωριά. Μετά από κάποιο καιρό η τρύπα αυτή έγινε χωματερή. Όποιος είχε ένα πεθαμένο ζώο το έριχνε μέσα σε αυτή την τρύπα ή όποιος είχε οικοδομή πέταγε εκεί τα άχρηστα. Όμως αν γίνουν εδώ εκσκαφές θα βρεις στο βάθος της τρύπας τα οστά τουλάχιστον 8-10 «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων. Η τρύπα αυτή ποτέ δεν πειράχτηκε, ποτέ δεν σκάφτηκε. Το μόνο πράγμα που γινόταν ήταν να πετάγονται από πάνω σκουπίδια. Και στο τέλος, για να σταματήσουν τους ανθρώπους να πετούν περισσότερα σκουπίδια, ο δήμος τοποθέτησε την περίφραξη.
Κάθε φορά που περνώ από αυτή την περιοχή νιώθω άσχημα διότι θυμούμαι εκείνους τους ανθρώπους που είναι θαμμένοι εδώ… Σε παρακαλώ προσπάθησε να βοηθήσεις και ενημέρωσε την Επιτροπή έτσι ώστε το μέρος αυτό να σκαφτεί και να επιστραφούν τα οστά στις οικογένειες τους για να θαφτούν…»
Τώρα ήρθαμε στη χωματερή και βγάζουμε φωτογραφίες. Από την περιγραφή του Τουρκοκύπριου αναγνώστη μου, βρίσκουμε που περίπου μπορεί να ήταν η τρύπα. Ευχαριστώ αυτόν τον αναγνώστη για την ανθρωπιά του…»
Όμως οι έρευνες μας δεν σταμάτησαν και κάναμε ακόμα μια επίσκεψη όταν ένας άλλος αναγνώστης μου έδειξε σε μένα και τους Λειτουργούς της ΔΕΑ τη δεύτερη μεγάλη κοιλότητα στην πρώην χωματερή και μας είπε ότι τουλάχιστον δύο ή τρία άτομα είχαν θαφτεί εκεί…
Στις 21 Ιανουαρίου 2014 επισκεφτήκαμε ξανά την περιοχή και επίσης και στις 25 Φεβρουαρίου 2014 μαζί με ένα άλλο μάρτυρα για να μας δείξει τη δεύτερη κοιλότητα…
Ο Ξενοφών Καλλής από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων βρήκε αεροφωτογραφίες όπου οι δύο τεράστιες κοιλότητες ήταν ορατές… Στο έδαφος βρήκε επίσης και την τοποθεσία αυτών των κοιλοτήτων…
Πριν την έναρξη των εκσκαφών το κοινοτικό συμβούλιο του χωριού αποφάσισε να προχωρήσει με τη δημιουργία του πάρκου εκεί και ξεκίνησαν να φυτεύουν δέντρα με μια ομάδα νέων… Έτρεξα για να το σταματήσω αυτό και είναι τότε που συναντήσαμε το μουχτάρη του χωριού το Φεβρουάριο του 2014 για να τον πείσουμε για τις εκσκαφές και ότι μετά θα μπορούσε να δημιουργήσει το πάρκο… Ήταν πολύ βοηθητικός και οι εκσκαφές ξεκίνησαν στην πρώην χωματερή της Επηχούς…
Όμως τα προβλήματα δεν σταμάτησαν εκεί – η ομάδα εκσκαφών της ΔΕΑ αντιμετώπισε πολύ, πολύ αμίαντο ανάμεσα στις ακαθαρσίες και έπρεπε να σταματήσει. Επειδή ο αμίαντος είναι καρκινογόνος ουσία, η ΔΕΑ για να προστατεύσει τους αρχαιολόγους και τους χειριστές μπουλντόζας, έφερε εμπειρογνώμονες για να δουν την περιοχή και να εκπαιδεύσουν την ομάδα που θα έκανε τις εκσκαφές και να τους προμηθεύσει με ειδικό προστατευτικό εξοπλισμό και ρουχισμό…
Τελικά οι εκσκαφές ξεκίνησαν…
Πρώτα βρήκαν τα οστά ενός «αγνοουμένου» και μετά ο αριθμός αυξήθηκε στους πέντε «αγνοούμενους» και ίσως μέχρι να δημοσιευθεί το άρθρο να ανευρεθούν και άλλοι…
Ευχαριστώ τους αναγνώστες μου που μου έδωσαν πληροφορίες και που ήρθαν μαζί μου για να μας δείξουν και που επέμεναν για τα τελευταία επτά χρόνια για να σκαφτεί το μέρος αυτό για να βρεθούν τα οστά κάποιων Ελληνοκυπρίων «αγνοουμένων» που είναι θαμμένοι εδώ…
Ευχαριστώ την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων που αποφάσισε να σκάψει στην περιοχή αυτή…
Ευχαριστώ το μουχτάρη που έδειξε κατανόηση και που ήταν βοηθητικός…
Photo: Εκσκαφές στη χωματερή της Επηχούς
(*) Article published in POLITIS newspaper on the 3rd of April 2016, Sunday.
No comments:
Post a Comment