Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Την Παρασκευή 11 Ιανουαρίου 2019 μαζευόμαστε στις 7 το βράδυ στο Σπίτι της Συνεργασίας στην Πράσινη Γραμμή στη Λευκωσία για την παρουσίαση του βιβλίου του Ηλία Παντελίδη με τίτλο «Savash ve Biz» («Ο Πόλεμος και Εμείς») στα τουρκικά. Πρόκειται για την τουρκική έκδοση του βιβλίου του «The Laconic Tales» («Οι Λακωνικές Ιστορίες») που δημοσιεύθηκε στα αγγλικά και μιας ελληνικής εκδοχής που επίσης ήδη παρουσιάστηκε στην Αθήνα… Πέρσι είχαμε μαζευτεί στο Chateau Status για την παρουσίαση του βιβλίου στα αγγλικά…
Το βιβλίο «Savash ve Biz» που σημαίνει «Ο πόλεμος και Εμείς» συγκεντρώνει τις ιστορίες και αναμνήσεις 16 Κυπρίων.
Είναι ένα βιβλίο που παίρνει μια αντιπολεμική στάση. Θέλω να μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις μου για το βιβλίο αυτό…
Ο Ηλίας Παντελίδης κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για να γράψει το βιβλίο αυτό… Θα μπορούσε να το έκανε διαφορετικά όπως πολλοί άλλοι… Θα μπορούσε απλά να έγραφε τις δικές του αναμνήσεις και να το εκδώσει.
Όμως πήγε ένα βήμα πιο πέρα και άρχισε να ερευνά για τις εμπειρίες άλλων, εκτός από τις δικές του.
Το γεγονός ότι έχει επιλέξει να μιλήσει και με Τουρκοκύπριους, εκτός από Ελληνοκύπριους, είναι επίσης ένα μεγάλο βήμα στο διαιρεμένο μας νησί. Μίλησε με 10 Ελληνοκύπριους, τέσσερεις Τουρκοκύπριους, ένα Μαρωνίτη Κύπριο και ένα Άγγλο και κατέγραψε τις αναμνήσεις τους.
Οι κοινότητες μας κλαίνε για το δικό τους πόνο, βλέπουν τον εαυτό τους ως το «μόνο θύμα» της σύγκρουσης, δεν θέλουν να αναγνωρίσουν και να δουν ότι άλλες κοινότητες που ζουν κάτω από τον ίδιο ουρανό και αναπνέουν τον ίδιο αέρα, έχουν επίσης επηρεαστεί από τη σύγκρουση… Διότι η σχετική «κουλτούρα» σε θέλει να κλαις μόνο για το δικό σου πόνο, να βλέπεις μόνο τη δική σου απώλεια και να καταγγέλλεις μόνο αυτά που σου έκανε ο «εχθρός». Η «κουλτούρα» στην Κύπρο είναι αφοσιωμένη να σε φιμώνει μόλις αρχίσεις να μιλάς για αυτά που υπέφεραν «οι άλλοι».
Ο λόγος πίσω από αυτή την «κουλτούρα» είναι τα συμφέροντα των κυριαρχουσών δυνάμεων στο νότιο και στο βόρειο μέρος της Κύπρου.
Θέλουν να σε κλειδώσουν στο δικό σου πόνο, να κλαις μόνο για τον εαυτό σου και να ζεις μόνο στο παρελθόν.
Με αυτό τον τρόπο, μπορούν να σε ελέγχουν καλύτερα.
Κάνοντας «την άλλη πλευρά» αόρατη, δημιουργώντας «δίκαιες θέσεις» για τους δικούς τους, πατώντας πάνω σε αίμα και δάκρυα, κατάφεραν να συνεχίσουν να κυβερνούν τη γη μας και να απολαμβάνουν τη δική τους εξουσία και στις δύο πλευρές του νησιού μας.
Το έκαναν αυτό πολύ «επιτυχημένα» για τα τελευταία τουλάχιστον 50-60 χρόνια στην Κύπρο. Είναι τόσο «επιτυχημένοι» που χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν, χιλιάδες έγιναν «αγνοούμενοι», δημιουργήθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, αλλά οι πραγματικές κυριαρχούσες δυνάμεις στην Κύπρο συνεχίζουν ακόμα να έχουν όρεξη, δεν έχουν χάσει ακόμα την όρεξη τους και δεν τους απασχολούν νέες περιπέτειες όπου η Κύπρος μας μπορεί να καεί. Στο τέλος της μέρας αυτοί που πληρώνουν είναι οι απλοί άνθρωποι, όχι αυτοί… Αυτοί που θάβουν τα παιδιά τους, αυτοί που κλαίνε για τους «αγνοούμενους» γιους τους, αυτοί που έχασαν τα πάντα και προσπαθούν να επιβιώσουν σε μικροσκοπικά προσφυγικά σπίτια είναι απλοί πολίτες, όχι οι κυριαρχούσες ελίτ. Αυτές οι κυριαρχούσες ελίτ είχαν στείλει το 1974 τα δικά τους παιδιά – γύρω στις 2-3 χιλιάδες νεαροί Ελληνοκύπριοι – με πλοία και αεροπλάνα ως «μετανάστες» για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αποφύγουν τον πόλεμο και τα παιδιά τους συνέχισαν να ζουν για κάποια χρόνια στην Αγγλία, μέχρι που οι Βρετανικές αρχές ανακάλυψαν ότι δεν μπορούσαν να είναι ακόμα σε κατάσταση «πρόσφυγα» ή «μετανάστη»… Αυτή την ενδιαφέρουσα ιστορία μου την έχει πει ένας Ελληνοκύπριος φίλος και δεν ξαφνιάστηκα… Σε θέλουν να πεθάνεις για αυτούς και να γίνεις «ήρωας» και στο μεταξύ να προστατεύουν τα δικά τους παιδιά…
Όποιος προσπάθησε να βγάλει την αλήθεια προς τα έξω, ολόκληρη την αλήθεια, του επιτίθονταν και προσπαθούσαν να τον ή την σιωπήσουν και στις δύο πλευρές του νησιού.
Παρόλους αυτούς τους ελίτ κύκλους που επέκτειναν τη δύναμη τους πατώντας πάνω στον πόνο και τα βάσανα, πάντοτε υπήρχαν Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι και Μαρωνίτες Κύπριοι και Λατίνοι Κύπριοι και Αρμένιοι Κύπριοι που επέλεγαν να αγωνίζονται για να βγει προς τα έξω ολόκληρη η αλήθεια…
Θυμηθείτε: Όταν ο φίλος μας, Ελληνοκύπριος σκηνοθέτης Πανίκος Χρυσάνθου έκανε την ταινία με τίτλο «Our Wall» («Το Τείχος μας») μαζί με τον Τουρκοκύπριο φίλο μας, ακαδημαϊκό και συγγραφέα Niyazi Kizilyurek, είχαν πολλές αντιδράσεις και δέχτηκαν επίθεση. Γιατί; Διότι αυτό ήταν το πρώτο σοβαρό ντοκιμαντέρ όπου ο πόνος και οι εμπειρίες και των δύο κοινοτήτων ειπώθηκαν με λεπτομέρεια… Όμως πριν από αυτό, ο Πανίκος είχε κάνει το πρώτο ντοκιμαντέρ για το χωριό φάντασμα «Άγιος Σωζόμενος» και το ΓΤΠ (Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών) τότε ήταν πολύ αναστατωμένο μαζί του. Οι κυριαρχούσες ελίτ δεν σταμάτησαν εκεί και όταν ο Πανίκος Χρυσάνθου έκανε την ταινία του «Ο Ακάμας», προσπάθησαν ουσιαστικά να τον χρεωκοπήσουν… Ο λόγος ήταν ότι ο Πανίκος έσπαζε τα ταμπού και έλεγε ιστορίες που δεν τον ήθελαν να πει…
Η Ελληνοκύπρια ποιήτρια Έλλη Παιονίδου και ο σύζυγος της ήταν από τους πολύ πρώτους που προσπάθησαν να μεταφράσουν την ποίηση Τουρκοκυπρίων ποιητών που είχαν αντιπολεμική στάση και έφεραν μαζί Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους συγγραφείς. Ο Χρίστος Χατζήπαπας ήταν επίσης ένας από αυτούς που προσπάθησαν να φέρουν συγγραφείς μαζί. Αυτό έγινε αμέσως μετά το 1974, μετά τη «διαίρεση» του νησιού μας… Και έτσι είναι που το διάσημο αντιπολεμικό ποίημα της Neshe Yashin έγινε γνωστό από πολλούς Ελληνοκύπριους: «Λένε πως ο άνθρωπος πρέπει την πατρίδα ν' αγαπά / έτσι λέει κι ο πατέρας μου συχνά / Η δική μου η πατρίδα έχει μοιραστεί στα δυο / ποιό από τα δυο κομμάτια πρέπει ν' αγαπώ;»
Η ζωγράφος Nilgun Guney ως επικεφαλής της ΕΜΑΑ πριν από χρόνια, προσπάθησε να φέρει μαζί τους ζωγράφους από τις δύο πλευρές του νησιού μας και να οργανώσουν κοινές δραστηριότητες… Στο δικό της στούντιο διεξάγαγε εθελοντικά εργαστήρια για οκτώ μήνες με νεαρούς καλλιτέχνες και δούλευαν μαζί με τους συγγενείς των «αγνοουμένων» και από τις δύο πλευρές, και δημιούργησαν εξαιρετικά έργα για την έκθεση μας με τίτλο «Το Χρώμα της Αλήθειας»…
Για πολλά χρόνια, οι ομάδες επίλυσης συγκρούσεων συναντιόντουσαν στο Ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας και ονειρεύονταν ένα κοινό μέλλον, παρήγαγαν συγκεκριμένα προγράμματα και ως αποτέλεσμα υπέστηκαν σκληρές επιθέσεις. Οι Fatma Azgin, Καίτη Οικονομίδου, Καίτη Κληρίδη, Νίκος Αναστασίου ήταν φίλοι με τους οποίους εργαζόμασταν μαζί στην «Ομάδα Εκπαιδευτών για Επίλυση Συγκρούσεων» και δέχτηκαν σκληρή επίθεση. Από τις ομάδες επίλυσης συγκρούσεων οι Ulus Irkad, Ekrem Varoghlou, Sarper Ince και Νίκος Αναστασίου προσπάθησαν να φέρουν τη νεολαία μαζί στην Πύλα και δέχτηκαν έντονη επίθεση.
Η Κλεοπάτρα και ο σύζυγος της Τζους Παγιάτα που δημιούργησαν το «Νεοκυπριακό Σύνδεσμο» προσπάθησαν να αγκαλιάσουν όλες τις κοινότητες του νησιού μας και έκαναν δραστηριότητες για να δημιουργήσουν αμοιβαία κατανόηση…
Όλα αυτά έγιναν όταν η «υπεράσπιση της ειρήνης» δεν ήταν «στη μόδα» και ήταν πολύ επικίνδυνη και έπρεπε να αντιμετωπίσεις απειλές θανάτου και άλλους εκφοβισμούς και αυτά είναι μόνο ορισμένα ονόματα για τα οποία γνωρίζω – υπάρχουν πολλοί άλλοι που έχουν αγωνιστεί για να γίνει γνωστή η αλήθεια…
Ο Ηλίας Παντελίδης στο βιβλίο του «Ο Πόλεμος και Εμείς» προσπαθεί να κοιτάξει και αυτά που πέρασαν και άλλες κοινότητες, παρά να κλαίει μόνο για τον πόνο της δικής του κοινότητας, και με αυτή την έννοια, είναι μια τολμηρή, αντιπολεμική στάση που παίρνει με αυτό το βιβλίο. Και επιπλέον, το δημοσίευσε σε τρεις γλώσσες έτσι ώστε όλοι που συνδέονται με τη σύγκρουση να κατανοήσουν καλά τι έχει συμβεί στην πραγματικότητα: στα τουρκικά, ελληνικά και αγγλικά.
Ως ερευνητική δημοσιογράφος που υπόκειμαι συνεχώς επιθέσεις, έλαβα «αντιδράσεις» και από τις δύο πλευρές όταν έγραφα για τους «αγνοουμένους» και τους «μαζικούς τάφους»… Λόγο των πολύ θετικών αντιδράσεων και της συντριπτικής υποστήριξης των Τουρκοκύπριων και Ελληνοκύπριων αναγνωστών μου, συνεχίζω να γράφω… Αυτοί που έδειξαν σκληρές αντιδράσεις σε αυτά που έγραφα ήταν είτε οι ίδιοι ή οι συγγενείς τους αναμεμειγμένοι στα εγκλήματα πολέμου και διεξήγαγαν εκστρατείες λάσπης έναντι μου, τόσο προφορικά όσο και γραπτώς… Μερικοί από αυτούς διαρκώς αμφισβητούσαν αυτά που έγραφα και μου επιτίθονταν λέγοντας «Ποιος είναι ο ΣΚΟΠΟΣ σου που τα γράφεις αυτά; Πες μας τώρα, ποιος είναι ο ΣΚΟΠΟΣ σου;!!!» Και φυσικά κάποιοι από αυτούς που επιτίθονταν σε αυτά που έγραφα ήταν απλά εργαλεία των κυριαρχούσων ελίτ και με την επίθεση τους έπαιρναν κάποια συμφέροντα από εκείνες τις κυριαρχούσες ελίτ.
Και ακόμα κάποιοι άλλοι ανακοίνωναν ότι «Δεν είναι καιρός να τα γράφεις αυτά. Μην γράφεις τις ιστορίες αυτές! Θα δημιουργήσεις εχθρότητα και μίσος!» και μου ζητούσαν να σπρώξω την αλήθεια κάτω από το χαλί και συνέχιζαν να λένε ότι «οι κοινότητες μας ζούσαν πολύ ειρηνικά στο παρελθόν». Μετά από χρόνια κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους τελικά κατάλαβαν ότι ήταν καλή ιδέα το γεγονός ότι έγραφα αυτά που γράφω. Στην πραγματικότητα ο λόγος πίσω από την αντίδραση αυτής της ομάδας ανθρώπων ήταν οι δικοί τους «φόβοι» για τον εαυτό τους. Φοβούνταν τόσο πολύ που αυτά που έγραφα τους έκαναν να νιώθουν αρκετά άβολα. Οι φόβοι τους δεν ήταν για τις κοινότητες μας αλλά για τον εαυτό τους… Κάποιοι από αυτούς δεν ήθελαν καν να θεαθούν στο ίδιο δωμάτιο μαζί μου και προσπαθούσαν να με αποφύγουν, δείχνοντας στις αρχές ότι «Δεν είμαστε καν φίλοι μαζί της, ξέρετε! Δεν συνδεόμαστε!» Νιώθω οίκτο για αυτούς αφού κλείδωσαν τους εαυτούς τους στη δική τους φυλακή και δεν ήθελαν να βγουν έξω…
Γιατί λοιπόν να γράφουμε για την αλήθεια για αυτά που πραγματικά συνέβηκαν τον τελευταίο μισό αιώνα στην Κύπρο; Αυτό μπορεί μόνο να εξυπηρετήσει την ειρήνη και την αμοιβαία κατανόηση. Αν δεν γνωρίζουμε με λεπτομέρειες ποιος έκανε τι, ποιος ενέργησε με αυτό ή τον άλλο τρόπο και γιατί ενέργησαν με τον τρόπο που ενέργησαν, ποτέ δεν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε τι πραγματικά συνέβηκε και ποτέ δεν θα μπορέσουμε να σκεφτούμε μαζί, να ονειρευτούμε μαζί και να κτίσουμε ένα μέλλον μαζί σε αυτή τη γη.
Πρέπει να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλο στα μάτια και παρόλο που δεν ήμασταν μέρος των εγκλημάτων έναντι στην ανθρωπότητα που διαπράχθηκαν στην Κύπρο, απλά αναγνωρίζοντας τα και λέγοντας ότι λυπούμαστε και ζητώντας συγνώμη για όλα όσα συνέβηκαν, μόνο τότε θα μπορέσουμε να κτίσουμε ένα μέλλον μαζί.
Το βιβλίο «Ο Πόλεμος και Εμείς» του Ηλία Παντελίδη επιλέγει να εξετάσει αυτά που συνέβηκαν στο παρελθόν όχι μόνο υπό την εστίαση της δικής του κοινότητας, αλλά και υπό την εστίαση και των δύο κοινοτήτων – λαμβάνει μια αντιπολεμική στάση.
Κάθε αντιπολεμική στάση θα μας φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην ειρήνη…
Photo: Ο Ηλίας Παντελίδης παρουσιάζει το βιβλίο του στα τουρκικά…
(*) Article published in POLITIS in Greek on the 3rd of February 2019, Sunday. A similar article was published in YENİDÜZEN newspaper in Turkish on the 14th of January 2019 and here is the link:
http://www.yeniduzen.com/savas-karsiti-her-durus-bizi-barisa-bir-adim-daha-yaklastiracaktir-13497yy.htm
No comments:
Post a Comment