Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Καθόμαστε μαζί, στον ίδιο καναπέ, έξω στον κήπο μαζί με τη Χριστίνα, και ακούμε σαγηνευμένες, κατάπληκτες σαν δύο μικρά παιδιά τον αναγνώστη μου, ένα παππού που εξιστορεί μυθιστορίες, ιστορίες τρόμου, ιστορίες από το παρελθόν, ιστορίες που είναι αληθινές αλλά κανένας δεν φαίνεται να νοιάζεται για αυτές…
Έχουμε μαζί μας την αγαπητή μας φίλη Ferah Kaya που έχει ζωγραφίσει ένα πίνακα για τη Λίμνη στη Γαλάτεια με ονομασία «Χριστίνα»… Στον πίνακα απεικονίζεται ένα μικρό κορίτσι που συμβολίζει τη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά που κοιτάζει τη λίμνη… Στη λίμνη αυτή υπήρχε ένας μαζικός τάφος και υπήρχαν πάντα πληροφορίες ότι περισσότερα άτομα είναι θαμμένα εδώ, ανάμεσα τους ίσως και οι «αγνοούμενοι» αδελφός και πατέρας της Χριστίνας…
Είμαστε στη Γαλάτεια, το τουρκοκυπριακό χωριό στην Καρπασία που για τους Ελληνοκύπριους ήταν ο «εφιάλτης» του 1974 αφού πολλοί από εδώ έγιναν «αγνοούμενοι»…
Η Γαλάτεια ήταν ένα προπύργιο – όμως η Γαλάτεια δεν ήταν μόνο η Γαλάτεια – όπως το Τζιάος ήταν το κέντρο που φιλοξενούσε τους Τουρκοκύπριους που υπηρετούσαν τη στρατιωτική τους θητεία από διαφορετικά χωριά…
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 1974, κάποιοι χωρικοί από άλλα χωριά ήρθαν εδώ, όπως επίσης και διοικητές από ότι μάθαμε…
«Είχαμε έξι διοικητές από την Τουρκία» λέει…
«Τι;!»
«Ναι! Έφυγαν από τα τριγύρω χωριά και ήρθαν εδώ… Μπορούσαμε να ανοίξουμε το στόμα μας; Όχι! Κατ' ουδένα λόγο! Δεν μπορούσαμε να ανοίξουμε το στόμα μας… Δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε…»
Υπήρχε ένας Τουρκοκύπριος διοικητής ο οποίος μετά την έναρξη του πολέμου το 1974, πήρε τους άντρες του και ήρθε στη Γαλάτεια…
«Κάποιοι από αυτούς τους διοικητές είχαν διατάξει να σκοτωθεί! Μπορείς να το πιστέψεις; Ναι! Αλλά κατάφερα να τον σώσω… Είπα «Δώστε τον στο πόστο μου και θα το φροντίσω…» Έτσι τον πήρα υπό την προστασία μου και ήταν εντάξει… Όμως δεν άρεσε σε κάποιους από αυτούς τους Τούρκους διοικητές διότι είχε φύγει από το χωριό του και ήρθε στη Γαλάτεια…»
Η Χριστίνα επίσης έχει ιστορίες από εκείνη την εποχή…
«Ένας συγχωριανός από την Κώμη Κεπήρ, ένας Τουρκοκύπριος που ονομαζόταν Ahmet πήγε να φέρει τον πατέρα μου… Ο πατέρας μου ήταν αιχμάλωτος πολέμου στην Γαλάτεια… Είχαμε δύο μύλους, ένα για το αλεύρι και ένα για το ελαιόλαδο…
Έτσι ο Ahmet πήγε εκεί και ζήτησε από το διοικητή να αφήσει τον πατέρα μου να πάει και να ξεκινήσει τον μύλο διότι ο Ahmet δεν ήξερε πως να ξεκινήσει το μύλο. Του είπαν, «Τον θέλεις; Πήγαινε μέσα στο σύλλογο και μείνε εκεί αν τον θέλεις…» Έτσι τρομοκρατήθηκε και έφυγε…»
Η Γαλάτεια, το χωριό των μυστικών μας μαγεύει…
«Και τα Λειβάδια;» ρωτώ τον αναγνώστη μου… «Ποια ήταν η θέση του χωριού; Γιατί για παράδειγμα πήραν εκεί τον ιερέα από το Δαυλό παρά στη Γαλάτεια; Και μετά τον σκότωσαν εκεί και τον έθαψαν σε ένα πηγάδι… Τι ήταν τόσο ιδιαίτερο σχετικά με τα Λειβάδια;»
«Τίποτε το ξεχωριστό στα Λειβάδια» λέει… «Το κέντρο ήταν η Γαλάτεια… Όλες οι διαταγές έρχονταν από τη Γαλάτεια… Τα Λειβάδια ήταν μέρος της Γαλάτειας… Σου είπα, είχαμε έξι διοικητές από την Τουρκία το 1974… Τι άλλο με θέλεις να πω;»
Αρχίζει να μιλά για ένα «αγνοούμενο» Ελληνοκύπριο από τη Γιαλούσα…
«Κατ' ακρίβεια τον έδειραν στη Γιαλούσα, στον αστυνομικό σταθμό και τον σκότωσαν εκεί… Όμως πήραν το νεκρό του σώμα στη Γαλάτεια… Έτσι είναι θαμμένος κάπου εδώ» λέει…
«Όμως πάντοτε νόμιζα ότι είχε θαφτεί στη Γιαλούσα…»
«Όχι, όχι… Πήραν το νεκρό του σώμα και επίσης κάποιος διοικητής είχε θυμώσει μαζί τους γιατί να τον δείρουν μέχρι θανάτου…»
Η κουβέντα μεταφέρεται στο τι κάνει τους τελευταίους έξι μήνες, αυτός ο υπέροχος αναγνώστης μου…
Ήταν το βασικό άτομο που μας βοηθά στην περιοχή της Γαλάτειας και των γύρω χωριών. Έχει μοιραστεί πολλές φορές τόσο μαζί μας όσο και με τους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, αυτά που γνωρίζει για πιθανούς τόπους ταφής και επίσης πληροφορίες για το ποιος μπορεί να γνωρίζει αυτά τα πράγματα…
Λέει:
«Τις περασμένες βδομάδες, μια γυναίκα ερευνητής από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ήρθε να με δει κα με ρώτησε πολλές ερωτήσεις και με ρώτησε για αυτά που σου είχα πει στο παρελθόν και μοιράστηκα αυτά που γνωρίζω μαζί της… Ήθελε να της δείξω κάποιους πιθανούς τόπους ταφής και πήγα πάλι και της έδειξα…
Επισκέφτηκα επίσης διάφορες φορές και συνεχίζω να πηγαίνω σχεδόν κάθε δεύτερη μέρα στη Λίμνη της Γαλάτειας όπου βρίσκεται η ομάδα εκσκαφών της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και μοιράζομαι μαζί τους αυτά που ξέρω για τους πιθανούς τόπους ταφής σε αυτή τη λίμνη…
Όπως γνωρίζεις υπάρχει ένα μικρό σπίτι μέσα στη λίμνη και μπροστά από το σπίτι αυτό μπορεί να είναι θαμμένοι ένας ή δύο «αγνοούμενοι». Πρέπει επίσης να ερευνήσουν για πιθανούς τόπους ταφής γύρω από το κάγκελο– το είπα στην ομάδα εκσκαφών που βρίσκεται εκεί…
Η περιοχή πίσω από το σπίτι προς τον λόφο, προς το χωριό πρέπει επίσης να ερευνηθεί αφού κάποιοι «αγνοούμενοι» Ελληνοκύπριοι μπορεί να είναι θαμμένοι εκεί… Θυμούμαι ότι είχες έρθει και έδειξες το μέρος αυτό στη ΔΕΑ το 2010 μαζί με ένα μάρτυρα… Όμως το μέρος αυτό δεν έχει ακόμα εκσκαφτεί…
Αν θυμάσαι τα πορίτζια που σου είχα δείξει, τη χαρουπιά – εκεί υπήρξαν κάποιες εκσκαφές αλλά χωρίς αποτέλεσμα… Είχα μιλήσει με κάποιους μάρτυρες για τα πορίτζια αυτά και είχα πει στη γυναίκα ερευνήτρια από το τουρκοκυπριακό γραφείο της ΔΕΑ ότι πρέπει να ψάξουν εκεί κάτω από το δρόμο. Ο πιθανός τόπος ταφής εκεί μπορεί να έμεινε κάτω από το δρόμο αφού εκείνος ο δρόμος δεν υπήρχε το 1974 – κατασκευάστηκε μετά ως χωματόδρομος… Χρειάζεται να ερευνήσουν πολύ προσεκτικά την περιοχή εκείνη.
Πριν από χρόνια, θα θυμάσαι ότι επίμονα είχα πει σε σένα και τη ΔΕΑ ότι μπορεί να υπάρχει ένας δεύτερος μαζικός τάφος στη λίμνη, εκεί που βρήκαν τον πρώτο μαζικό τάφο… Είχα πει τώρα στην ομάδα εκσκαφών ότι πρέπει να σκάψουν βαθιά, όχι μόνο σε βάθος μερικών ποδών, αλλά ότι πρέπει να σκάψουν σε βάθος τουλάχιστον 10 ποδών… Αν δεν έχουν μετακινήσει το δεύτερο μαζικό τάφο από εκεί, πρέπει να βρίσκεται εκεί…
Θα θυμάσαι ότι σου είχα δείξει μια παλλούρα κοντά στο δρόμο μεταξύ των χωριών Λειβάδια και Γαλάτεια… Πιστεύω ότι πρέπει να σκάψουν πίσω από την παλλούρα για να δουν αν κάποιος είναι θαμμένος εκεί… Υπάρχουν πληροφορίες ότι ένα άτομο μπορεί να είναι θαμμένο εκεί…
Έχω επίσης μοιραστεί αυτά που ξέρω με έναν αρχαιολόγο της ΔΕΑ που ζει στην περιοχή μας, για ένα πηγάδι στα Λειβάδια όπου είχαν βρει τα οστά τριών «αγνοουμένων»… Είμαι πολύ χαρούμενος ότι αυτά που τους είχα πει βγήκαν αληθινά και βρέθηκαν εκεί τα οστά τριών «αγνοουμένων»… Αυτό μας χαροποίησε… Το άτομο που τους είχε θάψει μου είχε πει προσωπικά που βρισκόταν ο τόπος ταφής και είχα τρέξει στον αρχαιολόγο για να του πω και να πάνε πίσω, να μην φύγουν από το χωράφι αυτό και να επιστρέψουν… Τελικά πήγαν πίσω και έσκαψαν την περιοχή που τους είχα πει και είμαι τόσο χαρούμενος που βρήκαν τα οστά…»
Ένας άλλος αναγνώστης επιμένει ότι υπάρχουν περισσότεροι «αγνοούμενοι» θαμμένοι στο χωράφι εκεί όπου η ΔΕΑ βρήκε τα οστά τριών ατόμων στα Λειβάδια…
Επιμένει ότι πρέπει να επιστρέψουν και να σκάψουν το άλλο μέρος του χωραφιού που δεν είχε εκσκαφτεί…
«Κοίτα» λέει, «απλά καθόμουν εκεί και τους άκουσα να συνομιλούν μεταξύ τους, χωρίς να δειλιάζουν… Φοβόμουν ακόμα και να αναπνεύσω… Ένας από αυτούς που ήταν αναμεμειγμένος στις δολοφονίες είπε «Έϊ! Ξέρετε; Βρήκαν τρεις εκεί… Αλλά δεν έσκαψαν την άλλη πλευρά του χωραφιού!!!» Έτσι αμέσως σκέφτηκα να σου τηλεφωνήσω… Σε παρακαλώ, σε παρακαλώ, σε παρακαλώ… Πρέπει να πάνε πίσω στα Λειβάδια και να σκάψουν ξανά το χωράφι στα μέρη που σου είχαμε δείξει… Δεν έκαναν καθόλου εκσκαφές εκεί… Πρέπει να ψάξουν για ένα πηγάδι με στόμιο που δεν είναι κυκλικό αλλά ορθογώνιο… Από αυτά που έχω ακούσει πιστεύω ότι υπάρχουν περισσότεροι θαμμένοι σε εκείνο το χωράφι… Σε παρακαλώ ζήτα από τους λειτουργούς της ΔΕΑ να μην φύγουν από την περιοχή… Πρέπει να υπάρχουν περισσότερα άτομα θαμμένα σε εκείνο το χωράφι στα Λειβάδια…»
Φεύγουμε με τη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά για να πάμε πίσω στη Λευκωσία… Θα συνεχίσουμε να ερχόμαστε στη Γαλάτεια και να συνεχίζουμε τις έρευνες μας… Μέχρι να μην υπάρχει τίποτε άλλο για να ερευνηθεί, θα συνεχίσουμε να ερχόμαστε…
Ευχαριστώ τους αναγνώστες μου που μας βοηθούν με το θέμα αυτό και θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μας για την ανθρωπιστική τους προσέγγιση…
Photo: Η Χριστίνα και η Ferah στη Λίμνη στη Γαλάτεια…
(*) Article published on the 27th of November 2016, Sunday in POLITIS newspaper.
No comments:
Post a Comment