Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Στις 31 Μαΐου 2016, ο φίλος μας Ilker Salih στο Λονδίνο, πάει στο Κυπριακό Σύνδεσμο στο Hackney για να συναντήσει τον Kamil Ahmet, τον καλύτερο φίλο του πατέρα του… Ο Ilker του παίρνει συνέντευξη και μου στέλνει αυτά που έγραψε…
Αυτά έγραψε ο Ilker Salih:
«Ο Fazil Onder, θύμα των αποσχιστών…
Ο Kamil Ahmet ήταν ο καλύτερος φίλος του πατέρα μου Irfan Salih. Ο Kamil γεννήθηκε στο Chamlikeuy κοντά στη Λεύκα (Καλό Χωριό). Όπως και ο καλύτερος του φίλος Irfan, ο Kamil μετακόμισε στη Λευκωσία σε πολύ νεαρή ηλικία. Ήταν εκεί που μεγάλωσε και έκανε φιλίες με άτομα που εργάζονταν ακούραστα για τα δικαιώματα των εργατών και ο Fazil Onder ήταν ένας από αυτούς.
Ο Fazil Onder γεννήθηκε στην Ομορφίτα το 1926. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο αλλά δεν μπορούσε να φοιτήσει στο γυμνάσιο για οικονομικούς λόγους. Σε πολύ μικρή ηλικία άρχισε να δουλεύει με τον αδελφό του Cemal ως μαθητευόμενος σε κατάστημα με σέλες. Όταν έμαθε τη δουλειά άνοιξε το δικό του κατάστημα με κάποιο που ονομαζόταν Ahmet.
Το 1949 έγινε μέλος διαφόρων εργατικών συνδικάτων, συμπεριλαμβανομένης και της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας (ΠΕΟ). Το 1951 άρχισε να εργάζεται στη Λέσχη Τουρκοκυπριακής Εκπαίδευσης (ΤΕΚ). Οι Ahmet Malyo, Dervish Ali Kavazoglu, Mehmet Edisson και Onder δημιούργησαν αυτή την ομάδα για να εκπαιδεύσουν τους εαυτούς τους σε θέματα πολιτικής, οικονομίας και ιδεολογίας. Άρχισαν να παρακολουθούν ραδιοφωνικούς σταθμούς από τη Μόσχα και τη Σόφια και διάβαζαν τα τουρκικά μέσα. Διάβαζαν ότι μπορούσαν να βρουν και διέδιδαν τον σοσιαλισμό μέσα από τη λέσχη ΤΕΚ. Αργότερα εξέδιδαν εφημερίδα που ονομαζόταν Inkilapchi (Επαναστάτης). Ο Onder ήταν ο πρόεδρος και οι Ahmet Sadi και Kavazoglu αρθρογράφοι της εφημερίδας.
Η εφημερίδα υποστήριζε τη φιλία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Μετά τη δέκατη πέμπτη έκδοση της, την έκλεισαν ως απειλή προς τη βρετανική αποικιοκρατία.
Τη μέρα της δολοφονίας του Onder, ο Kamil επισκεπτόταν τον Terzi Abdurahman στο ραφείο του που ήταν πολύ κοντά στο κατάστημα του Fazil. Ήρθε μια ηλικιωμένη κυρία με ένα βρεφικό καροτσάκι και το αξιοσημείωτο ήταν ότι το καροτσάκι ήταν γεμάτο με τα φρούτα και τα λαχανικά που είχε αγοράσει. Η κυρία είχε εξηγήσει στον Kamil ότι ένας αρθρογράφος είχε πυροβοληθεί μπροστά από το τζαμί της Αγίας Σοφίας. Μια αίσθηση τρόμου πέρασε από το μυαλό του Kamil καθώς διερωτήθηκε ποιος μπορεί να ήταν και αμέσως έτρεξε στη σκηνή. Προφανώς η απόπειρα επίθεσης κατά του Fazil Onder στο κατάστημα του με πυροβολισμούς είχε αποτύχει και ο Onder έτρεξε πίσω από αυτόν που του επιτέθηκε με ένα από τα μαχαίρια που χρησιμοποιούσε ως εργαλείο. Αυτό που δεν γνώριζε ήταν ότι αυτός που του επιτέθηκε είχε συνεργό που κατάφερε να μαχαιρώσει στην πλάτη τον Onder με το δικό του μαχαίρι.
Ο Kamil έφτασε στη σκηνή και με φρίκη είδε τον Fazil Onder να κείτεται στο έδαφος με ένα μαχαίρι στην πλάτη του και το πλήθος να του λέει να μείνει μακριά. Ο Kamil εξήγησε «Μπορείς να φανταστείς ότι ο φίλος μου κειτόταν εκεί και με κοίταζε και με απειλούσαν να μείνω μακριά. Τι σκεφτόταν ο Fazil; Ήμουν αβοήθητος…»
Η σκηνή είχε στοιχειώσει τον Kamil σε όλη του τη ζωή και μου εξήγησε ότι ο δολοφόνος στεκόταν στη γωνία του δρόμου και παρακολουθούσε. Μετά από λίγα λεπτά έφτασαν 4 Τουρκοκύπριοι ειδικοί αστυφύλακες και έριξαν το σώμα του στο πίσω μέρος ενός τζιπ. Ήταν ξεκάθαρο ότι εκείνη τη στιγμή ο Fazil ήταν ακόμα ζωντανός. Οι φήμες λένε ότι οδηγούσαν μέχρι να πεθάνει. Ο Kamil έτρεξε πίσω και πήρε το ποδήλατο του και κατέληξε στα γραφεία της ΠΕΟ και ζήτησε βοήθεια για να βρει το Fazil. Η ΠΕΟ πήγε σε όλα τα κύρια νοσοκομεία στη Λευκωσία αλλά το σώμα του δεν ήταν εκεί. Συμβούλεψαν τον Kamil να κρατήσει χαμηλούς τόνους και να μείνει σε εσωτερικούς χώρους για τέσσερεις μέρες. Μετά από λίγες ώρες διανεμήθηκαν φυλλάδια από την τουρκοκυπριακή υπόγεια «οργάνωση» απειλώντας οποιοδήποτε πήγαινε στην κηδεία του.
Ο ίδιος ο Kamil Ahmet έπρεπε να φύγει από την Κύπρο το 1967 λόγω των απειλών από την υπόγεια οργάνωση. Μου εξηγεί: «Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει η νεολαία σήμερα αυτά που υπεστήκαμε εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Ο Fazil Onder ήταν ένας πραγματικός σοσιαλιστής και κανένας δεν μπορούσε να αλλάξει τις πεποιθήσεις του αφού ήταν πολύ παθιασμένος με τις ιδεολογίες του και ένα πολύ αξιοπρεπές άτομο…»»
Ευχαριστώ τον Ilker Salih που είναι τόσο διορατικός και ευγενικός και πήρε συνέντευξη από ένα μάρτυρα στη δολοφονία του Fazil Onder…
Στην πραγματικότητα είναι ακόμα άγνωστο το μέρος όπου είναι θαμμένος ο Fazil Onder. Η κηδεία του είχε απαγορευτεί από την υπόγεια «οργάνωση» και μόνο λίγοι παρευρέθηκαν – εκείνοι που παρευρέθηκαν έχουν πεθάνει από καιρό και η κόρη του Ayshe Zeytincioghlou ακόμα δεν γνωρίζει που είναι θαμμένος ο πατέρας της. Σίγουρα, γνωρίζουμε το νεκροταφείο και υπάρχουν εκεί ορισμένοι τάφοι και ένας από αυτούς πρέπει να ανήκει στον Fazil Onder, αλλά ποιος;
Βοήθησα την Ayshe και την οικογένεια της να αιτηθούν στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων για να βρουν τα οστά του πατέρα της σε ένα από εκείνους τους λίγους τάφους του Καϊμακλιού (Ομορφίτα)… Έδωσε επίσης δείγμα DNA αλλά μέχρι στιγμής δεν υπήρχαν εξελίξεις…
Πρόσφατα οι τουρκοκυπριακές συντεχνίες έκαναν διαδήλωση στη Λευκωσία μαζί με την ΠΕΟ για να δώσουν το όνομα του Fazil Onder στο μέρος όπου ήταν το κατάστημα του Fazil Onder… Η τουρκοκυπριακή αστυνομία αμέσως παρέμβηκε και είπε στους Ελληνοκύπριους συνδικαλιστές ότι δεν μπορούσαν να διαδηλώσουν μαζί με τους Τουρκοκύπριους, ότι δεν είχαν «άδεια» για να το πράξουν! Τους είπαν ότι αν συνέχιζαν να είναι μέρος της διαδήλωσης θα συλλαμβάνονταν. Έτσι οι ηγέτες της ΠΕΟ έφυγαν από το σημείο για να αποφύγουν τη σύλληψη από την τουρκοκυπριακή αστυνομία. Οι Τουρκοκυπριακές συντεχνίες και οι ΜΚΟ διαμαρτυρόμενοι για τη στάση της αστυνομίας, συνέχισαν και ονόμασαν το σημείο «Πλατεία Fazil Onder»…
Αργότερα ο Τουρκοκυπριακός Δήμος Λευκωσίας συμφώνησε να ονομάσει το σημείο αυτό Fazil Onder…
Ο Fazil Onder είχε σκοτωθεί στις 24 Μαΐου 1958… Έτσι μετά από 57 χρόνια το καθεστώς στο βόρειο μέρος ακόμα να κρατά κακίες έναντι του και ατόμων όπως αυτός και στέλνει την αστυνομία του στη διαδήλωση για να σταματήσει τους Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους από του να διαδηλώσουν μαζί!
Σε μια συνέντευξη το 2005, η Ayshe, η μοναδική κόρη του Fazil Onder μου είχε πει όσα υπέφεραν αυτή και η μητέρα της… Ήταν μόλις ενάμιση χρονών όταν σκοτώθηκε ο πατέρας της και κράτησαν μυστική την πληροφορία αυτή έτσι ενώ μεγάλωνε ως παιδί, πάντοτε περίμενε τον πατέρα της να έρθει στο σπίτι και να της φέρει ένα δώρο, μια κούκλα… Μια μέρα ένας από τους ξαδέλφους της της είπε ότι ο πατέρας της είχε σκοτωθεί και ότι δεν θα ερχόταν πίσω και δεν θα της έφερνε μια κούκλα… Ως παιδί ήταν σε απόγνωση και έτρεξε στη μητέρα της για να επιβεβαιώσει την σκληρή αλήθεια…
«Η μητέρα μου, κάθε φορά που τη ρωτούσα για τον πατέρα μου, άρχιζε να κλαίει…»
Έτσι η μητέρα της έλεγε λίγα πράγματα… Και η Ayshe δεν ήθελε να αναστατώνει τη μητέρα της…
Το μόνο πράγμα που της απέμεινε από τον πατέρα της είναι ένα ζευγάρι παπούτσια που είχε φτιάξει ο Fazil Onder για αυτήν – μου είχε δείξει εκείνα τα δερμάτινα παπούτσια και ένα βιβλίο… Το 1963 έγιναν πρόσφυγες στην Ομορφίτα, έτσι τίποτε δεν απέμεινε από τον πατέρα της…
«Τα πάντα, όλα του τα βιβλία, οι εφημερίδες, τα άρθρα, όλα που είχε χάθηκαν όταν γίναμε πρόσφυγες από το σπίτι μας στην Ομορφίτα… Για πολλά χρόνια ζήσαμε σε διάφορους προσφυγικούς οικισμούς… Έτσι το μόνο πράγμα που μένει είναι αυτό το ζευγάρι παπούτσια…» είχε πει…
«Το μόνο πράγμα που θέλω είναι να βρω ποιος είναι ο τάφος του πατέρα μου» μου είχε πει…
Ελπίζω ότι μια μέρα θα καταφέρουμε να βοηθήσουμε αποτελεσματικά έτσι ώστε η Ayshe να μπορεί να επισκέπτεται τον τάφο του πατέρα της Fazil Onder, συνδικαλιστή και δημοσιογράφου, που δολοφονήθηκε από τους Τουρκοκύπριους φασίστες…
Photo: Fazıl Önder…
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 24th of July 2016, Sunday.
No comments:
Post a Comment