Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Συναντιόμαστε στο Αλφαμέγα στη Λευκωσία, στην Έγκωμη, το πρωί της Παρασκευής 13ης Μαΐου 2016 και πίνουμε τον καφέ μας… Η Νίκη έχει έρθει από το Λονδίνο και ήρθε στη Λευκωσία για να με συναντήσει και να δώσει δείγμα του DNA της για την «αγνοούμενη» θεία της Ελένη… Καθώς πίνουμε τον καφέ μας η «αγνοούμενη» θεία της μας συνοδεύει στις σκέψεις και τα λόγια μας… Μιλούμε για το πως συνάντησε τον Mehmet Djon τον διάσημο Τουρκοκύπριο ιδιοκτήτη καφεκοπτείου, πως είχε ζήσει, πως είχε «εξαφανιστεί» όταν την πήραν από το σπίτι της στη Λευκωσία… Η Ελένη είναι η μικροκαμωμένη γυναίκα που ίσως να είχε γίνει αυτόπτης μάρτυρας στη δολοφονία τριών Ελληνοκυπρίων στο φούρνο απέναντι από το σπίτι της στις 23 Δεκεμβρίου 1963 – αυτός μπορεί να ήταν ο λόγος γιατί την πήραν από το σπίτι της και έγινε «αγνοούμενη»… Διότι η δολοφονία συνέβηκε την ίδια νύκτα όταν κάποιοι Τουρκοκύπριοι στρατιώτες κτύπησαν την πόρτα της και η Ελένη άνοιξε την πόρτα, πήραν την Ελένη και κανένας δεν την είδε ποτέ ξανά…
Πριν από χρόνια έμαθα για την ιστορία της και ερεύνησα, προσπαθώντας να μάθω τι της συνέβηκε… Πριν από χρόνια έγραψα την ιστορία της και κάποιος την είδε στον ΠΟΛΙΤΗ και επικοινώνησε με τη Νίκη για να της πει ότι «η ιστορία μπορεί να είναι για την αγνοούμενη σου θεία…» Έτσι η Νίκη μου τηλεφώνησε από το Λονδίνο όπου ζει και μιλήσαμε και τότε μου έγραψε και μου έδωσε περισσότερες πληροφορίες… Μου έστειλε επίσης μια φωτογραφία της «αγνοούμενης» της θείας Ελένης, μια παλιά μαυρόασπρη φωτογραφία βγαλμένη σε στούντιο… Στη φωτογραφία η Ελένη ποζάρει μαζί με την αδελφή της Δεσποινού που επίσης ήταν παντρεμένη με ένα Τουρκοκύπριο που ονομαζόταν Kemal… Η Δεσποινού είναι στα δεξιά και η Ελένη στα αριστερά… Η Δεσποινού επιβίωσε τις πολυτάραχες μέρες του '63, η Ελένη όχι…
Πίνουμε τον καφέ μας με τη Νίκη, που είναι η κόρη της Παναγιώτας της μόνης από τις τέσσερεις αδελφές – Ελένη, Δεσποινού, Άννα και Παναγιώτα – που είχε παιδιά. Ούτε η Ελένη, ούτε η Δεσποινού, ούτε η Άννα δεν έκαναν παιδιά… Έτσι, όπως είχαμε μιλήσει πριν από τέσσερα χρόνια, το 2012, παίρνω σήμερα την Νίκη στο Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου για να δώσει δείγματα του DNA της… Κανένας δεν είχε δώσει δείγμα DNA για την «αγνοούμενη» Ελένη και αυτή ήταν η πρώτη φορά και είμαι πολύ χαρούμενη που βρήκαμε η μια την άλλη με τη Νίκη, έτσι ώστε αν βρεθούν τα οστά της Ελένης, δεν θα παραμείνει σε μια γωνιά του εργαστηρίου της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων… Θα υπάρχει DNA για να κάνουν αναλύσεις – η Νίκη ζήτησε επίσης από την αδελφή της για να δώσει δείγμα του DNA της όταν επισκεφτούν την Κύπρο διότι όλοι ζούνε στο Λονδίνο και με αυτό τον τρόπο, θα έχουμε αρκετά δείγματα για να γίνουν οι αναλύσεις…
Στο Ινστιτούτο ένας λειτουργός μας οδηγεί σε ένα μικρό δωμάτιο και καθόμαστε και μιλούμε… Σχεδιάζει ένα σκίτσο για να βάλει το οικογενειακό δέντρο της Ελένης και να καταγράψει τη συγγένεια της Νίκης μαζί της…
Η Νίκη απαντά τις ερωτήσεις του και παρακολουθώ καθώς δύο δείγματα του DNA της συλλέγονται μέσα από το στόμα της… Ο λειτουργός, ο κύριος Μανώλης νομίζω, μας λέει ότι σε περίπου ένα μήνα το DNA της Νίκης θα είναι στο σύστημα όπου βρίσκονται οι συγγενείς των «αγνοουμένων»… Χαμογελώ, νιώθοντας ευτυχισμένη – 53 χρόνια μετά την εξαφάνιση της Ελένης θα έχουμε στο σύστημα ένα δείγμα DNA που «ταιριάζει», σε περίπτωση που βρεθούν τα οστά της ή σε περίπτωση που έχουν ήδη βρεθεί και βρίσκονται σε ένα κουτί στο εργαστήριο… Διότι υπάρχουν οστά τουλάχιστον 50 ή 60 «αγνοουμένων» στο εργαστήριο που δεν «ταίριαξαν» ακόμα με τα δείγματα του DNA. Μπορεί να είναι μια από αυτά, μπορεί και όχι…
Μετά από 10 χρόνια αγώνα και αντίστασης, οι εκσκαφές ξεκίνησαν την περασμένη βδομάδα στο Tekke Bahchesi στη Λευκωσία, όπου μπορεί να είχε θαφτεί η Ελένη αφού εκεί είχαν θάψει κάποιους «αγνοούμενους» Ελληνοκύπριους που είχαν «εξαφανιστεί» το 1963-64… Αγωνιστήκαμε αρκετά για να σκαφτεί το νεκροταφείο στον Tekke αλλά υπήρξε έντονη αντίσταση ιδιαίτερα από τους στρατιωτικούς κύκλους. Όμως με την άνοδο του Mustafa Akinci στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων και με την επιμονή του για το άνοιγμα των στρατιωτικών τοποθεσιών όπου μπορεί να είχαν θαφτεί «αγνοούμενοι», τα πράγματα κινήθηκαν και έχουμε την ευκαιρία και στον Tekke… Υπάρχουν πολλοί Τουρκοκύπριοι «αγνοούμενοι» από το 1963-64 που είναι θαμμένοι στον Tekke και επίσης ορισμένοι Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι» έτσι πρέπει να δούμε τα αποτελέσματα των εκσκαφών… Μισό αιώνα μετά την «εξαφάνιση» τους υπάρχει «ελπίδα», αν μπορεί να ονομαστεί έτσι, διότι παρόλο το γεγονός ότι ήταν γνωστό ότι κάποιοι «αγνοούμενοι» είχαν θαφτεί εκεί, οι αρχές δεν επέτρεπαν τις εκσκαφές στον Tekke για πέντε δεκαετίες!!! Τι κρίμα!!! Όπως στο νεκροταφείο Λακατάμιας όπου ο δημοσιογράφος φίλος μας Ανδρέας Παράσχος είχε ανακαλύψει ότι κάποιοι «αγνοούμενοι» Ελληνοκύπριοι είχαν θαφτεί αλλά οι αρχές δεν το παραδέχονταν, και ο Tekke είναι μια μεγάλη ντροπή… Πριν από δέκα χρόνια καθώς έγραφα την ιστορία του Tekke, έλαβα αρκετές «αντιδράσεις», ακριβώς όπως τις «αντιδράσεις» που έλαβε ο Παράσχος το 1995… Τα πράγματα μπαίνουν στη θέση τους μετά από χρόνια και η αλήθεια προσπαθεί να διεισδύσει μέσα από το χώμα και να δει το φως της μέρας… Το σπάσιμο των ταμπού, η προσπάθεια να βρούμε ποιος μπορεί να είχε θαφτεί στον Tekke ή τη Λακατάμια ήταν δύσκολη, αλλά με τα λόγια του Mahatma Gandhi, «Πρώτα σε αγνοούν, μετά σε περιγελούν, μετά σε πολεμούν, και μετά κερδίζεις…»
Όταν τελειώνουμε από το Ινστιτούτο Γενετικής, επιστρέφουμε στο Αλφαμέγα για μεσημεριανό γεύμα με τη Νίκη…
Η Νίκη μου λέει ιστορίες της οικογένειας της από το Τρίκωμο, τη γιαγιά τους της οποίας ο σύζυγος είχε πεθάνει και είχε μετακομίσει στην εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου διότι ήταν το ενοίκιο για σπίτι εκεί πιο φτηνό… Ο αδελφός της γιαγιάς της την είχε διώξει από το σπίτι παρόλο που ο τίτλος ιδιοκτησίας ήταν στο όνομα της και είχε επίσης χωράφια στο Τρίκωμο στο όνομα της αλλά δεν το ήξερε εκείνο τον καιρό και μετακόμισε στην Αμμόχωστο για να επιβιώσει… Έτσι πρέπει να ήταν που η Δεσποινού γνώρισε τον κύριο Kemal που ήταν ο διευθυντής του σιδηρόδρομου στην Αμμόχωστο και παντρεύτηκαν. Η Δεσποινού και ο Kemal αποφάσισαν να μην κάνουν παιδιά αφού αν ήταν αγόρι σε ποιο στρατό θα υπηρετούσε το αγόρι, όπως είχε πει μετά από χρόνια η Δεσποινού στη Νίκη…. «Τον Ελληνοκυπριακό ή τον Τουρκοκυπριακό στρατό;…»
Ακόμα μια έγκυρη ερώτηση μετά από τόσα χρόνια…
Στην Κύπρο, ως Κύπριοι, δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε χώρο για τους Κύπριους και οι «δύο πλευρές» μας πιέζουν να «διαλέξουμε» μεταξύ «των δύο»… Πιστεύω ότι όλη η ουσία του ούτω καλούμενου «Κυπριακού προβλήματος» και του τόσου αίματος και δακρύων είναι ακριβώς αυτό: Ότι ακριβώς δεν υπάρχει χώρος για τους Κύπριους για να επιβιώσουν σε αυτή τη γη, είτε μιλούν τουρκικά είτε ελληνικά… Το «σύστημα» που δημιουργήθηκε σε αυτή τη γη σε αναγκάζει να επιλέξεις μεταξύ «των δύο πλευρών» και δεν σου αφήνει χώρο για να επιβιώσεις ως «απλά Κύπριος»…
Η Νίκη πρέπει να επιστρέψει στη Λεμεσό και εγώ πρέπει να πάω πίσω στη δουλειά μου έτσι αποχαιρετιζόμαστε και νιώθω χαρούμενη που τη γνώρισα μετά από τέσσερα χρόνια αλληλογραφίας και κουβέντας στο τηλέφωνο… Θα έρθει ξανά τον Αύγουστο και τον Οκτώβρη και θα συναντηθούμε και θα πάμε σε διάφορους τόπους… Θα την πάρω στο μέρος που ζούσε η Ελένη με τον Mehmet Djon στη Λευκωσία και ίσως πάμε και στο Τρίκωμο ή την Καρπασία ή την Αμμόχωστο ή όπου θέλει να πάει… Νιώθω τιμή που συνδέομαι με τους συγγενείς της Ελένης και της Δεσποινούς… Η φιλία μας θα συνεχίσει σε αυτή τη γη παρόλα τα γεγονότα και ίσως μια μέρα θα υπάρχει χώρος για τους Κύπριους για να επιβιώσουν…
Photo: Η Ελένη στα αριστερά και η Δεσποινού στα δεξιά…
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 5th of June 2016, Sunday.
No comments:
Post a Comment