Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Ένας από τους Σουηδούς αναγνώστες μου, μου στέλλει φωτογραφίες και μια ταινία που τραβήχτηκε από τη Σουηδική Πολιτική Αστυνομία της UNFICYP καθώς ερευνούσαν την εξαφάνιση του Halil Ziya Desteban από τα Περβόλια… 52 χρόνια μετά την εξαφάνιση του Halil Ziya Desteban, μια ταινία που τραβήχτηκε στις 18 Μαΐου 1964, έρχεται στην επιφάνεια και αυτό σοκάρει τους πάντες, ιδιαίτερα τα εγγόνια του «αγνοούμενου» Halil Ziya Desteban που είχαν ακούσει για «τον τόπο του εγκλήματος», αλλά ποτέ δεν τον είχαν δει…
Ο Σουηδός αναγνώστης μου, όχι μόνο μου τα στέλλει αυτά, αλλά βρίσκει επίσης τις σημειώσεις που πήρε εκείνη τη μέρα ένας Σουηδός στρατιώτης των ΗΕ… Στο ημερολόγιο της Πολιτικής Αστυνομίας της UNFICYP είχε γραφτεί:
«Στις 11:00 στις 18 Μαΐου 1964, ένα τηλεφωνικό μήνυμα μας είπε ότι υπήρχε υποψία για δολοφονία στο χωριό Περβόλια, κοντά στη Λάρνακα. Στείλαμε μια ερευνητική ομάδα στη σκηνή του εγκλήματος. Μετά την επιστροφή στη Λευκωσία, ανάφεραν ότι η υπόθεση αφορούσε σε ένα 60χρονο Τουρκοκύπριο άντρα. Είχε φύγει από το σπίτι του το πρωί για ένα σύντομο ταξίδι με το αυτοκίνητο του. Όταν δεν επέστρεψε σε εύλογο χρονικό διάστημα, ο γιος του έστειλε κάποιους φίλους για να ψάξουν για τον πατέρα του. Βρήκαν το αυτοκίνητο σε ένα μοναχικό δρόμο λίγο έξω από τη Λάρνακα. Ο άντρας δεν βρέθηκε, αλλά τα ίχνη δίπλα από το αυτοκίνητο έδειχναν ότι τραυματίστηκε και πιθανόν να σκοτώθηκε εκεί. Άλλα ίχνη έδειχναν ότι το σώμα σύρθηκε από το δρόμο σε μια μικρή δασώδη περιοχή. Το σώμα δεν βρέθηκε εκεί μετά. Η ομάδα πραγματοποίησε έρευνα στη σκηνή του εγκλήματος και πήρε κάποιες συνεντεύξεις. Το μόνο αποτέλεσμα ήταν κάποιες υποψίες για κάποιους Ελληνοκύπριους, αλλά δεν υπήρχαν αποδείξεις…»
Γράφω γράμμα στους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους λειτουργούς, όπως επίσης και τους λειτουργούς των ΗΕ στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και μοιράζομαι τις φωτογραφίες, την ταινία και τις σημειώσεις για τον «αγνοούμενο» Halil Ziya Desteban και τους ζητώ να ξαναεπισκεφτούν το μέρος λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά.
Είχα γράψει την ιστορία του «αγνοούμενου» Halil Ziya Desteban πριν από περίπου 10 χρόνια μέσα από την ιστορία της μοναχοκόρης του Nurten Ozturk…
Με τη βοήθεια των αναγνωστών μου είχαμε κάνει αρκετές έρευνες γύρω από τα Περβόλια, το Κίτι και το Μενεού και κάποιοι από τους αναγνώστες μου είχαν υποδείξει ότι μπορεί να είχε θαφτεί στους «Κήπους του Muhammed» στα Περβόλια.
Η δολοφονία και η εξαφάνιση του Halil Ziya Desteban προκάλεσε μεγάλη θλίψη στα χωριά αυτά – κανένας δεν ενέκρινε τη δολοφονία αυτή από κάποιους Ελληνοκύπριους – αυτός ήταν και ο λόγος που προσπαθούσαν να βοηθήσουν να βρούμε τον πιθανό τόπο ταφής του.
Είχαμε πάει στους «Κήπους του Muhammed» μαζί με τους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε κάποια πηγάδια εκεί όπου μπορεί να είχε θαφτεί. Ένα από τα πηγάδια είχε σκαφτεί αλλά δεν βρέθηκε τίποτε εκεί. Υπήρχαν κάποια άλλα πηγάδια αλλά δεν έγινε άλλη εκσκαφή από τη ΔΕΑ σε εκείνα τα πηγάδια.
Τώρα με αυτά τα καινούργια, αλλά παλιά τεκμήρια που έχουν φτάσει στα χέρια μας, επικοινωνήσαμε με τη ΔΕΑ ξανά για να ανανεώσουμε τις έρευνες σε αυτή την περιοχή…
Σύμφωνα με τις σημειώσεις των στρατιωτών των ΗΕ, τα ίχνη οδηγούσαν σε μια μικρή δασώδη περιοχή – πρέπει να πάμε ξανά και δεδομένης της ταινίας και των φωτογραφιών από τον Σουηδό αναγνώστη μας, να προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε αυτή τη μικρή δασώδη περιοχή…
Γεννημένος το 1911 στο χωριό Σοφτάδες, ο Halil Ziya Desteban εγκαταστάθηκε στο Μενεού και ήταν 53 χρονών όταν εξαφανίστηκε. Ήταν παντρεμένος με την Nazmiye Hanim και είχαν επτά παιδιά – έξι αγόρια και ένα κορίτσι… Καλλιεργούσε και πουλούσε λαχανικά.
Στη περίοδο των Βρετανών, ο Halil Ziya Desteban ήταν αγροφύλακας (τουρκόπουλο – desteban) και αργότερα έγινε αστυνομικός και μετά την αφυπηρέτηση του ξεκίνησε να ασχολείται με τα λαχανικά. Είχε ένα πράσινο αυτοκίνητο με αριθμό εγγραφής 8157 που το βλέπουμε στις φωτογραφίες που μας έστειλε ο Σουηδός αναγνώστης.
Είχε φύγει από το σπίτι του στις 17 Μαΐου 1964 για να πάει στη Λάρνακα αλλά ποτέ δεν επέστρεψε… Οι έρευνες της UNFICYP έγιναν στις 18 Μαΐου 1964 – μια μέρα μετά την εξαφάνιση του…
Τον είχαν σταματήσει κάποιοι Ελληνοκύπριοι κοντά στα Περβόλια-Κίτι και τότε είναι που έγινε «αγνοούμενος».
Μόνο τρία από τα παιδιά του ζουν σήμερα – η γυναίκα του και τέσσερα παιδιά του έχουν πεθάνει… Τα υπόλοιπα παιδιά του ακόμα περιμένουν την επιστροφή των οστών του και μια κατάλληλη ταφή…
Ο γιος του Halil Ziya Desteban που πέθανε πριν από χρόνια έπαιζε στην ποδοσφαιρική ομάδα του Μενεού – η φωτογραφία του βρίσκεται ακόμα στο καφενείο στο Μενεού… Ονομαζόταν Djemal Halil Ziya Balses και η κόρη του Bedia Balses μου στέλλει σημειώσεις από το ημερολόγιο του από εκείνο τον καιρό… Ο Djemal που είχε πολύ καλούς Ελληνοκύπριους φίλους και έπαιζε στην ποδοσφαιρική ομάδα του Μενεού, μαζί με Ελληνοκύπριους, έγραψε στο ημερολόγιο του:
«Στις 17 Μαΐου 1964 ο αγαπημένος μου πατέρας πήγε στο ελληνοκυπριακό χωριό Περβόλια για να αγοράσει λαχανικά. Στις 20:00 δεν είχε επιστρέψει και θορυβήθηκα και άρχισα να τον ψάχνω. Έστειλα ένα φίλο για να τον βρει στα Περβόλια στις 20:40. Όταν ο φίλος μου επέστρεψε, ήταν ανήσυχος – βρέθηκε το αυτοκίνητο του αλλά αυτός δεν ήταν πουθενά. Αμέσως βγήκα έξω. Το αυτοκίνητο του βρέθηκε κοντά στους κήπους ενός Άραβα που ονομαζόταν Ismail Emmi. Ήταν εγκαταλελειμμένο. Ήταν νύκτα και συνειδητοποίησα ότι δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε άλλες έρευνες εκεί και επέστρεψα στο σπίτι. Κλαίγαμε με πόνο μέχρι το πρωί. Το πρωί της 18ης Μαΐου πήγα στο στρατόπεδο των Ηνωμένων Εθνών στο δρόμο της Λάρνακας και ζήτησα βοήθεια. Υπήρχαν τρεις στρατιώτες εκεί. Πήγαμε στη σκηνή του εγκλήματος. Το αυτοκίνητο ήταν εκεί. Δεν μπορώ να εκφράσω το πώς ένοιωθα εκείνη τη στιγμή…
Γύρω στις 8 ήρθε ένα τζιπ από τη Λάρνακα και μέσα βρισκόταν ένας αξιωματικός χωρίς όπλο. Γυρίζαμε στα χωράφια και στα δέντρα εκεί μαζί με τους Άγγλους αξιωματικούς. Δεν υπήρχε ίχνος από τον πατέρα μου. Όταν φτάσαμε κοντά στο αυτοκίνητο και κοιτάξαμε προσεκτικά, είδα εκεί τα σημάδια. Πέντε πόδια μακριά από το αυτοκίνητο, εκεί όπου ο δρόμος βρίσκει το χωράφι, υπήρχαν πολλά αποτυπώματα παπουτσιών… Αυτοί οι άγνωστοι δολοφόνοι φορούσαν συνηθισμένα παπούτσια και πατούσαν ασυντόνιστα στο χώμα και υπήρχε η εντύπωση ότι εδώ είχε γίνει καυγάς. Στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου, κοντά στα αποτυπώματα υπήρχε μια λίμνη αίματος. Δεν ξέρω πως ένοιωσα τότε… Αυτή ήταν η λίμνη αίματος ενός μεγάλου άντρα που με είχε μεγαλώσει, ενός ειλικρινή, αληθινού, μορφωμένου άντρα… Ένα άγνωστο πόδι είχε σπρώξει χώμα πάνω από το αίμα του. Το αίμα ήταν σκούρο και πηγμένο. Κοντά στο αίμα υπήρχαν ίχνη σπρωξιμάτων, τραβηγμάτων, περάσματος του δρόμου και οι σταγόνες αίματος πήγαιναν μέσα στο θάμνο… Και εκεί υπήρχε μια λίμνη αίματος, και τα ξεραμένα φύλα είχαν γίνει κατακόκκινα.
Όλα τα δέντρα, τα χωράφια, οι πέτρες ήταν στον τόπο τους γύρω μου. Το είχαν δει αυτό, ήταν μάρτυρες. Ήθελα να φωνάξω: «Έι, δέντρα, χωράφια, πέτρες, δεν είδατε τον πατέρα μου; Δεν είδατε τον πατέρα μου που δεν έκανε κακό σε κανένα, αλλά που ήθελε να κάνει καλές πράξεις για όλους; Γιατί δεν λυγίσατε τα κλαδιά σας και να κτυπήσετε τους δολοφόνους που του πήραν τη ζωή; Γιατί δεν παρεμβήκατε για να τον σώσετε;»
Καθώς φυσούσε ο αέρας, τα κλαδιά των δέντρων κουνιούνται και θροΐζουν. Είναι σαν πως και θέλουν να μου μιλήσουν και να μου πουν αυτά που οι άνθρωποι δεν μας λένε. Είμαι σιωπηλός. Δεν καταλαβαίνετε τη γλώσσα μας. Δεν καταλαβαίνω τη δική σας…
Τη Δευτέρα οι Άγγλοι στρατιώτες των ΗΕ, η Σουηδική αστυνομία, η Αυστριακή αστυνομία και κάποιοι Ελληνοκύπριοι ερεύνησαν την περιοχή. Οι Ελληνοκύπριοι αστυνομικοί δημιούργησαν προβλήματα, προσπαθώντας να αποτρέψουν τους Σουηδούς αστυνομικούς από το να κάνουν τη δουλειά τους. Αν οι έρευνες των ΗΕ δεν αναβάλλονταν αλλά γίνονταν την ίδια μέρα που εξαφανίστηκε ο πατέρας μου, ίσως να βρισκόταν ο τόπος του. Τώρα τα ίχνη εξαφανίζονται…
Σήμερα για πρώτη φορά μπαίνω στο αυτοκίνητο του πατέρα μου χωρίς αυτόν. Φέραμε το αυτοκίνητο του πατέρα μου στο χωριό καθώς ο ήλιος έδυε. Εκείνη τη νύκτα ο ραδιοφωνικός σταθμός των Τουρκοκύπριων στρατιωτών είπε ότι ο πατέρας μου είναι αγνοούμενος, ότι υπήρχαν ίχνη αίματος, ότι ο πατέρας μου είχε σκοτωθεί και θαφτεί αλλού. Αυτό νόμιζα και εγώ. Φοβόμουν πολύ ότι είχε σκοτωθεί… Το καπέλο του πατέρα μου βρέθηκε από τους αστυνομικούς σκύλους 300 υάρδες μακριά από τη σκηνή του εγκλήματος. Όταν δείξαμε το καπέλο στη μητέρα μου, λιποθύμησε…
Οι στρατιώτες και οι αστυνομικοί των ΗΕ ερεύνησαν χωράφια και πηγάδια. Δεν υπήρχαν ίχνη… Έχουν περάσει τρεις μέρες που είναι κρύο και φυσά και βρέχει… Πατέρα, κρυώνεις στα χωράφια; Ίσως να νιώθεις το κρύο. Όμως πως μπορώ να σε βοηθήσω πατέρα… Δείξε μου ένα τρόπο… Πού είσαι;»
Είναι αρκετά ειρωνικό το γεγονός ότι παρόλο που τα ΗΕ είναι παρών στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ως το «Τρίτο Μέλος» από το 1981 όταν ιδρύθηκε η ΔΕΑ, η UNFICYP δεν μοιράζεται τέτοια έγγραφα με την επιτροπή.
Είναι αρκετά ειρωνικό και ουσιαστικό ότι μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε τέτοια έγγραφα μέσω της καλής καρδιάς και καλής θέλησης των αναγνωστών μας μέχρι και από τη Σουηδία, παρόλο που δεν έχουμε καμιά «επίσημη θέση» οπουδήποτε και η ΔΕΑ δεν μπορούσε να έχει πρόσβαση σε τέτοια έγγραφα όλα αυτά τα χρόνια…
Η UNFICYP άργησε πολύ να μοιραστεί οποιαδήποτε έγγραφα είχαν στη διάθεση τους από τη μέρα που άρχισαν να υπηρετούν στην Κύπρο το 1964…
Γιατί άραγε η UNFICYP δίστασε να μοιραστεί τα έγγραφα με την Κυπριακή Επιτροπή Αγνοουμένων, με την οποία στεγάζονται στο ίδιο κτίριο στο Λήδρα Πάλας;
Τους τελευταίους μερικούς μήνες υπήρχε κάποια κινητικότητα από τη ΔΕΑ ζητώντας από την UNFICYP να μοιραστούν τα έγγραφα τους και υπήρχαν ειδήσεις ότι αυτό θα συνέβαινε τώρα…
Στο παρελθόν, ένας άλλος Σουηδός αναγνώστης μου είχε στείλει τις σημειώσεις των ΗΕ για την σφαγή στα χωριά Μάραθα-Σανταλλάρης-Αλόα το 1974 από την ΕΟΚΑ Β και πάλι τα είχα μοιραστεί με τη ΔΕΑ – δεν είχαν ούτε και αυτές τις σημειώσεις…
Έχω γράψει πολλές φορές στη UNFICYP σχετικά με αυτόν ή τον άλλο «αγνοούμενο» όπου στρατιώτες των ΗΕ ήταν παρόντες στη διάρκεια της εξαφάνισης τους αλλά κανένα από τα γράμματα μου δεν απαντήθηκε ποτέ…
Μάλλον είναι η «τεράστια γραφειοκρατία» των ΗΕ που το προκαλεί αυτό.
Όμως είναι αρκετά ειρωνικό το γεγονός ότι τα ΗΕ είναι παρών και στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων από τη αρχή – από το 1981 – και τα ΗΕ είναι επίσης παρών και στην UNFICYP από το 1964 και ΔΕΝ έχουν μοιραστεί καθόλου πληροφορίες μέχρι τώρα… Μόνο τώρα μοιράζονται πληροφορίες – 52 χρόνια μετά… Γιατί αυτή η «καθυστέρηση» μισού αιώνα;
Ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά τον αναγνώστη μου από τη Σουηδία που μοιράστηκε τις φωτογραφίες και την ταινία και τις σημειώσεις του στρατιώτη των ΗΕ από το 1964 και ζητώ από τους αναγνώστες μου στην Κύπρο να βοηθήσουν με αυτά που ξέρουν σχετικά με τον πιθανό τόπο ταφής του «αγνοούμενου» Halil Ziya Desteban… Σας παρακαλώ αν γνωρίζετε κάτι, τηλεφωνήστε μου στο 99 966518– δεν χρειάζεται να μου πείτε το όνομα σας αν δεν θέλετε – δεν είναι σημαντικό ποιος είστε αλλά αυτό που είναι σημαντικό είναι που μπορεί να είχε θαφτεί… Δεν χρειάζεται να ξέρω το όνομα σας ή το πρόσωπο σας αν έχετε τους δικούς σας λόγους που θέλετε να μείνετε «ανώνυμοι» - αλλά ας προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε τους συγγενείς του Halil Ziya Desteban ώστε να πάρουν πίσω τα οστά του πατέρα τους και να του κάνουν κατάλληλη ταφή πριν πεθάνουν και αυτοί… Περιμένουν 52 χρόνια για αυτό…
Photo: Φωτογραφία απο τις έρευνες των ΗΕ στη σκηνή του εγκλήματος…
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 22nd of May 2016, Sunday.
No comments:
Post a Comment