Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Μετά την επίσκεψη στη Σίντα στις 16 Νοεμβρίου 2018 και τις έρευνες που κάναμε μαζί με τον Κυριάκο Αντρέου και τους συγχωριανούς του από τη Λύση για τους δύο «αγνοούμενους» βοσκούς από τη Λύση, τους αποχαιρετούμε και πάμε στην Επηχώ (Abohor) για να συναντήσουμε ένα από τους αναγνώστες μου – ένα βασικό μάρτυρα από τη Βώνη…
Μαζί με τον Ρωμανό Λυρίτσα και τη Sila Murat, τους νεαρούς ερευνητές της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, πάμε στο σπίτι του και καθόμαστε στο μπαλκόνι, πίνουμε καφέ και μιλούμε για τον πιθανό τόπο ταφής τουλάχιστον έξι «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων που τους πήραν το 1974 από την εκκλησία στη Βώνη και τους σκότωσαν… Και «εξαφανίστηκαν»…
Η Sila και ο Ρωμανός του δείχνουν το χάρτη της Βώνης – στρατόπεδο από το 1974 – και του δείχνουν που κάνει εκσκαφές η ΔΕΑ…
Το μόνο μέρος που δεν έχει σκαφτεί, είναι προφανώς το μέρος που οι αναγνώστες μας, όπως επίσης και αυτός ο μάρτυρας, είχαν υποδείξει στη ΔΕΑ πριν από χρόνια! Κάτω από τις ελιές!
Είχαμε δώσει αυτές τις πληροφορίες στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, ξέρετε πότε; Πριν από ακριβώς 11 χρόνια! Και είχαμε επίσης γράψει για αυτό, πριν από 11 χρόνια στην εφημερίδα YENIDUZEN – στις 22 Ιουλίου 2008… Πριν από 11 χρόνια στο άρθρο μας, βασισμένο στις πληροφορίες από τους αναγνώστες μας και κάποιους μάρτυρες είχαμε γράψει:
«Μια ομάδα οκτώ ή δέκα αγνοούμενων Ελληνοκυπρίων είναι θαμμένοι στον ελαιώνα στη Βώνη… Ο αναγνώστης μας μας είχε πει τα ακόλουθα: «Η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων έσκαβε σε ένα σημείο κοντά στη Βώνη, ήταν η εκσκαφή ενός πηγαδιού. Η εκσκαφή αυτή συνεχίστηκε για αρκετό καιρό. Μετά ακούσαμε ότι σε εκείνο το πηγάδι είχαν βρει τα οστά μόνο ενός ατόμου… 50 μέτρα βόρεια από αυτό τον τόπο εκσκαφής, υπήρχε ένας ελαιώνας… Κάτω από αυτό τον ελαιώνα είναι θαμμένη μια ομάδα 8-10 αγνοούμενων Ελληνοκυπρίων. Αν σκάψουν στα ανατολικά αυτού του ελαιώνα, θα δουν ότι αυτή η ομάδα είναι θαμμένη εκεί…
Προηγουμένως, αυτή ΔΕΝ ήταν στρατιωτική περιοχή. Συνηθίζαμε να παίρνουμε τα ζώα μας για να βοσκήσουν εκεί. Μετά, πριν από 10-15 χρόνια, ο στρατός ξαφνικά απέκοψε την περιοχή αυτή βάζοντας συρματοπλέγματα και δεν μας επιτρεπόταν πλέον να πάμε σε εκείνη την περιοχή για να βοσκήσουμε τα ζώα μας…»
Ενώ καθόμαστε στο μπαλκόνι του, ο μάρτυρας μας λέει ότι είχε έρθει για να τον επισκεφτεί ένας ανώτατος αξιωματικός του στρατού από τη Βώνη… Ο στρατός έκανε κάποιες εκσκαφές στην περιοχή που αναφέρει (στον ελαιώνα) και κάποια ανθρώπινα οστά είχαν έρθει στην επιφάνεια… Ο αξιωματικός του στρατού τον είχε ρωτήσει «Είχαν θαφτεί εδώ κάποιοι αγνοούμενοι;» και του είχε απαντήσει: «Ναι, υπάρχουν πληροφορίες ότι κάποιοι αγνοούμενοι είχαν θαφτεί εκεί…»
Εκείνο τον καιρό, μας εξηγεί, ο στρατός έπαιρνε χώμα με μια μπουλντόζα για να δημιουργήσουν περιμετρική προστασία γύρω από το στρατόπεδο… Επομένως, υποψιάζομαι ότι κάποια μικρά κομμάτια από ανθρώπινα οστά που είχαν βρεθεί έξω από το στρατόπεδο στη Βώνη από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων πιθανόν να πήγαν μαζί με το χώμα που πήραν από τον ελαιώνα… Και άρα νομίζω, αν η ΔΕΑ πάρει την απόφαση να σκάψει στα μέρη για τα οποία έχουμε γράψει – τον ελαιώνα – που οι μάρτυρες μας είχαν υποδείξει πριν από 11 χρόνια και αν δεν μπορέσουν να βρουν οστά εκεί, πιθανόν να χρειαστεί να κοσκινίσουν το χώμα γύρω από το στρατόπεδο που χρησιμοποιήθηκε για να δημιουργηθεί η περιμετρική προστασία και να ψάξουν για οστά σε εκείνο το χώμα… Όμως και πάλι, δεν είμαστε εξουσιοδοτημένοι για τέτοιες αποφάσεις: Η αρχή είναι η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και αυτή είναι μια απόφαση που αυτοί θα πάρουν ή όχι. Από αυτούς εξαρτάται… Το ανθρωπιστικό μας έργο είναι να τους δείχνουμε με συνέπεια πιθανούς τόπους ταφής, να μοιραζόμαστε εθελοντικά τις πληροφορίες και να τους βοηθούμε στην αναζήτηση τους για τους «αγνοουμένους». Αυτό μόνο…
Εφόσον είμαστε στην Επηχώ, θέλω να δείξω στους ερευνητές και ένα άλλο πιθανό τόπο ταφής που τους είχα δείξει πριν από 11 χρόνια που δεν έχει ερευνηθεί. Είχαμε δείξει το μέρος αυτό στους λειτουργούς της ΔΕΑ αρκετές φορές και επίσης είχα γράψει αυτά που μου είχε πει ένας κύριος μάρτυρας και τα δημοσίευσα στην εφημερίδα YENIDUZEN στις 12 Απριλίου 2008 και αργότερα εκείνες τις μέρες στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ…
Ο μάρτυρας μας είχε πει:
«Και πάλι αυτός ο άντρας που λέγεται …. σκότωσε ένα άτομο μπροστά στα μάτια μου. Είχε βάλει ένα τραπέζι στο κέντρο της Επηχούς ως επίδειξη και ο …. καθόταν στο τραπέζι. Ο άντρας αυτός επίσης υπηρετούσε ως διευθυντής ενός Γραφείου. Ήταν αυτός που έδωσε την διαταγή να σκοτώσουν. Φορούσε στρατιωτική στολή. Αυτός ο Τουρκοκύπριος λειτουργός είχε πει «Πως μπορείς να πυροβολείς Τούρκους στρατιώτες;» και ο Ελληνοκύπριος στρατιώτης που είχαν πιάσει είχε πει «Πολεμούσα»… Και μετά είπε «Είσαι ένοχος διότι πυροβόλησες με σφαίρα τον Τούρκο στρατιώτη…»
Και μετά γύρισε και είπε «Όμως, θα σε αφήσουμε να φύγεις και θα πας στο Έξω Μετόχι εκεί κάτω… Υπάρχουν Ελληνοκύπριοι εκεί…»
Αυτός ο Ελληνοκύπριος στρατιώτης είχε πάει σε κάποιες Τουρκοκύπριες γυναίκες στην Επηχώ για να ζητήσει νερό. Και οι γυναίκες εκείνες τον παρέδωσαν σε αυτόν τον Τουρκοκύπριο. Ο Τουρκοκύπριος αυτός είχε ένα πολυβόλο Thompson και είχε βάλει ξιφολόγχη στο όπλο αυτό και τον έσπρωχνε με την ξιφολόγχη, και είχε φέρει αυτόν τον Ελληνοκύπριο δίπλα μας… Αυτό ήταν στο κέντρο του χωριού… Ήμασταν παιδιά και βλέπαμε τις λεηλασίες εκείνες τις μέρες… Είχαν πάρει τα πράγματα που λεηλάτησαν από το Έξω Μετόχι και τα κατέγραφαν, ακόμα δεν τα είχαν διαμοιράσει… Υπήρχε μια τσάντα τύπου «James Bond», άνοιξαν αυτή τη τσάντα με ένα μαχαίρι και από μέσα έπεσαν πολλές φωτογραφίες… Ήταν φωτογραφίες γυμνών γυναικών, η τσάντα ήταν γεμάτη με αυτές τις φωτογραφίες… Η τσάντα αυτή ήρθε με τα πράγματα που λεηλατήθηκαν από το Έξω Μετόχι στην Επηχώ… Ο ιδιοκτήτης της τσάντας αυτής προφανώς είχε βγάλει γυμνές φωτογραφίες της φιλενάδας του… Κοιτάζαμε εκείνες τις φωτογραφίες… Υπήρχε ένα βιβλιάριο επιταγών… Ο Τουρκοκύπριος είπε «Το βιβλιάριο επιταγών είναι δικό μου!» - τι καλό θα του έκανε αυτό το βιβλιάριο επιταγών;!!!
Τότε είδα τον άλλο Τουρκοκύπριο να σπρώχνει τον Ελληνοκύπριο στρατιώτη προς εμάς – ο άντρας με τη ξιφολόγχη… Ενώ παίζαμε με την τσάντα τύπου James Bond, ήρθαν… Σε πέντε λεπτά, έστησαν «δικαστήριο» - ήταν ο …. που έστησε το δικαστήριο. Είχε άσπρα μαλλιά και ήταν ο διευθυντής ενός Γραφείου για πολλά χρόνια… Πέθανε πριν από μερικά χρόνια. Έδωσε τη διαταγή (να πυροβολήσουν και να σκοτώσουν) και ο Ελληνοκύπριος στρατιώτης γύρισε και δύο σφαίρες έφυγαν από εκείνο το όπλο Thompson, μια από αυτές τον κτύπησε στο γοφό… Φώναζε και έπεσε κάτω… Ο άντρας με το όπλο Thompson, που το όνομα του ήταν …., έβαλε το πόδι του πάνω στον άντρα που έπεσε… Έβγαλε τη σακούλα του με τις σφαίρες του… Όμως είχε γεμάτο γεμιστήρα… Ο Ελληνοκύπριος ούρλιαζε…. Έβαλε στις σφαίρες μια μια στο όπλο του και τον πυροβόλησε στο κεφάλι…
Μετά έβγαλε τα άρβυλα του και είπε «Ελάτε παιδιά, πάρτε άρβυλα!» ρίχνοντας τα άρβυλα σε μας… Και τον πήρε από τα πόδια και υπάρχει αυτό το ιερό που ονομάζεται «Seydali» στην Επηχώ, ακριβώς απέναντι από εκεί, έβαλε ένα δεμάτι από άχυρο και έβαλε εκεί το σώμα του νεκρού Ελληνοκύπριου, μετά έβαλε ακόμα ένα δεμάτι από άχυρο και έβαλε φωτιά και έφυγε… Τον έκαψε… Για μέρες φαίνονταν τα χέρια αυτού του νεκρού άντρα… Ξέρεις γιατί τα χέρια ενός καμένου ατόμου είναι πάνω; Ρωτά το Θεό «Γιατί;;»
Νομίζω αυτός ο άντρας ήταν δάσκαλος… Ή αυτή ήταν η εντύπωση που είχα… Και μετά τον έθαψαν εκεί… Που; Μέσα στα 200 τετραγωνικά μέτρα εκείνου του χωραφιού, είναι εκεί… Τον έθαψαν στην επιφάνεια. Τα πόδια του είχαν καεί εντελώς…»
Μετά από 11 χρόνια, δείχνουμε ξανά το μέρος αυτό – δεν έχουν γίνει εκσκαφές εδώ… Ο μάρτυρας μου τους λέει ότι πριν από χρόνια, μια μέρα άρχισε να παίρνει χώμα από εδώ και οι χωριανοί του είχαν πει να σταματήσει… «Θα βρεις τα οστά εκείνου του Ελληνοκυπρίου που θάψαμε εκεί… Μην πάρεις χώμα από εκεί» του είχαν πει… Μας το είχε πει αυτό αρκετές φορές στη διάρκεια των ετών καθώς ερχόμασταν να τον δούμε με άλλους ερευνητές της ΔΕΑ… Είχε δείξει αρκετές φορές το μέρος αυτό στη ΔΕΑ… Είχαμε δείξει το μέρος αυτό μαζί και με άλλους μάρτυρες, συμπεριλαμβανομένου του ατόμου που ήταν τότε παιδί που είχε δει την ταφή με τα μάτια του… Τίποτε δεν έγινε μέχρι τώρα έτσι χωρίς να χάσουμε την προσοχή μας ότι χρειάζεται να συνεχίσουμε να βοηθούμε τους συγγενείς των «αγνοουμένων», δείχνουμε το μέρος για ακόμα μια φορά στο Ρωμανό και τη Sila…
Ενώ βρισκόμαστε εκεί, ένας Τουρκοκύπριος από την περιοχή μας προσεγγίζει για να δει τι κάνουμε…
«Ενοικιάζω το μέρος αυτό» λέει…
Του εξηγούμε τι κάνουμε. Φαίνεται ότι τώρα δίνει τη συγκατάθεση του αν η ΔΕΑ θελήσει να σκάψει εδώ…
Όμως αργότερα, μαθαίνω ότι η ιδιοκτήτρια του χωραφιού δεν δίνει τη συγκατάθεση της… Ίσως οι ερευνητές να μπορέσουν να την επισκεφτούν ξανά και να προσπαθήσουν να την πείσουν…
Υποψιάζομαι ότι ο Ελληνοκύπριος που ίσως να είναι θαμμένος εδώ μπορεί να είναι ένας από εκείνους τους 45 Ελληνοκύπριους που κάποιοι Τουρκοκύπριοι πήραν από το σπίτι της Φρόσως Δήμου στη Βώνη και που σκότωσαν και εξαφανίστηκαν… Εργαζόμουν σε αυτή την υπόθεση για πολλά χρόνια και πρόσφατα βοηθήσαμε να βρεθούν τα οστά πέντε «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων στην πρώην χωματερή της Επηχούς που είχαμε δείξει στη ΔΕΑ και τρεις από εκείνους τους Ελληνοκύπριους έχουν τώρα ταυτοποιηθεί από τη ΔΕΑ με εξετάσεις DNA, και αποδείχτηκε ότι ανήκαν στην ομάδα των 45, που πήραν από το σπίτι της Φρόσως Δήμου στη Βώνη το 1974…
Μέχρι τώρα τα οστά 35 ατόμων από εκείνη την ομάδα 45 ατόμων έχουν βρεθεί αλλά χρειάζεται να βρούμε ακόμα 10 «αγνοούμενους» Ελληνοκύπριους από εκείνη την ομάδα…
Τους είχαν πάρει έξω από τη Βώνη, περίπου στο Beykeuy και τους πυροβόλησαν αλλά κάποιοι είχαν προσπαθήσει να διαφύγουν όταν μπλόκαραν τα όπλα των Τουρκοκυπρίων καθώς προσπαθούσαν να τους σκοτώσουν… Κυνήγησαν εκείνους που διέφυγαν και προσπάθησαν να τους πιάσουν και να τους σκοτώσουν… Πιστεύω ότι ο άντρας που σκοτώθηκε στο κέντρο της Επηχούς, μπορεί να είναι ένας από αυτούς που προσπάθησαν να διαφύγουν… Αν καταφέρουμε να τον βρούμε εδώ, και μετά με εξετάσεις DNA από τη ΔΕΑ, θα ξέρουμε σίγουρα ποιος ήταν και η οικογένεια του δεν θα περιμένει άλλο για νέα του… Θα μπορεί να πάει πίσω κοντά τους για κατάλληλη ταφή με ανθρώπινη αξιοπρέπεια…
Ευχαριστώ όλους τους αναγνώστες μου και μάρτυρες που με βοηθούν εθελοντικά και ευχαριστώ το Ρωμανό και τη Sila που ήρθαν μαζί μου για να τους δείξω κάποιους πιθανούς τόπους ταφής έτσι ώστε να συνεχίσουν το έργο τους για τους «αγνοουμένους» της Κύπρου…
Photo 1: Περιοχή στη Βώνη σημειωμένη με κόκκινο, την οποία είχαμε υποδείξει στη ΔΕΑ πριν από 11 χρόνια και που ακόμα δεν έχει ερευνηθεί ή εκσκαφεί
Photo 2: Οι ερευνητές της ΔΕΑ Sila και Ρωμανός στην Επηχώ, στον πιθανό τόπο ταφής που είχαμε υποδείξει πριν από 11 χρόνια και που δείχνουμε ξανά
(*) Article published in the POLITIS newspaper in Greek on the 3rd of March 2019, Sunday. A similar article was published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on my pages entitled "Cyprus: The Untold Stories" on the 25th of January 2019 and here is the link:
http://www.yeniduzen.com/sindeden-kayip-edilmis-iki-cobanin-ve-voniden-kayip-edilenlerin-izinde5-13540yy.htm
No comments:
Post a Comment