"Between fears and hope…"
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518
One of my Greek Cypriot readers called V… sends me the following e-mail in order to see if I can help to find the Turkish Cypriot whose life was saved by a Greek Cypriot… He says:
"A few days before the 26th of December 1963, at the Nicosia General Hospital, a Turkish Cypriot woman, possibly called Djemaliye Husseyin, (the name was found studying the Register of Births), 29 years old from Kaimakli, gave birth to a baby, possibly a girl.
Her husband was hiding in the room, to protect her and the baby, fearing from the troubles that started those days.
In the same room, there was a Greek Cypriot lady who also gave birth to a baby girl. This Greek Cypriot woman breast fed the Turkish Cypriot baby because her mother had no milk.
The husband of the Greek Cypriot woman, George Olympios, at the time a Second Lieutenant in the Army, went to the hospital on the 26th December, to visit for the first time his wife and daughter. When George Olympios saw the Turkish Cypriot man, he recognized him as one of the Turkish Cypriots who trained with him at BMH, to become officers of the Cypriot Army that was going to be formed under the London- Zurich Agreement. However, he does not remember his name, only his nickname "Karaolos".
At one point, during the stay of George Olympios at the hospital, he heard screaming and shouting outside his wife's room. When he went to see what was going on, he found the nurses trying to stop 4 armed Greek Cypriot militia from entering the room. Apparently, they were looking for the Turkish Cypriot man to "arrest" him. They wanted to exchange him with a Greek Cypriot who was abducted by Turkish Cypriots the day before. George Olympios drew his pistol, aimed it at the 4 men, and ordered them to leave the hospital. They recognized who he was and left immediately.
If we assume that the name of the Turkish Cypriot lady is correct, then the Turkish Cypriot man should be one of the following who trained to become officers of the Cypriot Army:
a) Iket Husseyin (2344) b) Hasan Husseyin (2004) c) Suel Husseyin (2304)
A very good friend of mine, is writing a book about the 1963 battle of Omorfita in which George Olympios fought and wants to reunite him with the Turkish Cypriot man he saved at the hospital.
We will appreciate it if you could help.
Waiting to hear from you with good news,
Have a nice day,
V…"
In fact before this Greek Cypriot reader had contacted me, his friend had contacted me and I had done some investigations but reached no concrete results: I could not find the Turkish Cypriot he wanted to find… I had also published the story on my pages in YENIDUZEN entitled "Cyprus: The Untold Stories" but no one contacted me to give any relevant information…
But when this Greek Cypriot wrote to me again about the same subject, I republished what he wrote and again, I reached no results…
If there are any Greek Cypriot readers of mine who know of this story or who the Turkish Cypriot had been, please contact me – you can send me an SMS on my CYTA phone at 99 966518 or on my email at caramel_cy@yahoo.com and I can contact you… Let us see if we can try to help together since I could not find any relevant information, perhaps with your help we can help this Greek Cypriot reader…
Recently I discovered the work of a French documentary photographer, Fabrice Dekoninck and his story of a quiet hero, a Dutch doctor who had been serving at Srebrenica and who was almost the only one who did not listen to orders and tried to help the wounded, instead of staying in his bunk as were the orders… As everywhere, not many people know of this quiet hero who saved lives of people…
Fabrice Dekoninck, writing about his project called "Between fears and hope" says:
"Over the past two years, coinciding with the 25th anniversary of the end of the war, political and social tensions in Bosnia and Herzegovina have been increasing progressively up to the present time.
These tensions culminated in the recent approval of the bill with which the Parliament of the Republika Srpska, the entity that emerged after the 1995 Dayton Peace Agreements and inhabited mostly by Bosnian Serbs, intends to abandon the institutions and separate from BiH. A secession that would again place the country on the edge of the abyss.
This serious threat to peace takes hold as a generation of people who fought for the multi-ethnic and plural character of Bosnia and Herzegovina disappears, and another generation of young survivors and victims of the previous conflict have decided to return to live in what was once their home - a home forever marked by the horror of war and the loss of most of their loved ones. These people often have to face the denial of genocide and other types of episodes of provocation, that, in addition to making coexistence difficult, prevent the development of a town frozen in time. As they grapple with the burden of their memories and unhealed wounds, they now face an uncertain future. The family of the young Imam of the Mosque, Ahmed Hrustanović, agreed to share with me the intimacy of their daily's "returnees" life.
Through photography and interviews, I am trying to give a concrete reality to the genocide, in order to extricate it from the simple statistics which inexorably condemn it to oblivion…"
And about Gerry Kremer, he says:
"In 1995, Gerry Kremer was the Dutch surgeon of the UN base in Potocari. On July 10th, he refused the order to lock himself up with his team in the base's bunker and wait until everything was over. He disobeyed instead, and left alone to treat the wounded, saving many lives in the surrounding chaos. Even today, he remains deeply angry with his own government…"
Having photographed Gerry Kremer, the Dutch military surgeon of the UN base in Srebrenica at Groningen on the 27the of May 2021, he says:
"Gerry is an unknown hero of the fall of Srebrenica. The only one to ever refuse the orders from Dutch General Commanders that would have prevented him to be with the wounded Muslims on the 10th and the 11th of July. Exactly when the murders were already starting.
Being ordered to sit in the UN bunker until the military operations are over, and knowing a group of 40 seriously wounded just came to ask for help in the base, his answer was clear: "No. I won't. I will do what I came here for. You can stuff your order…" And off he went, alone. Taking care of the wounded…"
The Balkan Investigative Journalists' Network BIRN interviewed him and wrote about the work of Fabrice Dekoninck… BIRN, publishing an article about his work says:
"Photographer Fabrice Dekoninck visited sites of massacres, torture, imprisonment and mass burials as part of his project to visually document people's memories of suffering during the war in Bosnia and Herzegovina.
"I am interested in memory and I am interested in knowing how people live their lives today with the weight and the burden of the memory of the recent conflict," said Fabrice Dekoninck, a French documentary photographer whose latest project focuses on people's memories of the war in Bosnia and Herzegovina and the Srebrenica genocide.
"I did my first project about the 'dead' memory of the First World War - there were no longer witnesses, and so this is a kind of a new project in the sense that this is only the first generation to grow up since the Bosnian war, so how is memory transmitted, what is its impact on the way people live and how might it evolve over time from generation to generation?" Dekoninck said in an interview with BIRN.
Part of Dekoninck's project consists of portraits of people who shared their memories of the siege of Sarajevo. The two other parts consist of photographs and stories from Srebrenica, where genocide was committed in 1995, and Prijedor, where there was widespread violence and ethnic cleansing in 1992.
"My personal goal is that people will not look at the genocide in Bosnia and Herzegovina as just a statistic, which is what usually happens," he said.
"I want to show part of what happened, and what it's like today, in order to raise people's awareness about what happened in Europe. We're all hearing the noise of nationalism in a lot of European countries and maybe people will say: 'Well this could happen anywhere.' And it could happen anywhere."
We must learn the whole truth about our past as well as honouring those who tried to save each other… There are many hidden examples among both communities in Cyprus, as well as in other conflict areas… We must do all we can to bring out the truth – the bad and the good memories, so that we can learn what actually happened in the past and who did what…
26.1.2022
Picture: Rene Magritte – The blow to the heart, 1952…
(Article published in the POLITIS newspaper on the 6th of March 2022, Sunday).
BİR KIBRISLIRUM OKURUMUZDAN...
"Kitap yazmakta olan arkadaşım, hayatı kurtarılmış olan bir Kıbrıslıtürk'ü arıyor..."
Bir Kıbrıslırum okurumuz, bize yazarak bir arkadaşının bir kitap yazmakta olduğunu ve hayatı kurtarılmış olan bir Kıbrıslıtürk'ü aramakta olduğunu belirterek yardım istedi.Sözkonusu Kıbrıslıtürk'e ilişkin bilgileri daha önce bu sayfalarda paylaşmış, bir araştırma da yapmış ancak somut herhangi bir sonuca ulaşamamıştık...
Kıbrıslırum okurumuz V...'nin (adı yanımızda mahfuz) yazdıklarını okurlarımızla paylaşmak istiyoruz. Özetle şöyle diyor:
"Sevgili Sevgül,
26 Aralık 1963'ten birkaç gün önce, Lefkoşa Genel Hastanesi'nde bir Kıbrıslıtürk kadın, - büyük olasılıkla adı Cemaliye Hüseyin idi, 29 yaşında ve Kaymaklılı idi bu kadın – bu bilgilere doğum kayıtlarından ulaşıldı – bir bebek dünyaya getirmişti, büyük olasılık bir kız bebekti bu... Eşi odasında saklanıyordu, bebeği korumak için böyle yapıyordu çünkü o günlerde başlayan çatışmalardan dolayı endişeli idi.Aynı odada bir de Kıbrıslırum hanım vardı, o da bir kız bebek dünyaya getirmişti. Sözkonusu Kıbrıslırum kadın, Kıbrıslıtürk bebeği emzirmişti çünkü Kıbrıslıtürk bebeğin annesinin südü yoktu...
Kıbrıslırum kadının eşinin adı George Olimpios idi – o günlerde Kıbrıs Ordusu'nda Teğmen idi... O da 26 Aralık tarihinde hastaneye ilk kez eşinin ve kızını görmeye gitmişti. George Olimpios, sözkonusu Kıbrıslıtürk adamı gördüğünde onu tanımıştı, bu Kıbrıslıtük, Londra-Zürih Anlaşmaları çerçevesinde oluşturulacak olan Kıbrıs Orudusu'nda subay olmak üzere kendisiyle birlikte BMH'te eğitim gören bir kişiydi. Ancak adını hatırlamıyor, yalnızca lakabını hatırlıyor bu adamın. Adamın lakabı "Karaolos" imiş.
George Olimpios hastanedeyken, eşinin odasının dışında çığlıklar ve bağırmalar işitmişti. Dışarıya çıkıp ne olduğuna baktığında, nörslerin dört silahlı Kıbrıslırum milisi, odaya girmekten alıkoymaya çalıştığını görmüştü... Anlaşıldığına göre bu Kıbrıslıtürk adamı onu "tutuklamak" üzere aramaktaydılar. Bir gün önce bazı Kıbrıslıtürkler tarafından kaçırılmış olan bir Kıbrıslırum'la takas etmek üzere istiyorlardı onu.
George Olimpios tabancasını çıkarıp dört erkeğe doğru doğrulttu ve onlara derhal hastaneyi terketmeleri emrini verdi. Onun kim olduğunu tanımışlar ve derhal oradan ayrılmışlardı.
Eğer sözkonusu Kıbrıslıtürk hanımın adının doğru olduğunu varsayarsak, o zaman Kıbrıs Ordusu'nda subay olmak üzere eğitim gören üç isim vardır, bunlardan birisi olabilir (hayatı kurtarılan Kıbrıslıtürk şahıs).
Bunlar:
a) İket Hüseyin (2344),
b)Hasan Hüseyin (2004),
c) Suel Hüseyin (2304)'dir.
Benim çok iyi bir arkadaşım 1963 Kaymaklı çarpışmaları hakkında bir kitap yazıyor, bu çatışmalarda George Olimpios da bulunmuştu ve onu, hastanede hayatını kurtarmış olduğu Kıbrıslıtürk'le bir araya getirmek istiyor.Eğer yardımcı olabilirseniz, çok müteşekkir olacağız.
Sizden iyi haberler bekliyoruz,
İyi günler,
V..."
Bu Kıbrıslırum okurumuza, paylaştığı bu bilgiler için teşekkür ederiz.Konuyla ilgili olarak daha ayrıntılı bilgi sahibi olan okurlarımı, isimli veya isimsiz olarak 0542 853 8436 numaralı telefondan beni aramaya davet ediyorum.
Kaynak: "Kitap yazmakta olan arkadaşım, hayatı kurtarılmış olan bir Kıbrıslıtürk'ü arıyor..." - Sevgül Uludağ
https://www.yeniduzen.com/kitap-yazmakta-olan-arkadasim-hayati-kurtarilmis-olan-bir-kibrisliturku-ariyor-18563yy.htm
(YENİDÜZEN – Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler… Sevgül Uludağ – 19.1.2022)
*** GEÇMİŞLE YÜZLEŞME KONUSUNDA DÜNYADA NELER YAPILIYOR?
"Bosna'nın savaş dönemi yaralarını resimleyerek insanları bilinçlendirmeye çalışıyorum..."
Fotoğrafçı Fabriçe Dekonink, Bosna'nın savaş dönemi yaralarını resimleyerek geçmişle yüzleşmeye katkıda bulunuyor.
Balkan Araştırmacı Gazeteciler Ağı BİRN'de yer alan konuya ilişkin yazıyı, okurlarımız için derleyip özetle Türkçeleştirdik. Lamiya Grebo imzasıyla 13 Ocak 2022'de yer alan yazıda özetle şöyle deniliyor:
*** Fotoğrafçı Fabriçe Dekonink, toplu mezarları, işkence yapılan alanları, hapishaneleri ve katliam bölgelerini ziyaret ederek, Bosna-Hersek'te savaş esnasında insanların çektiği acıyı kayda almaya çalıştı.
*** "Ben belleğe ilgi duyuyorum, yakın geçmişteki bu çatışmanın ağırlığı ve anısıyla günümüzde insanların nasıl başedip yaşadıklarını öğrenmeye ilgi duyuyorum..." diyor. Bir Fransız belgesel fotoğrafçı olan Fabriçe'nin son çalışmaları, Bosna-Hersek'teki savaş ve Srebrenika'daki soykırıma ilişkin insanların hatırladıkları üstünde duruyor.
*** "Ölülerin hatıralarına ilişkin ilk projem, Birinci Dünya Savaşı'yla ilgiliydi – artık hayatta herhangi bir görgü tanığı kalmamıştı... Ancak şimdiki projemde Bosna savaşından bu yana yetişen ilk kuşak vardır – bellek onlara nasıl aktarılıyor, insanların hayatında bu nasıl bir etki yapıyor ve kuşaktan kuşağa bu nasıl evrilebilir?" diyor Fabriçe, BİRN'le röportajında.
*** Her zaman Balkanlar'a ilgi duyduğunu, genç bir adamken 1990'lı yılların başlarında Bosna savaşına ilişkin gelişmeleri takip ettiğini anlatan Fabriçe, "Saraybosna kuşatması esnasında yaşanan herşeyi hatırlıyorum fakat gözlerimin önünde yaşanmakta olan bu olayları tam olarak anlayamıyordum... Çocukların öldürüldüğünü okuyordum, böylece üzülüyor ve öfkeleniyordum" diyor.
*** 54 yaşındaki bu fotoğrafçının projesi, Saraybosna kuşatmasına ilişkin hatıraları olan insanların portrelerinden oluşuyor. Projesinin diğer iki bölümü ise 1995'teki Srebrenika soykırımı ile 1992 yılında Priyedor'daki yaygın şiddet ve etnik temizleme harekatları...
*** Dekonink Priyedor yakınlarındaki Tomasika toplu mezarını bulmak için iki gün harcadığını anlatıyor, bu Bosna-Hersek savaşındaki en büyük toplu mezar ancak şu ana kadar bulunmuş en büyük toplu mezar bu... Yerel ormancılarla konuşmuş ve onlar da kendisine orada toplu mezar olmadığını söylemişler...
*** "Tomasika mezarı yok mu diyorsunuz? Bunu nasıl söylersiniz? Google'da aratın" diye yanıt vermiş ormancılara... "Daha korkunç bir yer bulacağımı sanıyordum, sanki gördüğümde tüylerim diken diken olacaktı ancak orada bütün gün kalabileceğim bir yer buldum. Sanki de doğa insanların şiddetini temizleyip orayı küçük bir cennete dönüştürmeye karar vermiş gibiydi... Son derece huzur verici bir yere dönüşmüştü bu toplu mezar" diye konuşuyor.
*** Dekonink, özellikle Zvornik yakınlarındaki Piliça ile Bratunak yakınlarındaki Kraviça'ya ziyaretlerinden çok etkilenmiş – buralarda Srebrenika'dan Boşnaklar, Boşnak Sırp kuvvetler tarafından 1995 yılında öldürülmüşler – burada insanların tutulduğu veya öldürüldüğü okul binalarını görmüş. "Bir okulda insanlara nasıl işkence yapabilirsiniz? Bir okulda insanları nasıl öldürebilirsiniz?" diye soruyor hayretle...
*** Bosna-Hersek'teki çeşitli ziyaretlerinin yanısıra savaş esnasında Boşnak Sırplar'ın askeri yetkilisi olan Ratko Mladiç'in BM savaş suçları mahkemesinde geçen Haziran ayında yargılanması esnasında Lahay'e giderek burada da gerek savaş kurbanlarının, gerekse tutukluları savunan örgütlerin portrelerini çekmiş.
*** Fabriçe, bu sene Bosna-Hersek'teki projesini tamamlayıp bir kitap yayımlamayı umuyor, böylece 1992-95 yıllarındaki savaşa ilişkin gerçekliklere dikkat çekmeyi umuyor, tam da soykırım inkarcılarının giderek yüksek sesle bağırmakta oldukları bu dönemde...
*** "Benim kişisel hedefim insanların Bosna-Hersek'teki soykırıma bir istatistik gibi bakmaktan vazgeçmeleridir – genelde böyle oluyor çünkü" diye konuşuyor.
*** "Neler yaşandığının en azından bir bölümünü yanıstmak istiyorum ve bugünün nasıl olduğunu – böylece insanların Avrupa'da neler yaşandığına ilişkin duyarlılıklarını arttırmayı umuyorum. Hepimiz de pek çok Avrupa ülkesinde milliyetçi seslerin artmakta olduğunu duyuyoruz, belki insanlar "Ama bu her yerde olabilir" diyebilirler... Ve gerçekten de her yerde olabilir bu..."
*** Fabriçe Dekonink'in kendi internet sitesinin adresi şöyle:
https://www.fabricedekoninck.com/bosnia
(BİRN'den özetle derleyip Türkçeleştiren: Sevgül Uludağ/YENİDÜZEN).
"Korkular ve umut arasında..."
Fabriçe Dekonink, kendi internet sayfasında, "Korkular ve umut arasında" başlıklı yazısında özetle şöyle diyor:
*** Srebrenika katliamlarının üstünden neredeyse 26 sene geçmiştir. Kent, şimdilerde Sırp Cumhuriyeti'nin parçasıdır, Dayton anlaşmaları uyarınca... Ancak soykırımın yaraları, günümüz manzarasına hala damgasını vuruyor... Srebrenika'ya ilk kez Şubat 2020'de gittim, soykırımın hatıralarını ve günümüz Boşnak toplumu üzerindeki sonuçlarını belgelemek için yapıyorum bunu...
*** Zaman içerisinde Müslüman aileler, Srebrenika'ya geri dönüp orada yaşamaya karar verdiler. Genellikle soykırımın inkarıyla karşı karşıya kalıyorlar, zaman zaman da ayırımcılığa uğruyorlar ve provokasyonlarla karşılaşıyorlar...
*** Ahmet Hrustanoviç'le ahbap oldum, kendisi caminin genç bir imamı. Soykırım'da hayatta kalmış fakat babasını, dedelerini ve tüm amcalarını, dayılarını kaybetmiş. Ahmet, ailesinin günlük yaşamını benimle paylaşmayı kabul ediyor ve soykırımdan hayatta kalanlarla tanışmama izin veriyor. Belediyede Sırp yetkililere doğrudan karşı çıkan Srebrenika'nın Müslüman toplumuyla birliktedir.
*** Her gece, saatlerce konuşuyoruz. Bana travmalarını, kaygılarını ve geleceğe baktığında içini tırmalayan kuşkuları aktarıyor. Kendi belleğinin, özellikle babasının yüzüne ilişkin hatıralarının da kendisini ürküttüğünü aktarıyor. Bir gece bana hayatının korku ve umut arasında sallandığını anlatıyor. "Korkular ve umut arasında..."
*** Ve tüm bu tanıklıklardan, travma sonrası stres bozukluğunun somut olarak ne manaya geldiğini anlıyorum, hiç görünmeyen ama gerçek savaş yaralarının kuşaktan kuşağa nasıl aktarıldığını kavrıyorum...
*** İki sene boyunca, ders kitaplarında aktarılan tarihi görünür kılmaya çalışıyorum... Yüzlere, manzaralara, boşluğun damgasını vurduğu evlere ve herşeyin üstünde yokluğa ilgi duyuyorum... Aniden ortadan kaybolmuş olan insanların sevdiklerinin yokluğuna... Bedenlerinin yokluğuna, bilinçli olarak parçalanıp farklı toplu mezarlara dağıtılmış o bedenlerin yokluğuna... Böylece ailelerin yas tutması tümüyle imkansız kılınmış... Fotoğraf aracılığıyla Soykırım'a somut bir gerçeklik kazandırmaya çalışıyorum, böylece basit bir istatistik olmaktan çıksın ve sonsuza kadar yok edilmek üzere kınansın diye...
Kaynak: "Bosna'nın savaş dönemi yaralarını resimleyerek insanları bilinçlendirmeye çalışıyorum..." - Sevgül Uludağ
https://www.yeniduzen.com/bosnanin-savas-donemi-yaralarini-resimleyerek-insanlari-bilinclendirmeye-calisiyorum-18554yy.htm
(YENİDÜZEN – Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler… Sevgül Uludağ – 17.1.2022)
Sessiz kahraman: Gerry Kremer...
Srebrenika'da emirlere uymayan ender Hollandalı Birleşmiş Milletler Barış Gücü askeri görevlilerinden Gerry Kremer'in portresini, Fransız belgesel fotoğrafçısı Fabriçe Dekonink çekmiş...
Fabriçe Deknonink, halen Bosna'da yaşanmış savaşa ilişkin "Korkular ve umut arasında" başlıklı bir belgesel fotoğraf projesi yürütüyor...
12 yaşında fotoğraf çekmeye başlayan ve ilk fotoğraf makinesi o yaşta kendisine hediye edilen Fabriçe Dekonink, halen Brüksel'de sürüdürüyor hayatını ve günümüzde çatışmaların hatırasının bireyler ve toplumsal örgütlenme üzerindeki etkilerini uzun vadeli biçimde, derinlemesine fotoğraflamayı seviyor...
EMİRLERE KARŞI GELMİŞ...
Fabriçe Dekonink, kendi sosyal medya sayfasında Gerry Kremer'in fotoğraflarını paylaşırken, şöyle yazıyor:
"... Gerry Kremer, Srebrenika'daki BM üssünde Hollanda'dan askeri bir cerrahtı – bu fotoğraf 27 Mayıs 2021'de Groningen'de çekildi...Gerry, Srebrenika'nın düşüşünde bilinmeyen kahramanlardan birisidir... Hollandalı geneneral komutanların emirlerini dinlemeyen tek kişidir – 10 ve 11 Temmuz 1995'te, bu emirlere uymuş olsaydı, o zaman yaralı Müslümanlar'la birlikte olamayacaktı... Bu, tam da katliamların başlamakta olduğu dönemdi...Gerry Kremer'e, askeri operasyonlar sona erinceye kadar Birleşmiş Milletler kampında kalması emredilmişti – ancak 40 kadar ciddi yaralıya ilişkin birisi kampa gelerek yardım istemişti... Gerry Kremer, "Hayır, burada kalmayacağım. Buraya ne için gelmişsem, onu yapacağım... Emrinizi alıp bir yerinize sokabilirsiniz" demişti... Ve tek başına gitti ve yaralılara yardım etti..."
"SOYKIRIM ÖNCESİ EN BÜYÜK TOPLAMA KAMPI, SREBRENİKA'YDI..."
Dr. Gerry Kremer'e ilişkin bir diğer yazıyı da Balkan Araştırmacı Gazeteciler Ağı'nda bulduk... Admir Müslimoviç ile Haris Rovkanin imzasıyla 20 Temmuz 2019'da yayımlanmış olan ve içinde Dr. Gerry Kremer'den de söz edilen bu yazıyı, okurlarımız için özetle derleyip Türkçeleştirdik. "Soykırım öncesi dünyanın en büyük toplama kampı Srebrenika'ydı" başlıklı bu yazıda özetle şöyle deniliyor:
*** Srebrenika, üç sene boyunca kuşatma altında kalmıştı, ta ki Temmuz 1995'te Boşnak Sırp kuvvetler tarafından ele geçirilinceye kadar... Kuşatma altındayken insanlar gıda, su ve enerji yoksunluğuyla boğuşarak, mümkün olduğunca normal bir hayat yaşamaya çalışıyorlardı...
*** Emir Sulyagiç de ilk kez 1992 yılının yaz aylarında aşık olmuştu – kuşatma altındaki Srebrenika'da yaşıyordu... "Her iki günde bir, yaya olarak Srebrenika'dan yakındaki köy olan Potoçari'ye yürüyerek gidip onu görüyordum ve birlikte zaman geçiriyorduk... Savaş esnasında geceyarısı ya da sabahın birinde eve dönmekten gocunmuyordum" diyor.
*** 1992 yılında yakın çevredeki kentlerden – örneğin Vlasenika, Visegrad, Brtaunak ve Zvornik gibi – binlerce Boşnak göçmen gelmişti Srebrenika'ya çünkü kendi kentleri Boşnak Sırp kuvvetler tarafından ele geçirilmişti. Sulyagiç de bu göçmenlerden biriydi işte...
*** Boşnak Sırp kuvvetler, Srebrenika'yı Mayıs 1992'de kuşatma altına almışlardı, bu da sözümona BM koruması altında bulunan enklavın üç sene boyunca kuşatma altında yaşaması anlamına gelmişti – ardından Temmuz 1995'te bu kent düştüğü zaman, kentte yaşayan Boşnakların kitlesel biçimde öldürülmesine başlanmıştı...
*** "O günlerde Srebrenika'yı tarif etmenin mümkünatı yok, bir getto olarak tarif edebilirim burayı, gökyüzü alında en büyük toplama kampıydı ama içinde hayat yoktur anlamına gelmiyordu bu... Kuşatma altında yeni bir toplum oluşturulmuştu" diye hatırlıyor Sulyagiç.
*** Sulyagiç'e göre, savaşın ilk iki senesi, "Yalnızca hayatta kalmak için bir mücadele" idi çünkü gıda sıkıntısı vardı. 60 binden fazla Boşnak (Boşnak Müslüman) Srebrenika'da yaşıyorlardı ve çevre köylerde o günlerde... "Ancak ilk yıldan sonra insanlar yaşamaya karar vermişlerdi... Ve böylece pek çok şey olmaya başlamıştı – mesela futbol oynuyorduk... İnsanın zihin sağlığı için futbolun ne kadar önemli olduğu çok ilginçtir. Bulduğumuz her bir düz alanda futbol oynuyorduk... Özellikle de okulun önünde... İşte oradaydı ki Mart 1993'te 70-80 kişi bir saldırıda öldürülmüştü... Ya futbol oynuyorlardı ya da oyunu izlemeye gitmişlerdi..." diye anlatıyor Sulyagiç.
*** Kendisi de hem futbol, hem de basketbol oynuyordu... Sulyagiç, yazlık bir sinemada kültürel ve sanatsal bir topluluğun 1993 ve 1994'te örgütlendiğini, gazeteci Nihad Nino Katiç'in de bir gazete çıkarmaya başladığını ve bu gazetede Nino'nun kendi yazdığı şarkı sözlerini de yayımladığını hatırlıyor.
*** "Kağıt yoktu fakat bulduğumuz kağıtları kullanıyorduk... Savaş öncesi Yugoslavyası'nda bu gazeteyi 20-30 kopya halinde, belediyeye ait formaların üstüne basıyorduk... Bir tarafında Nino'nun şarkı sözlerini okuyordunuz veya bir metin... Sayfayı çevirince, 1982 veya 1983'ten kalma İstihdam Bürosu'nun bir formasını görüyordunuz" diye anlatıyor. Gazeteci Katiç Temmuz 1995'te öldürüldü ve ondan geride kalanlar hiç bulunamadı...
*** Katiç'in annesi Hayra Katiç o günlerde Srebrenika'da belediye başkanlığında çalışmaktaydı, savaş boyunca da orada çalışmıştı, "Glas Srebreniçe" adlı gazetenin ("Srebrenika'nın Sesi") heyecanlı bir okur kitlesi olduğunu anlatıyor...
*** "Bu gazeteler, daktiloda diziliyordu, o günlerin belediyesinden onlara kağıt getiriyordum, bunların üstüne diziyorlardı gazeteyi. Yalnızca 20 kopya basılıyordu ancak çok daha fazla sayıda insan okuyordu bunları. Elden ele dolaşıyordu Srebrenika'da insanlar arasında, okumayı seven ve neler olup bittiğini öğrenmek isteyenler okuyordu bu gazeteyi" diye anlatıyor Katiç.
*** Osman Avdiç de gençliğini Srebrenika enklavında geçirmişti, şimdi de Facebook'ta bir grup açmış ve Srebrenika'da savaş döneminde çekilmiş fotoğrafların paylaşılmasını fasilite ediyor.
*** Avdiç'e göre, enklavdaki en büyük sorun yiyecek sorunuydu çünkü insani yardımlar ancak her iki ayda bir geliyordu... "Yeterince yiyecek yoktu, elektrik yoktu... İnsanlar duruma göre çareler üretmeye çalışıyordu, küçük elektrik istasyonları kurmaya başlamışlardı" diye anlatıyor.
*** "Su durumu da çok kötüydü... Bazı borular döşenmeye başlanmıştı ancak bu su sadece yıkanmak için kullanılabiliyordu. İçme suyu her gün taşınması gereken birşeydi... Temizlik malzemeleri yoksunluğu da yaşanıyordu" diye anlatıyor Avdiç.
*** Gıda sıkıntısıyla başetmek maksadıyla Srebrenika'da yaşayan bazı insanlar, kendi yiyeceklerini yetiştirmeye başlamışlardı... Avdiç, "1994'te benim ailem de darı yetiştirmeye başlamıştı çünkü insani yardımlar yetersizdi. Neredeyse yiyecek yoktu, çok az fasulye türü birşeyler bulunabiliyordu... İnsancıl yardım olarak ne zaman tohum dağıtmaya başladıklarını tam olarak kestiremiyordum. Bazıları gıda değiş tokuşu yapmaya başlamıştı..."
*** Nisan 1993'te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Srebrenika enklavını "güvenli bir alan" ilan etmiş ve buraya Kanadalı ve Hollandalı Birleşmiş Milletler Barış Gücü askerleri gönderilmişti. Onların rolü, Srebrenika'yı silahsızlandırmak ve enklava insancıl yardımların ulaşmasını sağlamaktı – Srebrenika bir taraftan Boşnak Sırp kuvvetler tarafından kuşatılmıştı, öteki tarafta ise Sırbistan sınırı bulunmaktaydı...
*** Adviç, BM Barış Gücü askerlerinin aynı zamanda sosyal etkinlikler düzenlediklerini, futbol turnuvaları da düzenlediklerini hatırlıyor... Balkan Araştırmacı Gazeteciler Ağı BIRN'e konuşan BM Hollanda Kontenjanı'ndan o günlerde asker olan Martin Bakker Srebrenika'ya vardığında burasının "Yeryüzünde bir cehennem olduğunu" hissetmiş... "İlk gıda konvoyunu gördüğümü hatırlıyorum... Bin kadar göçmen, gıda yardımını beklemekteydi. Bu, asla unutmayacağım birşeydir" diye konuşuyor Bakker.
*** Ancak Bakker'in hoş hatıraları da bulunuyor... BM askerlerinin bulunduğu Potoçari'ye gelen bir çocuğu hatırlıyor... "Bir gün benden fotoğraf makinemi istedi, ailesinin fotoğraflarını çekmek istiyordu. Ona kamerayı verdim... Sonra Hollanda'ya tatile gittim, fotoğrafları bastırdım fakat o çocuk artık orada yoktu..." diyor. "1995'ten sonra o çocuğu çok düşündüm, çok üzgündüm, hiçbir zaman fotoğraflarını alamamıştı çünkü. Geçen sene, Avdiç'in Facebook grubunda bu fotoğrafları yayımladık. Bir gün sonra bir adamdan mesaj aldım. Tam 25 sene sonra onu bulmuştum! Ve bu sene buluştuk Potoçari'de ve ona fotoğraflarını verdim" diye anlatıyor...
*** Hollanda kontenjanından Bakker'in arkadaşı Gerry Kremer ise "yıkılmış evler, yangın kokusu ve hiçbir şeyi olmayan insanların sokaklarda dolaşmasına" tanık olduğunu anlatıyor, Şubat 1995'te Srebrenika'ya geldiği günlerde gördükleri bunlardı çünkü... "Gördüğüm en korkunç şey, Srebrenika'nın Sırp kuvvetleri tarafından bombalanmasıydı, aslında o bombalamanın sonuçlarıydı..." diyor.
*** Kremer, Srebrenika'da yerel hekimler İliyaz Pilav ve Fatima Klempiç'le birlikte hekimlik yapmaktaydı... "Dokuz yaşındaki Hüseyin Memiseviç adlı çocuğua yardım edebil'dğim için mutluyum, böylesi bir bombalı saldırıda yaralanmıştı. Kolundan yaralanmıştı... O koşullarda onu ameliyat edip ona yardım etmeye çalışmıştım" diye anlatıyor Kremer.
*** Emir Sulyagiç de, hekimlerin mümkün olduğunca çok sayıda insanı kurtarmak için gösterdikleri büyük çabayı hatırlıyor... "Hastanede temel ilaçlar bile yoktu... Kuşatmanın ikinci senesinde benim kahramanlarım, İliyaz Pilav eve Fatima Klempiç gibi hekimlerdi – anestezi olmaksızın ampütasyon yapmak zorunda kalıyorlar ancak yine de insanların hayatta kalmasını sağlıyorlardı" diye anlatıyor.
*** Avdiç, üç sene boyunca liseye gidememiş Srebrenika kuşatma altında olduğu için ancak enklavdaki gençlerin, kuşatmaya karşın bir tür sosyal hayatı idame ettirmeye devam ettiklerini anlatıyor. "Kutlamalar vardı, danslar organize ediyorduk, o günlerde bir araya geliyorduk. Her ay bir şey organize ediliyordu, bu belki at yarışları veya onun gibi şeyler oluyordu" diyor.
*** "1994 yılında kendi ürettikleri elektrikle televizyonlarını çalıştırıp Amerika'daki dünya futbol şampiyonasını izleyen insanlar hatırlıyorum... Ben de üç veya dört oyun izlemiştim böylece, her birini 20 dakika kadar izleyebiliyorduk çünkü TV sinyali çok düşük kalitedeydi" diye hatırlıyor.
*** Ancak insanlar yine de Srebrenika gettosunda bir araya gelmekten korkuyorlarmış o günlerde, olası bir saldırıdan korkuyorlarmış... Stresten kaçmanın bir diğer yolu da alkol tüketmek imiş o günlerde...*** Avdiç, "İnsanlar çok içki içiyorlardı, kötü kaliteli rakiya içiyorlardı (Balkan konyağı)... Bazılarının buna canı sıkılacak söylediğim için ama gerçek budur... Srebrenika'da içki içmek için özel bir neden gerekmiyordu..." diyor. Ancak Srebrenika'daki Müslümanlar, aynı zamanda çok da dua ediyorlarmış... "İnsanlar aynı zamanda hem çok içiyor, hem de çok inanıyorlardı" diye anlatıyor...Gerry Kremer...
Foto Fabriçe Dekonink...
(Fabriçe Deknonink'in sosyal medya sayfasından kendi izniyle ve BIRN'deki haberden özetle derleyip Türkçeleştiren: Sevgül Uludağ/YENİDÜZEN).
https://www.yeniduzen.com/sessiz-kahraman-gerry-kremer-18588yy.htm
(YENİDÜZEN – Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler… Sevgül Uludağ – 24.1.2022)
«Ανάμεσα στους φόβους και την ελπίδα…»
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Ένας από τους Ελληνοκύπριους αναγνώστες μου που ονομάζεται Β… μου στέλνει το ακόλουθο email για να μάθει αν μπορώ να βοηθήσω να βρούμε τον Τουρκοκύπριο του οποίου τη ζωή έσωσε ένας Ελληνοκύπριος… Λέει:
«Λίγες μέρες πριν από την 26η Δεκεμβρίου 1963, στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, μια Τουρκοκύπρια, που πιθανώς ονομαζόταν Djemaliye Husseyin, (το όνομα βρέθηκε μελετώντας το Μητρώο Γεννήσεων), 29 ετών από το Καϊμακλί, γέννησε ένα μωρό, πιθανώς ένα κορίτσι.
Ο άντρας της κρυβόταν στο δωμάτιο, για να προστατέψει εκείνη και το μωρό, φοβούμενος από τα δεινά που άρχισαν εκείνες τις μέρες.
Στο ίδιο δωμάτιο βρισκόταν μια Ελληνοκύπρια κυρία που επίσης γέννησε ένα κοριτσάκι. Αυτή η Ελληνοκύπρια θήλασε το Τουρκοκύπριο μωρό επειδή η μητέρα της δεν είχε γάλα.
Ο σύζυγος της Ελληνοκύπριας, Γιώργος Ολύμπιος, τότε Ανθυπολοχαγός στο Στρατό, πήγε στο νοσοκομείο στις 26 Δεκεμβρίου για να επισκεφθεί για πρώτη φορά τη σύζυγο και την κόρη του. Όταν ο Γιώργος Ολύμπιος είδε τον Τουρκοκύπριο, τον αναγνώρισε ως έναν από τους Τουρκοκύπριους που εκπαιδεύτηκαν μαζί του στο BMH, για να γίνουν αξιωματικοί του Κυπριακού Στρατού που επρόκειτο να σχηματιστεί σύμφωνα με τη Συμφωνία Λονδίνου-Ζυρίχης. Ωστόσο, δεν θυμάται το όνομα του, παρά μόνο το παρατσούκλι του «Καράολος».
Κάποια στιγμή, κατά την παραμονή του Γιώργου Ολύμπιου στο νοσοκομείο, άκουσε ουρλιαχτά και φωνές έξω από το δωμάτιο της συζύγου του. Όταν πήγε να δει τι συνέβαινε, βρήκε τις νοσοκόμες να προσπαθούν να εμποδίσουν 4 ένοπλους Ελληνοκύπριους πολιτοφύλακες να μπουν στο δωμάτιο. Προφανώς έψαχναν τον Τουρκοκύπριο για να τον «συλλάβουν». Ήθελαν να τον ανταλλάξουν με έναν Ελληνοκύπριο που απήχθη από Τουρκοκύπριους την προηγούμενη μέρα. Ο Γιώργος Ολύμπιος τράβηξε το πιστόλι του, το έστρεψε στους 4 άντρες και τους διέταξε να φύγουν από το νοσοκομείο. Αναγνώρισαν ποιος ήταν και έφυγαν αμέσως.
Αν υποθέσουμε ότι το όνομα της Τουρκοκύπριας κυρίας είναι σωστό, τότε ο Τουρκοκύπριος θα πρέπει να είναι ένας από τους παρακάτω που εκπαιδεύτηκαν για να γίνουν αξιωματικοί του Κυπριακού Στρατού:
α) Iket Husseyin (2344) β) Hasan Husseyin (2004) γ) Suel Husseyin (2304)
Ένας πολύ καλός μου φίλος, γράφει ένα βιβλίο για τη μάχη στην Ομορφίτα το 1963, στην οποία πολέμησε ο Γιώργος Ολύμπιος και θέλει να τον φέρει ξανά μαζί με τον Τουρκοκύπριο που έσωσε στο νοσοκομείο.
Θα το εκτιμούσαμε αν μπορείτε να βοηθήσετε.
Περιμένω να ακούσω από εσάς καλά νέα,
Ελπίζω να έχετε μια όμορφη μέρα,
Β…»
Πράγματι, πριν επικοινωνήσει μαζί μου αυτός ο Ελληνοκύπριος αναγνώστης, ο φίλος του είχε επικοινωνήσει μαζί μου και είχα κάνει κάποιες έρευνες, αλλά δεν κατέληξα σε συγκεκριμένα αποτελέσματα: δεν μπόρεσα να βρω τον Τουρκοκύπριο που ήθελε να βρει… Είχα επίσης δημοσιεύσει την ιστορία στις σελίδες μου στην εφημερίδα YENIDUZEN με τίτλο «Κύπρος: Οι Ανείπωτες Ιστορίες» αλλά κανένας δεν επικοινώνησε μαζί μου για να δώσει οποιαδήποτε σχετική πληροφορία…
Όμως όταν ο Ελληνοκύπριος αυτός μου έγραψε ξανά για το ίδιο θέμα, δημοσίευσα ξανά αυτά που έγραψε και πάλι δεν κατέληξα σε κανένα αποτέλεσμα…
Αν υπάρχουν Ελληνοκύπριοι αναγνώστες μου που γνωρίζουν αυτήν την ιστορία ή ποιος ήταν ο Τουρκοκύπριος, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μου – μπορείτε να μου στείλετε SMS στο τηλέφωνό μου στη CYTA 99 966518 ή στο email μου caramel_cy@yahoo.com για να μπορέσω να επικοινωνήσω μαζί σας… Ας δούμε αν μπορούμε να βοηθήσουμε μαζί, μιας και δεν βρήκα καμία σχετική πληροφορία, ίσως με τη βοήθεια σας να μπορέσουμε να βοηθήσουμε αυτόν τον Ελληνοκύπριο αναγνώστη…
Πρόσφατα ανακάλυψα το έργο ενός Γάλλου φωτογράφου ντοκιμαντέρ, του Fabrice Dekoninck και την ιστορία του για έναν ήσυχο ήρωα, έναν Ολλανδό γιατρό που υπηρετούσε στη Srebrenica και που ήταν σχεδόν ο μόνος που δεν υπάκουγε τις εντολές και προσπαθούσε να βοηθήσει τους τραυματίες, αντί να μείνει στην κουκέτα του όπως ήταν οι διαταγές… Όπως παντού, δεν γνωρίζουν πολλοί άνθρωποι αυτόν τον ήσυχο ήρωα που έσωσε ζωές ανθρώπων…
Ο Fabrice Dekoninck, γράφοντας για το έργο του με τίτλο «Ανάμεσα στους φόβους και την ελπίδα» λέει:
«Τα τελευταία δύο χρόνια, που συμπίπτουν με την 25η επέτειο από το τέλος του πολέμου, οι πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη αυξάνονται προοδευτικά μέχρι σήμερα.
Αυτές οι εντάσεις κορυφώθηκαν με την πρόσφατη έγκριση του νομοσχεδίου με το οποίο το Κοινοβούλιο της Δημοκρατίας Srpska, της οντότητας που προέκυψε μετά τις Ειρηνευτικές Συμφωνίες του Dayton του 1995 και κατοικείται κυρίως από Σερβοβόσνιους, σκοπεύει να εγκαταλείψει τους θεσμούς και να αποχωριστεί από τη Β-Ε. Μια απόσχιση που θα έβαζε ξανά τη χώρα στο χείλος της αβύσσου.
Αυτή η σοβαρή απειλή για την ειρήνη επικρατεί καθώς εξαφανίζεται μια γενιά ανθρώπων που πολέμησαν για τον πολυεθνικό και πλουραλιστικό χαρακτήρα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και μια άλλη γενιά νεαρών επιζώντων και θυμάτων της προηγούμενης σύγκρουσης αποφάσισε να επιστρέψει για να ζήσει σε αυτό που κάποτε ήταν το σπίτι τους – ένα σπίτι που είναι σημαδεμένο για πάντα από τη φρίκη του πολέμου και την απώλεια των περισσοτέρων αγαπημένων τους προσώπων. Αυτοί οι άνθρωποι συχνά αντιμετωπίζουν την άρνηση της γενοκτονίας και άλλου είδους προκλητικών επεισοδίων, που, εκτός από το ότι δυσκολεύουν τη συνύπαρξη, εμποδίζουν την ανάπτυξη μιας πόλης που πάγωσε στο χρόνο. Καθώς παλεύουν με το βάρος των αναμνήσεων και των αγιάτρευτων πληγών τους, αντιμετωπίζουν τώρα ένα αβέβαιο μέλλον. Η οικογένεια του νεαρού ιμάμη του τζαμιού, Ahmed Hrustanović, συμφώνησε να μοιραστεί μαζί μου την οικειότητα της καθημερινής ζωής των «επιστρεφόντων».
Μέσα από φωτογραφίες και συνεντεύξεις, προσπαθώ να δώσω μια συγκεκριμένη πραγματικότητα στη γενοκτονία, για να τη βγάλω από τις απλές στατιστικές που την καταδικάζουν αδυσώπητα στη λήθη…»
Και για τον Gerry Kremer, λέει:
«Το 1995, ο Gerry Kremer ήταν ο Ολλανδός χειρούργος της βάσης του ΟΗΕ στο Potocari. Στις 10 Ιουλίου, αρνήθηκε την εντολή να κλειδωθεί με την ομάδα του στο καταφύγιο της βάσης και να περιμένει μέχρι να τελειώσουν όλα. Αντίθετα, δεν υπάκουσε και έφυγε μόνος του για να περιθάλψει τους τραυματίες, σώζοντας πολλές ζωές στο γύρω χάος. Ακόμα και σήμερα, παραμένει βαθιά θυμωμένος με την ίδια του την κυβέρνηση…»
Έχοντας φωτογραφίσει στο Groningen στις 27 Μαΐου 2021, τον Gerry Kremer, τον Ολλανδό στρατιωτικό χειρουργό της βάσης του ΟΗΕ στη Srebrenica, λέει:
«Ο Gerry είναι ένας άγνωστος ήρωας της πτώσης της Srebrenica. Ο μόνος που αρνήθηκε τις εντολές των Ολλανδών Γενικών Διοικητών που θα τον εμπόδιζαν να είναι μαζί με τους τραυματίες μουσουλμάνους στις 10 και 11 Ιουλίου. Ακριβώς όταν είχαν ήδη ξεκινήσει οι δολοφονίες.
Έχοντας λάβει την διαταγή να παραμείνει στο καταφύγιο του ΟΗΕ μέχρι να τελειώσουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις και γνωρίζοντας ότι μια ομάδα 40 βαριά τραυματιών ήρθε να ζητήσει βοήθεια στη βάση, η απάντηση του ήταν σαφής: «Όχι. δεν θα το κάνω. Θα κάνω αυτό για το οποίο ήρθα εδώ. Μπορείτε να ξεχάσετε την διαταγή σας…» Και έφυγε, μόνος. Φροντίζοντας τους τραυματίες…»
Το Βαλκανικό Δίκτυο Ερευνητικών Δημοσιογράφων BIRN πήρε συνέντευξη και έγραψε για το έργο του Fabrice Dekoninck… Το BIRN, δημοσιεύοντας ένα άρθρο για τη δουλειά του, λέει:
«Ο φωτογράφος Fabrice Dekoninck επισκέφτηκε τοποθεσίες σφαγών, βασανιστηρίων, φυλακίσεων και μαζικών ταφών ως μέρος του έργου του για να καταγράψει οπτικά τις αναμνήσεις των ανθρώπων από τα βάσανα κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
«Με ενδιαφέρει η μνήμη και με ενδιαφέρει να μάθω πως οι άνθρωποι ζουν τη ζωή τους σήμερα με το βάρος της μνήμης της πρόσφατης σύγκρουσης», είπε ο Fabrice Dekoninck, ένας Γάλλος φωτογράφος ντοκιμαντέρ του οποίου το τελευταίο έργο επικεντρώνεται στις αναμνήσεις των ανθρώπων από τον πόλεμο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη γενοκτονία της Srebrenica.
«Έκανα το πρώτο μου έργο σχετικά με τη «νεκρή» μνήμη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου – δεν υπήρχαν πλέον μάρτυρες, και έτσι αυτό είναι ένα νέο είδος έργου με την έννοια ότι αυτή είναι μόνο η πρώτη γενιά που μεγάλωσε μετά τον πόλεμο στη Βοσνία, πως μεταδίδεται λοιπόν η μνήμη, ποιος είναι ο αντίκτυπος της στον τρόπο ζωής των ανθρώπων και πως μπορεί να εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου από γενιά σε γενιά;». είπε ο Dekoninck σε συνέντευξη του στο BIRN.
Μέρος του έργου του Dekoninck αποτελείται από πορτρέτα ανθρώπων που μοιράστηκαν τις αναμνήσεις τους από την πολιορκία του Sarajevo. Τα δύο άλλα μέρη αποτελούνται από φωτογραφίες και ιστορίες από τη Srebrenica, όπου διαπράχθηκε γενοκτονία το 1995, και το Prijedor, όπου σημειώθηκε εκτεταμένη βία και εθνοκάθαρση το 1992.
«Ο προσωπικός μου στόχος είναι οι άνθρωποι να μην βλέπουν τη γενοκτονία στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη απλά σαν μια στατιστική, κάτι που συμβαίνει συνήθως», είπε.
«Θέλω να δείξω μέρος αυτού που συνέβη και πως είναι σήμερα, προκειμένου να ευαισθητοποιήσω τον κόσμο για το τι συνέβη στην Ευρώπη. Όλοι ακούμε τον θόρυβο του εθνικισμού σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες και ίσως οι άνθρωποι να πουν: «Λοιπόν, αυτό θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε.» Και όντως μπορεί να συμβεί οπουδήποτε».
Πρέπει να μάθουμε όλη την αλήθεια για το παρελθόν μας καθώς και να τιμούμε όσους προσπάθησαν να σώσουν ο ένας τον άλλον… Υπάρχουν πολλά κρυφά παραδείγματα και στις δύο κοινότητες στην Κύπρο, καθώς και σε άλλες περιοχές συγκρούσεων… Πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε για να αναδείξουμε την αλήθεια – τις κακές και τις καλές αναμνήσεις, για να μάθουμε τι πραγματικά συνέβη στο παρελθόν και ποιος έκανε τι…
(Article published in the POLITIS newspaper on the 6th of March 2022, Sunday).
No comments:
Post a Comment