Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Ένας από τους αναγνώστες μου, ένας υπέροχος Τουρκοκύπριος που μας βοηθά για πολλά χρόνια τώρα για να βρούμε πιθανούς τόπους ταφής στην περιοχή της Μεσαορίας, έχει γράψει μια σύντομη ιστορία για το τι συνέβηκε σε εκείνους τους Ελληνοκύπριους που τους πήραν αιχμάλωτους πολέμου στη Βώνη, στο σπίτι της Φρόσως Δήμου και μετά όλοι «εξαφανίστηκαν» για πολλά χρόνια… Μια ομάδα Τουρκοκυπρίων από κοντινά χωριά τους είχε πάρει αιχμαλώτους… Σήμερα θέλω να μοιραστώ την ιστορία του… Μου έχει γράψει την ακόλουθη ιστορία μετά την ταυτοποίηση των οστών των πέντε Ελληνοκυπρίων που ήταν θαμμένοι στην χωματερή της Επηχούς, από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, και την επιστροφή τους στους συγγενείς τους για ταφή… Η αδελφή ενός από εκείνους τους Ελληνοκύπριους με ρώτησε για το πως είχε πεθάνει ο αδελφός της και αν υπέφερε, αν είχε βασανιστεί και ποιες ήταν οι συνθήκες…
Ζήτησα από τον Τουρκοκύπριο αναγνώστη μου που με βοηθά για πολλά χρόνια, να γράψει αυτά που ήξερε… Και κάθισε και έγραψε ένα γράμμα στην αδελφή εκείνου του «αγνοούμενου» Ελληνοκύπριου, του οποίου τα οστά βρέθηκαν στη χωματερή της Επηχούς…
Αυτή είναι η ιστορία του, και απευθύνεται προς την αδελφή ενός από τους «αγνοούμενους» Ελληνοκύπριους του οποίου τα οστά βρέθηκαν εκεί:
«Αγαπητή μου αδελφή,
Θα σου γράψω μια σύντομη ιστορία… Άκουσα ότι ήθελες να ξέρεις για το πως είχα σκοτωθεί… Έχουν περάσει χρόνια από τότε που σκοτώθηκα. Η μητέρα μου πέθανε, ο πατέρας μου πέθανε… Μετά που πέθαναν, τα οστά μου βρέθηκαν σε μια χωματερή…
Άκουσα ότι είπες «Ευχαριστώ το Θεό που η μητέρα μου και ο πατέρας μου πέθαναν πριν να μας δουν να θάβουμε τον αδελφό μας…»
Και άκουσα ότι είπες «Ο αδελφός μου ήταν σε μια χωματερή για πολλά χρόνια…»
Μην λυπάσαι… Δεν είναι σημαντικό για τους ίδιους τους νεκρούς το που βρίσκονται τα οστά τους… Όμως είναι σημαντικό για σένα… Αυτό το ξέρω… Θέλεις να θυμάσαι αυτόν που πέθανε, να θυμάσαι τον παλιό καιρό, να πηγαίνεις και να προσεύχεσαι για αυτόν… Εγώ δεν το χρειάζομαι αυτό.
Αυτό που χρειαζόμουν ήταν μέρες για να ζήσω… Μέρες για να είμαι ζωντανός…
Δεν μπόρεσα να έχω ούτε ένα παιδί…
Δεν μπόρεσα να κάνω έρωτα σε μια γυναίκα όσο ήθελα…
Ο ιδρώτας μου δεν αναμείχθηκε καν με τον ιδρώτα μιας γυναίκας όσο θα ήθελα…
Πεθάναμε για αυτούς που δεν ήξεραν το νόημα της ζωής, για τις απίστευτες τους ιδεολογίες… Οι ιδεολογίες τους δεν ήταν καν η δική μου ιδεολογία… Δεν ήταν καν μια σκέψη που θα ακολουθούσα μέχρι το τέλος…
Τότε γιατί πεθάναμε;
Πέθανα για την υπεράσπιση της χώρας μου… Αλλά χωρίς τιμή…
Όχι, όχι, δεν ήμουν εγώ που δεν είχα τιμή… Είναι αυτοί που με σκότωσαν, αυτοί είναι χωρίς τιμή.
Αυτό που κάνει ένα άνθρωπο, πραγματικό άνθρωπο είναι η τιμή του/της.
Η τιμή είναι ο αυτοσεβασμός ενός ανθρώπου.
Η τιμή είναι η αξία και ο σεβασμός που νιώθει ένα άτομο για τη δική του/της προσωπικότητα… Είναι η εσωτερική αξία ενός ανθρώπου…
Ένας άνθρωπος ζει για την τιμή του και σκοτώνει για την τιμή του…
Με την τιμή και τον αυτοσεβασμό, θα σκότωνε με το σεβασμό που νιώθει προς τον εχθρό. Σκοτώνει καθώς αγωνίζεται… Και μετά νιώθει σεβασμό προς το άτομο που σκότωσε διότι ο εχθρός του ήταν τόσο δυνατός και ατρόμητος…
Είχαμε τιμή, είχαμε αποδεχτεί την ήττα… Αλλά ήμασταν ατρόμητοι.
Παραδοθήκαμε χωρίς να φοβόμαστε το θάνατο… Αλλά είχαμε λάθος… Η ομάδα του εχθρού που μας συνέλαβε και μας σκότωσε δεν είχε τιμή. Ήταν μια τέτοια ομάδα χωρίς τιμή που έθαψαν τον εχθρό τους μέσα σε μια χωματερή.
Αν είχα ένα εχθρό, θα τον κρατούσα ψηλά… Διότι δεν θα πατούσα τη σκανδάλη ενάντια σε ένα εχθρό χωρίς τιμή. Δεν ήταν εχθροί μου… Αυτοί ήταν οι άνθρωποι που έκρυψαν τον τόπο ταφής μου, τον τάφο μου και έριξαν σκουπίδια από πάνω μου για να κρύψουν τον τόπο ταφής μου. Δεν μπορούν να είναι εχθροί μου…
Ο εχθρός μου θα ήταν αυτός που με αντιμετώπιζε, με κοίταζε στα μάτια και με πολεμούσε…
Οι εχθροί μου δεν είναι αυτοί που θα μας έβαζαν σε ένα φορτηγό μετά που παραδοθήκαμε και θα σκότωναν κάποιους από αυτούς στο φορτηγό χρησιμοποιώντας τις ξιφολόγχες τους… Αυτοί δεν μπορεί να είναι εχθροί μου… Αυτή η ομάδα ήταν μια ομάδα που δεν πήγε να πολεμήσει και μετά τον πόλεμο σφετερίστηκαν τη νίκη του πολέμου… Μια ομάδα αλητών…
Οι εχθροί μου θα έπρεπε να ήταν όσο έντιμοι όσο εγώ… Θα έπρεπε να ήταν έντιμοι έτσι ώστε να μην τραβήξουν όπλο και να πατήσουν τη σκανδάλη σε αυτούς που είχαν παραδοθεί.
Άκουσα ότι ρωτούσες για το πως είχαμε σκοτωθεί…
Αν αυτό θα σε κάνει να πονάς λιγότερο, θα σου πω, αλλά σε παρακαλώ μην κλάψεις…
Όταν χάσαμε τον πόλεμο, πήγαμε στο σπίτι μιας γυναίκας και ζητήσαμε καταφύγιο εκεί, στη Βώνη…
Μας έδωσε ρούχα… Μας έδωσε φαγητό να φάμε… Και στη συνέχεια αρχίσαμε να περιμένουμε τους στρατιώτες των Ηνωμένων Εθνών να έρθουν… Όμως το σπίτι στο οποίο βρισκόμασταν ήταν περιτριγυρισμένο από τον εχθρό (!) και παραδοθήκαμε… Όμως πριν να παραδοθούμε, είχαμε δώσει τα ονόματα μας για να τα γράψει η γυναίκα στης οποίας το σπίτι είχαμε βρει καταφύγιο.
Πολλοί από εμάς ήξεραν τον άντρα που μας πήρε αιχμάλωτους πολέμου. Τον ήξεραν και αυτόν και τον πατέρα του… Ο πατέρας του ήταν αυτός που είχε φάει το ψωμί κάποιων από εμάς που είχαμε παραδοθεί… Μας έβαλαν σε ένα φορτηγό… Όταν μας έπαιρναν στο φορτηγό χρησιμοποίησαν τις ξιφολόγχες τους για να μας τραυματίσουν. Επειδή δεν χωρούσαμε όλοι στο φορτηγό, και οι 45 μας, σκότωσαν ένα από εμάς για να υπάρχει χώρος… Ένας από εμάς πέθανε… Δεν μπορούσαμε καν να εξεγερθούμε για αυτόν που πέθανε… Μας πήραν μέσα από ένα μικρό χωριό στο πίσω μέρος του φορτηγού και πηγαίναμε προς το Τζιάος. Ενώ περνούσαμε από αυτό το μικρό χωριό που ονομάζεται Beykeuy, τα παιδιά μας παρακολουθούσαν… Αλλά πίστεψε με, δεν σκεφτόμασταν ότι πηγαίναμε για να σκοτωθούμε. Πολλοί από εμάς χαιρετούσαμε τα παιδιά που έπαιζαν στην άκρη του δρόμου ενώ περνούσαμε από εκείνο το χωριό. Και φυσικά τα παιδιά μας χαιρετούσαν πίσω…
Μας ακολουθούσε ένα στρατιωτικό τζιπ… Πάνω σε αυτό ήταν ένα όπλο τύπου Α4 και το τζιπ αυτό ήταν πίσω από το φορτηγό και μας ακολουθούσε… Ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό μου ότι θα μας σκότωναν. Μας έπαιρναν ως αιχμάλωτους στο χωριό Τζιάος…
Ενώ περνούσαμε κοντά από ένα νεκροταφείο, το φορτηγό έστριψε σε ένα χωματόδρομο κοντά στο νεκροταφείο… Και τότε συνειδητοποιήσαμε ότι θα μας σκότωναν… Περίπου 500 μέτρα πιο κάτω μας κατέβασαν από το φορτηγό…
Θέλαμε να διαφύγουμε και μιλούσαμε μεταξύ μας, θα τρέχαμε και θα διαφεύγαμε… Και τότε ακούσαμε τον εκκωφαντικό ήχο… Την ίδια στιγμή, περίπου 25 από εμάς έπεσαν ο ένας πάνω στον άλλο. Κάποιοι από εμάς τραυματίστηκαν… Και μετά ο ήχος του πολυβόλου σταμάτησε. Είχε κολλήσει…
Ο άντρας που ήταν πίσω από το πολυβόλο φώναξε μια διαταγή και είπε «Σκοτώστε τους όλους!»
Τρέξαμε και μας ακολούθησαν… Μέσα σε χίλια μέτρα σκότωσαν όλους εκείνους που είχαν τραυματιστεί, ένα ένα… Με πυροβόλησαν από πίσω. Δεν υπέφερα… Έτρεξα με την ελπίδα να δραπετεύσω… Δίπλα μου ήταν δύο φίλοι μου με τους οποίους κειτόμασταν μαζί στη χωματερή για πολλά χρόνια…
Περίπου 20 από εμάς διέφυγαν…
Τρείς από εμάς, μας πυροβόλησαν από πίσω… Όταν κόλλησε το όπλο του εχθρού, ένας από την ομάδα μας σκοτώθηκε όταν του συνέθλιψαν το κρανίο…
Ένας από εμάς βρήκε καταφύγιο στο σπίτι μιας ηλικιωμένης Τουρκοκύπριας γυναίκας στην Επηχώ… Ήταν τραυματισμένος… Τον βρήκαν και τον πήραν από το σπίτι αυτό και έμπηξαν μια ξιφολόγχη στην πληγή του και τον πήραν στο κέντρο του χωριού… Τον σκότωσαν στο κέντρο του χωριού ενώ έβλεπαν οι άνθρωποι και μετά προσπάθησαν να κάψουν το σώμα του… Για πολλά χρόνια δεν έσκαψαν εκεί που είχε θαφτεί, παρόλο που ήξεραν τον τόπο του… Πραγματικά, γιατί δεν έσκαψαν για αυτόν για τόσα πολλά χρόνια; Ίσως ήξεραν κάτι που δεν ξέραμε εμείς… Πρόσφατα άρχισαν να σκάβουν για αυτόν και έγινε εμφανές ότι λόγω της μυρωδιάς, ένας από τους χωρικούς πήρε το καμένο του σώμα πιο πέρα και τον ξαναέθαψε κάτω από τους ευκάλυπτους… Οι ευκάλυπτοι κόπηκαν, αλλά μόνο ένας ευκάλυπτος έμεινε για να σηματοδοτεί τον τόπο ταφής τους, σαν μνημείο… Ίσως τελικά, θα βρουν τα οστά του και να τα επιστρέψουν στην οικογένεια του…
Όταν είχε σκοτωθεί και έπεσε στο έδαφος στο κέντρο του χωριού, πήραν τις μπότες του και τη ζώνη του και είπαν «Αυτά είναι καλά…»
Εννιά ή δέκα από εμάς χρησιμοποιηθήκαμε ως στόχος και σκοτωθήκαμε. Ένας από εμάς προσπάθησε να διαφύγει προς το χωριό όπου είχαμε παραδοθεί. Και αυτός ήταν τραυματισμένος αλλά δεν ξέρω τι απέγινε…
Άκουσα ότι ήσουν περίεργη για το πως πεθάναμε… Ότι ρωτούσες αν είχαμε βασανιστεί… Αν νιώσαμε φόβο συνειδητοποιώντας ότι θα πεθαίναμε…
Καταλάβαμε το θάνατο, αλλά δεν φοβηθήκαμε… Δεν νιώσαμε φόβο, αλλά η ομάδα των αντρών που υποτίθεται ήταν οι εχθροί μας δεν είχε καθόλου τιμή. Μας σκότωσαν χωρίς να αποδεχτούν ότι ήμασταν οι εχθροί τους και μας σκότωσαν χωρίς τιμή. Είχαμε πολεμήσει ένα πόλεμο για το τίποτα, διότι αυτή η ομάδα ανθρώπων δεν είχε τιμή. Η πίκρα που αισθανθήκαμε δεν ήταν επειδή πεθάναμε… Η έλλειψη τιμής σε αυτή την ομάδα αντρών ήταν αυτό που μας πίκρανε… Χωρίς να έχω αρκετό χρόνο για να κάνω έρωτα με μια γυναίκα, χωρίς να έχουμε χρόνο να έχω δικό μου παιδί… Αυτό είναι που με σκότωσε, πάνω από όλα…
Και αυτό που συνέβηκε σε μας σε αυτό το μικρό χωριό στη Μεσαορία, συνέβηκε και πιο πέρα… Με μια παρόμοια ομάδα αντρών από τη δική μας πλευρά που δεν είχε καθόλου τιμή και που σκότωσαν με τον ίδιο τρόπο, άοπλες, πολίτες γυναίκες και παιδιά και τις έθαψαν με τον ίδιο τρόπο που μας έθαψαν εμάς, σε μια χωματερή στη Μαράθα… Αυτοί χωρίς τιμή από τη δική μας πλευρά από την ΕΟΚΑ Β και αυτοί χωρίς τιμή από την άλλη πλευρά που μας πήραν από τη Βώνη ήταν σαν πανομοιότυπα δίδυμα στην ιδεολογία τους και την στάση τους και τον τρόπο που συμπεριφέρονταν – κανένας από αυτούς δεν πήγε στον πόλεμο για να πολεμήσει, αλλά προσπάθησαν να καταληστεύσουν την «νίκη» μετά τον πόλεμο… Κανένας από αυτούς δεν είχε την τιμή να σεβαστεί τον «εχθρό» τους και τους σκότωσαν και τους έθαψαν σε χωματερές… Κανένας από αυτούς δεν τιμωρήθηκε ποτέ από τις αρχές και στις δύο πλευρές… Αντιθέτως, καταλήστευσαν τα «οφέλη» και τα «λάφυρα» μετά τον πόλεμο και τους αντιμετωπίζουν σαν «ήρωες»…
Κειτόμασταν στη χωματερή για τόσα πολλά χρόνια μέχρι να βρουν τα οστά μας…
Έγιναν κηδείες για εμάς… Οι χωματερές της Επηχούς και της Μαράθας έγιναν η ντροπή της χώρας μας… Οι χωματερές της Επηχούς και της Μαράθας είναι οι ίδιες: Περιείχαν τα σώματα εκείνων που σκοτώθηκαν και κρύφτηκαν εκεί – τα σώματα μας, τα σώματα γυναικών και παιδιών και ηλικιωμένων αντρών, ανυπεράσπιστων ανθρώπων, ανθρώπων που θα έπρεπε να ήταν ζωντανοί, αλλά σκοτώθηκαν διότι έχουμε ανθρώπους και στις δύο κοινότητες που δεν νιώθουν καθόλου ντροπή και δεν έχουν καθόλου τιμή…
Έτσι αγαπητή αδελφή, όταν με σκέφτεσαι, να σκέφτεσαι όλους τους καλούς ανθρώπους που έζησαν και συνεχίζουν να ζουν σε αυτό το νησί με ανθρώπινη αξιοπρέπεια, προσπαθώντας να προστατεύσουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια όλων… Και να σκέφτεσαι όλους εκείνους τους ανθρώπους που δεν έχουν τιμή και ανθρώπινη αξιοπρέπεια και που έθαψαν σώματα εκείνων που σκότωσαν στην Επηχώ και στα χωριά Μαράθα-Σανταλλάρη-Αλόα… Αυτοί οι άνθρωποι χωρίς τιμή είναι ακριβώς οι ίδιοι παρόλο που μπορεί να μιλούν διαφορετικές γλώσσες: Είτε τουρκικά είτε ελληνικά, είτε είναι Τουρκοκύπριοι είτε Ελληνοκύπριοι… Όπως οι καλοί άνθρωποι αυτής της γης με ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι οι ίδιοι: είτε μιλούν τουρκικά είτε ελληνικά, είτε είναι Τουρκοκύπριοι είτε Ελληνοκύπριοι… Αναζήτησε εκείνους τους καλούς ανθρώπους αδελφή μου, και κράτα τους κοντά στην καρδιά σου… Διότι η ανθρωπιά είναι εκεί, όχι σε εκείνους που δεν έχουν τιμή και που ποζάρουν σαν «ήρωες»… Αναζήτησε τους πραγματικούς ήρωες της γης μας και κράτα τους σφικτά…. Αυτοί θα είναι η ελπίδα για το μέλλον…»
(Το άρθρο αυτό γράφτηκε από ένα Τουρκοκύπριο αναγνώστη του οποίου το όνομα είναι γνωστό και ασφαλές μαζί μας… Μας βοηθά με την ανεύρεση των πιθανών τόπων ταφής αγνοουμένων ατόμων και μας βοηθά να γράφουμε τις ιστορίες τους… Και αυτός είναι ένας από τους πραγματικούς ήρωες του νησιού μας… Τον ευχαριστώ για την ανθρωπιά του… - 9.4.2019)
Photos:
Τα πτώματα ανακαλύπτονται στην πρώην χωματερή στη Μαράθα το 1974
Έτσι φαινόταν η χωματερή τηςΕπηχούς το 2013
(*) Article published in the POLITIS newspaper in Greek on the 2nd of June 2019, Sunday. A similar article was published in the YENIDUZEN newspaper in Turkish on the 9th of April 2019 and here is the link:
http://www.yeniduzen.com/murataga-ve-galatya-katliamlari-anlatilacak-13849yy.htm
No comments:
Post a Comment