ARTICLE IN ENGLISH, TURKISH AND GREEK: PEOPLE REMEMBER THEIR FRIENDS…

ARTICLE IN ENGLISH, TURKISH AND GREEK: PEOPLE REMEMBER THEIR FRIENDS…

*** Andreas Kyprianou's brother Kypros who went "missing" on 3rd February 1964 with a red bicycle, still not found…

People remember their friends…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Andreas Kyprianou whose brother Kypros Kyprianou has been "missing" since the 3rd of February 1964 and whose remains have not yet been found remembers his friends with whom he used to work at CYTA…
He has not forgotten his friend Enver with whom he worked and shares some memories with him…
"Another story from the past" he writes on his social media… "Our office at CYTA told us that we had to go to Lefka and work there – the call centre in those days was at the Lefka police station and some things needed to be repaired. Together with me a Turkish Cypriot friend whom we called "Enveraki" would come, he too was working at CYTA. We took our stuff, put some clothes in the luggage – we would need this since we were expected to stay in Lefka for a week. We started our journey in a Mini car that the company gave us and reached Lefka. Thank God there was a hotel that a Turkish Cypriot owned just next to the police station in Lefka and he greeted us with great joy… After we got settled in the Hotel, Enveraki (Enver) got out a musical instrument and started playing and we sang together the song "Hade gidelim"…
Until we finished our repairs at the call centre, our evenings were really nice and then we got back. We had become good friends with Enverakis. One day, he had invited me to his house, to meet his friends…
Time passed and 1963 events began… Enveraki's father was also working at CYTA, at the Elektra House as a night watchman… One evening as he got out of the building, he was shot by some soldiers… In the meantime, Enverakis left the island and went to England, I don't know what happened to him. If he is alive, I send him my best regards and wish that he has overcome the evil that came over him… Friends can never be forgotten…"

MEHMET RAIF SHOT AND MISSING
I start searching about the friend of Andreas Kyrianou and find out that he is in fact in England now but comes to Cyprus from time to time since he has a house here… The friend of Andreas, "Enveraki" was born in Istindjon-Paphos and came to Nicosia to go to secondary school and they were living in Omorphita. He had started working at CYTA in 1955 and after working for 6 years at CYTA, he became in charge of the CYTA Lefka section in 1961 at the age of 20… Then he resigned from CYTA and in order to further his studies, he went to London on the 8th of August 1961. For many years he would work at the British Telecom and would come back to Cyprus years later. His father Osman Dervish would go "missing" on the 31st of December 1963 from Omorphita together with Shukru Tevfik and they are still "missing" as far as I know…
Therefore it was not the father of "Enveraki" who was shot – there was only one person "missing" from CYTA and that is Mehmet Raif who had been working there and when he got out of work, he would be shot and killed on his way home outside the CYTA building… And we are still looking for his burial site… What we had heard was that some Greek Cypriots with guns on top of the CYTA building or around CYTA building had shot him… When I tell this to Andreas Kyprianou, he tells me that on those days he had not been at CYTA but he only heard that someone was shot. Most probably what he remembers from 61 years ago is not about the father of Enveraki but about Mehmet Raif… He does not remember Mehmet Raif… If there is anyone who remembers what happened to Mehmet Raif, please contact me so that we can bring some closure to his family…
With the help of my cousin who remembers "Enver" from British Telecom when he was in London I trace him and with help from other friends I find his phone but he is not answering. Most probably he is not in Cyprus and when he comes back, I would definitely try to get him in contact with Andreas Kyprianou so that they can remember their good times and their good friendship… Finally I find him and Andreas Kyprianou calls Orhan (Enver) Dizliklioghlou and speak over the phone… Soon they will get together to continue their friendship…

STILL LOOKING FOR KYPROS KYPRIANOU…
Years ago in November 2016, I had written the story of Andreas Kyprianou and his "missing" brother Kypros Kyprianou… I want to remind my readers about this article so that if they know anything more about the "missing" Kypros Kyprianou, they can help us to try to find his burial site…
"Andreas Kyprianou was born on 1938 at Mousoulita village, a small Mesaoria village… He would attend a commercial school which would become a lyceum and he would be living in Nicosia with his grandmother at Pallouriotissa. Every Saturday and Sunday he would be going back to his village to his family. He would graduate in 1954-55 and when he would learn that CYTA was looking for workers he would apply and get a job… He passed examinations and had a course for the installation of telephone exchanges. He would be trained and would do the wiring and checking and repairing of all the telephone exchanges all over Cyprus.
He began working in CYTA in 1956 – at that time CYTA was managed by the British and they were doing cable as well…
Andreas was one of five brothers… His father from Pyrga, Costas Kyprianou had been married to Agathi from Mousoulita and that was where their home was… They had five children, all boys: Andreas, Panayiotis, Sotiris, Kypros and Kyriakos…
The last exchange they installed to Turkish Cypriots was in Kyrenia in 1962-63, Andreas remembers…
`We installed telephone exchanges at Lapithos, Agios Epihtitos, at Kythrea, at Lefkonico and Yialousa, at Rizokarpasso and Paphos… CYTA had a Toyota car and I would go with my team to build exchange cables, to wire them, to check and repair all the faults. Then we would give the exchange to the authorities there and go… I worked in Polis as well…`
His brother Kypros Kyprianou would go `missing` on the 3rd of February 1964…
Kypros had only been 18 years old and he had graduated from the lyceum in Famagusta and had come to Nicosia to find a job.
On the day Kypros went `missing`, he had come to the shop of their brother Panayiotis who had a souvenir shop at the end of the Ermou Street, near the old Olympiakos building. He had met a friend of his and got his brother's bicycle… The friend of Kypros, Theodoros was going to sit in the exams to become a policeman and asked Kypros to accompany him… The exam would be at the Paphos Gate in Nicosia. Theodoros went inside for the examination and had told Kypros to wait for him there since it won't take him so long…
Andreas thinks that maybe Kypros tried to pass from the Paphos Road where four Greek Cypriot policemen were caught by some Turkish Cypriot policemen that same day. They were caught at the Chappa Building near Paphos Gate and kept some time and some of them were tortured as I would find out years later…
`He didn't come back to my brother's shop to bring back the bicycle… I went to the police next day and to the UN – I begged the UN soldiers to search for my brother… I showed the UN soldier my brother's photograph and also gave him the photo – nothing came out of this…
My father Costa was searching for my brother continuously… And he was trapped by some Greek Cypriots to get his money… One Greek Cypriot had told my father that he knew some Turkish Cypriots who would help him to find my brother… So on 11th of October 1965 my father started to go from Pallouriotissa to Tymbou on his bicycle to meet this guy and at the Zoppas crossroads, one truck coming hit my father and my father was wounded on the head and on his chest… I ran and he was alive in hospital… Five minutes later my father died… He had had 500 Cypriot pounds with him…
After my father died, a year later my mother Agathi also died from a heart attack… Of course you can understand our pain, our mother's pain…"
One of my Turkish Cypriot readers had given information that a young boy with a bicycle who crossed accidentally to the Turkish Cypriot side at Ledra Palace was caught and he was killed in the garage of a house there (the house of Dr. Mangoian) and his clothes and things shared among the killers… That he might have been buried there in the garage or in the basement. We showed this to the CMP but no excavations have been done yet. There needs to be more excavations at the Tekke Gardens to see if he was buried there like some other Greek Cypriots "missing" from 1963-64…


"Kayıp" yakını Andreas Kiprianu, CYTA'da birlikte çalıştığı arkadaşı Enver'i unutmamış...

Sevgül Uludağ

3 Şubat 1964'te kırmızı bisikletiyle "kayıp" edilen Kipros Kiprianu'nun abisi Andreas Kiprianu, yıllardır kardeşinin akibeti hakkında bir haber bekliyor...
2016 yılında yani bundan tam sekiz sene evvel bu sayfalarda öyküsüne yer vermiş olduğumuz Andreas Kiprianu'nun babası Kostas Kiprianu da sahte bir ihbar üzerine "kayıp" oğlu Kipros'un akibeti hakkında bilgi almak üzere bisikletiyle alel acele bir buluşmaya giderken bir kamyon çarpması sonucu vefat etmiş...

"CYTA'DAN ENVER..."
"Kayıp" yakını Andreas Kiprianu, CYTA'da uzun yıllar birlikte çalıştığı Kıbrıslıtürk arkadaşlarından söz etmişti bana yıllar önceki röportajımızda... Geçtiğimiz günlerde bir arkadaşının öyküsünü daha paylaştı sosyal medya sayfasında... Bu konuda şöyle yazdı:
"Geçmişten bir öykü daha... CYTA'daki ofisimiz Lefke'ye giderek buradaki çağrı merkezinde çalışma yapmamız gerektiğini bildirmişti bana, çağrı merkezi o günlerde Lefke polis karakolundaydı, bazı şeylerin tamir edilmesi gerekmekteydi. Benimle birlikte CYTA'da çalışmakta olan Enver adlı bir Kıbrıslıtürk de gelecekti, biz ona genellikle "Enveraki" diyorduk. Malzemelerimizi aldık, giysilerimizi bavula koyduk, bunlara ihtiyacımız olacaktı çünkü bir hafta kalmamız bekleniyordu Lefke'de. Şirketin bize verdiği Mini arabayla yola koyulduk ve Lefke'ye vardık. Çok şükür tam da polis karakolunun yanında bir Kıbrıslıtürk'ün sahibi olduğu bir otel vardı ve bizi büyük bir sevinçle karşıladı otel sahibi... Otele yerleştikten sonra enveraki bir müzik aleti çıkardı ve bunu çalmaya başladı, "Hade gidelim" şarkısını birlikte söyledik... Çağrı merkezindeki tadilatları bitirinceye kadar gecelerimiz çok güzel geçmekteydi, sonra da geri döndük.
Enverakis'le çok iyi arkadaş olmuştuk, bir gün beni evine, ailesiyle tanışmaya davet etmişti...
Zaman geçmiş ve 1963 olayları başlamıştı... Enveraki'nin babası da CYTA'da çalışıyordu, Elektra House denilen binada gece bekçisi olarak görev yapmaktaydı. Bir gece işten çıktığında binayı izleyen askerler tarafından vuruldu... Bu arada Enverakis adadan ayrılarak İngiltere'ye gitti, sonra ne oldu ona, bilmiyorum. Eğer hayattaysa ona en iyi dileklerimi yolluyorum, uğradığı kötülüğü atlatmış olmasını diliyorum... Arkadaşlar asla unutulmaz..."
CYTA'da çalışan Enver Bey hakkında bilgisi olan okurlarımızı beni 0542 853 8436 numaralı telefondan aramaya davet ediyorum...
(Okurlarıma not: Bu yazı yayımlandıktan sonra, sevgili yeğenim Tamer Zaim ile Mustafa Gürsel ve Harper Orhon'un çok değerli yardımlarıyla Andreas Kirpianu'nun arkadaşı "Enver"i bulduk: Orhan (Enver) Dizliklioğlu idi. Kendisi Londra'daydı ve birkaç ay sonra döndüğü zaman nihayet ona ulaşabildik. Kendisinin izniyle telefon numarasını Andreas Kiprianu'ya verdik. Bay Andreas Kiprianu, Orhan Dizliklioğlu'nu aradı ve sonrasında bize bilgi verdi. Pek yakında buluşacaklarmış. Onları buluşturabileceğimiz için mutluyuz. Orhan Beyi bulmamıza yardım eden yeğenim ve arkadaşlarımıza da çok teşekkürler… S.U.)

"KIRMIZI BİSİKLETİYLE KAYBEDİLEN GENÇ..."
Andreas Kiprianu'nun kırmızı bisikletiyle "kayıp" edilen kardeşi Kipros Kiprianu'nun öyküsünü bundan tam sekiz sene önce, 13 Ocak 2016'da bu sayfalarda özetle şöyle yazmıştık:
"Herşey sevgili arkadaşımız Katerina Antona'nın 1963-1974 "kaybı" Kıbrıslıtürkler'le Kıbrıslırumlar'a yönelik FACEBOOK'ta bir "Kayıplar" sayfası açmasıyla oldu… Katerina'nın genç kardeşi Hristakis Antona 1974'ten "kayıp"tı ve ondan geride kalanlar, başka "kayıplar"la birlikte Ayakebir'de (Dilekkaya) bir kuyuda bulunmuştu Kayıplar Komitesi'nin kazılarında…
Ancak Katerina, kardeşinden geride kalanların bulunup onu defnettiği halde, başka "kayıplar" için çaba göstermekten geri durmadı....  Böylece Katerina'nın "kayıplar"la ilgili Facebook sayfasında elimizdeki bilgileri, haberleri ve makaleleri paylaşıyoruz ve işte 1964 yılında kırmızı bisikletiyle birlikte "kaybedilen" genç bir Kıbrıslırum'un, Kipros Kiprianu'nun öyküsüyle de Katerina'nın bu sayfasında karşılaşıyorum…
Katerina, özellikle bu "kayıp" gencin öyküsüne dikkatimi çekiyor ve bu "kayıp" şahsın abisi Andreas Kiprianu'yla temasa geçmemi öneriyor… Böylece Andreas Kiprianu'yla buluşmayı kararlaştırıyoruz…
Andreas Kiprianu 1938 yılında Musullita köyünde (şimdiki adı Kurudere) dünyaya gelmiş – küçücük bir Mesarya köyüdür bu… Andreas önce ticaret Lisesi'ne devam etmiş, daha sonra bu ticaret lisesi, normal bir liseye dönüşecekmiş. Bu lise Lefkoşa'da olduğundan, Pallaryotissa'daki ninesinin evinde kalıyormuş ve her haftasonu köyüne, ailesine gidiyormuş.
1954-55 yılında mezun olmuş ticaret lisesinden ve o günlerde CYTA'nın işçi alacağını duyunca hemen başvuru yapmış…
Bir sınava tabi tutulmuş ve telefon santralarını kurma konusunda kurs verilmiş kendisine… Böylece adamızın her tarafında telefon santraları kurma, bunların hatlarını çekme, bunları kontrol etme ve tamir etme işine girişmiş.
1956'da CYTA'da çalışmaya başlamış – o zamanlar CYTA, İngiliz idaresindeymiş ve telsiz işleri de yapmaktaymışlar.
Andreas beş erkek çocuktan birisiymiş ailede… Babası Kostas Kiprianu aslen Pirga köyündenmiş ve Musullitalı Agathi ile evlenerek Musullita'ya yerleşmişler. Beş çocukları olmuş, tümü erkekmiş: Andreas, Panayiotis, Sotiris, Kipros ve Kiriakos…
Kıbrıslıtürkler için kurdukları son telefon santralını Girne'ye kurduklarını, bunun 1962-63 yıllarında olduğunu hatırlıyor Andreas…
"Lapta'da, Ayios Epihtitos'ta (Çatalköy), Kitrea'da (Değirmenlik), Lefkonuk'ta, Yialusa'da (yeni Erenköy), Dipkarpaz'da ve Baf'ta telefon santraları kurduk" diye anlatıyor… "CYTA'nın Toyota marka bir arabacığı vardı, ekibimle birlikte telefon hatları kurmaya, telleri çekmeye, bunları kontrol etmeye, tamir etmeye giderdik… Sonra da santralı oradaki etkililere devredip oradan ayrılırdık… Poli'de de çalışmıştık" diye anlatıyor.
Kardeşi Kipros Kiprianu, 3 Şubat 1964 tarihinde "kayıp" olmuş.
Kipros o günlerde henüz 18 yaşında bir gençmiş, Mağusa'daki liseden mezun olup Lefkoşa'ya iş bulmaya gelmiş… Pallaryotissa'daki nineleri vefat etmiş olduğu için Lefkoşa varoşlarındaki Latsia bölgesine evlenip orada evi olan Andreas'la kalmaya geliyormuş… Birkaç gün kardeşi Andreas'la kalıp, sonra otobüsle köyü Musullita'ya dönüyormuş…
Ve Kipros bir gün "kayıp" olmuş…
Kipros, "kayıp" olduğu gün, abisi Panayotis'in Ermu Sokağı sonundaki tuhafiye dükkanına gitmiş – bu dükkan eski Olimpiakos binası yakınındaymış… Kipros bir arkadaşıyla buluşmuş ve abisinin dükkanına, bisikletini ödünç almak için gitmişmiş…
Kipros'un arkadaşı Theodoros, o gün polis olmak için sınava girecekmiş ve Kipros'tan kendisiyle birlikte gelmesini istemiş. Sınav, Lefkoşa'da Baf Kapısı'nda yapılacakmış… Baf Kapısı polis istasyonunda imtihana girmiş Theodoros, Kipros'a da "Çok sürmez, beni burada bekle" demiş…
Andreas'a göre Kipros belki de Baf Kapısı'ndan bisikletiyle Türk tarafına geçmiş… Kipros'un bilmediği o gün dört Kıbrıslırum polisin, bazı Kıbrıslıtürk polisler tarafından Chappa Binası'nda (şimdiki adı Çapa binası) yakalanmış olmasıymış… Chappa Binası, Baf Kapısı yakınında bulunuyor, buradan alınan bazı Kıbrıslırum polislere Lefkoşa polis merkezinde işkence yapıldığı ve bir süre orada tutuldukları hakkında yıllar sonra ben de okurlarımın anlattıklarından bilgi edinmiştim… Yani bu bölgede meydana gelen bu olaylardan bihaber olan Kipros da bu bölge çevresinde "kayıp" edilmişti…
"Kardeşim anneme doktora gideceğini çünkü midesinin ağrıdığını anlatmıştı" diyor Andreas. "Ama o gün hastaneye gitmediğini biliyoruz…"
Kipros'un "kayıp" olduğunu ne zaman farketmişler?
"Bisikleti geri getirmek üzere kardeşimin dükkanına dönmeyince fark ettik… Ertesi günü polise gittim, Birleşmiş Milletler'e gittim… Birleşmiş Milletler askerlerine kardeşimi aramaları için yalvardım… Kardeşimin fotoğrafını BM askerlerine gösterdim ve bir suretini onlara verdim. Bundan hiçbirşey çıkmadı. Bir başka zaman tekrar BM'ye gittim ve BM askeri bana "Bu genç adamı sanki Pavlidis garajında gördüm… Belki de senin kardeşindi" dedi…
Babam Kosta sürekli kardeşimi arıyordu… Bazı Kıbrıslırumlar parasını yemek için ona tuzak da kurmuşlardı… Bir Kıbrıslırum babama, "kayıp" kardeşim Kipros Kiprianu'nun bulunmasına yardım edecek bazı Kıbrıslıtürkler tanıdığını söylemişti… Böylece 11 Ekim 1965 tarihinde babam bisikletine binerek Pallaryotissa'dan Timbu'ya (şimdiki Ercan) gitmek üzere yola çıkmıştı, bu Kıbrıslırum'la buluşacaktı… Ancak Zoppas kavşağında bir kamyon babama çarptı ve babam başından ve göğsünden yaralandı… O gün ben oradan tesadüfen geçmekteydim ve köylümüz birisi beni görüp "Andreas, baban hastanededir" dedi.
Hemen koştum, babam hayattaydı – çevresinde beş-altı tane doktor vardı ve iyileşemeyeceğini söylediler… Beş dakika sonra da babam hayata veda etti. Üstünde 500 Kıbrıs Lirası vardı…
Babam çok enerjik bir insandı. Bir parça toprağı yoktu ama evlatlarının eğitim görmesi için çok çalıştı… Kardeşim "kayıp" olunca her tarafa koşuşturuyor, araştırıyor, onu bulmaya çalışıyordu… Babam öldükten sonra polis bana babamın cebinde 500 Kıbrıs Lirası bulduklarını söyledi.
Babama tuzak kurmuş olan o Kıbrıslırum'u bulmaya gittim… Ona "Neden böyle yaptın?" demek istiyordum… Beni görünce koşturarak kaçtı… Bu adam şimdi hayatta değildir…
Babam öldükten bir yıl sonra da annemiz Agathi bir kalp krizi geçirerek hayata veda etti. Anneciğimizin çektiği acıyı, bizim çektiğimiz acıyı anlayabilirsiniz…
Kardeşim çok iyi bir insandı, çok sessiz birisiydi… Biz öyle bir aileyiz ki insanlardan nefret etmeyiz, insanları severiz… CYTA'da birlikte çalıştığım bir arkadaşım vardı, adı Ahmet Cevdet… Bir gün bana "Usta" dedi, "bir gün savaş çıkarsa ve karşında beni bulursan, napacan?"
"Tabii ki havaya ateş edecem" dedim.
"Ben da aynısını yapacam" dedi bana. Ne yazık ki onu bulamadım. CYTA'da çalışıyordu, daha sonra Lefkoşa'da asker olmuştu…
Gönyeli'den bizimle birlikte CYTA'da çalışan bir Kıbrıslıtürk daha vardı, adı Veli Mehmet idi. Ancak o Ahmet Cevdet gibi değildi, daha "politik"ti…
Kardeşim "kayıp" edildiğinde gurşuni renkli pantolon ve beyaz bir gömlek giyiyordu.
Bisikletiyle birlikte "kayıp" edildi – bisikletin rengi kahve/kızıl bir renkti ve yeni bir bisikletti. "Ranch" marka bir bisiklet…"
Bunlar bisikletiyle birlikte "kayıp" edilen Kipros Kiprianu'nun öyküsü…
Belki de bisikletin bizim için önemli bir ipucu olduğunu hissediyorum, belki de okurlarımızın yardımlarıyla bu genç insana, henüz 18 yaşındaki bu masum çocuğa ne olduğunu öğrenebiliriz… Herhangi bir çatışmayla herhangi bir alakası yoktu, yalnızca kardeşinin bisikletiyle yanlışlıkla Kıbrıslıtürk tarafına geçmiş, tam da olayların civcivlendiği bir günde çatışmanın kurbanı olmuştu…
Yıllar önce Londra'dan telefonla beni arayan bir Kıbrıslıtürk okurum, yanlışlıkla bisikletiyle Kıbrıslıtürk tarafına geçen bir gencin Ledra Palace yakınlarında bir eve götürüldüğünü anlatmıştı… Bu, Dr. Mangoyan'ın eviydi – Dr. Mangoyan vefat etmişti ancak eşi Haysmig alt katta yaşıyordu, üst katta da Kıbrıslıtürk mücahitler kalıyordu, buraya "Madam'ın mevzi" deniyordu. Bu okuruma göre bisikletiyle yanlışlıkla Türk tarafına geçen bu Kıbrıslırum genç, bu evin garajında sorguya çekilmiş ve orada öldürülmüştü…
"Hatta bu genci öldürdükten sonra giysilerini da taksim etmişlerdi kendi aralarında" diye anlatmıştı Londralı okurum. Bu okurum o mevzide görevli olduğu için buna tanık olmuştu.
"Onu garaja gömdüler" diye anlatmıştı.
Bu olası gömü yerini Kayıplar Komitesi'ne göstermiştim ancak bugüne kadar orada herhangi bir kazı yapılmadı. Zaten garajın da yerinde yeller esiyor…
Evin bir de bodrumu var – belki de bodrum da, bahçe de karış karış araştırılmalı…
Bu evin sahibi Haysmig Mangoyan, bir süre sonra kendi evinde bir Kıbrıslıtürk tarafından öldürülmüştü…
Aynı Kıbrıslıtürk, aynı sokaktaki bir Kıbrıslıtürk kadını da öldürecek ve sonuçta hapse girecekti…
Haysmig Mangoyan, Atatürk'ün eşi Latife Hanım'ın yakın arkadaşlarından biriydi…
Mangoyanlar'ın evi bundan sonra yıllarca asker tarafından kullanılacaktı – daha sonra da bu evi Türkiye'den gazetecilere ofis olarak kullanmak üzere devredeceklerdi…
Alt katta açılan çeşitli restorantlar ya da barların tümü de başarısız olup kapanacaktı…
Acaba Londra'daki okurumun sözünü ettiği "kayıp" şahıs Kipros Kiprianu muydu yoksa başka birisi miydi?
Okurlarımın yardımıyla belki bu sorunun cevabını bulabiliriz…
Bu konuyla ilgili olarak herhangi bir şey hatırlıyorsanız, herhangi bir şey biliyorsanız, isimli veya isimsiz olarak beni 0542 853 8436 numaralı telefonumdan arayabilirsiniz…"
(YENİDÜZEN – Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler... Sevgül Uludağ – 13.1.2016)

TEKKE BAHÇESİ TEKRAR ARAŞTIRILMALI...
Bir diğer olasılık, Kipros Kiprianu'nun o günlerde adet olduğu üzere Tekke Bahçesi'ne gömülmüş olması... Bu konuda da daha ayrıntılı kazıların gerek Tekke Bahçesi içerisinde, gerekse Tekke Bahçesi dışında yürütülmesi gerekiyor... Tekke Bahçesi'nde Kayıplar Komitesi'nin yaptığı kazılarda hem "kayıp" Kıbrıslıtürkler'den, hem de "kayıp" Kıbrıslırumlar'dan geride kalanlar bulunmuştu geçmişte... Bu konunun tekrar gündeme alınarak kazılmamış olan yerlerin de kazılmasını önermekteyiz...

(YENİDÜZEN – Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler… Sevgül Uludağ – 1.8.2024)

https://www.yeniduzen.com/kayip-yakini-andreas-kiprianu-cytada-birlikte-calistigi-arkadasi-enveri-unutmamis-22345yy.htm




Ο Κύπρος, αδελφός του Αντρέα Κυπριανού, που «εξαφανίστηκε» στις 3 Φεβρουαρίου 1964 με ένα κόκκινο ποδήλατο, δεν έχει βρεθεί ακόμα...

Άνθρωποι θυμούνται τους φίλους τους…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ο Ανδρέας Κυπριανού, του οποίου ο αδελφός Κύπρος Κυπριανού «αγνοείται» από τις 3 Φεβρουαρίου 1964 και του οποίου τα οστά δεν έχουν βρεθεί ακόμα, θυμάται τους φίλους του με τους οποίους εργαζόταν στη CYTA...
Δεν έχει ξεχάσει τον φίλο του Enver μαζί με τον οποίο εργαζόταν και μοιράζεται κάποιες αναμνήσεις με αυτόν...
«Άλλη μια ιστορία από το παρελθόν» γράφει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης... «Από το γραφείο μας στη ΣΥΤΑ με ειδοποίησαν ότι πρέπει να πάμε στη Λεύκα να δουλέψουμε στο τηλεφωνικό κέντρο το οποίο εβρίσκετο στον αστυνομικό σταθμό της Λεύκας για να διορθώσουμε κάποια λάθη που υπήρχαν στο κέντρο μαζί μου ήτο ένας Τουρκοκύπριος που τον έλεγαν Ενβέρ και συνήθως τον λέγαμε Ενβεράκη. Πήραμε λοιπόν όλα τα σχετικά, τη βαλίτσα μας με τα ρούχα που θα χρειαστούμε γιατί υπολογίζαμε να μείνουμε για μια βδομάδα. Ξεκινήσαμε λοιπόν το ταξίδι μας με ένα μίνι που μας έδωσε η Εταιρία και φθάσαμε αισίως στη Λεύκα. Ευτυχώς δίπλα από τον αστυνομικό σταθμό υπήρχε ένα ξενοδοχείο που ανήκε σε μια Τουρκάλα και μας υποδέχτηκε με μεγάλη χαρά… Αφού βολευτήκαμε στο ξενοδοχείο ο Ενβεράκης παρουσίασε ένα τουρκικό μουσικό όργανο και άρχισε να παίζει και τραγουδούσαμε μαζί το «ις κιτάρα κιτελίμ»......και περνούσαμε τες βραδιές μας πολύ ωραία, μέχρι που διορθώσαμε τα λάθη στο κέντρο και πήραμε το δρόμο της επιστροφής.
Με τον Ενβεράκη γίναμε κολλητοί φίλοι όπου μια μέρα με προσκάλεσε στο σπίτι του και γνώρισα την οικογένεια του.
Έλα τώρα που περνούσε ο καιρός τόσο ήσυχα και ευχάριστα άρχισαν οι φασαρίες του 1963 .
Ο πατέρας του Ενβεράκη εργάζετο και αυτός στη ΣΥΤΑ ως νυχτοφύλακας εις το Electra House και όπως κάθε νύχτα έτσι και εκείνην την ώρα που θα έπιανε δουλειά και μόλις εκόντεψε τον πυροβόλησαν οι στρατιώτες που ήταν σκοπιά στο κτήριο και έμεινε επί τόπου.
Όμως δεν θυμάμαι αν οι στρατιώτες φρουροί πυροβόλησαν μετά που οι Τούρκοι πυροβόλησαν το Electra House με καταιγιστικά πυρά και σκοτώθηκε ο φίλος ο Χριστάκης από την Κυρά του Μόρφου κι έτσι χάσαμε ακόμα ένα καλό φίλο.
Εν το μεταξύ ο Ενβεράκης έφυγε για την Αγγλία και μέχρι τώρα δεν γνωρίζω τι απέγινε. Όμως αν ζει του εύχομαι να είναι καλά και να ξεπέρασε το κακό που τον βρήκε. Όμως οι φίλοι δεν ξεχνιούνται ποτέ.»

Ο Mehmet Raif πυροβολήθηκε και αγνοείται
Άρχισα να ψάχνω για τον φίλο του Αντρέα Κυπριανού και ανακαλύπτω ότι είναι στην Αγγλία τώρα αλλά κατά καιρούς έρχεται στην Κύπρο, αφού έχει ένα σπίτι εδώ... Ο φίλος του Αντρέα, ο «Ενβεράκι» γεννήθηκε στο χωριό Istinjon (Κιός) στην Πάφο και ήρθε στη Λευκωσία για να πάει στο γυμνάσιο και ζούσαν στην Ομορφίτα. Το 1955 είχε αρχίσει να εργάζεται στη CYTA και αφού εργάστηκε για 6 χρόνια στη CYTA, το 1961 έγινε υπεύθυνος του τμήματος της CYTA Λεύκας σε ηλικία 20 ετών... Στη συνέχεια παραιτήθηκε από τη CYTA και πήγε στο Λονδίνο στις 8 Αυγούστου 1961 για να συνεχίσει τις σπουδές του. Για πολλά χρόνια εργάστηκε στην British Telecom και μετά από χρόνια επέστρεψε στην Κύπρο. Ο πατέρας του Osman Dervish έγινε «αγνοούμενος» στις 31 Δεκεμβρίου 1963 από την Ομορφίτα μαζί με τον Shukru Tevfik και από όσο γνωρίζω εξακολουθούν να «αγνοούνται»...
Επομένως, δεν ήταν ο πατέρας του «Ενβεράκι» που πυροβολήθηκε – υπήρχε μόνο ένα «αγνοούμενο» άτομο από τη CYTA και αυτό ήταν ο Mehmet Raif που εργαζόταν εκεί και όταν τελείωσε τη δουλειά του, πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε έξω από το κτίριο της CYTA στο δρόμο για το σπίτι του... Και ακόμα ψάχνουμε να βρούμε τον τόπο ταφής του... Αυτό που είχαμε ακούσει ήταν ότι τον είχαν πυροβολήσει κάποιοι Ελληνοκύπριοι με όπλα στην οροφή του κτιρίου της CYTA ή γύρω από το κτίριο της CYTA... Όταν το λέω αυτό στον Αντρέα Κυπριανού, μου λέει ότι εκείνες τις μέρες δεν ήταν στη CYTA αλλά άκουσε μόνο ότι κάποιος είχε πυροβοληθεί. Πιθανότατα αυτό που θυμάται από 61 χρόνια πριν δεν αφορά τον πατέρα του Ενβεράκη αλλά τον Mehmet Raif... Δεν θυμάται τον Mehmet Raif... Αν υπάρχει κάποιος που θυμάται τι συνέβη στον Mehmet Raif, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μου για να μπορέσουμε να δώσουμε ένα τέλος στην οικογένεια του...
Με τη βοήθεια του ξαδέλφου μου που θυμάται τον «Enver» από την British Telecom όταν ήταν στο Λονδίνο τον εντοπίζω και με τη βοήθεια άλλων φίλων βρίσκω το τηλέφωνο του αλλά δεν απαντάει. Πιθανότατα δεν βρίσκεται στην Κύπρο και όταν επιστρέψει θα προσπαθήσω οπωσδήποτε να τον φέρω σε επαφή με τον Αντρέα Κυπριανού για να θυμηθούν τις καλές τους στιγμές και την καλή τους φιλία... Τελικά τον βρίσκω και ο Αντρέας Κυπριανού τηλεφωνεί στον Orhan (Enver) Dizliklioghlou και μιλούν στο τηλέφωνο... Σύντομα θα βρεθούν για να συνεχίσουν τη φιλία τους...

Ψάχνοντας ακόμα για τον Κύπρο Κυπριανού...
Πριν από χρόνια, τον Νοέμβριο του 2016, είχα γράψει την ιστορία του Αντρέα Κυπριανού και του «αγνοούμενου» αδελφού του Κύπρου Κυπριανού... Θέλω να υπενθυμίσω στους αναγνώστες μου αυτό το έτσι άρθρο, ώστε αν γνωρίζουν κάτι περισσότερο για τον «αγνοούμενο» Κύπρο Κυπριανού, να μας βοηθήσουν να προσπαθήσουμε να βρούμε τον τόπο ταφής του...
«Ο Ανδρέας Κυπριανού γεννήθηκε το 1938 στο μικρό χωριό Μουσουλίτα στη Μεσαορία… Φοίτησε στο εμπορικό σχολείο που έγινε λύκειο και ζούσε στη Λευκωσία, στην Παλλουριώτισσα μαζί με τη γιαγιά του. Κάθε Σάββατο και Κυριακή πήγαινε πίσω στο χωριό του στην οικογένεια του. Αποφοίτησε το 1954-55 και όταν έμαθε ότι η CYTA έψαχνε για υπαλλήλους έκανε αίτηση και έπιασε δουλειά… Πέρασε τις εξετάσεις και εκπαιδεύτηκε στην εγκατάσταση τηλεφωνικών κέντρων. Ήταν εκπαιδευμένος και έκανε την καλωδίωση και τον έλεγχο και την επισκευή όλων των τηλεφωνικών κέντρων σε όλη την Κύπρο.
Άρχισε να εργάζεται στη CYTA το 1956 – εκείνο τον καιρό η CYTA διοικούνταν από τους Βρεττανούς και έφτιαχναν επίσης και καλώδια…
Ο Ανδρέας ήταν ένας από πέντε αδελφούς… Ο πατέρας του Κώστας Κυπριανού ήταν από τα Πυργά, και παντρεύτηκε την Αγάθη από την Μουσουλίτα και ζούσαν εκεί… Είχαν πέντε παιδιά, όλα αγόρια: τον Ανδρέα, τον Παναγιώτη, τον Σωτήρη, τον Κύπρο και τον Κυριάκο…
Ο Ανδρέας θυμάται ότι το τελευταίο τηλεφωνικό κέντρο που εγκατέστησαν για τους Τουρκοκύπριους ήταν στην Κερύνεια το 1962-63…
«Εγκαταστήσαμε τηλεφωνικά κέντρα στη Λάπηθο, τον Άγιο Επίκτητο, την Κυθρέα, το Λευκόνοικο και τη Γιαλούσα, στο Ριζοκάρπασο και την Πάφο… Η CYTA είχε ένα αυτοκίνητο Toyota και πήγαινα με την ομάδα μου για να εγκαταστήσουμε τηλεφωνικά κέντρα, να τα καλωδιώσουμε και να διορθώσουμε όλες τις βλάβες. Μετά παραδίδαμε το τηλεφωνικό κέντρο στις αρχές εκεί και φεύγαμε… Εργάστηκα και στην Πόλη…»
Ο αδελφός του Κύπρος Κυπριανού έγινε «αγνοούμενος» στις 3 Φεβρουαρίου 1964…
Ο Κύπρος ήταν μόλις 18 χρονών και είχε αποφοιτήσει από το Λύκειο στην Αμμόχωστο και είχε έρθει στη Λευκωσία για να βρει δουλειά.
Τη μέρα που ο Κύπρος έγινε «αγνοούμενος» είχε έρθει στο κατάστημα με σουβενίρ στο τέρμα της οδού Ερμού που ανήκε στον αδελφό τους τον Παναγιώτη, κοντά στο παλιό κτίριο του Ολυμπιακού. Είχε συναντήσει ένα φίλο του και πήρε το ποδήλατο του αδελφού του… Ο Θεόδωρος, ο φίλος του Κύπρου, θα πήγαινε για να παρακαθίσει σε εξετάσεις για να γίνει αστυνομικός και ζήτησε από τον Κύπρο να τον συνοδεύσει… Η εξέταση θα γινόταν στην Πύλη Πάφου στη Λευκωσία. Ο Θεόδωρος μπήκε μέσα για την εξέταση και είπε στον Κύπρο να τον περιμένει εκεί αφού δεν θα καθυστερούσε πολύ…
Ο Ανδρέας νομίζει ότι ίσως ο Κύπρος να προσπάθησε να περάσει από την οδό Πάφου όπου εκείνη την ίδια μέρα πιάστηκαν τέσσερις Ελληνοκύπριοι αστυνομικοί από κάποιους Τουρκοκύπριους αστυνομικούς. Τους είχαν πιάσει στο κτίριο Τσιάππα κοντά στην Πύλη Πάφου και τους κράτησαν για κάποιο χρονικό διάστημα και κάποιοι από αυτούς είχαν βασανιστεί όπως είχα μάθει αρκετά χρόνια αργότερα…
«Δεν επέστρεψε στο κατάστημα του αδελφού μου για να του επιστρέψει το ποδήλατο… Την επόμενη μέρα πήγα στην αστυνομία και στα Ηνωμένα Έθνη – ικέτευσα τους στρατιώτες των ΗΕ να ψάξουν για τον αδελφό μου… Έδειξα στον στρατιώτη των ΗΕ τη φωτογραφία του αδελφού μου και του έδωσα επίσης τη φωτογραφία – τίποτε δεν βγήκε από αυτό.
Ο πατέρας μου Κώστας, έψαχνε συνεχώς για τον αδελφό μου… Και παγιδεύτηκε από κάποιους Ελληνοκύπριους που πήραν τα λεφτά του… Ένας Ελληνοκύπριος είχε πει στον πατέρα μου ότι ήξερε κάποιους Τουρκοκύπριους που θα τον βοηθούσαν να βρει τον αδελφό μου Κύπρο Κυπριανού… Έτσι στις 11 Οκτωβρίου 1965, ο πατέρας μου ξεκίνησε για να πάει από την Παλλουριώτισσα στην Τύμπου με το ποδήλατο του για να συναντήσει αυτό τον άντρα και στη διασταύρωση του Ζοππά, ένα φορτηγό ήρθε και κτύπησε τον πατέρα μου και ο πατέρας μου τραυματίστηκε στο κεφάλι και στο στήθος.
Έτρεξα και ήταν ζωντανός στο νοσοκομείο… Μετά από πέντε λεπτά, ο πατέρας μου πέθανε… Είχε 500 Κυπριακές λίρες μαζί του…
Μετά το θάνατο του πατέρα μου, ένα χρόνο αργότερα πέθανε και η μητέρα μου Αγάθη από καρδιακό επεισόδιο… Μπορείς φυσικά να καταλάβεις τον πόνο μας, τον πόνο της μητέρας μας…»
Ένας από τους Τουρκοκύπριους αναγνώστες μου, μου είχε δώσει πληροφορίες για ένα νεαρό αγόρι που είχε περάσει κατά λάθος με το ποδήλατο του στην Τουρκοκυπριακή πλευρά στο Λήδρα Πάλας και τον έπιασαν και τον σκότωσαν στο γκαράζ ενός σπιτιού εκεί (το σπίτι του Dr. Mangoian) και οι δολοφόνοι μοιράστηκαν τα ρούχα και τα πράγματα του… Ότι μπορεί να θάφτηκε εκεί, στο γκαράζ ή στο υπόγειο. Το δείξαμε αυτό στη ΔΕΑ, αλλά δεν έχουν γίνει ακόμα εκσκαφές. Πρέπει να γίνουν κι άλλες εκσκαφές στους κήπους του Tekke για να δούμε αν θάφτηκε εκεί όπως και κάποιοι άλλοι Ελληνοκύπριοι «αγνοούμενοι» από το 1963-64…

(Article published in the POLITIS newspaper on the 6th of October 2024).

https://politis.com.cy/apopseis/stiles/846867/anthropoi-thymoyntai-toys-filoys-toys?fbclid=IwY2xjawF6yLFleHRuA2FlbQIxMQABHbyfW6o4rySmgCfMvIAvbWCX8N6A4-9Jr0IF0GAym-Bv6moVH-RwJkNeWw_aem_WUU6yR0LPlTdsCXWHVsXPw