The story of a house in Lapithos and a house next to the Kourtoumbellis bakery… - 2 -
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518
In Nicosia, the family of John Metaxas had built two houses in the Koshkluchiftlik area for his two sisters to settle in when they would get married. The house was in Irene Street, later to be called Mehmet Ali Gormush Street. At the end of the street was the Bakery of Kourtoumbellis… Kourtoumbellis had died and his wife Evridiki was running it with her workers. Towards the end of December in 1963, some Turkish Cypriots with guns would attack the bakery and kill the mother of Mrs. Evridiki and her two workers. Across the bakery was another house where Huseyin Mehmet Djohn, the famous "DJOHN COFFEE" of Turkish Cypriots lived with his wife Eleni. Eleni would see the killers in the bakery so later on she would be taken from her house and she is still "missing"… I had written the story of the bakery and had interviewed the daughter of Kourtoumbellis, Kriti… And I had also written the sad story of Eleni Suzan who is still "missing" after the tragedy at the bakery…
In the Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΤΟΥ ΧΤΕΣ - YESTERYEARS OF NICOSIA social media group, John Metaxas would write about their family house in Koshkluchiftlik area of Nicosia, at Irene Street… Years later, Irene Street would become Mehmet Ali Gormush Street…
"The place and street where we lived prior to the end of December 1963 intercommunal struggle. My father, mother, and myself helped dig half of the foundation of this double storey house built for my two sisters as their dowry (Prika). The other half was dug by the contractor. We lost the house and all property during the fasaries of 1963. The entire family, eight of us, lived in the back of the lot in a garage-like building without indoor plumbing or running water but we were happy of what little we had. So many others were much poorer than we were. Some of those beggars would go from house to house asking for a piece of bread to sustain them. Some even had a family to care for. My mother would always tell us not to look the other way when we would see a beggar but reach out to them with a piece of bread, a few olives, and a piece of cheese if we had any. I always loved to hear the beggar pronounce his blessing on me (NA EXIS TIN EFXIN MOU PAIDHIN MOY). In the 1950s, I saw entire families so poor live in tents in the open by our elementary school. The father's profession was coating the inside of the copper pots and pans with a silvery hot alloy. I even saw a family or two live in caves in Aglanjia rocky hill overlooking the teachers' Academy. These latter scenes built character in me to always be thankful and be content of what I have!
We also were taught from our early years in elementary school how to be compassionate to others who were less fortunate than each of us. How thankful I am for those caring teachers I had at the Agios Andreas Elementary in the 1950s!"
John Metaxas tells me of his memories from this period:
"My family lived in Nicosia, a few streets west of the Old Dianellos cigarette factory, a couple of streets before you got to the river on the right.
Sevgul, here is a photo of the four of us boys in an open lot next to our house. You can see our property behind us. Chris is the one to the right. To the left is Dinos. Me holding my brother Tassos. We lived in a small garage-like room to the right of the picture. The two flats were built for my two sisters when they would get married and were rented to two British families to pay for the mortgage. We never had the chance to live in it.
There was a Greek bakery almost next to our house. We lost the house and everything at the end of 1963. My family were held hostage for a few days. They were 7 among 26 Greeks exchanged. Three of our friends in the bakery lost their lives.
Evridiki Kourtoumbelidou saw her mother and two of her workers (husband and wife) all dead before her eyes inside the bakery. It was two houses combined, bakery and residence where Kriti had her reception after her wedding to a radio electronics repairman. Great family… When Evridiki reached our home, she told my mother, "My Irene, they killed my mother and my two workers, and they are going to kill us too". As she was running to escape, she said he heard a voice saying to her, "Run to the Metaxas home". God must have had His angels watching all of them.
So you know Kriti my good childhood friend since you interviewed her about the killings in the Kourtoumbellis bakery in 1963. She was two years older than me in the elementary school. After the release of my family, they became closer to ours, because they were so thankful that her mother escaped to our home during the killings at the bakery and miraculously saved... She got shot in the hip and my mother was trying to bandage her wounds. Kriti had a baby sister named Katia and a brother named Akis. He was one year ahead of me in Elementary. Then later on in 1960 we were roommates in the American Academy Boarding school. All three of us walked together to the Agios Andreas Elementary. So fond memories that would feel volumes!
I was told that the Turkish armed leader of the group who led them in a Turkish home near the Dianellos Cigarette factory, that they took them to protect them from other groups of violent fighters. I saw a lot of fighting around the Cigarette factory on American TV news since in December 1963, I was already in the US, studying. I did not think I that I would see my family again, after having read about the killings at the bakery. I knew of only one bakery owned by a widow woman, Mrs. Evridiki Kourtoumbelidou.
You did write about it… Mrs. Evridiki Kourtoumbelidou found refuge in our house. She was one of those 26 released. Her mother and two workers (husband and wife) lost their lives. One of my younger brothers was at the bakery 10 minutes before the killings.
We do not have ill feelings. We are just so thankful to God who sent his "angels' as my father call them, another group of armed Turks who captured them in order to 'protect' as they said from other extreme Turkish Cypriot groups. We will always think of them as "Angels of God"!
Did you know of Mr. Fikret Ali Riza who worked in the Ottoman Bank? He and his family lived next door to us. GOOD, PRECIOUS neighbours for several years. His wife was responsible indirectly for my family being spared by the first group of killers.
It is a miracle that I am alive today. Had I been there when they were captured, I may not be here to tell the good news that God is a Good God!
My immediate family would have stayed in Cyprus had they gotten their home back after the 1963 sad events, but it never happened. My father prayed to God and asked him if they did not get the house back within 3 years, that would be a sign that it His will to bring the family to America for the children to have a better life. They had a hard time…
In 1966 my father retired from the Government Printing Office after 30 years and he went to London where my sister was studying to be a nurse at King Edward Memorial Hospital. He waited there several months to a year before he got a US visa to come to Chicago in November 1967 to work as a typesetter for a company. In those days, the old-fashioned typesetters were hard to find in America. That is how he got the job after the US Labor Department in Washington gave their approval. It was a long struggle for him because my mother had hardly any income for the rest of the family, still in Cyprus. She went out and cleaned peoples' homes…
In September of 1968 my father and I helped one brother and one sister to come over. In November 1968 the four of us met in Cookeville, TN where I was attending Grad School for Thanksgiving at a friend's home for Thanksgiving dinner. I was so surprised to see my brother again in five years. He was 6 ft tall. The last time I saw him in Cyprus he was 11, Chris, my brother who had been in the bakery at the end of December 1963, 10 minutes before the attack of some Turkish Cypriot gunmen there…
We had a wonderful weekend together. And now we began to talk how to bring the rest of the family over…"
I thank John Metaxas for sharing his story with us… It is a striking story of how a family lost the houses they built in 1963, how the family was dispersed all over the world and how it was so difficult to get back together and start a new life… And not lose the love and care and compassion and not breed hatred but breed peace and understanding… I thank John Metaxas for contacting me, for telling me his story and his exemplary stance… May he be an example for all Cypriots…
27.10.2019
Photos:
The four boys at the yard of the houses that were built for their sisters...
The Metaxas family at their house they lost in 1963 at Irene Street Nicosia...
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 1st of December 2019, Sunday. Similar series of articles were published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on the 16th and 17th of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-1-14629yy.htm
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-2-14633yy.htm
Sunday, December 8, 2019
Η ιστορία ενός σπιτιού στη Λάπηθο και ενός σπιτιού δίπλα από το αρτοποιείο του Κουρτουμπέλλη… - 2 -
Η ιστορία ενός σπιτιού στη Λάπηθο και ενός σπιτιού δίπλα από το αρτοποιείο του Κουρτουμπέλλη… - 2 -
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Στη Λευκωσία, η οικογένεια του John Μεταξά είχε κτίσει δύο σπίτια στην περιοχή Koshkluchiftlik στη Λευκωσία για να εγκατασταθούν οι δύο αδελφές του όταν θα παντρεύονταν. Το σπίτι ήταν στην οδό Ειρήνης που αργότερα ονομάστηκε οδός Mehmet Ali Gormush. Στο τέλος του δρόμου ήταν ο φούρνος/αρτοποιείο του Κουρτουμπέλλη… Ο Κουρτουμπέλλης είχε πεθάνει και η γυναίκα του Ευρυδίκη δούλευε το αρτοποιείο με τους εργάτες της. Προς το τέλος του Δεκέμβρη το 1963, κάποιοι Τουρκοκύπριοι με όπλα επιτέθηκαν στο αρτοποιείο και σκότωσαν τη μητέρα της κυρίας Ευρυδίκης και τους δύο εργάτες της. Απέναντι από το αρτοποιείο ήταν ένα άλλο σπίτι όπου ζούσε ο Huseyin Mehmet Djohn, ο διάσημος «DJOHN COFFEE» των Τουρκοκυπρίων μαζί με τη γυναίκα του Ελένη. Η Ελένη είδε τους δολοφόνους στο αρτοποιείο έτσι αργότερα την πήραν από το σπίτι της και ακόμα είναι «αγνοούμενη»… Είχα γράψει την ιστορία του αρτοποιείου και είχα πάρει συνέντευξη από την Κρήτη, κόρη του Κουρτουμπέλλη… Και είχα επίσης γράψει τη θλιβερή ιστορία της Ελένης Suzan που είναι ακόμα «αγνοούμενη» μετά την τραγωδία του αρτοποιείου…
Στην ομάδα «Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΤΟΥ ΧΤΕΣ - YESTERYEARS OF NICOSIA» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο John Μεταξάς έγραψε για το σπίτι της οικογένειας του στην οδό Ειρήνης στην περιοχή Koshkluchiftlik στη Λευκωσία… Μετά από χρόνια η οδός Ειρήνης έγινε οδός Mehmet Ali Gormush…
«Το μέρος και ο δρόμος που ζούσαμε πριν τις διακοινοτικές συγκρούσεις στο τέλος του Δεκέμβρη του 1963. Ο πατέρας μου, η μητέρα μου και εγώ βοηθήσαμε να σκάψουμε το μισό των θεμελίων αυτού του δίπατου σπιτιού που κτίστηκε για τις δύο μου αδελφές ως η προίκα τους. Το άλλο μισό σκάφτηκε από τον εργολάβο. Χάσαμε το σπίτι και όλη την περιουσία στη διάρκεια των φασαριών του 1963. Ολόκληρη η οικογένεια, οκτώ άτομα, ζούσαμε στο πίσω μέρος του οικοπέδου σε ένα κτίσμα σαν γκαράζ χωρίς εσωτερική υδραυλική εγκατάσταση ή νερό αλλά ήμασταν ευτυχισμένοι με τα λίγα που είχαμε. Τόσοι πολλοί άλλοι ήταν πολύ πιο φτωχοί από εμάς. Κάποιοι από εκείνους τους ζητιάνους πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και ζητούσαν ένα κομμάτι ψωμί για να επιβιώσουν. Κάποιοι είχαν και οικογένεια να φροντίσουν. Η μητέρα μου πάντοτε μας έλεγε να μην κοιτάζουμε από την άλλη όταν βλέπουμε ζητιάνο, αλλά να τους κοντέψουμε με ένα κομμάτι ψωμί, λίγες ελιές και ένα κομμάτι τυρί αν είχαμε. Πάντοτε μου άρεσε να ακούω το ζητιάνο να μου λέει την ευχή του («Να έχεις την ευχή μου παιδί μου»). Τη δεκαετία του '50 είδα ολόκληρες οικογένειες τόσο φτωχές, να ζουν σε αντίσκηνα σε ανοικτό χώρο κοντά στο δημοτικό μας σχολείο. Το επάγγελμα του πατέρα ήταν η επικάλυψη της εσωτερικής επιφάνειας χάλκινων δοχείων και τηγανιών με ένα ζεστό ασημένιο κράμα. Είδα ακόμα και μια οικογένεια δύο ατόμων να ζουν σε σπηλιές στον βραχώδη λόφο της Αγλαντζιάς που είναι πάνω από την Ακαδημία Δασκάλων. Αυτές οι τελευταίες σκηνές μου έκτισαν το χαρακτήρα μου να είμαι πάντοτε ευγνώμων και ευχαριστημένος με ότι έχω!
Τα πρώτα χρόνια στο δημοτικό σχολείο μας δίδαξαν πως να έχουμε συμπόνοια για τους άλλους που ήταν λιγότερο τυχεροί από τον κάθε ένα από εμάς. Πόσο ευγνώμων είμαι σε εκείνους τους δασκάλους γεμάτους φροντίδα που είχα στο Δημοτικού του Αγίου Ανδρέα τη δεκαετία του ΄50!»
Ο John Μεταξάς μου περιγράφει τις αναμνήσεις του από αυτή την περίοδο:
«Η οικογένεια μου ζούσε στη Λευκωσία, λίγους δρόμους στα δυτικά του παλιού εργοστασίου τσιγάρων Διανέλλου, δυο δρόμους πριν να φτάσεις στον ποταμό στα αριστερά.
Sevgul, αυτή είναι μια φωτογραφία με εμάς τα τέσσερα αγόρια σε ένα χωράφι δίπλα από το σπίτι μας. Μπορείς να δεις το δικό μας χωράφι πίσω μας. Ο Chris είναι στα δεξιά. Στα αριστερά είναι ο Ντίνος. Εγώ κρατώ τον αδελφό μου Τάσσο. Ζούσαμε σε ένα μικρό δωμάτιο σαν γκαράζ στα δεξιά της φωτογραφίας. Τα δύο διαμερίσματα κτίστηκαν για τις δύο μου αδελφές όταν θα παντρεύονταν και ήταν ενοικιασμένα σε δύο οικογένειες Βρεττανών για να πληρώνουμε την υποθήκη. Ποτέ δεν είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε εκεί.
Υπήρχε ένα Ελληνικό αρτοποιείο σχεδόν δίπλα από το σπίτι μας. Χάσαμε το σπίτι και τα πάντα στο τέλος του 1963. Η οικογένεια μου κρατήθηκαν όμηροι για μερικές μέρες. Ήταν 7 ανάμεσα σε 26 Έλληνες που ανταλλάχθηκαν. Τρεις από τους φίλους μας στο αρτοποιείο έχασαν τη ζωή τους.
Η Ευρυδίκη Κουρτουμπελίδου είδε τη μητέρα της και δύο από τους εργάτες της (ανδρόγυνο) πεθαμένους μπροστά στα μάτια της μέσα στο αρτοποιείο. Ήταν δύο σπίτια συνδυασμένα, αρτοποιείο και οικία, όπου η Κρήτη έκανε τη δεξίωση μετά το γάμο της με ένα επιδιορθωτή ραδιοφώνων και ηλεκτρονικών. Υπέροχη οικογένεια… Όταν η Ευρυδίκη ήρθε στο σπίτι μας είπε στη μητέρα μου, «Ειρήνη μου, σκότωσαν τη μητέρα μου και τους δύο μου εργάτες και θα μας σκοτώσουν και εμάς». Καθώς έτρεχε για να διαφύγει είπε ότι άκουσε μια φωνή να της λέει «Τρέξε στο σπίτι του Μεταξά». Ο Θεός πρέπει να είχε τους αγγέλους Του να τους προσέχουν όλους.
Έτσι, ξέρεις την Κρήτη, την καλή μου παιδική φίλη εφόσον της πήρες συνέντευξη για τις δολοφονίες στο αρτοποιείο του Κουρτουμπέλλη το 1963. Ήταν δύο χρόνια μεγαλύτερη από μένα στο δημοτικό σχολείο. Μετά την απελευθέρωση της οικογένειας μου, ήταν πιο κοντά με τη δική μας οικογένεια αφού ήταν τόσο ευγνώμονες που η μητέρα της διέφυγε στο σπίτι μας στη διάρκεια των δολοφονιών στο αρτοποιείο και σώθηκε ως από θαύμα… Την πυροβόλησαν στο ισχίο και η μητέρα μου προσπαθούσε να επιδέσει τις πληγές της. Η Κρήτη είχε μια μικρή αδελφή που λεγόταν Κάτια και ένα αδελφό που λεγόταν Άκης. Ήταν ένα χρόνο πιο μεγάλη μου στο Δημοτικό. Αργότερα, το 1960, ήμασταν συγκάτοικοι στο οικοτροφείο του American Academy. Και οι τρεις μας περπατούσαμε μαζί στο Δημοτικό του Αγίου Ανδρέα. Τόσο υπέροχες αναμνήσεις που θα γέμιζαν βιβλία ολόκληρα!
Μου είπαν ότι ο ένοπλος Τούρκος αρχηγός της ομάδας που τους οδήγησε σε ένα Τουρκικό σπίτι κοντά στο εργοστάσιο τσιγάρων Διανέλλου, τους πήρε για να τους προστατεύσουν από άλλες ομάδες βίαιων αγωνιστών. Είδα πολλές μάχες γύρω από το εργοστάσιο τσιγάρων στις ειδήσεις στην αμερικανική τηλεόραση αφού το Δεκέμβρη του 1963 ήμουν ήδη στις ΗΠΑ για σπουδές. Δεν υπολόγιζα ότι θα ξαναέβλεπα την οικογένεια μου μετά που διάβασα για τις δολοφονίες στο αρτοποιείο. Ήξερα μόνο ένα αρτοποιείο του οποίου ιδιοκτήτρια ήταν μια χήρα, η κυρία Ευρυδίκη Κουρτουμπελίδου.
Έγραψες για αυτό… Η κυρία Ευρυδίκη Κουρτουμπελίδου βρήκε καταφύγιο στο σπίτι μας. Ήταν η μία από εκείνους τους 26 που ελευθερώθηκαν. Η μητέρα της και οι δύο εργάτες της (ανδρόγυνο) έχασαν τη ζωή τους. Ένας από τους μικρότερους αδελφούς μου ήταν στο αρτοποιείο 10 λεπτά πριν τις δολοφονίες.
Δεν έχουμε κακά αισθήματα. Απλά είμαστε τόσο ευγνώμονες στο Θεό που έστειλε τους «αγγέλους» του όπως τους αποκαλεί ο πατέρας μου, μια άλλη ομάδα ένοπλων Τούρκων που τους έπιασαν για να τους «προστατεύσουν» όπως είπαν από άλλες ακραίες Τουρκοκυπριακές ομάδες. Πάντοτε θα τους σκεφτόμαστε ως «Άγγελους του Θεού»!
Ήξερες τον κύριο Fikret Ali Riza που εργαζόταν στην τράπεζα Ottoman Bank; Αυτός και η οικογένεια τους ζούσαν δίπλα μας. ΚΑΛΟΙ, ΠΟΛΥΤΙΜΟΙ γείτονες για πολλά χρόνια. Η γυναίκα του ήταν έμμεσα υπεύθυνη που σώθηκε η οικογένεια μου από την πρώτη ομάδα δολοφόνων.
Είναι θαύμα που σήμερα είμαι ζωντανός. Αν ήμουν εκεί όταν τους έπιασαν μπορεί να μην ήμουν εδώ να πω τα καλά νέα ότι ο Θεός είναι ένας Καλός Θεός!
Η στενή μου οικογένεια θα έμενε στην Κύπρο αν έπαιρναν πίσω το σπίτι τους μετά τα θλιβερά γεγονότα του 1963, αλλά αυτό ποτέ δεν έγινε. Ο πατέρας μου προσευχόταν στο Θεό και του ζητούσε αν δεν έπαιρναν το σπίτι τους πίσω μέσα σε 3 χρόνια, ότι αυτό θα ήταν σημάδι ότι η θέληση Του ήταν να φέρει την οικογένεια στην Αμερική έτσι ώστε τα παιδιά να έχουν καλύτερη ζωή. Πέρασαν δύσκολα…
Το 1966 ο πατέρας μου αφυπηρέτησε από το Κυβερνητικό Τυπογραφείο μετά από 30 χρόνια και πήγε στο Λονδίνο όπου σπούδαζε η αδελφή μου για να γίνει νοσοκόμα στο King Edward Memorial Hospital. Περίμενε εκεί αρκετούς μήνες μέχρι ένα έτος πριν να πάρει βίζα για τις ΗΠΑ και να έρθει στο Σικάγο το Νοέμβριο του 1967 για να εργαστεί ως τυπογράφος σε εταιρεία. Εκείνο τον καιρό, ήταν δύσκολο να βρεις τυπογράφους παλαιού τύπου στην Αμερική. Έτσι είναι που πήρε τη δουλειά μετά την έγκριση του Τμήματος Εργασίας των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον. Ήταν μακρύς αγώνας για αυτόν διότι η μητέρα μου δεν είχε σχεδόν καθόλου εισόδημα για την υπόλοιπη οικογένεια που ήταν ακόμα στην Κύπρο. Πήγαινε και καθάριζε τα σπίτια ανθρώπων…
Το Σεπτέμβριο του 1968 ο πατέρας μου και εγώ βοηθήσαμε ένα αδελφό και μια αδελφή να έρθουν στην Αμερική. Το Νοέμβριο του 1968 οι τέσσερεις μας συναντηθήκαμε στο Cookeville, TN, όπου φοιτούσα σε μεταπτυχιακό σχολείο, για το Thanksgiving dinner στο σπίτι ενός φίλου. Ήμουν έκπληκτος όταν είδα τον αδελφό μου μετά από πέντε χρόνια. Ήταν σχεδόν δύο μέτρα ψηλός. Την τελευταία φορά που τον είδα στην Κύπρο ήταν 11 χρονών, ο Chris, ο αδελφός μου που ήταν στο αρτοποιείο το τέλος του Δεκέμβρη 1963, 10 λεπτά πριν την επίθεση κάποιων ένοπλων Τουρκοκυπρίων εκεί…
Περάσαμε ένα υπέροχο σαββατοκύριακο μαζί. Και τότε αρχίσαμε να μιλούμε για το πως θα φέρουμε την υπόλοιπη οικογένεια εδώ…»
Ευχαριστώ τον John Μεταξά που μοιράστηκε την ιστορία του μαζί μας… Είναι μια εντυπωσιακή ιστορία για το πως μια οικογένεια έχασε τα σπίτια που έκτισε το 1963, πως η οικογένεια διασκορπίστηκε σε όλο τον κόσμο και πως ήταν τόσο δύσκολο να έρθουν ξανά μαζί και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή… Και να μην χάσουν την αγάπη και την φροντίδα και τη συμπόνια και να μην θρέφουν το μίσος αλλά να θρέφουν ειρήνη και κατανόηση… Ευχαριστώ τον John Μεταξά που επικοινώνησε μαζί μου, που μου διηγήθηκε την ιστορία του και την υποδειγματική του στάση… Ας αποτελέσει παράδειγμα για όλους τους Κυπρίους…
Photos:
Τα τέσσερα αγόρια στην αυλή των σπιτιών που κτίστηκαν για τις αδελφές
Η οικογένεια Μεταξά στο σπίτι τους που έχασαν το 1963, στην οδό Ειρήνης στη Λευκωσία
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 1st of December 2019, Sunday. Similar series of articles were published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on the 16th and 17th of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-1-14629yy.htm
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-2-14633yy.htm
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Στη Λευκωσία, η οικογένεια του John Μεταξά είχε κτίσει δύο σπίτια στην περιοχή Koshkluchiftlik στη Λευκωσία για να εγκατασταθούν οι δύο αδελφές του όταν θα παντρεύονταν. Το σπίτι ήταν στην οδό Ειρήνης που αργότερα ονομάστηκε οδός Mehmet Ali Gormush. Στο τέλος του δρόμου ήταν ο φούρνος/αρτοποιείο του Κουρτουμπέλλη… Ο Κουρτουμπέλλης είχε πεθάνει και η γυναίκα του Ευρυδίκη δούλευε το αρτοποιείο με τους εργάτες της. Προς το τέλος του Δεκέμβρη το 1963, κάποιοι Τουρκοκύπριοι με όπλα επιτέθηκαν στο αρτοποιείο και σκότωσαν τη μητέρα της κυρίας Ευρυδίκης και τους δύο εργάτες της. Απέναντι από το αρτοποιείο ήταν ένα άλλο σπίτι όπου ζούσε ο Huseyin Mehmet Djohn, ο διάσημος «DJOHN COFFEE» των Τουρκοκυπρίων μαζί με τη γυναίκα του Ελένη. Η Ελένη είδε τους δολοφόνους στο αρτοποιείο έτσι αργότερα την πήραν από το σπίτι της και ακόμα είναι «αγνοούμενη»… Είχα γράψει την ιστορία του αρτοποιείου και είχα πάρει συνέντευξη από την Κρήτη, κόρη του Κουρτουμπέλλη… Και είχα επίσης γράψει τη θλιβερή ιστορία της Ελένης Suzan που είναι ακόμα «αγνοούμενη» μετά την τραγωδία του αρτοποιείου…
Στην ομάδα «Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΤΟΥ ΧΤΕΣ - YESTERYEARS OF NICOSIA» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο John Μεταξάς έγραψε για το σπίτι της οικογένειας του στην οδό Ειρήνης στην περιοχή Koshkluchiftlik στη Λευκωσία… Μετά από χρόνια η οδός Ειρήνης έγινε οδός Mehmet Ali Gormush…
«Το μέρος και ο δρόμος που ζούσαμε πριν τις διακοινοτικές συγκρούσεις στο τέλος του Δεκέμβρη του 1963. Ο πατέρας μου, η μητέρα μου και εγώ βοηθήσαμε να σκάψουμε το μισό των θεμελίων αυτού του δίπατου σπιτιού που κτίστηκε για τις δύο μου αδελφές ως η προίκα τους. Το άλλο μισό σκάφτηκε από τον εργολάβο. Χάσαμε το σπίτι και όλη την περιουσία στη διάρκεια των φασαριών του 1963. Ολόκληρη η οικογένεια, οκτώ άτομα, ζούσαμε στο πίσω μέρος του οικοπέδου σε ένα κτίσμα σαν γκαράζ χωρίς εσωτερική υδραυλική εγκατάσταση ή νερό αλλά ήμασταν ευτυχισμένοι με τα λίγα που είχαμε. Τόσοι πολλοί άλλοι ήταν πολύ πιο φτωχοί από εμάς. Κάποιοι από εκείνους τους ζητιάνους πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και ζητούσαν ένα κομμάτι ψωμί για να επιβιώσουν. Κάποιοι είχαν και οικογένεια να φροντίσουν. Η μητέρα μου πάντοτε μας έλεγε να μην κοιτάζουμε από την άλλη όταν βλέπουμε ζητιάνο, αλλά να τους κοντέψουμε με ένα κομμάτι ψωμί, λίγες ελιές και ένα κομμάτι τυρί αν είχαμε. Πάντοτε μου άρεσε να ακούω το ζητιάνο να μου λέει την ευχή του («Να έχεις την ευχή μου παιδί μου»). Τη δεκαετία του '50 είδα ολόκληρες οικογένειες τόσο φτωχές, να ζουν σε αντίσκηνα σε ανοικτό χώρο κοντά στο δημοτικό μας σχολείο. Το επάγγελμα του πατέρα ήταν η επικάλυψη της εσωτερικής επιφάνειας χάλκινων δοχείων και τηγανιών με ένα ζεστό ασημένιο κράμα. Είδα ακόμα και μια οικογένεια δύο ατόμων να ζουν σε σπηλιές στον βραχώδη λόφο της Αγλαντζιάς που είναι πάνω από την Ακαδημία Δασκάλων. Αυτές οι τελευταίες σκηνές μου έκτισαν το χαρακτήρα μου να είμαι πάντοτε ευγνώμων και ευχαριστημένος με ότι έχω!
Τα πρώτα χρόνια στο δημοτικό σχολείο μας δίδαξαν πως να έχουμε συμπόνοια για τους άλλους που ήταν λιγότερο τυχεροί από τον κάθε ένα από εμάς. Πόσο ευγνώμων είμαι σε εκείνους τους δασκάλους γεμάτους φροντίδα που είχα στο Δημοτικού του Αγίου Ανδρέα τη δεκαετία του ΄50!»
Ο John Μεταξάς μου περιγράφει τις αναμνήσεις του από αυτή την περίοδο:
«Η οικογένεια μου ζούσε στη Λευκωσία, λίγους δρόμους στα δυτικά του παλιού εργοστασίου τσιγάρων Διανέλλου, δυο δρόμους πριν να φτάσεις στον ποταμό στα αριστερά.
Sevgul, αυτή είναι μια φωτογραφία με εμάς τα τέσσερα αγόρια σε ένα χωράφι δίπλα από το σπίτι μας. Μπορείς να δεις το δικό μας χωράφι πίσω μας. Ο Chris είναι στα δεξιά. Στα αριστερά είναι ο Ντίνος. Εγώ κρατώ τον αδελφό μου Τάσσο. Ζούσαμε σε ένα μικρό δωμάτιο σαν γκαράζ στα δεξιά της φωτογραφίας. Τα δύο διαμερίσματα κτίστηκαν για τις δύο μου αδελφές όταν θα παντρεύονταν και ήταν ενοικιασμένα σε δύο οικογένειες Βρεττανών για να πληρώνουμε την υποθήκη. Ποτέ δεν είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε εκεί.
Υπήρχε ένα Ελληνικό αρτοποιείο σχεδόν δίπλα από το σπίτι μας. Χάσαμε το σπίτι και τα πάντα στο τέλος του 1963. Η οικογένεια μου κρατήθηκαν όμηροι για μερικές μέρες. Ήταν 7 ανάμεσα σε 26 Έλληνες που ανταλλάχθηκαν. Τρεις από τους φίλους μας στο αρτοποιείο έχασαν τη ζωή τους.
Η Ευρυδίκη Κουρτουμπελίδου είδε τη μητέρα της και δύο από τους εργάτες της (ανδρόγυνο) πεθαμένους μπροστά στα μάτια της μέσα στο αρτοποιείο. Ήταν δύο σπίτια συνδυασμένα, αρτοποιείο και οικία, όπου η Κρήτη έκανε τη δεξίωση μετά το γάμο της με ένα επιδιορθωτή ραδιοφώνων και ηλεκτρονικών. Υπέροχη οικογένεια… Όταν η Ευρυδίκη ήρθε στο σπίτι μας είπε στη μητέρα μου, «Ειρήνη μου, σκότωσαν τη μητέρα μου και τους δύο μου εργάτες και θα μας σκοτώσουν και εμάς». Καθώς έτρεχε για να διαφύγει είπε ότι άκουσε μια φωνή να της λέει «Τρέξε στο σπίτι του Μεταξά». Ο Θεός πρέπει να είχε τους αγγέλους Του να τους προσέχουν όλους.
Έτσι, ξέρεις την Κρήτη, την καλή μου παιδική φίλη εφόσον της πήρες συνέντευξη για τις δολοφονίες στο αρτοποιείο του Κουρτουμπέλλη το 1963. Ήταν δύο χρόνια μεγαλύτερη από μένα στο δημοτικό σχολείο. Μετά την απελευθέρωση της οικογένειας μου, ήταν πιο κοντά με τη δική μας οικογένεια αφού ήταν τόσο ευγνώμονες που η μητέρα της διέφυγε στο σπίτι μας στη διάρκεια των δολοφονιών στο αρτοποιείο και σώθηκε ως από θαύμα… Την πυροβόλησαν στο ισχίο και η μητέρα μου προσπαθούσε να επιδέσει τις πληγές της. Η Κρήτη είχε μια μικρή αδελφή που λεγόταν Κάτια και ένα αδελφό που λεγόταν Άκης. Ήταν ένα χρόνο πιο μεγάλη μου στο Δημοτικό. Αργότερα, το 1960, ήμασταν συγκάτοικοι στο οικοτροφείο του American Academy. Και οι τρεις μας περπατούσαμε μαζί στο Δημοτικό του Αγίου Ανδρέα. Τόσο υπέροχες αναμνήσεις που θα γέμιζαν βιβλία ολόκληρα!
Μου είπαν ότι ο ένοπλος Τούρκος αρχηγός της ομάδας που τους οδήγησε σε ένα Τουρκικό σπίτι κοντά στο εργοστάσιο τσιγάρων Διανέλλου, τους πήρε για να τους προστατεύσουν από άλλες ομάδες βίαιων αγωνιστών. Είδα πολλές μάχες γύρω από το εργοστάσιο τσιγάρων στις ειδήσεις στην αμερικανική τηλεόραση αφού το Δεκέμβρη του 1963 ήμουν ήδη στις ΗΠΑ για σπουδές. Δεν υπολόγιζα ότι θα ξαναέβλεπα την οικογένεια μου μετά που διάβασα για τις δολοφονίες στο αρτοποιείο. Ήξερα μόνο ένα αρτοποιείο του οποίου ιδιοκτήτρια ήταν μια χήρα, η κυρία Ευρυδίκη Κουρτουμπελίδου.
Έγραψες για αυτό… Η κυρία Ευρυδίκη Κουρτουμπελίδου βρήκε καταφύγιο στο σπίτι μας. Ήταν η μία από εκείνους τους 26 που ελευθερώθηκαν. Η μητέρα της και οι δύο εργάτες της (ανδρόγυνο) έχασαν τη ζωή τους. Ένας από τους μικρότερους αδελφούς μου ήταν στο αρτοποιείο 10 λεπτά πριν τις δολοφονίες.
Δεν έχουμε κακά αισθήματα. Απλά είμαστε τόσο ευγνώμονες στο Θεό που έστειλε τους «αγγέλους» του όπως τους αποκαλεί ο πατέρας μου, μια άλλη ομάδα ένοπλων Τούρκων που τους έπιασαν για να τους «προστατεύσουν» όπως είπαν από άλλες ακραίες Τουρκοκυπριακές ομάδες. Πάντοτε θα τους σκεφτόμαστε ως «Άγγελους του Θεού»!
Ήξερες τον κύριο Fikret Ali Riza που εργαζόταν στην τράπεζα Ottoman Bank; Αυτός και η οικογένεια τους ζούσαν δίπλα μας. ΚΑΛΟΙ, ΠΟΛΥΤΙΜΟΙ γείτονες για πολλά χρόνια. Η γυναίκα του ήταν έμμεσα υπεύθυνη που σώθηκε η οικογένεια μου από την πρώτη ομάδα δολοφόνων.
Είναι θαύμα που σήμερα είμαι ζωντανός. Αν ήμουν εκεί όταν τους έπιασαν μπορεί να μην ήμουν εδώ να πω τα καλά νέα ότι ο Θεός είναι ένας Καλός Θεός!
Η στενή μου οικογένεια θα έμενε στην Κύπρο αν έπαιρναν πίσω το σπίτι τους μετά τα θλιβερά γεγονότα του 1963, αλλά αυτό ποτέ δεν έγινε. Ο πατέρας μου προσευχόταν στο Θεό και του ζητούσε αν δεν έπαιρναν το σπίτι τους πίσω μέσα σε 3 χρόνια, ότι αυτό θα ήταν σημάδι ότι η θέληση Του ήταν να φέρει την οικογένεια στην Αμερική έτσι ώστε τα παιδιά να έχουν καλύτερη ζωή. Πέρασαν δύσκολα…
Το 1966 ο πατέρας μου αφυπηρέτησε από το Κυβερνητικό Τυπογραφείο μετά από 30 χρόνια και πήγε στο Λονδίνο όπου σπούδαζε η αδελφή μου για να γίνει νοσοκόμα στο King Edward Memorial Hospital. Περίμενε εκεί αρκετούς μήνες μέχρι ένα έτος πριν να πάρει βίζα για τις ΗΠΑ και να έρθει στο Σικάγο το Νοέμβριο του 1967 για να εργαστεί ως τυπογράφος σε εταιρεία. Εκείνο τον καιρό, ήταν δύσκολο να βρεις τυπογράφους παλαιού τύπου στην Αμερική. Έτσι είναι που πήρε τη δουλειά μετά την έγκριση του Τμήματος Εργασίας των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον. Ήταν μακρύς αγώνας για αυτόν διότι η μητέρα μου δεν είχε σχεδόν καθόλου εισόδημα για την υπόλοιπη οικογένεια που ήταν ακόμα στην Κύπρο. Πήγαινε και καθάριζε τα σπίτια ανθρώπων…
Το Σεπτέμβριο του 1968 ο πατέρας μου και εγώ βοηθήσαμε ένα αδελφό και μια αδελφή να έρθουν στην Αμερική. Το Νοέμβριο του 1968 οι τέσσερεις μας συναντηθήκαμε στο Cookeville, TN, όπου φοιτούσα σε μεταπτυχιακό σχολείο, για το Thanksgiving dinner στο σπίτι ενός φίλου. Ήμουν έκπληκτος όταν είδα τον αδελφό μου μετά από πέντε χρόνια. Ήταν σχεδόν δύο μέτρα ψηλός. Την τελευταία φορά που τον είδα στην Κύπρο ήταν 11 χρονών, ο Chris, ο αδελφός μου που ήταν στο αρτοποιείο το τέλος του Δεκέμβρη 1963, 10 λεπτά πριν την επίθεση κάποιων ένοπλων Τουρκοκυπρίων εκεί…
Περάσαμε ένα υπέροχο σαββατοκύριακο μαζί. Και τότε αρχίσαμε να μιλούμε για το πως θα φέρουμε την υπόλοιπη οικογένεια εδώ…»
Ευχαριστώ τον John Μεταξά που μοιράστηκε την ιστορία του μαζί μας… Είναι μια εντυπωσιακή ιστορία για το πως μια οικογένεια έχασε τα σπίτια που έκτισε το 1963, πως η οικογένεια διασκορπίστηκε σε όλο τον κόσμο και πως ήταν τόσο δύσκολο να έρθουν ξανά μαζί και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή… Και να μην χάσουν την αγάπη και την φροντίδα και τη συμπόνια και να μην θρέφουν το μίσος αλλά να θρέφουν ειρήνη και κατανόηση… Ευχαριστώ τον John Μεταξά που επικοινώνησε μαζί μου, που μου διηγήθηκε την ιστορία του και την υποδειγματική του στάση… Ας αποτελέσει παράδειγμα για όλους τους Κυπρίους…
Photos:
Τα τέσσερα αγόρια στην αυλή των σπιτιών που κτίστηκαν για τις αδελφές
Η οικογένεια Μεταξά στο σπίτι τους που έχασαν το 1963, στην οδό Ειρήνης στη Λευκωσία
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 1st of December 2019, Sunday. Similar series of articles were published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on the 16th and 17th of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-1-14629yy.htm
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-2-14633yy.htm
The story of a house in Lapithos and a house next to the Kourtoumbellis bakery… - 1 –
The story of a house in Lapithos and a house next to the Kourtoumbellis bakery… - 1 –
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518
Four years ago. on the 9th of August 2015, under the title `Stories from Lapithos and Agios Georgios, Kyrenia" I had written about a possible burial site in Lapithos near a beautiful stone house, half demolished… And I had published the photo of this house… In the article I had written about the burial site near this house, I had said the following:
"I try to find the mother of my friend who lives in London who will show us another burial site in Lapithos…
My friend in London had told me this:
`When we moved to Lapithos after 1974, my father saw a Greek Cypriot soldier lying dead under one of the trees. He buried him where he had found him… But after some time, the garden was given to someone to do some sort of work there so my father got worried that this shallow grave might be disturbed. He opened the grave and took the remains out and buried him further up in a well…`
Her father is no longer alive so now I try to find her mother to tell us the story and perhaps show us the possible burial site.
I find her and she tells me that the one `missing` person had been buried in the back garden under some lemon trees but the dogs had dug out and the remains had come out… The `missing` Greek Cypriot had a hand grenade on him so they had taken that as well and had buried him in a well behind an old house.
We get in the car and we travel so she can show us this old house…
It is a big, beautiful house of stone and I find out that since 1974 no one ever used it… It just remains there, in Lapithos, crumbling, trying to withstand time, alone, desolate… Okan and Kallis try to go inside the house but 40 years of neglect has turned the garden into a thick bush… Inside the house they discover that there are many balls of children: According to Okan Oktay, when the ball went into this house, the children must have been afraid to go and get their balls so the balls remain there! `It is like a haunted house!` Okan says…
We take photos and coordinates and Kallis will try to find aerial photos of this house from the past so they can locate the well…
We thank her and take her back to her house…"
This year, the Cyprus Missing Persons' Committee would dig the well that we were talking about and found the remains of one "missing" person in the well… I call my friend's mother to thank her and meanwhile, during the four years that passed from showing this area near the old house, the house has been completely demolished and a block of houses has been built in its stead…
So the house remains only in the photos I had taken that day and in the memories of people who remember this house…
In September this year, I get a message from John Metaxas and it is quite surprising to find out that when he read my article recently and he saw the photo of the old house, he recognized it because that house belonged to his family, to his grandmother Anastasia Aletrari…
John Metaxas who has been living in the USA since 1963, in his message, says:
"Hi Sevgul, the picture of this building in your article was my mother's ancestral home in Lapithos. I spent time there with my grandmother in the early 50s as a little boy. I stumbled upon it 2-3 years ago. I recognized it immediately from similar pictures I received from my uncle and his two sons from Australia when they visited Cyprus. My uncle wanted to show his two adult sons the place where he was born and grew up. What a great coincidence for you also to stumble upon this house to take a picture for your article. THANK YOU SO MUCH!"
I am so touched by this message that I ask him to tell me the story of this house, his grandmother, his family… And he writes back and tells me the story not only of the house in Lapithos that the family lost but also the house in Nicosia, in the Koshkluchiftlik area… He says:
"My grandmother's maiden name was Anastasia Aletrari. The Aletrari was a large prominent family from Karavas. She married my grandfather, Kyriakos Pavlides. My grandfather also came from a very well to do family from Lapithos. He and his parents (my great-grandparents) owned large farms in several locations rich in olive trees, citrus orchards, carob trees, almond trees, apricot trees, cactus fruit, grape vineyards, etc. Basically, my grandfather was a farmer.
My grandparents had nine children, four sons and five daughters. The oldest, a son, died at the age nine from an accident. My grandfather was very grieved at the loss of a very talented boy whom he was grooming to join him as a partner. The elder "was very versatile professional and acquired good experience as a policeman, construction worker (mason), carpenter, as well as a retailer merchant." The sudden death of his oldest son caused my grandfather to go into deep depression, which resulted in high blood pressure that eventually took his life at a young age.
My mother was three years old and she witnessed the sudden death of her beloved father. That scene with the many people from the village who rushed in to help save him, left her with lifelong emotional wounds.
My grandmother who was 35 at the passing of her husband had to take full responsibility of her household with eight children ages 6 months to 15 yrs. She began selling anything that was non-essential, including high priced clothing. From then on she would wear black dresses for long as she was still single as it was the custom and culture of the times. She never married again. She was a very strong and a courageous mother to raise eight orphans. Some of her children had to go and live with relatives or being in foster homes. In spite of all the difficult times the family went through, they never had to sell any of their fields.
Growing up as a little boy in the 1940s and 1950s, my grandmother favoured me. She said that I reminded her of my grandfather in looks. We never had any pictures of my grandfather to know what he looked like. However, every time I would walk by the Kyparissonas coffee shop between Karavas and Lapithos, there was this old-timer dressed in vraka. Every time he would see me, he would get so excited and would shout out to the other customers pointing at me and calling me by my grandfather's nickname. He would tell people that I looked just like my grandfather. He and my grandfather were very close friends. I was so flattered by his introduction, but I always wondered every time I would look into the mirror whether it was me or my grandfather whom I have never met and wished I did!
In the photo I send to you next to the house is my uncle Antonios (Tony) who was my mother's youngest brother. He migrated to Australia in the early 1950s and married an Australian English-speaking girl. He and my mother were very close growing up in Lapithos. They were left fatherless when my mother was 3 and he 1. There were 6 other older siblings. My grandmother never married again and managed, had a hard time financially, even though they had some olive orchards, almond trees, and some lemon trees. My mother and some of the younger siblings became foster kids in relatives' or friends' homes. Life was hard for the family.
In the 1990s, my uncle Tony made a trip around the world to visit many of his relatives living in the US, Canada, UK, and Cyprus. We also had him here in our home in Louisville, KY.
I knew that this house was demolished from Google maps imagery from space…
I spent two weeks with my grandmother in the summer of 1955. She died of a heart attack in mid-December of the same year. I will always cherish those days with her…`
27.10.2019
Photos:
Mrs. Anastasia from Lapithos
John's uncle Tony at the house in Lapithos
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 24th of November 2019, Sunday. Similar series of articles were published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on the 16th and 17th of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-1-14629yy.htm
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-2-14633yy.htm
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518
Four years ago. on the 9th of August 2015, under the title `Stories from Lapithos and Agios Georgios, Kyrenia" I had written about a possible burial site in Lapithos near a beautiful stone house, half demolished… And I had published the photo of this house… In the article I had written about the burial site near this house, I had said the following:
"I try to find the mother of my friend who lives in London who will show us another burial site in Lapithos…
My friend in London had told me this:
`When we moved to Lapithos after 1974, my father saw a Greek Cypriot soldier lying dead under one of the trees. He buried him where he had found him… But after some time, the garden was given to someone to do some sort of work there so my father got worried that this shallow grave might be disturbed. He opened the grave and took the remains out and buried him further up in a well…`
Her father is no longer alive so now I try to find her mother to tell us the story and perhaps show us the possible burial site.
I find her and she tells me that the one `missing` person had been buried in the back garden under some lemon trees but the dogs had dug out and the remains had come out… The `missing` Greek Cypriot had a hand grenade on him so they had taken that as well and had buried him in a well behind an old house.
We get in the car and we travel so she can show us this old house…
It is a big, beautiful house of stone and I find out that since 1974 no one ever used it… It just remains there, in Lapithos, crumbling, trying to withstand time, alone, desolate… Okan and Kallis try to go inside the house but 40 years of neglect has turned the garden into a thick bush… Inside the house they discover that there are many balls of children: According to Okan Oktay, when the ball went into this house, the children must have been afraid to go and get their balls so the balls remain there! `It is like a haunted house!` Okan says…
We take photos and coordinates and Kallis will try to find aerial photos of this house from the past so they can locate the well…
We thank her and take her back to her house…"
This year, the Cyprus Missing Persons' Committee would dig the well that we were talking about and found the remains of one "missing" person in the well… I call my friend's mother to thank her and meanwhile, during the four years that passed from showing this area near the old house, the house has been completely demolished and a block of houses has been built in its stead…
So the house remains only in the photos I had taken that day and in the memories of people who remember this house…
In September this year, I get a message from John Metaxas and it is quite surprising to find out that when he read my article recently and he saw the photo of the old house, he recognized it because that house belonged to his family, to his grandmother Anastasia Aletrari…
John Metaxas who has been living in the USA since 1963, in his message, says:
"Hi Sevgul, the picture of this building in your article was my mother's ancestral home in Lapithos. I spent time there with my grandmother in the early 50s as a little boy. I stumbled upon it 2-3 years ago. I recognized it immediately from similar pictures I received from my uncle and his two sons from Australia when they visited Cyprus. My uncle wanted to show his two adult sons the place where he was born and grew up. What a great coincidence for you also to stumble upon this house to take a picture for your article. THANK YOU SO MUCH!"
I am so touched by this message that I ask him to tell me the story of this house, his grandmother, his family… And he writes back and tells me the story not only of the house in Lapithos that the family lost but also the house in Nicosia, in the Koshkluchiftlik area… He says:
"My grandmother's maiden name was Anastasia Aletrari. The Aletrari was a large prominent family from Karavas. She married my grandfather, Kyriakos Pavlides. My grandfather also came from a very well to do family from Lapithos. He and his parents (my great-grandparents) owned large farms in several locations rich in olive trees, citrus orchards, carob trees, almond trees, apricot trees, cactus fruit, grape vineyards, etc. Basically, my grandfather was a farmer.
My grandparents had nine children, four sons and five daughters. The oldest, a son, died at the age nine from an accident. My grandfather was very grieved at the loss of a very talented boy whom he was grooming to join him as a partner. The elder "was very versatile professional and acquired good experience as a policeman, construction worker (mason), carpenter, as well as a retailer merchant." The sudden death of his oldest son caused my grandfather to go into deep depression, which resulted in high blood pressure that eventually took his life at a young age.
My mother was three years old and she witnessed the sudden death of her beloved father. That scene with the many people from the village who rushed in to help save him, left her with lifelong emotional wounds.
My grandmother who was 35 at the passing of her husband had to take full responsibility of her household with eight children ages 6 months to 15 yrs. She began selling anything that was non-essential, including high priced clothing. From then on she would wear black dresses for long as she was still single as it was the custom and culture of the times. She never married again. She was a very strong and a courageous mother to raise eight orphans. Some of her children had to go and live with relatives or being in foster homes. In spite of all the difficult times the family went through, they never had to sell any of their fields.
Growing up as a little boy in the 1940s and 1950s, my grandmother favoured me. She said that I reminded her of my grandfather in looks. We never had any pictures of my grandfather to know what he looked like. However, every time I would walk by the Kyparissonas coffee shop between Karavas and Lapithos, there was this old-timer dressed in vraka. Every time he would see me, he would get so excited and would shout out to the other customers pointing at me and calling me by my grandfather's nickname. He would tell people that I looked just like my grandfather. He and my grandfather were very close friends. I was so flattered by his introduction, but I always wondered every time I would look into the mirror whether it was me or my grandfather whom I have never met and wished I did!
In the photo I send to you next to the house is my uncle Antonios (Tony) who was my mother's youngest brother. He migrated to Australia in the early 1950s and married an Australian English-speaking girl. He and my mother were very close growing up in Lapithos. They were left fatherless when my mother was 3 and he 1. There were 6 other older siblings. My grandmother never married again and managed, had a hard time financially, even though they had some olive orchards, almond trees, and some lemon trees. My mother and some of the younger siblings became foster kids in relatives' or friends' homes. Life was hard for the family.
In the 1990s, my uncle Tony made a trip around the world to visit many of his relatives living in the US, Canada, UK, and Cyprus. We also had him here in our home in Louisville, KY.
I knew that this house was demolished from Google maps imagery from space…
I spent two weeks with my grandmother in the summer of 1955. She died of a heart attack in mid-December of the same year. I will always cherish those days with her…`
27.10.2019
Photos:
Mrs. Anastasia from Lapithos
John's uncle Tony at the house in Lapithos
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 24th of November 2019, Sunday. Similar series of articles were published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on the 16th and 17th of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-1-14629yy.htm
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-2-14633yy.htm
Η ιστορία ενός σπιτιού στη Λάπηθο και ενός σπιτιού δίπλα από το αρτοποιείο του Κουρτουμπέλλη… - 1 -
Η ιστορία ενός σπιτιού στη Λάπηθο και ενός σπιτιού δίπλα από το αρτοποιείο του Κουρτουμπέλλη… - 1 -
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Πριν από τέσσερα χρόνια, στις 9 Αυγούστου 2015 είχα γράψει σε άρθρο μου με τίτλο «Ιστορίες από τη Λάπηθο και τον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας…» για ένα πιθανό τόπο ταφής στη Λάπηθο κοντά σε ένα όμορφο πετρόκτιστο σπίτι, μισογκρεμισμένο… και είχα δημοσιεύσει τη φωτογραφία του σπιτιού αυτού… Στο άρθρο είχα γράψει για τον τόπο ταφής κοντά στο σπίτι αυτό και είχα πει τα ακόλουθα:
«Προσπαθώ να βρω τη μητέρα της φίλης μου που ζει στο Λονδίνο που θα μας δείξει ένα άλλο τόπο ταφής στη Λάπηθο…
Η φίλη μου στο Λονδίνο μου είχε πει τα εξής:
«Όταν μετακομίσαμε στη Λάπηθο μετά το 1974, ο πατέρας μου είδε ένα Ελληνοκύπριο στρατιώτη να κείτεται νεκρός κάτω από ένα δέντρο. Τον έθαψε εκεί που τον βρήκε… Όμως μετά από λίγο καιρό η αυλή δόθηκε σε κάποιον για να κάνει κάποια δουλειά εκεί, έτσι ο πατέρας μου ανησύχησε ότι μπορεί να διαταρασσόταν αυτός ο ξέβαθος τάφος. Άνοιξε τον τάφο και πήρε τα οστά και τον έθαψε πιο πάνω σε ένα πηγάδι…»
Ο πατέρας της δεν ζει πλέον έτσι προσπαθώ να βρω τη μητέρα της για να μας πει την ιστορία και ίσως να μας δείξει τον πιθανό τόπο ταφής.
Την βρίσκω και μου λέει ότι ένας «αγνοούμενος» είχε θαφτεί στην πίσω αυλή κάτω από κάποιες λεμονιές αλλά οι σκύλοι είχαν σκάψει και βγήκαν τα οστά στην επιφάνεια… Ο «αγνοούμενος» Ελληνοκύπριος είχε πάνω του μια χειροβομβίδα έτσι την έβγαλαν και εκείνη και τον έθαψαν σε ένα πηγάδι πίσω από ένα παλιό σπίτι.
Μπαίνουμε στο αυτοκίνητο και πάμε για να μας δείξει αυτό το παλιό σπίτι…
Είναι ένα μεγάλο όμορφο πετρόκτιστο σπίτι και μαθαίνω ότι κανένας δεν το έχει χρησιμοποιήσει από το 1974… Απλά στέκει εκεί στη Λάπηθο, ετοιμόρροπο, προσπαθεί να αντέξει στο χρόνο, μόνο, έρημο… Ο Okan και ο Καλλής προσπαθούν να μπούνε μέσα στο σπίτι, αλλά τα 40 χρόνια εγκατάλειψης έχουν μετατρέψει τον κήπο σε ένα πυκνό θάμνο… Μέσα στο σπίτι ανακαλύπτουν ότι υπάρχουν πολλές παιδικές μπάλες: Σύμφωνα με τον Okan Oktay, όταν η μπάλα πήγαινε σε αυτό το σπίτι, τα παιδιά πρέπει να φοβόντουσαν να πάνε και να πάρουν την μπάλα τους έτσι οι μπάλες παραμένουν εκεί! «Είναι σαν ένα στοιχειωμένο σπίτι!» λέει ο Okan…
Βγάζουμε φωτογραφίες και παίρνουμε συντεταγμένες και ο Καλλής θα προσπαθήσει να βρει αεροφωτογραφίες του σπιτιού αυτού από το παρελθόν έτσι ώστε να εντοπίσουν το πηγάδι…
Την ευχαριστούμε και την παίρνουμε πίσω στο σπίτι της…»
Φέτος η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων έσκαψε το πηγάδι στο οποίο αναφερόμασταν και βρήκαν τα οστά ενός «αγνοουμένου» ατόμου στο πηγάδι… Τηλεφωνώ στη μητέρα της φίλης μου για να την ευχαριστήσω και στο μεταξύ, στη διάρκεια των τεσσάρων χρόνων που έχουνε περάσει από τον καιρό που μας έδειξε την περιοχή αυτή δίπλα από το παλιό σπίτι, το σπίτι έχει κατεδαφιστεί εντελώς και στη θέση του έχει κτιστεί πολυκατοικία…
Έτσι το σπίτι παραμένει μόνο στις φωτογραφίες που είχα βγάλει εκείνη τη μέρα και στις αναμνήσεις των ανθρώπων που θυμούνται το σπίτι αυτό…
Φέτος το Σεπτέμβρη, παίρνω ένα μήνυμα από τον John Μεταξά και είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι όταν διάβασε πρόσφατα το άρθρο μου και είδε τη φωτογραφία του παλιού σπιτιού, το αναγνώρισε επειδή το σπίτι ανήκε στην οικογένεια του, ανήκε στην γιαγιά του Αναστασία Αλετράρη…
Ο John που ζει στις ΗΠΑ από το 1963 λέει στο μήνυμα του:
«Γειά σου Sevgul, η φωτογραφία του κτιρίου στο άρθρο σου ήταν το σπίτι των προγόνων της μητέρας μου στη Λάπηθο. Πέρασα χρόνο εκεί με τη γιαγιά μου στην αρχή της δεκαετίας του '50 όταν ήμουν μικρό παιδί. Το βρήκα τυχαία πριν από 2-3 χρόνια. Το αναγνώρισα αμέσως από παρόμοιες φωτογραφίες που έλαβα από το θείο μου και τους δύο γιους του από την Αυστραλία όταν επισκέφτηκαν την Κύπρο. Ο θείος μου ήθελε να δείξει στους δύο ενήλικες γιους του το μέρος που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Τι μεγάλη σύμπτωση να πετύχεις και εσύ αυτό το σπίτι και να βγάλεις φωτογραφία για το άρθρο σου. ΣΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ!»
Συγκινήθηκα τόσο από το μήνυμα του που του ζητώ να μου πει την ιστορία του σπιτιού αυτού, της γιαγιάς του, της οικογένειας του… Και μου απαντά και μου λέει την ιστορία όχι μόνο του σπιτιού που έχασε η οικογένεια στη Λάπηθο αλλά και του σπιτιού στη Λευκωσία στην περιοχή Koshkluchiftlik… Λέει:
«Το πατρικό όνομα της γιαγιάς μου ήταν Αναστασία Αλετράρη. Η οικογένεια Αλετράρη ήταν μια επιφανής οικογένεια από τον Καραβά. Παντρεύτηκε τον παππού μου Κυριάκο Παυλίδη. Ο παππούς μου επίσης προερχόταν από πολύ καλή οικογένεια από τη Λάπηθο. Αυτός και οι γονείς του (ο παππούς και η γιαγιά μου) και κατείχαν μεγάλα αγροκτήματα σε διάφορες τοποθεσίες, πλούσια με ελαιόδεντρα, εσπεριδοειδή, χαρουπιές, αμυγδαλιές, ροδακινιές, παπουτσοσυκιές, αμπέλια κτλ. Βασικά ο παππούς μου ήταν αγρότης.
Ο παππούς και η γιαγιά μου είχαν εννιά παιδιά, τέσσερεις γιούς και πέντε κόρες. Ο μεγαλύτερος, γιος, πέθανε στην ηλικία των εννιά χρονών από ατύχημα. Ο παππούς μου ήταν πολύ θλιμμένος από την απώλεια ενός πολύ ταλαντούχου αγοριού τον οποίο μεγάλωνε για να τον κάνει συνέταιρο. Ο μεγαλύτερος ήταν «πολύ ευέλικτος επαγγελματίας και απέκτησε καλή εμπειρία ως αστυνομικός, κτίστης, ξυλουργός, όπως επίσης και έμπορας λιανικών πωλήσεων». Ο ξαφνικός θάνατος του μεγαλύτερου γιου του προκάλεσε βαθιά κατάθλιψη στον παππού μου που οδήγησε σε υπέρταση που τελικά του κόστισε τη ζωή σε πολύ νεαρή ηλικία.
Η μητέρα μου ήταν τριών χρονών όταν έγινε μάρτυρας στον ξαφνικό θάνατο του αγαπημένου της πατέρα. Η σκηνή εκείνη με τα πολλά άτομα από το χωριό που έτρεξαν να βοηθήσουν να σωθεί, την άφησαν με βαθιές συναισθηματικές πληγές για όλη της τη ζωή.
Η γιαγιά μου που ήταν 35 χρονών όταν πέθανε ο σύζυγος της, έπρεπε να πάρει όλες τις ευθύνες του σπιτιού της με οκτώ παιδία ηλικία 6 μηνών με 15 χρονών. Άρχισε να πουλάει οτιδήποτε δεν ήταν απαραίτητο, συμπεριλαμβανομένου και ρουχισμού ψηλής τιμής. Από τότε φορούσε μαύρα φορέματα για πολύ καιρό, όσο ήταν ελεύθερη, όπως ήταν το έθιμο και η κουλτούρα της εποχής. Ποτέ δεν ξαναπαντρεύτηκε. Ήταν μια πολύ δυνατή και θαρραλέα γυναίκα που μεγάλωσε οκτώ ορφανά. Κάποια από τα παιδιά της έπρεπε να πάνε και να ζήσουν με συγγενείς ή σε θετά σπίτια. Παρόλες τις δύσκολες στιγμές που πέρασε η οικογένεια, ποτέ δεν αναγκάστηκαν να πουλήσουν τα χωράφια τους.
Μεγαλώνοντας ως μικρό αγόρι τη δεκαετία του '40 και '50, ήμουν ο ευνοούμενος της γιαγιάς μου. Έλεγε ότι της θύμιζα τον παππού μου στην εμφάνιση. Ποτέ δεν είχαμε φωτογραφίες του παππού μου για να ξέρουμε πως έμοιαζε. Όμως, κάθε φορά που περπατώ από το καφενείο του Κυπαρισσόνα μεταξύ του Καραβά και της Λαπήθου,, υπήρχε αυτός ο ηλικιωμένος που φορούσε βράκα. Κάθε φορά που με έβλεπε, ενθουσιαζόταν και φώναζε στους άλλους πελάτες δείχνοντας με και καλώντας με το παρατσούκλι του παππού μου. Έλεγε στους ανθρώπους ότι έμοιαζα ακριβώς όπως ο παππούς μου. Αυτός και ο παππούς ήταν στενοί φίλοι. Κολακευόμουν τόσο από την εισαγωγή του, όμως πάντοτε αναρωτιόμουν κάθε φορά που κοίταζα στον καθρέφτη αν ήμουν εγώ ή ο παππούς μου που δεν γνώρισα ποτέ και ευχόμουν να το είχα κάνει!
Στη φωτογραφία που σου στέλνω δίπλα από το σπίτι είναι ο θείος μου Αντώνιος (Tony) που ήταν ο μικρότερος αδελφός της μητέρας μου. Μετανάστευσε στην Αυστραλία στην αρχή της δεκαετίας του '50 και παντρεύτηκε μια Αυστραλιανή κοπέλα που μιλούσε αγγλικά. Αυτός και η μητέρα μου ήταν πολύ κοντά ο ένας στον άλλο όταν μεγάλωναν στη Λάπηθο. Έμειναν ορφανοί από πατέρα όταν η μητέρα μου ήταν 3 χρονών και αυτός 1. Υπήρχαν 6 ακόμα μεγαλύτερα αδέλφια. Η γιαγιά μου ποτέ δεν ξαναπαντρεύτηκε και τα κατάφερε, περνώντας δύσκολα οικονομικά, παρόλο που είχαν κάποιους ελαιώνες, αμυγδαλιές και κάποιες λεμονιές. Η μητέρα μου και κάποια από τα μικρότερα αδέλφια υιοθετήθηκαν από σπίτια συγγενών ή φίλων. Η ζωή ήταν δύσκολη για την οικογένεια.
Τη δεκαετία του '90 ο θείος μου Tony έκανε ένα ταξίδι σε όλο τον κόσμο για να επισκεφτεί πολλούς από τους συγγενείς του που ζούσαν στις ΗΠΑ, τον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κύπρο. Τον φιλοξενήσαμε και εμείς στο σπίτι μας στο Louisville, KY.
Ήξερα ότι το σπίτι αυτό κατεδαφίστηκε από δορυφορικές εικόνες του Google maps.
Πέρασα δύο βδομάδες με τη γιαγιά μου το καλοκαίρι του 1955. Πέθανε από καρδιακό επεισόδιο στα μέσα Δεκεμβρίου τον ίδιο χρόνο. Πάντοτε θα θυμούμαι με αγάπη εκείνες τις μέρες μαζί της…»
…συνεχίζεται…
Photos:
Η κυρία Αναστασία από τη Λάπηθο
Ο Tony, θείος του John, στο σπίτι στη Λάπηθο
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 24th of November 2019, Sunday. Similar series of articles were published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on the 16th and 17th of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-1-14629yy.htm
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-2-14633yy.htm
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Πριν από τέσσερα χρόνια, στις 9 Αυγούστου 2015 είχα γράψει σε άρθρο μου με τίτλο «Ιστορίες από τη Λάπηθο και τον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας…» για ένα πιθανό τόπο ταφής στη Λάπηθο κοντά σε ένα όμορφο πετρόκτιστο σπίτι, μισογκρεμισμένο… και είχα δημοσιεύσει τη φωτογραφία του σπιτιού αυτού… Στο άρθρο είχα γράψει για τον τόπο ταφής κοντά στο σπίτι αυτό και είχα πει τα ακόλουθα:
«Προσπαθώ να βρω τη μητέρα της φίλης μου που ζει στο Λονδίνο που θα μας δείξει ένα άλλο τόπο ταφής στη Λάπηθο…
Η φίλη μου στο Λονδίνο μου είχε πει τα εξής:
«Όταν μετακομίσαμε στη Λάπηθο μετά το 1974, ο πατέρας μου είδε ένα Ελληνοκύπριο στρατιώτη να κείτεται νεκρός κάτω από ένα δέντρο. Τον έθαψε εκεί που τον βρήκε… Όμως μετά από λίγο καιρό η αυλή δόθηκε σε κάποιον για να κάνει κάποια δουλειά εκεί, έτσι ο πατέρας μου ανησύχησε ότι μπορεί να διαταρασσόταν αυτός ο ξέβαθος τάφος. Άνοιξε τον τάφο και πήρε τα οστά και τον έθαψε πιο πάνω σε ένα πηγάδι…»
Ο πατέρας της δεν ζει πλέον έτσι προσπαθώ να βρω τη μητέρα της για να μας πει την ιστορία και ίσως να μας δείξει τον πιθανό τόπο ταφής.
Την βρίσκω και μου λέει ότι ένας «αγνοούμενος» είχε θαφτεί στην πίσω αυλή κάτω από κάποιες λεμονιές αλλά οι σκύλοι είχαν σκάψει και βγήκαν τα οστά στην επιφάνεια… Ο «αγνοούμενος» Ελληνοκύπριος είχε πάνω του μια χειροβομβίδα έτσι την έβγαλαν και εκείνη και τον έθαψαν σε ένα πηγάδι πίσω από ένα παλιό σπίτι.
Μπαίνουμε στο αυτοκίνητο και πάμε για να μας δείξει αυτό το παλιό σπίτι…
Είναι ένα μεγάλο όμορφο πετρόκτιστο σπίτι και μαθαίνω ότι κανένας δεν το έχει χρησιμοποιήσει από το 1974… Απλά στέκει εκεί στη Λάπηθο, ετοιμόρροπο, προσπαθεί να αντέξει στο χρόνο, μόνο, έρημο… Ο Okan και ο Καλλής προσπαθούν να μπούνε μέσα στο σπίτι, αλλά τα 40 χρόνια εγκατάλειψης έχουν μετατρέψει τον κήπο σε ένα πυκνό θάμνο… Μέσα στο σπίτι ανακαλύπτουν ότι υπάρχουν πολλές παιδικές μπάλες: Σύμφωνα με τον Okan Oktay, όταν η μπάλα πήγαινε σε αυτό το σπίτι, τα παιδιά πρέπει να φοβόντουσαν να πάνε και να πάρουν την μπάλα τους έτσι οι μπάλες παραμένουν εκεί! «Είναι σαν ένα στοιχειωμένο σπίτι!» λέει ο Okan…
Βγάζουμε φωτογραφίες και παίρνουμε συντεταγμένες και ο Καλλής θα προσπαθήσει να βρει αεροφωτογραφίες του σπιτιού αυτού από το παρελθόν έτσι ώστε να εντοπίσουν το πηγάδι…
Την ευχαριστούμε και την παίρνουμε πίσω στο σπίτι της…»
Φέτος η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων έσκαψε το πηγάδι στο οποίο αναφερόμασταν και βρήκαν τα οστά ενός «αγνοουμένου» ατόμου στο πηγάδι… Τηλεφωνώ στη μητέρα της φίλης μου για να την ευχαριστήσω και στο μεταξύ, στη διάρκεια των τεσσάρων χρόνων που έχουνε περάσει από τον καιρό που μας έδειξε την περιοχή αυτή δίπλα από το παλιό σπίτι, το σπίτι έχει κατεδαφιστεί εντελώς και στη θέση του έχει κτιστεί πολυκατοικία…
Έτσι το σπίτι παραμένει μόνο στις φωτογραφίες που είχα βγάλει εκείνη τη μέρα και στις αναμνήσεις των ανθρώπων που θυμούνται το σπίτι αυτό…
Φέτος το Σεπτέμβρη, παίρνω ένα μήνυμα από τον John Μεταξά και είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι όταν διάβασε πρόσφατα το άρθρο μου και είδε τη φωτογραφία του παλιού σπιτιού, το αναγνώρισε επειδή το σπίτι ανήκε στην οικογένεια του, ανήκε στην γιαγιά του Αναστασία Αλετράρη…
Ο John που ζει στις ΗΠΑ από το 1963 λέει στο μήνυμα του:
«Γειά σου Sevgul, η φωτογραφία του κτιρίου στο άρθρο σου ήταν το σπίτι των προγόνων της μητέρας μου στη Λάπηθο. Πέρασα χρόνο εκεί με τη γιαγιά μου στην αρχή της δεκαετίας του '50 όταν ήμουν μικρό παιδί. Το βρήκα τυχαία πριν από 2-3 χρόνια. Το αναγνώρισα αμέσως από παρόμοιες φωτογραφίες που έλαβα από το θείο μου και τους δύο γιους του από την Αυστραλία όταν επισκέφτηκαν την Κύπρο. Ο θείος μου ήθελε να δείξει στους δύο ενήλικες γιους του το μέρος που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Τι μεγάλη σύμπτωση να πετύχεις και εσύ αυτό το σπίτι και να βγάλεις φωτογραφία για το άρθρο σου. ΣΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ!»
Συγκινήθηκα τόσο από το μήνυμα του που του ζητώ να μου πει την ιστορία του σπιτιού αυτού, της γιαγιάς του, της οικογένειας του… Και μου απαντά και μου λέει την ιστορία όχι μόνο του σπιτιού που έχασε η οικογένεια στη Λάπηθο αλλά και του σπιτιού στη Λευκωσία στην περιοχή Koshkluchiftlik… Λέει:
«Το πατρικό όνομα της γιαγιάς μου ήταν Αναστασία Αλετράρη. Η οικογένεια Αλετράρη ήταν μια επιφανής οικογένεια από τον Καραβά. Παντρεύτηκε τον παππού μου Κυριάκο Παυλίδη. Ο παππούς μου επίσης προερχόταν από πολύ καλή οικογένεια από τη Λάπηθο. Αυτός και οι γονείς του (ο παππούς και η γιαγιά μου) και κατείχαν μεγάλα αγροκτήματα σε διάφορες τοποθεσίες, πλούσια με ελαιόδεντρα, εσπεριδοειδή, χαρουπιές, αμυγδαλιές, ροδακινιές, παπουτσοσυκιές, αμπέλια κτλ. Βασικά ο παππούς μου ήταν αγρότης.
Ο παππούς και η γιαγιά μου είχαν εννιά παιδιά, τέσσερεις γιούς και πέντε κόρες. Ο μεγαλύτερος, γιος, πέθανε στην ηλικία των εννιά χρονών από ατύχημα. Ο παππούς μου ήταν πολύ θλιμμένος από την απώλεια ενός πολύ ταλαντούχου αγοριού τον οποίο μεγάλωνε για να τον κάνει συνέταιρο. Ο μεγαλύτερος ήταν «πολύ ευέλικτος επαγγελματίας και απέκτησε καλή εμπειρία ως αστυνομικός, κτίστης, ξυλουργός, όπως επίσης και έμπορας λιανικών πωλήσεων». Ο ξαφνικός θάνατος του μεγαλύτερου γιου του προκάλεσε βαθιά κατάθλιψη στον παππού μου που οδήγησε σε υπέρταση που τελικά του κόστισε τη ζωή σε πολύ νεαρή ηλικία.
Η μητέρα μου ήταν τριών χρονών όταν έγινε μάρτυρας στον ξαφνικό θάνατο του αγαπημένου της πατέρα. Η σκηνή εκείνη με τα πολλά άτομα από το χωριό που έτρεξαν να βοηθήσουν να σωθεί, την άφησαν με βαθιές συναισθηματικές πληγές για όλη της τη ζωή.
Η γιαγιά μου που ήταν 35 χρονών όταν πέθανε ο σύζυγος της, έπρεπε να πάρει όλες τις ευθύνες του σπιτιού της με οκτώ παιδία ηλικία 6 μηνών με 15 χρονών. Άρχισε να πουλάει οτιδήποτε δεν ήταν απαραίτητο, συμπεριλαμβανομένου και ρουχισμού ψηλής τιμής. Από τότε φορούσε μαύρα φορέματα για πολύ καιρό, όσο ήταν ελεύθερη, όπως ήταν το έθιμο και η κουλτούρα της εποχής. Ποτέ δεν ξαναπαντρεύτηκε. Ήταν μια πολύ δυνατή και θαρραλέα γυναίκα που μεγάλωσε οκτώ ορφανά. Κάποια από τα παιδιά της έπρεπε να πάνε και να ζήσουν με συγγενείς ή σε θετά σπίτια. Παρόλες τις δύσκολες στιγμές που πέρασε η οικογένεια, ποτέ δεν αναγκάστηκαν να πουλήσουν τα χωράφια τους.
Μεγαλώνοντας ως μικρό αγόρι τη δεκαετία του '40 και '50, ήμουν ο ευνοούμενος της γιαγιάς μου. Έλεγε ότι της θύμιζα τον παππού μου στην εμφάνιση. Ποτέ δεν είχαμε φωτογραφίες του παππού μου για να ξέρουμε πως έμοιαζε. Όμως, κάθε φορά που περπατώ από το καφενείο του Κυπαρισσόνα μεταξύ του Καραβά και της Λαπήθου,, υπήρχε αυτός ο ηλικιωμένος που φορούσε βράκα. Κάθε φορά που με έβλεπε, ενθουσιαζόταν και φώναζε στους άλλους πελάτες δείχνοντας με και καλώντας με το παρατσούκλι του παππού μου. Έλεγε στους ανθρώπους ότι έμοιαζα ακριβώς όπως ο παππούς μου. Αυτός και ο παππούς ήταν στενοί φίλοι. Κολακευόμουν τόσο από την εισαγωγή του, όμως πάντοτε αναρωτιόμουν κάθε φορά που κοίταζα στον καθρέφτη αν ήμουν εγώ ή ο παππούς μου που δεν γνώρισα ποτέ και ευχόμουν να το είχα κάνει!
Στη φωτογραφία που σου στέλνω δίπλα από το σπίτι είναι ο θείος μου Αντώνιος (Tony) που ήταν ο μικρότερος αδελφός της μητέρας μου. Μετανάστευσε στην Αυστραλία στην αρχή της δεκαετίας του '50 και παντρεύτηκε μια Αυστραλιανή κοπέλα που μιλούσε αγγλικά. Αυτός και η μητέρα μου ήταν πολύ κοντά ο ένας στον άλλο όταν μεγάλωναν στη Λάπηθο. Έμειναν ορφανοί από πατέρα όταν η μητέρα μου ήταν 3 χρονών και αυτός 1. Υπήρχαν 6 ακόμα μεγαλύτερα αδέλφια. Η γιαγιά μου ποτέ δεν ξαναπαντρεύτηκε και τα κατάφερε, περνώντας δύσκολα οικονομικά, παρόλο που είχαν κάποιους ελαιώνες, αμυγδαλιές και κάποιες λεμονιές. Η μητέρα μου και κάποια από τα μικρότερα αδέλφια υιοθετήθηκαν από σπίτια συγγενών ή φίλων. Η ζωή ήταν δύσκολη για την οικογένεια.
Τη δεκαετία του '90 ο θείος μου Tony έκανε ένα ταξίδι σε όλο τον κόσμο για να επισκεφτεί πολλούς από τους συγγενείς του που ζούσαν στις ΗΠΑ, τον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κύπρο. Τον φιλοξενήσαμε και εμείς στο σπίτι μας στο Louisville, KY.
Ήξερα ότι το σπίτι αυτό κατεδαφίστηκε από δορυφορικές εικόνες του Google maps.
Πέρασα δύο βδομάδες με τη γιαγιά μου το καλοκαίρι του 1955. Πέθανε από καρδιακό επεισόδιο στα μέσα Δεκεμβρίου τον ίδιο χρόνο. Πάντοτε θα θυμούμαι με αγάπη εκείνες τις μέρες μαζί της…»
…συνεχίζεται…
Photos:
Η κυρία Αναστασία από τη Λάπηθο
Ο Tony, θείος του John, στο σπίτι στη Λάπηθο
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 24th of November 2019, Sunday. Similar series of articles were published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on the 16th and 17th of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-1-14629yy.htm
http://www.yeniduzen.com/firindaki-cinayete-tanik-olan-evru-hanim-evimize-siginmisti-2-14633yy.htm
The tragic love story from Synchari and Hamit Mandrez…
The tragic love story from Synchari and Hamit Mandrez…
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518
One day, I receive a message from one of my Facebook friends… He writes:
"Sevgul, I have an interesting story...
A particular story, of the kind that turn into fable, has reached me from an online Turkish Cypriot friend. My direct relationship and interest in this story lie in the fact that the protagonist of this story comes from my native village, Synchari, located at the foot of Pentadactylos, just below the painted flag.
The story narrated to me by my Turkish Cypriot friend was passed on to him by his grandmother, Siddika Osman, born in 1924 at Hamit Mandrez.
Siddika's father was Osman Haci Mustafa. His father was Mustafa and father of Mustafa was Halim Musi. My estimation is that Halim Musi may have been born circa 1840 - 1850.
Halim Musi who lived in Hamit Mandrez, fell in love with the Greek Cypriot daughter of the priest of my village, Synchari. The villages were not very far apart and there was a road connecting both to Nicosia which ran through Hamit Mandrez. It was therefore natural and common that the residents of Synchari met with the residents of the Hamit Mandrez. Halim's love must have been great because one night he secretly went to Synchari and stole his beloved from her father, the village priest, and brought her back to his village, Hamit Mandrez.
Out of the bonding of Halim Musi and the priest's daughter, a son was born out of wedlock: Mustafa. The couple never married because the priest's daughter did not want to change her faith. At some point, she made the big decision to return to her village and secretly left Hamit Mandrez carrying her little son Mustafa, and found shelter at her father's house in Synchari. Halim tried to dissuade her, but she was adamant. One evening, Halim went to Synchari and secretly carried his little son Mustafa back to Hamit Mandrez. The daughter of the priest, Mustafa's mother, could not bear the separation from her son and died shortly afterwards.
Tradition has it that in the evenings when the northern wind was blowing one could hear the mourning of Mustafa's mother's descending from Synchari to Hamit Mandrez....
If there is someone who has heard this story or a story similar to that and has some more information to share please contact me. I would be delighted to know who this beautiful daughter of the Priest was, who the priest was and to complete the puzzle of a true story that touches upon legend."
I thank this friend for sharing this story and start investigating… I speak with various friends from Kaymakli-Hamit Mandrez area and find out that the story is true… In fact, one of them tells me that when the checkpoints opened in 2003, some members of the priest's family from Synchari in fact went to Hamit Mandrez, trying to find their relatives… He does not know if they managed to find anyone there since this is such an old story and people have been dispersed all over the place, it would be difficult or a big coincidence to find the family on a short visit, I gather…
I speak to the grandson of Mrs. Siddika Osman and he tells me that the story is true, as he heard it from his grandmother… He says that he told his Facebook friend from Synchari that the great grandmother of his grandmother was from Synchari… He says that his grandmother Siddika was the daughter of Osman, the son of Mustafa… Osman had got married to Ayshe from Kaymakli and when Siddika was two years old, she had passed away and that Siddika too had a tragic life…
Osman Hacı Mustafa would emigrate to Antalya in 1937 with four of his kids – he had seven kids… And he would eventually settle in Adana…
Siddika, when she left Cyprus with her father, was only 12 years old but she would remember every detail about her family and would relate stories about them to her grandson…
I would speak with others as well to find out the story of Mustafa…
Mustafa would marry Nimeti and would stay in Hamit Mandrez… He would have six kids…
The Musi family was a very big family and I find other readers to tell me about them… But I cannot find the "connection" between those living or who passed away and Mustafa… Though the Musi family is from Hamit Mandrez, traditionally, Hamit Mandrez people would take brides from Kaymakli… And some would marry in other villages…
One of them, Ibrahim Musi was the grandfather of Mehmedali Tremesheli… Tremesheli was one of the powerful members of the underground organisation TMT. He passed away but I call his sister and she tells me that Ibrahim Musi had a brother, Musa and Shefika and Alpay Durduran are related to him… I speak with Shefika and Alpay Durduran but they don't remember much since this is such an old story…
We do not know if Mustafa had any relationship with Ibrahim and Musa Musi…
What we know for sure is such stories are still a "taboo" in Cyprus – when you speak with people, they would tell you similar stories but refrain from being named or have any connection with such stories… Nationalism has stopped people from having freedom of expression and they cannot say what they know, openly… Nationalism has forced Cypriots to "choose their own side", this is such a big pressure that you would be outcast even within your own family if you dare to contradict this stance… Nationalism on both sides, feeding each other and getting fatter and fatter by each day, has nourished certain types of "national identities" and anyone who does not "fit" in these "boxes" would have to pay a dear price by being stigmatized by society and not being "accepted" as one from that community… Even the thought of such a prospect would create fear and worries, therefore stopping people from telling such stories…
But stories do get told orally and some, like the grandson of Mrs. Siddika told me that, yes, I can publish his family's story… I am grateful for that. Perhaps living abroad gives a certain kind of freedom to be able to speak of these…
And the youth nowadays are changing and not giving a damn about such things…
One recent example is our friend Orestis Agisilaou who got engaged with Latife Sakiner – A Greek Cypriot and a Turkish Cypriot getting engaged and sharing this all over the social media… Mixed couples of Turkish Cypriots and Greek Cypriots are multiplying which shows that the youth has a more open mind, not giving a damn to the "nationalisms" and the "taboos" that nationalisms have created on this land…
Recently one of the Turkish Cypriot youth leaders, Burak Berk Doluay got married with Greek Cypriot Chrissie and we attended the wedding reception… It was a unique experience, a bicommunal traditional group singing songs in Turkish and Greek, people dancing to the same tune and Burak and Chrissie smiling and shining among the multicultural crowd who came to share their happiness…
May our island be able to bring down "taboos" created by nationalisms of the two sides and may people do what they like, without fearing stigmatisation and harassment…
May we be able to lead normal lives without being pushed to "confront" each other across the barricades in our brains, may we be able to relax and be able to speak, without worries about this or that…
And if any of you, my dear readers, know anything about the tragic love story from Synchari and Hamit Mandrez, please drop me a line or give me a call on my CYTA mobile at 99 966518. Thank you…
9.11.2019
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 8th of December 2019, Sunday. Similar article in Turkish was published in the YENİDÜZEN newspaper on my pages entitled "Cyprus: The Untold Stories" on the 12th and 13th of November 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/hamit-mandrez-sihari-arasinda-gecen-huzunlu-bir-ask-hikayesi-1-14763yy.htm
http://www.yeniduzen.com/hamit-mandrez-sihari-arasinda-gecen-huzunlu-bir-ask-hikayesi-2-14769yy.htm
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518
One day, I receive a message from one of my Facebook friends… He writes:
"Sevgul, I have an interesting story...
A particular story, of the kind that turn into fable, has reached me from an online Turkish Cypriot friend. My direct relationship and interest in this story lie in the fact that the protagonist of this story comes from my native village, Synchari, located at the foot of Pentadactylos, just below the painted flag.
The story narrated to me by my Turkish Cypriot friend was passed on to him by his grandmother, Siddika Osman, born in 1924 at Hamit Mandrez.
Siddika's father was Osman Haci Mustafa. His father was Mustafa and father of Mustafa was Halim Musi. My estimation is that Halim Musi may have been born circa 1840 - 1850.
Halim Musi who lived in Hamit Mandrez, fell in love with the Greek Cypriot daughter of the priest of my village, Synchari. The villages were not very far apart and there was a road connecting both to Nicosia which ran through Hamit Mandrez. It was therefore natural and common that the residents of Synchari met with the residents of the Hamit Mandrez. Halim's love must have been great because one night he secretly went to Synchari and stole his beloved from her father, the village priest, and brought her back to his village, Hamit Mandrez.
Out of the bonding of Halim Musi and the priest's daughter, a son was born out of wedlock: Mustafa. The couple never married because the priest's daughter did not want to change her faith. At some point, she made the big decision to return to her village and secretly left Hamit Mandrez carrying her little son Mustafa, and found shelter at her father's house in Synchari. Halim tried to dissuade her, but she was adamant. One evening, Halim went to Synchari and secretly carried his little son Mustafa back to Hamit Mandrez. The daughter of the priest, Mustafa's mother, could not bear the separation from her son and died shortly afterwards.
Tradition has it that in the evenings when the northern wind was blowing one could hear the mourning of Mustafa's mother's descending from Synchari to Hamit Mandrez....
If there is someone who has heard this story or a story similar to that and has some more information to share please contact me. I would be delighted to know who this beautiful daughter of the Priest was, who the priest was and to complete the puzzle of a true story that touches upon legend."
I thank this friend for sharing this story and start investigating… I speak with various friends from Kaymakli-Hamit Mandrez area and find out that the story is true… In fact, one of them tells me that when the checkpoints opened in 2003, some members of the priest's family from Synchari in fact went to Hamit Mandrez, trying to find their relatives… He does not know if they managed to find anyone there since this is such an old story and people have been dispersed all over the place, it would be difficult or a big coincidence to find the family on a short visit, I gather…
I speak to the grandson of Mrs. Siddika Osman and he tells me that the story is true, as he heard it from his grandmother… He says that he told his Facebook friend from Synchari that the great grandmother of his grandmother was from Synchari… He says that his grandmother Siddika was the daughter of Osman, the son of Mustafa… Osman had got married to Ayshe from Kaymakli and when Siddika was two years old, she had passed away and that Siddika too had a tragic life…
Osman Hacı Mustafa would emigrate to Antalya in 1937 with four of his kids – he had seven kids… And he would eventually settle in Adana…
Siddika, when she left Cyprus with her father, was only 12 years old but she would remember every detail about her family and would relate stories about them to her grandson…
I would speak with others as well to find out the story of Mustafa…
Mustafa would marry Nimeti and would stay in Hamit Mandrez… He would have six kids…
The Musi family was a very big family and I find other readers to tell me about them… But I cannot find the "connection" between those living or who passed away and Mustafa… Though the Musi family is from Hamit Mandrez, traditionally, Hamit Mandrez people would take brides from Kaymakli… And some would marry in other villages…
One of them, Ibrahim Musi was the grandfather of Mehmedali Tremesheli… Tremesheli was one of the powerful members of the underground organisation TMT. He passed away but I call his sister and she tells me that Ibrahim Musi had a brother, Musa and Shefika and Alpay Durduran are related to him… I speak with Shefika and Alpay Durduran but they don't remember much since this is such an old story…
We do not know if Mustafa had any relationship with Ibrahim and Musa Musi…
What we know for sure is such stories are still a "taboo" in Cyprus – when you speak with people, they would tell you similar stories but refrain from being named or have any connection with such stories… Nationalism has stopped people from having freedom of expression and they cannot say what they know, openly… Nationalism has forced Cypriots to "choose their own side", this is such a big pressure that you would be outcast even within your own family if you dare to contradict this stance… Nationalism on both sides, feeding each other and getting fatter and fatter by each day, has nourished certain types of "national identities" and anyone who does not "fit" in these "boxes" would have to pay a dear price by being stigmatized by society and not being "accepted" as one from that community… Even the thought of such a prospect would create fear and worries, therefore stopping people from telling such stories…
But stories do get told orally and some, like the grandson of Mrs. Siddika told me that, yes, I can publish his family's story… I am grateful for that. Perhaps living abroad gives a certain kind of freedom to be able to speak of these…
And the youth nowadays are changing and not giving a damn about such things…
One recent example is our friend Orestis Agisilaou who got engaged with Latife Sakiner – A Greek Cypriot and a Turkish Cypriot getting engaged and sharing this all over the social media… Mixed couples of Turkish Cypriots and Greek Cypriots are multiplying which shows that the youth has a more open mind, not giving a damn to the "nationalisms" and the "taboos" that nationalisms have created on this land…
Recently one of the Turkish Cypriot youth leaders, Burak Berk Doluay got married with Greek Cypriot Chrissie and we attended the wedding reception… It was a unique experience, a bicommunal traditional group singing songs in Turkish and Greek, people dancing to the same tune and Burak and Chrissie smiling and shining among the multicultural crowd who came to share their happiness…
May our island be able to bring down "taboos" created by nationalisms of the two sides and may people do what they like, without fearing stigmatisation and harassment…
May we be able to lead normal lives without being pushed to "confront" each other across the barricades in our brains, may we be able to relax and be able to speak, without worries about this or that…
And if any of you, my dear readers, know anything about the tragic love story from Synchari and Hamit Mandrez, please drop me a line or give me a call on my CYTA mobile at 99 966518. Thank you…
9.11.2019
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 8th of December 2019, Sunday. Similar article in Turkish was published in the YENİDÜZEN newspaper on my pages entitled "Cyprus: The Untold Stories" on the 12th and 13th of November 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/hamit-mandrez-sihari-arasinda-gecen-huzunlu-bir-ask-hikayesi-1-14763yy.htm
http://www.yeniduzen.com/hamit-mandrez-sihari-arasinda-gecen-huzunlu-bir-ask-hikayesi-2-14769yy.htm
Η τραγική ιστορία αγάπης από το Συγχαρί και τις Χαμίτ Μάντρες…
Η τραγική ιστορία αγάπης από το Συγχαρί και τις Χαμίτ Μάντρες…
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Μια μέρα λαμβάνω ένα μήνυμα από ένα φίλο μου στο Facebook… Μου γράφει:
«Sevgul, έχω μια ενδιαφέρουσα ιστορία….
Μια ιδιαίτερη ιστορία, του τύπου που μετατρέπεται σε μύθο, έχει φτάσει σε μένα από ένα διαδικτυακό Τουρκοκύπριο φίλο. Η άμεση σχέση και ενδιαφέρον σε αυτή την ιστορία βρίσκονται στο γεγονός ότι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας κατάγεται από το χωριό που γεννήθηκα, το Συγχαρί, που βρίσκεται στους πρόποδες του Πενταδακτύλου, ακριβώς κάτω από τη ζωγραφισμένη σημαία.
Η ιστορία που μου διηγήθηκε ο Τουρκοκύπριος φίλος μου μεταφέρθηκε σε αυτόν από τη γιαγιά του Siddika Osman που γεννήθηκε στις Χαμίτ Μάντρες το 1924.
Ο πατέρας της Siddika ήταν ο Osman Haci Mustafa. Ο πατέρας του ήταν ο Mustafa και ο πατέρας του Mustafa ήταν ο Halim Musi. Υπολογίζω ότι ο Halim Musi πρέπει να γεννήθηκε γύρω στο 1840-1850.
Ο Halim Musi που ζούσε στις Χαμίτ Μάντρες ερωτεύτηκε με την Ελληνοκύπρια κόρη του ιερέα του χωριού μου Συγχαρί. Τα χωριά ήταν κοντά το ένα στο άλλο και υπήρχε δρόμος που περνούσε μέσα από τις Χαμίτ Μάντρες και σύνδεε και τα δύο χωριά με τη Λευκωσία. Έτσι ήταν φυσικό και κοινό οι κάτοικοι του χωριού Συγχαρί να συναντιούνται με τους κάτοικους του χωριού Χαμίτ Μάντρες. Η αγάπη του Halim πρέπει να ήταν μεγάλη αφού μια νύκτα πήγε κρυφά στο Συγχαρί και έκλεψε την αγαπημένη του από τον πατέρα της, τον ιερέα του χωριού, και την έφερε πίσω στο χωριό του τις Χαμίτ Μάντρες.
Από το δεσμό του Halim Musi και της κόρης του ιερέα γεννήθηκε εξώγαμα ένας γιος: ο Mustafa. Το ζευγάρι δεν παντρεύτηκε ποτέ διότι η κόρη του ιερέα δεν ήθελε να αλλάξει την πίστη της. Σε κάποια φάση πήρε τη μεγάλη απόφαση να επιστρέψει στο χωριό της και έφυγε μυστικά από τις Χαμίτ Μάντρες μεταφέροντας το μικρό της γιο Mustafa και βρήκε καταφύγιο στο σπίτι του πατέρα της στο Συγχαρί. Ο Halim προσπάθησε να την αποτρέψει αλλά ήταν αμετάπειστη. Ένα βράδυ ο Halim πήγε στο Συγχαρί και μυστικά μετάφερε το μικρό του γιο Mustafa πίσω στις Χαμίτ Μάντρες. Η κόρη του ιερέα, η μητέρα του Mustafa, δεν άντεξε τον αποχωρισμό από το γιο της και πέθανε σύντομα μετά.
Η παράδοση λέει ότι τα βράδια όταν φυσούσε ο βόρειος αέρας ακουγόταν ο θρήνος της μητέρας του Mustafa να κατεβαίνει από το Συγχαρί στις Χαμίτ Μάντρες…
Αν υπάρχει κάποιος που άκουσε την ιστορία αυτή ή κάποια παρόμοια ιστορία και έχει περισσότερες πληροφορίες να μοιραστεί ας επικοινωνήσει μαζί μου. Θα χαιρόμουν να μάθω ποια ήταν αυτή η όμορφη κόρη του ιερέα, ποιος ήταν ο ιερέας και να συμπληρώσω το πάζλ μιας αληθινής ιστορίας που αγγίζει το μύθο.»
Ευχαριστώ το φίλο αυτό που μοιράστηκε την ιστορία αυτή και αρχίζω να ερευνώ… Μιλώ με διάφορους φίλους από την περιοχή Καϊμακλιού – Χαμίτ Μάντρες και μαθαίνω ότι η ιστορία είναι αληθινή… Κατ' ακρίβεια, ένας φίλος μου λέει ότι όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα το 2003, κάποια μέλη της οικογένειας του ιερέα από το Συγχαρί πήγαν στις Χαμίτ Μάντρες προσπαθώντας να βρουν τους συγγενείς τους… Δεν ξέρει αν κατάφεραν να βρουν κάποιο αφού αυτή είναι μια τόσο παλιά ιστορία και οι άνθρωποι διασκορπίστηκαν παντού, υποθέτω θα ήταν πολύ δύσκολο ή μεγάλη σύμπτωση να βρουν την οικογένεια σε μια σύντομη επίσκεψη…
Μιλώ με τον εγγονό της κυρίας Siddika Osman και μου λέει ότι η ιστορία είναι αληθινή, έτσι όπως την είχε ακούσει από την γιαγιά του… Λέει ότι είπε στο φίλο του από το Facebook από το Συγχαρί ότι η προγιαγιά της γιαγιάς του ήταν από το Συγχαρί… Λέει ότι η γιαγιά του Siddika ήταν η κόρη του Osman, γιου του Mustafa… Ο Osman είχε παντρευτεί την Ayshe από το Καϊμακλί και όταν η Siddika ήταν δύο χρονών, είχε πεθάνει και ότι και η Siddika είχε μια τραγική ζωή…
Ο Osman Hacı Mustafa μετανάστευσε στην Antalya το 1937 μαζί με τέσσερα από τα παιδιά του – είχε επτά παιδιά… Και τελικά εγκαταστάθηκε στα Adana…
Η Siddika όταν έφυγε από την Κύπρο με τον πατέρα της, ήταν μόλις 12 χρονών αλλά θυμάται κάθε λεπτομέρεια για την οικογένεια της και διηγούταν ιστορίες για αυτούς στον εγγονό της…
Μίλησα και με άλλους για να μάθω την ιστορία του Mustafa…
Ο Mustafa παντρεύτηκε τη Nimeti και έμειναν στις Χαμίτ Μάντρες… Είχαν έξι παιδιά…
Η οικογένεια Musi ήταν μια πολύ μεγάλη οικογένεια και βρίσκω άλλους αναγνώστες που μου λένε για αυτούς… Όμως δεν μπορώ να βρω τη «σχέση» μεταξύ αυτών που ζουν ή πέθαναν και του Mustafa… Παρόλο που η οικογένεια Musi ήταν από τις Χαμίτ Μάντρες, παραδοσιακά, οι άντρες από τις Χαμίτ Μάντρες έπαιρναν νύμφες από το Καϊμακλί… Και κάποιοι παντρεύονταν σε άλλα χωριά…
Ένας από αυτούς ο Ibrahim Musi ήταν ο παππούς του Mehmedali Tremesheli… Ο Tremesheli ήταν ένα από τα ισχυρά μέλη της υπόγειας οργάνωσης ΤΜΤ. Πέθανε αλλά τηλεφωνώ στην αδελφή του και μου λέει ότι ο Ibrahim Musi είχε ένα αδελφό, και ότι ο Musa έχει κάποια συγγένεια μαζί με τη Shefika και τον Alpay Durduran… Μιλώ με τη Shefika και τον Alpay Durduran αλλά δεν θυμούνται πολλά πράγματα αφού αυτή είναι μια πολύ παλιά ιστορία…
Δεν ξέρουμε αν ο Mustafa είχε οποιαδήποτε σχέση με τον Ibrahim και τον Musa Musi…
Αυτό που σίγουρα ξέρουμε είναι ότι τέτοιες ιστορίες είναι ακόμα «ταμπού» στην Κύπρο – όταν μιλάς με ανθρώπους, σου λένε παρόμοιες ιστορίες αλλά δεν θέλουν να αναφερθεί το όνομα τους ή να έχουν οποιαδήποτε σχέση με τέτοιες ιστορίες… Ο εθνικισμός έχει σταματήσει τους ανθρώπους από το να έχουν την ελευθερία της έκφρασης και δεν μπορούν να πουν ανοικτά αυτά που ξέρουν… Ο εθνικισμός έχει αναγκάσει τους Κύπριους να «διαλέξουν τη δική τους πλευρά», αυτή είναι μια μεγάλη πίεση που θα γινόσουν απόκληρος ακόμα και μέσα στη δική σου οικογένεια αν τολμούσες να σταθείς αντίθετος με αυτή τη στάση… Ο εθνικισμός και στις δύο πλευρές, θρέφει ο ένας τον άλλο και γίνεται όλο και πιο παχύς μέρα με τη μέρα, έχει θρέψει κάποιους τύπους «εθνικών ταυτοτήτων» και οποιοσδήποτε δεν «ανήκει» σε αυτά τα «κουτάκια» θα πρέπει να πληρώσει ακριβό τίμημα με το να στιγματιστεί από την κοινωνία και να μην είναι «αποδεκτός» ως άτομο από εκείνη την κοινότητα… Ακόμα και η σκέψη μιας τέτοιας προοπτικής δημιουργεί φόβο και ανησυχίες, και άρα σταματά τους ανθρώπους από το να διηγηθούν τέτοιες ιστορίες…
Όμως οι ιστορίες λέγονται προφορικά και κάποιοι, όπως ο εγγονός της κυρίας Siddika μου είπε ότι ναι, μπορώ να δημοσιεύσω την ιστορία της οικογένειας του… Είμαι ευγνώμων για αυτό. Ίσως το να ζεις στο εξωτερικό να σου δίνει ένα είδος ελευθερίας για να μπορείς να μιλάς για αυτά…
Και η νεολαία σήμερα αλλάζει και δεν τους νοιάζει για τέτοια πράγματα…
Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι ο φίλος μας Ορέστης Αγησιλάου που αρραβωνιάστηκε με τη Latife Sakiner - ένας Ελληνοκύπριος και μια Τουρκοκύπρια αρραβωνιάστηκαν και το μοιράστηκαν παντού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης… Τα μεικτά ζευγάρια Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων πολλαπλασιάζονται, πράγμα που δείχνει ότι η νεολαία έχει πιο ανοικτό μυαλό, δεν τους νοιάζουν οι «εθνικισμοί» και τα «ταμπού» που δημιούργησαν οι εθνικισμοί σε αυτή τη γη…
Πρόσφατα ένας από τους ηγέτες νεολαίας των Τουρκοκυπρίων, ο Burak Berk Doluay, παντρεύτηκε με την Ελληνοκύπρια Χρυσή και παρευρεθήκαμε στη δεξίωση του γάμου τους… Ήταν μια μοναδική εμπειρία, ένα δικοινοτικό παραδοσιακό γκρουπ τραγουδούσε στα τουρκικά και τα ελληνικά, οι άνθρωποι χόρευαν στον ίδιο σκοπό και ο Burak και η Χρυσή χαμογελούσαν και έλαμπαν ανάμεσα στο πολυπολιτισμικό πλήθος που ήρθε για να μοιραστεί την ευτυχία τους…
Μακάρι το νησί μας να μπορέσει να καταρρίψει τα «ταμπού» που δημιουργήθηκαν από τους εθνικισμούς των δύο πλευρών και μακάρι οι άνθρωποι να κάνουν ότι θέλουν, χωρίς να φοβούνται το στιγματισμό και την παρενόχληση…
Μακάρι να μπορούμε να ζούμε φυσιολογικές ζωές χωρίς να μας πιέζουν να «έρθουμε αντιμέτωποι» ο ένας με τον άλλο πάνω από τα οδοφράγματα στα μυαλά μας, μακάρι να μπορούμε να χαλαρώσουμε και να μπορούμε να μιλήσουμε, χωρίς ανησυχίες για αυτό ή εκείνο…
Και αν οποιοσδήποτε από εσάς, αγαπητοί μου αναγνώστες, γνωρίζει οτιδήποτε για την τραγική ιστορία αγάπης από το Συγχαρί και τις Χαμίτ Μάντρες, σας παρακαλώ γράψτε μου ή τηλεφωνήστε μου στον αριθμό μου στη CYTA 99 966518. Σας ευχαριστώ…
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 8th of December 2019, Sunday. Similar article in Turkish was published in the YENİDÜZEN newspaper on my pages entitled "Cyprus: The Untold Stories" on the 12th and 13th of November 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/hamit-mandrez-sihari-arasinda-gecen-huzunlu-bir-ask-hikayesi-1-14763yy.htm
http://www.yeniduzen.com/hamit-mandrez-sihari-arasinda-gecen-huzunlu-bir-ask-hikayesi-2-14769yy.htm
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Μια μέρα λαμβάνω ένα μήνυμα από ένα φίλο μου στο Facebook… Μου γράφει:
«Sevgul, έχω μια ενδιαφέρουσα ιστορία….
Μια ιδιαίτερη ιστορία, του τύπου που μετατρέπεται σε μύθο, έχει φτάσει σε μένα από ένα διαδικτυακό Τουρκοκύπριο φίλο. Η άμεση σχέση και ενδιαφέρον σε αυτή την ιστορία βρίσκονται στο γεγονός ότι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας κατάγεται από το χωριό που γεννήθηκα, το Συγχαρί, που βρίσκεται στους πρόποδες του Πενταδακτύλου, ακριβώς κάτω από τη ζωγραφισμένη σημαία.
Η ιστορία που μου διηγήθηκε ο Τουρκοκύπριος φίλος μου μεταφέρθηκε σε αυτόν από τη γιαγιά του Siddika Osman που γεννήθηκε στις Χαμίτ Μάντρες το 1924.
Ο πατέρας της Siddika ήταν ο Osman Haci Mustafa. Ο πατέρας του ήταν ο Mustafa και ο πατέρας του Mustafa ήταν ο Halim Musi. Υπολογίζω ότι ο Halim Musi πρέπει να γεννήθηκε γύρω στο 1840-1850.
Ο Halim Musi που ζούσε στις Χαμίτ Μάντρες ερωτεύτηκε με την Ελληνοκύπρια κόρη του ιερέα του χωριού μου Συγχαρί. Τα χωριά ήταν κοντά το ένα στο άλλο και υπήρχε δρόμος που περνούσε μέσα από τις Χαμίτ Μάντρες και σύνδεε και τα δύο χωριά με τη Λευκωσία. Έτσι ήταν φυσικό και κοινό οι κάτοικοι του χωριού Συγχαρί να συναντιούνται με τους κάτοικους του χωριού Χαμίτ Μάντρες. Η αγάπη του Halim πρέπει να ήταν μεγάλη αφού μια νύκτα πήγε κρυφά στο Συγχαρί και έκλεψε την αγαπημένη του από τον πατέρα της, τον ιερέα του χωριού, και την έφερε πίσω στο χωριό του τις Χαμίτ Μάντρες.
Από το δεσμό του Halim Musi και της κόρης του ιερέα γεννήθηκε εξώγαμα ένας γιος: ο Mustafa. Το ζευγάρι δεν παντρεύτηκε ποτέ διότι η κόρη του ιερέα δεν ήθελε να αλλάξει την πίστη της. Σε κάποια φάση πήρε τη μεγάλη απόφαση να επιστρέψει στο χωριό της και έφυγε μυστικά από τις Χαμίτ Μάντρες μεταφέροντας το μικρό της γιο Mustafa και βρήκε καταφύγιο στο σπίτι του πατέρα της στο Συγχαρί. Ο Halim προσπάθησε να την αποτρέψει αλλά ήταν αμετάπειστη. Ένα βράδυ ο Halim πήγε στο Συγχαρί και μυστικά μετάφερε το μικρό του γιο Mustafa πίσω στις Χαμίτ Μάντρες. Η κόρη του ιερέα, η μητέρα του Mustafa, δεν άντεξε τον αποχωρισμό από το γιο της και πέθανε σύντομα μετά.
Η παράδοση λέει ότι τα βράδια όταν φυσούσε ο βόρειος αέρας ακουγόταν ο θρήνος της μητέρας του Mustafa να κατεβαίνει από το Συγχαρί στις Χαμίτ Μάντρες…
Αν υπάρχει κάποιος που άκουσε την ιστορία αυτή ή κάποια παρόμοια ιστορία και έχει περισσότερες πληροφορίες να μοιραστεί ας επικοινωνήσει μαζί μου. Θα χαιρόμουν να μάθω ποια ήταν αυτή η όμορφη κόρη του ιερέα, ποιος ήταν ο ιερέας και να συμπληρώσω το πάζλ μιας αληθινής ιστορίας που αγγίζει το μύθο.»
Ευχαριστώ το φίλο αυτό που μοιράστηκε την ιστορία αυτή και αρχίζω να ερευνώ… Μιλώ με διάφορους φίλους από την περιοχή Καϊμακλιού – Χαμίτ Μάντρες και μαθαίνω ότι η ιστορία είναι αληθινή… Κατ' ακρίβεια, ένας φίλος μου λέει ότι όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα το 2003, κάποια μέλη της οικογένειας του ιερέα από το Συγχαρί πήγαν στις Χαμίτ Μάντρες προσπαθώντας να βρουν τους συγγενείς τους… Δεν ξέρει αν κατάφεραν να βρουν κάποιο αφού αυτή είναι μια τόσο παλιά ιστορία και οι άνθρωποι διασκορπίστηκαν παντού, υποθέτω θα ήταν πολύ δύσκολο ή μεγάλη σύμπτωση να βρουν την οικογένεια σε μια σύντομη επίσκεψη…
Μιλώ με τον εγγονό της κυρίας Siddika Osman και μου λέει ότι η ιστορία είναι αληθινή, έτσι όπως την είχε ακούσει από την γιαγιά του… Λέει ότι είπε στο φίλο του από το Facebook από το Συγχαρί ότι η προγιαγιά της γιαγιάς του ήταν από το Συγχαρί… Λέει ότι η γιαγιά του Siddika ήταν η κόρη του Osman, γιου του Mustafa… Ο Osman είχε παντρευτεί την Ayshe από το Καϊμακλί και όταν η Siddika ήταν δύο χρονών, είχε πεθάνει και ότι και η Siddika είχε μια τραγική ζωή…
Ο Osman Hacı Mustafa μετανάστευσε στην Antalya το 1937 μαζί με τέσσερα από τα παιδιά του – είχε επτά παιδιά… Και τελικά εγκαταστάθηκε στα Adana…
Η Siddika όταν έφυγε από την Κύπρο με τον πατέρα της, ήταν μόλις 12 χρονών αλλά θυμάται κάθε λεπτομέρεια για την οικογένεια της και διηγούταν ιστορίες για αυτούς στον εγγονό της…
Μίλησα και με άλλους για να μάθω την ιστορία του Mustafa…
Ο Mustafa παντρεύτηκε τη Nimeti και έμειναν στις Χαμίτ Μάντρες… Είχαν έξι παιδιά…
Η οικογένεια Musi ήταν μια πολύ μεγάλη οικογένεια και βρίσκω άλλους αναγνώστες που μου λένε για αυτούς… Όμως δεν μπορώ να βρω τη «σχέση» μεταξύ αυτών που ζουν ή πέθαναν και του Mustafa… Παρόλο που η οικογένεια Musi ήταν από τις Χαμίτ Μάντρες, παραδοσιακά, οι άντρες από τις Χαμίτ Μάντρες έπαιρναν νύμφες από το Καϊμακλί… Και κάποιοι παντρεύονταν σε άλλα χωριά…
Ένας από αυτούς ο Ibrahim Musi ήταν ο παππούς του Mehmedali Tremesheli… Ο Tremesheli ήταν ένα από τα ισχυρά μέλη της υπόγειας οργάνωσης ΤΜΤ. Πέθανε αλλά τηλεφωνώ στην αδελφή του και μου λέει ότι ο Ibrahim Musi είχε ένα αδελφό, και ότι ο Musa έχει κάποια συγγένεια μαζί με τη Shefika και τον Alpay Durduran… Μιλώ με τη Shefika και τον Alpay Durduran αλλά δεν θυμούνται πολλά πράγματα αφού αυτή είναι μια πολύ παλιά ιστορία…
Δεν ξέρουμε αν ο Mustafa είχε οποιαδήποτε σχέση με τον Ibrahim και τον Musa Musi…
Αυτό που σίγουρα ξέρουμε είναι ότι τέτοιες ιστορίες είναι ακόμα «ταμπού» στην Κύπρο – όταν μιλάς με ανθρώπους, σου λένε παρόμοιες ιστορίες αλλά δεν θέλουν να αναφερθεί το όνομα τους ή να έχουν οποιαδήποτε σχέση με τέτοιες ιστορίες… Ο εθνικισμός έχει σταματήσει τους ανθρώπους από το να έχουν την ελευθερία της έκφρασης και δεν μπορούν να πουν ανοικτά αυτά που ξέρουν… Ο εθνικισμός έχει αναγκάσει τους Κύπριους να «διαλέξουν τη δική τους πλευρά», αυτή είναι μια μεγάλη πίεση που θα γινόσουν απόκληρος ακόμα και μέσα στη δική σου οικογένεια αν τολμούσες να σταθείς αντίθετος με αυτή τη στάση… Ο εθνικισμός και στις δύο πλευρές, θρέφει ο ένας τον άλλο και γίνεται όλο και πιο παχύς μέρα με τη μέρα, έχει θρέψει κάποιους τύπους «εθνικών ταυτοτήτων» και οποιοσδήποτε δεν «ανήκει» σε αυτά τα «κουτάκια» θα πρέπει να πληρώσει ακριβό τίμημα με το να στιγματιστεί από την κοινωνία και να μην είναι «αποδεκτός» ως άτομο από εκείνη την κοινότητα… Ακόμα και η σκέψη μιας τέτοιας προοπτικής δημιουργεί φόβο και ανησυχίες, και άρα σταματά τους ανθρώπους από το να διηγηθούν τέτοιες ιστορίες…
Όμως οι ιστορίες λέγονται προφορικά και κάποιοι, όπως ο εγγονός της κυρίας Siddika μου είπε ότι ναι, μπορώ να δημοσιεύσω την ιστορία της οικογένειας του… Είμαι ευγνώμων για αυτό. Ίσως το να ζεις στο εξωτερικό να σου δίνει ένα είδος ελευθερίας για να μπορείς να μιλάς για αυτά…
Και η νεολαία σήμερα αλλάζει και δεν τους νοιάζει για τέτοια πράγματα…
Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι ο φίλος μας Ορέστης Αγησιλάου που αρραβωνιάστηκε με τη Latife Sakiner - ένας Ελληνοκύπριος και μια Τουρκοκύπρια αρραβωνιάστηκαν και το μοιράστηκαν παντού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης… Τα μεικτά ζευγάρια Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων πολλαπλασιάζονται, πράγμα που δείχνει ότι η νεολαία έχει πιο ανοικτό μυαλό, δεν τους νοιάζουν οι «εθνικισμοί» και τα «ταμπού» που δημιούργησαν οι εθνικισμοί σε αυτή τη γη…
Πρόσφατα ένας από τους ηγέτες νεολαίας των Τουρκοκυπρίων, ο Burak Berk Doluay, παντρεύτηκε με την Ελληνοκύπρια Χρυσή και παρευρεθήκαμε στη δεξίωση του γάμου τους… Ήταν μια μοναδική εμπειρία, ένα δικοινοτικό παραδοσιακό γκρουπ τραγουδούσε στα τουρκικά και τα ελληνικά, οι άνθρωποι χόρευαν στον ίδιο σκοπό και ο Burak και η Χρυσή χαμογελούσαν και έλαμπαν ανάμεσα στο πολυπολιτισμικό πλήθος που ήρθε για να μοιραστεί την ευτυχία τους…
Μακάρι το νησί μας να μπορέσει να καταρρίψει τα «ταμπού» που δημιουργήθηκαν από τους εθνικισμούς των δύο πλευρών και μακάρι οι άνθρωποι να κάνουν ότι θέλουν, χωρίς να φοβούνται το στιγματισμό και την παρενόχληση…
Μακάρι να μπορούμε να ζούμε φυσιολογικές ζωές χωρίς να μας πιέζουν να «έρθουμε αντιμέτωποι» ο ένας με τον άλλο πάνω από τα οδοφράγματα στα μυαλά μας, μακάρι να μπορούμε να χαλαρώσουμε και να μπορούμε να μιλήσουμε, χωρίς ανησυχίες για αυτό ή εκείνο…
Και αν οποιοσδήποτε από εσάς, αγαπητοί μου αναγνώστες, γνωρίζει οτιδήποτε για την τραγική ιστορία αγάπης από το Συγχαρί και τις Χαμίτ Μάντρες, σας παρακαλώ γράψτε μου ή τηλεφωνήστε μου στον αριθμό μου στη CYTA 99 966518. Σας ευχαριστώ…
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 8th of December 2019, Sunday. Similar article in Turkish was published in the YENİDÜZEN newspaper on my pages entitled "Cyprus: The Untold Stories" on the 12th and 13th of November 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/hamit-mandrez-sihari-arasinda-gecen-huzunlu-bir-ask-hikayesi-1-14763yy.htm
http://www.yeniduzen.com/hamit-mandrez-sihari-arasinda-gecen-huzunlu-bir-ask-hikayesi-2-14769yy.htm
Sunday, November 10, 2019
The story of new shoes in boxes in a field in Latsia…
The story of new shoes in boxes in a field in Latsia…
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518
I receive an important message from one of my Greek Cypriot readers that might shed some light on one or more `missing` Turkish Cypriots from 1964 I believe… He writes:
`Dear Sevgul,
Let me tell you a story that I have heard of from my father's family many years ago.
Around 1964-1965, one morning in the village of Latsia (south of Nicosia – now it is a whole town attached to Nicosia), my uncle (who was around 23-24 years old at the time) was going on his tractor to plough his family's fields. He was a farmer. Suddenly, he saw some boxes of new shoes dispersed in the fields, possibly very near the main road of Limassol-Nicosia (those days there was no highway. The road was passing through Latsia). Initially, he didn't know what these shoes where, so he took them and brought some of them home and gave to his sisters (they were women's shoes).
As it was found out later, the shoes belonged to a Turkish Cypriot (who was a shoemaker). He was an innocent man who was killed by Greek Cypriots who were revenging the killing of Stavros Venizelos, a young family-man from Latsia who was killed by Turkish Cypriot extremists in his shop near Ermou street in Nicosia. As I said, the Turkish Cypriot man was innocent. He was only unlucky because he happened to be passing from Latsia.
Some versions of the story say that my uncle's tractor uncovered the body of the Turkish Cypriot shoemaker, who had been buried in a hurry by his killers, barely covered in dirt. Then, when this happened, other people from Latsia went and collected the body and buried it somewhere else in an unknown location. I also heard versions that the Turkish Cypriot was with his wife. I am not sure if this is true, or this was another incident.
My uncle passed away in 2000, so did my father in 2013. Some other family members are still alive, such as my aunt (my uncle's wife), another uncle (my father's younger brother, etc).
But first of all, are you aware of such incident of a missing Turkish Cypriot who was a shoemaker and disappeared on his way to Nicosia or on his way out of Nicosia? Has this incident/mystery ever been solved?
I assure you that none of my family members were ever involved in such incidents. Quite the contrary, they always condemned these incidents. I remember my father always saying: "Yes, the killing of Stavros Venizelos was tragic, but why did they have to kill an innocent man who had nothing to do with anything?"
I look forward to hearing from you soon."
After a little while, he sends me another message and says:
"I just called my other uncle (his brother). He said the body was found un-buried in the field near the road from Geri to Latsia. Then other people from Latsia went with a digger and buried it in another location. Another incident that my uncle told me was about a bus which was stopped by some Greek Cypriots. The bus was possibly coming from the Kochati (Kotsiatis) area. They took a few and killed them in the area of Macheras & Lythrodontas.
I will try to find more info from older people in Latsia. I reside in Latsia. I will see what I can do.`
There were two pairs of Turkish Cypriots "missing", travelling with new shoes amongst other things at the back of their vehicle…
One of these was Mustafa Osman Akay and he was travelling from Nicosia to Famagusta together with an old man called Mustafa Salih Karamano. He had loaded various goods in the van driven by Mustafa with number plate Y834. Among the things they had loaded was bottles of Coca Cola and some new shoes to be sold or delivered in Famagusta…
Mustafa was from Sinda and in Nicosia we had this famous "bakkalis", Mesut Bakkal who was his uncle.
The Morris van in fact had belonged to Mesut Bakkal and his son Mustafa remembers going from Nicosia to Sinda, all the kids in the van… He also remembers the day Mustafa Osman Akay would "disappear" with Karamano…
When Mesut got a new truck, he had given this car to his cousin to distribute goods from Mesut Bakkal to Famagusta bakkalis… So Mustafa Osman Akay was a distributor of his uncle…
He was taking stuff and distributing in Famagusta… That day, he had loaded some stuff, as well as shoes...
Mesut's son Mustafa was barely 7 or 8 years old then and he remembers that day… He says that his mother tried to stop Mustafa Osman Akay from leaving, telling him not to go, that the roads were not so safe in those days… Mustafa Osman Akay would tell her that ok, he won't go but he had some business to finish and he would leave the Camels' Inn with the car…
He and Karamano would disappear with the car on 29 April 1964.
There were rumours that a van had shoes and the van was found abandoned outside Palekythro and that the villagers took the shoes... That some people from Kythrea had killed them… I do not know if this is true or not… There are so many stories about "missing" persons that it is like a labyrinth where you try to find your way and make sense of what had actually happened.
Back in those days, Mustafa remembers that his father Mesut Bakkal would desperately seek his cousin… He would hear that his car had been seen in Palekythro, that the goods and the shoes in the car were dispersed in a field and he would run there to speak with some Greek Cypriots from Palekythro… This would happen a few years later… According to Mustafa, his father would recognize his car… Just the body of the car that was being used somewhere in Palekythro as a shed and inside this makeshift shed, some wireless equipment being used by some Greek Cypriots…
His friends from Palekythro would tell him to go away and not to ask any more questions…
Years later, the son of the "missing" Mustafa Osman Akay, Mesut Akay would go and find some people from Palekythro and they would tell him that they remembered the boxes of shoes and the Coca Cola and the car – that the old man Karamano had been executed in Palekythro but Mustafa Osman Akay had been taken to Tseri to be "questioned"…
In 2008, one of my kind-hearted Greek Cypriot readers would show me a possible burial site in Tseri… And we would show this place to the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee – upon digging, they would find the remains of Mustafa Osman Akay… But not Mustafa Salih Karamano… Karamano is still "missing"… He had been 65 years old at that time…
When I write this information to my reader who has written to me, he would tell me this:
"Keep in mind that those days, Palekythro was not so far from Geri and Latsia. There was no dividing line. But this doesn't mean anything of course…"
The other pair of Turkish Cypriots "missing" with the shoes were also travelling from Nicosia to Famagusta… They too would disappear on the way from Nicosia to Famagusta on the 17th of April 1964. They were Kerim Mustafa and Turgut Mehmet…
Turgut had been a young man of 21, married with a daughter of two years old and his wife Serpil was pregnant with their second child… He had a doner shop and when his brother who was settled in Famagusta asked him to bring him some shoes from a shoemaker called Munur whose shop was just across the house of Turgut in Arabahmet, Nicosia, he and his wife had loaded four or five pairs of children's shoes in the front of the truck… She too, was supposed to go with them but because she was four months' pregnant, her husband asked her to stay…
They would travel in a truck and they would "disappear" on the 17th of April 1964 – that is around the same time…
The number plate of the truck was TCB355...
So what my reader from Latsia is talking about could be either Karamano or these two "missing" Turkish Cypriots I guess, since I did not hear of any other case with the shoes...
Kerim Mustafa was actually from Vasilia and he used to work as a truck driver between Nicosia and Famagusta… According to rumours, he had been arrested at Aglandjia on the day he had gone "missing" together with Turgut Mehmet…
When Kerim went "missing" he had four children and he was only 26 years old… And Turgut was actually from Aredhiou and his father Mehmet Ibrahim Demiray, tried desperately to find his son…
First he would go to the Vice President of the Republic of Cyprus, Dr. Kuchuk's Office and demand that they find his "missing" son… Dr. Kuchuk while Mehmet Ibrahim Demiray was there would give the mission to Major Macey to find out the fate of Kerim and Turgut… After a while Major Macey would tell the father of Turgut that Kerim and Turgut had been kept at the Athalassa police station and that the Greek Cypriot police would soon set them free to go back to Famagusta… Macey would also say that he himself, actually met them there.
But when his son Turgut would not come back, a few months later, Mehmet Ibrahim Demiray would go to Omorphita to ask for help from one of his friends there called Bardakkis Mavro… After a year, he would also go to the Presidential Palace to the President of the Republic of Cyprus, Archbishop Makarios… He would meet the secretary of Makarios, Zindillis… Zindillis would tell him that "there was nothing they could do!"
When I was investigating these ten years ago, that is back in 2009 I had spoken with the son of Kerim Mustafa, Ilker Beshok… He had been eight and a half years old when his father had gone "missing" – he remembers hearing on the radio that his father had been arrested together with someone with him and were taken to the Athalassa police station…
When I call him after ten years, his daughter answers the phone and tells me that Ilker Beshok, the son of Kerim has passed away two and a half years ago… I feel shocked and very sad… Waiting for his father's remains to be found for more than half a century, the Cyprus Missing Persons' Committee could not deliver and he passed away without knowing what happened to his father, without getting back his remains…
What can be more painful than this for the relatives of "missing persons"?
I thank my Greek Cypriot reader from Latsia who has given me detailed information and I will continue my investigations on this… If you know something or heard something that you think might help, you can call me with or without your name on my CYTA mobile number at 99 966518. Thank you…
And I ask the officials of the CMP to evaluate all of this…
28.9.2019
Photos:
1. Turgut Mehmet
2. Mustafa Salih Karamano
3. Mustafa Osman Akay
4. Kerim Mustafa
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 27th of October 2019, Sunday. A series of similar articles were published in the YENİDUZEN newspaper on the 28th of September 2019 and the 2nd of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/bazi-kibrisliturkler-ermu-yakinlarinda-latcali-stavros-venizelosu-oldurunce-bazi-lat-14551yy.htm
http://www.yeniduzen.com/turgut-mehmet-kunduraci-degil-donerciydi-14569yy.htm
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518
I receive an important message from one of my Greek Cypriot readers that might shed some light on one or more `missing` Turkish Cypriots from 1964 I believe… He writes:
`Dear Sevgul,
Let me tell you a story that I have heard of from my father's family many years ago.
Around 1964-1965, one morning in the village of Latsia (south of Nicosia – now it is a whole town attached to Nicosia), my uncle (who was around 23-24 years old at the time) was going on his tractor to plough his family's fields. He was a farmer. Suddenly, he saw some boxes of new shoes dispersed in the fields, possibly very near the main road of Limassol-Nicosia (those days there was no highway. The road was passing through Latsia). Initially, he didn't know what these shoes where, so he took them and brought some of them home and gave to his sisters (they were women's shoes).
As it was found out later, the shoes belonged to a Turkish Cypriot (who was a shoemaker). He was an innocent man who was killed by Greek Cypriots who were revenging the killing of Stavros Venizelos, a young family-man from Latsia who was killed by Turkish Cypriot extremists in his shop near Ermou street in Nicosia. As I said, the Turkish Cypriot man was innocent. He was only unlucky because he happened to be passing from Latsia.
Some versions of the story say that my uncle's tractor uncovered the body of the Turkish Cypriot shoemaker, who had been buried in a hurry by his killers, barely covered in dirt. Then, when this happened, other people from Latsia went and collected the body and buried it somewhere else in an unknown location. I also heard versions that the Turkish Cypriot was with his wife. I am not sure if this is true, or this was another incident.
My uncle passed away in 2000, so did my father in 2013. Some other family members are still alive, such as my aunt (my uncle's wife), another uncle (my father's younger brother, etc).
But first of all, are you aware of such incident of a missing Turkish Cypriot who was a shoemaker and disappeared on his way to Nicosia or on his way out of Nicosia? Has this incident/mystery ever been solved?
I assure you that none of my family members were ever involved in such incidents. Quite the contrary, they always condemned these incidents. I remember my father always saying: "Yes, the killing of Stavros Venizelos was tragic, but why did they have to kill an innocent man who had nothing to do with anything?"
I look forward to hearing from you soon."
After a little while, he sends me another message and says:
"I just called my other uncle (his brother). He said the body was found un-buried in the field near the road from Geri to Latsia. Then other people from Latsia went with a digger and buried it in another location. Another incident that my uncle told me was about a bus which was stopped by some Greek Cypriots. The bus was possibly coming from the Kochati (Kotsiatis) area. They took a few and killed them in the area of Macheras & Lythrodontas.
I will try to find more info from older people in Latsia. I reside in Latsia. I will see what I can do.`
There were two pairs of Turkish Cypriots "missing", travelling with new shoes amongst other things at the back of their vehicle…
One of these was Mustafa Osman Akay and he was travelling from Nicosia to Famagusta together with an old man called Mustafa Salih Karamano. He had loaded various goods in the van driven by Mustafa with number plate Y834. Among the things they had loaded was bottles of Coca Cola and some new shoes to be sold or delivered in Famagusta…
Mustafa was from Sinda and in Nicosia we had this famous "bakkalis", Mesut Bakkal who was his uncle.
The Morris van in fact had belonged to Mesut Bakkal and his son Mustafa remembers going from Nicosia to Sinda, all the kids in the van… He also remembers the day Mustafa Osman Akay would "disappear" with Karamano…
When Mesut got a new truck, he had given this car to his cousin to distribute goods from Mesut Bakkal to Famagusta bakkalis… So Mustafa Osman Akay was a distributor of his uncle…
He was taking stuff and distributing in Famagusta… That day, he had loaded some stuff, as well as shoes...
Mesut's son Mustafa was barely 7 or 8 years old then and he remembers that day… He says that his mother tried to stop Mustafa Osman Akay from leaving, telling him not to go, that the roads were not so safe in those days… Mustafa Osman Akay would tell her that ok, he won't go but he had some business to finish and he would leave the Camels' Inn with the car…
He and Karamano would disappear with the car on 29 April 1964.
There were rumours that a van had shoes and the van was found abandoned outside Palekythro and that the villagers took the shoes... That some people from Kythrea had killed them… I do not know if this is true or not… There are so many stories about "missing" persons that it is like a labyrinth where you try to find your way and make sense of what had actually happened.
Back in those days, Mustafa remembers that his father Mesut Bakkal would desperately seek his cousin… He would hear that his car had been seen in Palekythro, that the goods and the shoes in the car were dispersed in a field and he would run there to speak with some Greek Cypriots from Palekythro… This would happen a few years later… According to Mustafa, his father would recognize his car… Just the body of the car that was being used somewhere in Palekythro as a shed and inside this makeshift shed, some wireless equipment being used by some Greek Cypriots…
His friends from Palekythro would tell him to go away and not to ask any more questions…
Years later, the son of the "missing" Mustafa Osman Akay, Mesut Akay would go and find some people from Palekythro and they would tell him that they remembered the boxes of shoes and the Coca Cola and the car – that the old man Karamano had been executed in Palekythro but Mustafa Osman Akay had been taken to Tseri to be "questioned"…
In 2008, one of my kind-hearted Greek Cypriot readers would show me a possible burial site in Tseri… And we would show this place to the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee – upon digging, they would find the remains of Mustafa Osman Akay… But not Mustafa Salih Karamano… Karamano is still "missing"… He had been 65 years old at that time…
When I write this information to my reader who has written to me, he would tell me this:
"Keep in mind that those days, Palekythro was not so far from Geri and Latsia. There was no dividing line. But this doesn't mean anything of course…"
The other pair of Turkish Cypriots "missing" with the shoes were also travelling from Nicosia to Famagusta… They too would disappear on the way from Nicosia to Famagusta on the 17th of April 1964. They were Kerim Mustafa and Turgut Mehmet…
Turgut had been a young man of 21, married with a daughter of two years old and his wife Serpil was pregnant with their second child… He had a doner shop and when his brother who was settled in Famagusta asked him to bring him some shoes from a shoemaker called Munur whose shop was just across the house of Turgut in Arabahmet, Nicosia, he and his wife had loaded four or five pairs of children's shoes in the front of the truck… She too, was supposed to go with them but because she was four months' pregnant, her husband asked her to stay…
They would travel in a truck and they would "disappear" on the 17th of April 1964 – that is around the same time…
The number plate of the truck was TCB355...
So what my reader from Latsia is talking about could be either Karamano or these two "missing" Turkish Cypriots I guess, since I did not hear of any other case with the shoes...
Kerim Mustafa was actually from Vasilia and he used to work as a truck driver between Nicosia and Famagusta… According to rumours, he had been arrested at Aglandjia on the day he had gone "missing" together with Turgut Mehmet…
When Kerim went "missing" he had four children and he was only 26 years old… And Turgut was actually from Aredhiou and his father Mehmet Ibrahim Demiray, tried desperately to find his son…
First he would go to the Vice President of the Republic of Cyprus, Dr. Kuchuk's Office and demand that they find his "missing" son… Dr. Kuchuk while Mehmet Ibrahim Demiray was there would give the mission to Major Macey to find out the fate of Kerim and Turgut… After a while Major Macey would tell the father of Turgut that Kerim and Turgut had been kept at the Athalassa police station and that the Greek Cypriot police would soon set them free to go back to Famagusta… Macey would also say that he himself, actually met them there.
But when his son Turgut would not come back, a few months later, Mehmet Ibrahim Demiray would go to Omorphita to ask for help from one of his friends there called Bardakkis Mavro… After a year, he would also go to the Presidential Palace to the President of the Republic of Cyprus, Archbishop Makarios… He would meet the secretary of Makarios, Zindillis… Zindillis would tell him that "there was nothing they could do!"
When I was investigating these ten years ago, that is back in 2009 I had spoken with the son of Kerim Mustafa, Ilker Beshok… He had been eight and a half years old when his father had gone "missing" – he remembers hearing on the radio that his father had been arrested together with someone with him and were taken to the Athalassa police station…
When I call him after ten years, his daughter answers the phone and tells me that Ilker Beshok, the son of Kerim has passed away two and a half years ago… I feel shocked and very sad… Waiting for his father's remains to be found for more than half a century, the Cyprus Missing Persons' Committee could not deliver and he passed away without knowing what happened to his father, without getting back his remains…
What can be more painful than this for the relatives of "missing persons"?
I thank my Greek Cypriot reader from Latsia who has given me detailed information and I will continue my investigations on this… If you know something or heard something that you think might help, you can call me with or without your name on my CYTA mobile number at 99 966518. Thank you…
And I ask the officials of the CMP to evaluate all of this…
28.9.2019
Photos:
1. Turgut Mehmet
2. Mustafa Salih Karamano
3. Mustafa Osman Akay
4. Kerim Mustafa
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 27th of October 2019, Sunday. A series of similar articles were published in the YENİDUZEN newspaper on the 28th of September 2019 and the 2nd of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/bazi-kibrisliturkler-ermu-yakinlarinda-latcali-stavros-venizelosu-oldurunce-bazi-lat-14551yy.htm
http://www.yeniduzen.com/turgut-mehmet-kunduraci-degil-donerciydi-14569yy.htm
Η ιστορία των καινούργιων παπουτσιών σε κουτιά σε ένα χωράφι στα Λατσιά…
Η ιστορία των καινούργιων παπουτσιών σε κουτιά σε ένα χωράφι στα Λατσιά…
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Λαμβάνω ένα σημαντικό μήνυμα από ένα Ελληνοκύπριο αναγνώστη μου που μπορεί να ρίξει κάποιο φως στην περίπτωση ενός ή περισσοτέρων «αγνοουμένων» Τουρκοκυπρίων, πιστεύω από το 1964… Γράφει:
«Αγαπητή Sevgul,
Επέτρεψε μου να σου πω μια ιστορία που έχω ακούσει από την οικογένεια του πατέρα μου πριν από πολλά χρόνια.
Γύρω στο 1964-65, ένα πρωί στο χωριό Λατσιά (νότια της Λευκωσίας – τώρα είναι ολόκληρη κωμόπολη ενωμένη με τη Λευκωσία), ο θείος μου (που ήταν τότε 23-24 χρονών) πήγαινε με το τρακτέρ του για να οργώσει τα χωράφια της οικογένειας του. Ήταν αγρότης. Ξαφνικά είδε κάποια κουτιά με καινούργια παπούτσια σκορπισμένα στα χωράφια, πιθανόν πολύ κοντά στον κύριο δρόμο Λεμεσού-Λευκωσίας (εκείνο τον καιρό δεν υπήρχε αυτοκινητόδρομος. Ο δρόμος περνούσε μέσα από τα Λατσιά). Αρχικά δεν ήξερε τι ήταν αυτά τα παπούτσια, έτσι τα πήρε και έφερε ορισμένα στο σπίτι και τα έδωσε στις αδελφές του (ήταν γυναικεία παπούτσια).
Όπως διαπιστώθηκε αργότερα, τα παπούτσια ανήκαν σε ένα Τουρκοκύπριο (ήταν υποδηματοποιός). Ήταν ένας αθώος άντρας που σκοτώθηκε από Ελληνοκύπριους που έπαιρναν εκδίκηση για τη δολοφονία του Σταύρου Βενιζέλου, ενός νεαρού οικογενειάρχη από τα Λατσιά, ο οποίος σκοτώθηκε στο κατάστημα του κοντά στην οδό Ερμού στη Λευκωσία από Τουρκοκύπριους εξτρεμιστές. Όπως ανέφερα, ο Τουρκοκύπριος άντρας ήταν αθώος. Ήταν απλά άτυχος διότι περνούσε από τα Λατσιά.
Κάποιες εκδοχές της ιστορίας λένε ότι το τρακτέρ του θείου μου αποκάλυψε το σώμα του Τουρκοκύπριου υποδηματοποιού, που ήταν θαμμένο βιαστικά από τους δολοφόνους του, ελάχιστα σκεπασμένο με χώμα. Τότε, όταν συνέβη αυτό, άλλα άτομα από τα Λατσιά πήγαν και μάζεψαν το σώμα και το έθαψαν κάπου αλλού, σε άγνωστη τοποθεσία. Επίσης άκουσα εκδοχές ότι ο Τουρκοκύπριος ήταν με τη γυναίκα του. Δεν είμαι σίγουρος αν αυτό είναι αλήθεια ή αν ήταν άλλο συμβάν.
Ο θείος μου πέθανε το 2000 και ο πατέρας μου το 2013. Κάποια άλλα μέλη της οικογένειας ζούνε ακόμα, όπως η θεία μου (η γυναίκα του θείου μου), ένας άλλος θείος (ο μικρός αδελφός του πατέρα μου, κτλ.).
Όμως πρώτα απ΄ όλα, μήπως γνωρίζεις για ένα τέτοιο περιστατικό ενός αγνοούμενου Τουρκοκύπριου που ήταν υποδηματοποιός και εξαφανίστηκε καθοδόν προς ή από τη Λευκωσία; Έχει επιλυθεί αυτό το περιστατικό/μυστήριο;
Σε διαβεβαιώνω ότι κανένα άτομο από την οικογένεια μου δεν ήταν ποτέ αναμεμειγμένο σε τέτοια περιστατικά. Αντιθέτως πάντοτε καταδίκαζαν αυτά τα περιστατικά. Θυμούμαι τον πατέρα μου να λέει πάντα «Ναι, η δολοφονία του Σταύρου Βενιζέλου ήταν τραγική, αλλά γιατί έπρεπε να σκοτώσουν ένα αθώο άντρα που δεν είχε καμιά σχέση με οτιδήποτε;»
Αναμένω την απάντηση σου σύντομα.»
Μετά από λίγο, μου στέλνει ένα άλλο μήνυμα και λέει;
«Μόλις τηλεφώνησα στον άλλο θείο μου (τον αδελφό του). Λέει ότι το σώμα βρέθηκε άταφο στο χωράφι κοντά στο δρόμο από το Γέρι προς τα Λατσιά. Τότε, άλλα άτομα από τα Λατσιά πήγαν με ένα εκσκαφέα και το έθαψαν σε άλλη τοποθεσία. Ένα άλλο περιστατικό που μου ανάφερε ο θείος μου ήταν για ένα λεωφορείο που το είχαν σταματήσει κάποιοι Ελληνοκύπριοι. Το λεωφορείο πιθανόν ερχόταν από την περιοχή Κοτσιάτη. Πήραν μερικούς και τους σκότωσαν στην περιοχή Μαχαιρά και Λυθροδόντα.
Θα προσπαθήσω να βρω περισσότερες πληροφορίες από ηλικιωμένους στα Λατσιά. Κατοικώ στα Λατσιά. Θα δω τι μπορώ να κάνω.»
Υπήρχαν δύο ζεύγη Τουρκοκυπρίων «αγνοουμένων» που ταξίδευαν μεταφέροντας καινούργια παπούτσια ανάμεσα σε άλλα πράγματα στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου τους…
Ο ένας από αυτούς ήταν ο Mustafa Osman Akay και ταξίδευε από τη Λευκωσία προς την Αμμόχωστο μαζί με ένα ηλικιωμένο άντρα, τον Mustafa Salih Karamano. Είχε φορτώσει διάφορα αγαθά στο βαν με αριθμούς εγγραφής Y834 που οδηγούσε ο Mustafa. Ανάμεσα στα πράγματα που είχαν φορτώσει ήταν μπουκάλια με Coca Cola και κάποια καινούργια παπούτσια που θα πωλούνταν ή παραδίδονταν στην Αμμόχωστο…
Ο Mustafa ήταν από τη Σίντα και στη Λευκωσία υπήρχε ο διάσημος μπακάλης ο Mesut Bakkal που ήταν ο θείος του.
Το Morris βαν ανήκε στον Mesut Bakkal και ο γιος του Mustafa θυμάται να πηγαίνει από τη Λευκωσία στη Σίντα μαζί με όλα τα παιδιά στο βαν… Επίσης θυμάται τη μέρα που ο Mustafa Osman Akay «εξαφανίστηκε» μαζί με τον Karamano…
Όταν ο Mesut πήρε καινούργιο φορτηγό, είχε δώσει αυτό το αυτοκίνητο στον εξάδελφο του για να διανέμει προϊόντα στους μπακάληδες στην Αμμόχωστο από το Mesut Bakkal… Εκείνη τη μέρα, είχε φορτώσει κάποια πράγματα, όπως επίσης και παπούτσια…
Ο Mustafa, ο γιος του Mesut ήταν τότε μόλις 7 ή 8 χρονών και θυμάται εκείνη τη μέρα… Λέει ότι η μητέρα του προσπάθησε να σταματήσει τον Mustafa Osman Akay από το να φύγει, λέγοντας του να μην πάει, ότι οι δρόμοι δεν ήταν ασφαλείς εκείνες τις μέρες… Ο Mustafa Osman Akay της είπε εντάξει, δεν θα πάει αλλά είχε να τελειώσει κάποιες δουλειές και θα έφευγε από το χάνι των Καμηλάρηδων με το αυτοκίνητο…
Αυτός και ο Karamano εξαφανίστηκαν με το αυτοκίνητο στις 29 Απριλίου 1964.
Υπήρχαν φήμες ότι ένα βαν μετέφερε παπούτσια και το βαν βρέθηκε εγκαταλελειμμένο έξω από το Παλαίκυθρο και ότι οι χωριανοί πήραν τα παπούτσια… Ότι κάποιοι άνθρωποι από την Κυθρέα τους είχαν σκοτώσει… Δεν ξέρω αν αυτό είναι αλήθεια ή όχι… Υπάρχουν τόσες πολλές ιστορίες για «αγνοούμενους» που είναι σαν λαβύρινθος όπου προσπαθείς να βρεις το δρόμο σου και να καταλάβεις τι πραγματικά συνέβη.
Ο Mustafa θυμάται ότι ο πατέρας του Mesut Bakkal αναζητούσε απεγνωσμένα τον ξάδελφο του εκείνο τον καιρό… Άκουσε ότι το αυτοκίνητο του θεάθηκε στο Παλαίκυθρο, ότι τα αγαθά και τα παπούτσια μέσα στο αυτοκίνητο διασκορπίστηκαν σε ένα χωράφι και έτρεξε εκεί για να μιλήσει με κάποιους Ελληνοκύπριους από το Παλαίκυθρο… Αυτό έγινε μερικά χρόνια μετά… Σύμφωνα με το Mustafa ο πατέρας του αναγνώρισε το αυτοκίνητο του… Το αμάξωμα του αυτοκινήτου χρησιμοποιείτο κάπου στο Παλαίκυθρο ως αποθήκη και μέσα σε αυτή την πρόχειρη αποθήκη κάποιος ασύρματος εξοπλισμός χρησιμοποιείτο από κάποιους Ελληνοκύπριους…
Οι φίλοι του από το Παλαίκυθρο του είπαν να φύγει και να μην κάνει άλλες ερωτήσεις…
Μετά από χρόνια, ο Mesut Akay, γιος του «αγνοούμενου» Mustafa Osman Akay, πήγε και βρήκε κάποιους ανθρώπους από το Παλαίκυθρο και του είπαν ότι θυμούνται τα κουτιά με παπούτσια και τα μπουκάλια Coca Cola και το αυτοκίνητο – ότι ο ηλικιωμένος άντρας Karamano είχε εκτελεστεί στο Παλαίκυθρο, αλλά ο Mustafa Osman Akay μεταφέρθηκε στο Τσέρι για να «ανακριθεί»…
Το 2008 ένας από τους καλόκαρδους Ελληνοκύπριους αναγνώστες μου μου έδειξε ένα πιθανό τόπο ταφής στο Τσέρι… Και δείξαμε το μέρος αυτό στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων – όταν έσκαψαν βρήκαν τα οστά του Mustafa Osman Akay… Όχι όμως του Mustafa Salih Karamano… Ο Karamano είναι ακόμα «αγνοούμενος»… Ήταν τότε 65 χρονών…
Όταν γράφω τις πληροφορίες αυτές στον αναγνώστη μου που μου είχε γράψει, μου λέει τα ακόλουθα:
«Λάβετε υπόψη ότι εκείνο τον καιρό το Παλαίκυθρο δεν ήταν τόσο μακριά από το Γέρι και τα Λατσιά. Δεν υπήρχε διαχωριστική γραμμή. Αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτε φυσικά…»
Το άλλο ζεύγος Τουρκοκυπρίων «αγνοουμένων» με παπούτσια επίσης ταξίδευαν από τη Λευκωσία στην Αμμόχωστο… Και αυτοί εξαφανίστηκαν καθοδόν από τη Λευκωσία στην Αμμόχωστο στις 17 Απριλίου 1964. Ήταν οι Kerim Mustafa και Turgut Mehmet…
Ο Turgut ήταν ένας νεαρός άντρας 21 χρονών, παντρεμένος με μια κόρη δύο χρονών και η γυναίκα του Serpil ήταν έγκυος με το δεύτερο τους παιδί… Είχε μαγαζί και έφτιαχνε γύρο και όταν ο αδελφός του που ήταν εγκατεστημένος στην Αμμόχωστο του ζήτησε να του φέρει μερικά παπούτσια από ένα υποδηματοποιό που ονομαζόταν Munur και του οποίου το κατάστημα ήταν ακριβώς απέναντι από το σπίτι του Turgut στο Arabahmet στη Λευκωσία, αυτός και η γυναίκα του φόρτωσαν τέσσερα ή πέντε ζευγάρια παιδικών παπουτσιών στο μπροστινό μέρος του φορτηγού… Θα πήγαινε και αυτή μαζί τους, αλλά επειδή ήταν τεσσάρων μηνών έγκυος ο σύζυγος της της ζήτησε να μείνει…
Ταξίδεψαν με ένα φορτηγό και «εξαφανίστηκαν» στις 17 Απριλίου 1964 – δηλαδή περίπου τον ίδιο καιρό…
Ο αριθμός εγγραφής του φορτηγού ήταν TCB355…
Έτσι αυτοί στους οποίους αναφέρεται ο αναγνώστης μου από τα Λατσιά, υποθέτω ότι μπορεί να είναι είτε ο Karamano, είτε αυτοί οι δύο «αγνοούμενοι» Τουρκοκύπριοι, αφού δεν άκουσα για άλλη περίπτωση με παπούτσια…
Ο Kerim Mustafa ήταν από τη Βασίλεια και εργαζόταν ως οδηγός φορτηγού μεταξύ Λευκωσίας και Αμμοχώστου… Σύμφωνα με φήμες, είχε συλληφθεί στην Αγλαντζιά τη μέρα που έγινε «αγνοούμενος» μαζί με τον Turgut Mehmet…
Όταν ο Kerim έγινε «αγνοούμενος» είχε τέσσερα παιδιά και ήταν μόλις 26 χρονών… Και ο Turgut ήταν από την Αρεδιού και ο πατέρας του Mehmet Ibrahim Demiray προσπάθησε απεγνωσμένα να βρει το γιο του…
Πρώτα πήγε στο γραφείο του Αντιπροέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δρ. Kuchuk και ζήτησε να βρουν τον «αγνοούμενο» γιο του… Ο Δρ. Kuchuk στην παρουσία του Mehmet Ibrahim Demiray έδωσε αποστολή στον Ταγματάρχη Macey να μάθει για την τύχη των Kerim και Turgut… Μετά από λίγο ο Ταγματάρχης Macey είπε στον πατέρα του Turgut ότι ο Kerim και o Turgut κρατούνταν στον αστυνομικό σταθμό Αθαλάσσας και ότι η Ελληνοκυπριακή Αστυνομία θα τους άφηνε ελεύθερους σύντομα για να επιστρέψουν στην Αμμόχωστο… Ο Macey επίσης είπε ότι τους είχε συναντήσει εκεί ο ίδιος.
Όμως όταν ο γιος του Turgut δεν επέστρεψε, μετά από μερικούς μήνες, ο Mehmet Ibrahim Demiray πήγε στην Ομορφίτα και ζήτησε βοήθεια από ένα φίλο του εκεί που ονομαζόταν Bardakkis Mavro… Μετά από ένα χρόνο πήγε επίσης στο Προεδρικό στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπο Μακάριο… Συνάντησε τον γραμματέα του Μακαρίου Ζηντίλη… Ο Ζηντίλης του είπε ότι «δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα!»
Όταν τα ερευνούσα αυτά πριν από δέκα χρόνια, δηλαδή το 2009, είχα μιλήσει με τον Ilker Beshok, γιο του Kerim Mustafa… Ήταν οκτώμιση χρονών όταν ο πατέρας του έγινε «αγνοούμενος» - θυμάται ότι άκουσε στο ραδιόφωνο ότι ο πατέρας του είχε συλληφθεί μαζί με κάποιο μαζί του και τους πήραν στον αστυνομικό σταθμό Αθαλάσσας…
Όταν του τηλεφωνώ μετά από δέκα χρόνια, η κόρη του απαντά το τηλέφωνο και μου λέει ότι ο Ilker Beshok, γιος του Kerim πέθανε πριν από δυόμιση χρόνια… Είμαι συγκλονισμένη και πολύ θλιμμένη… Περίμενε να βρεθούν τα οστά του πατέρα του για περισσότερο από μισό αιώνα και η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων δεν μπορούσε να παραδώσει και πέθανε χωρίς να ξέρει τι συνέβη στον πατέρα του, χωρίς να πάρει πίσω τα οστά του…
Τι μπορεί να είναι πιο οδυνηρό από αυτό για τους συγγενείς των «αγνοουμένων»;
Ευχαριστώ τον Ελληνοκύπριο αναγνώστη μου από τα Λατσιά που μου έδωσε λεπτομερείς πληροφορίες και θα συνεχίσω τις σχετικές έρευνες μου… Αν γνωρίζετε κάτι ή αν ακούσατε κάτι που νομίζετε ότι μπορεί να βοηθήσει, τηλεφωνήστε μου επώνυμα ή ανώνυμα στο τηλέφωνο μου της CYTA 99 966518. Σας ευχαριστώ…
Και ζητώ από τους λειτουργούς της ΔΕΑ να τα αξιολογήσουν όλα αυτά…
Photos:
1. Turgut Mehmet
2. Mustafa Salih Karamano
3. Mustafa Osman Akay
4. Kerim Mustafa
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 27th of October 2019, Sunday. A series of similar articles were published in the YENİDUZEN newspaper on the 28th of September 2019 and the 2nd of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/bazi-kibrisliturkler-ermu-yakinlarinda-latcali-stavros-venizelosu-oldurunce-bazi-lat-14551yy.htm
http://www.yeniduzen.com/turgut-mehmet-kunduraci-degil-donerciydi-14569yy.htm
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518
Λαμβάνω ένα σημαντικό μήνυμα από ένα Ελληνοκύπριο αναγνώστη μου που μπορεί να ρίξει κάποιο φως στην περίπτωση ενός ή περισσοτέρων «αγνοουμένων» Τουρκοκυπρίων, πιστεύω από το 1964… Γράφει:
«Αγαπητή Sevgul,
Επέτρεψε μου να σου πω μια ιστορία που έχω ακούσει από την οικογένεια του πατέρα μου πριν από πολλά χρόνια.
Γύρω στο 1964-65, ένα πρωί στο χωριό Λατσιά (νότια της Λευκωσίας – τώρα είναι ολόκληρη κωμόπολη ενωμένη με τη Λευκωσία), ο θείος μου (που ήταν τότε 23-24 χρονών) πήγαινε με το τρακτέρ του για να οργώσει τα χωράφια της οικογένειας του. Ήταν αγρότης. Ξαφνικά είδε κάποια κουτιά με καινούργια παπούτσια σκορπισμένα στα χωράφια, πιθανόν πολύ κοντά στον κύριο δρόμο Λεμεσού-Λευκωσίας (εκείνο τον καιρό δεν υπήρχε αυτοκινητόδρομος. Ο δρόμος περνούσε μέσα από τα Λατσιά). Αρχικά δεν ήξερε τι ήταν αυτά τα παπούτσια, έτσι τα πήρε και έφερε ορισμένα στο σπίτι και τα έδωσε στις αδελφές του (ήταν γυναικεία παπούτσια).
Όπως διαπιστώθηκε αργότερα, τα παπούτσια ανήκαν σε ένα Τουρκοκύπριο (ήταν υποδηματοποιός). Ήταν ένας αθώος άντρας που σκοτώθηκε από Ελληνοκύπριους που έπαιρναν εκδίκηση για τη δολοφονία του Σταύρου Βενιζέλου, ενός νεαρού οικογενειάρχη από τα Λατσιά, ο οποίος σκοτώθηκε στο κατάστημα του κοντά στην οδό Ερμού στη Λευκωσία από Τουρκοκύπριους εξτρεμιστές. Όπως ανέφερα, ο Τουρκοκύπριος άντρας ήταν αθώος. Ήταν απλά άτυχος διότι περνούσε από τα Λατσιά.
Κάποιες εκδοχές της ιστορίας λένε ότι το τρακτέρ του θείου μου αποκάλυψε το σώμα του Τουρκοκύπριου υποδηματοποιού, που ήταν θαμμένο βιαστικά από τους δολοφόνους του, ελάχιστα σκεπασμένο με χώμα. Τότε, όταν συνέβη αυτό, άλλα άτομα από τα Λατσιά πήγαν και μάζεψαν το σώμα και το έθαψαν κάπου αλλού, σε άγνωστη τοποθεσία. Επίσης άκουσα εκδοχές ότι ο Τουρκοκύπριος ήταν με τη γυναίκα του. Δεν είμαι σίγουρος αν αυτό είναι αλήθεια ή αν ήταν άλλο συμβάν.
Ο θείος μου πέθανε το 2000 και ο πατέρας μου το 2013. Κάποια άλλα μέλη της οικογένειας ζούνε ακόμα, όπως η θεία μου (η γυναίκα του θείου μου), ένας άλλος θείος (ο μικρός αδελφός του πατέρα μου, κτλ.).
Όμως πρώτα απ΄ όλα, μήπως γνωρίζεις για ένα τέτοιο περιστατικό ενός αγνοούμενου Τουρκοκύπριου που ήταν υποδηματοποιός και εξαφανίστηκε καθοδόν προς ή από τη Λευκωσία; Έχει επιλυθεί αυτό το περιστατικό/μυστήριο;
Σε διαβεβαιώνω ότι κανένα άτομο από την οικογένεια μου δεν ήταν ποτέ αναμεμειγμένο σε τέτοια περιστατικά. Αντιθέτως πάντοτε καταδίκαζαν αυτά τα περιστατικά. Θυμούμαι τον πατέρα μου να λέει πάντα «Ναι, η δολοφονία του Σταύρου Βενιζέλου ήταν τραγική, αλλά γιατί έπρεπε να σκοτώσουν ένα αθώο άντρα που δεν είχε καμιά σχέση με οτιδήποτε;»
Αναμένω την απάντηση σου σύντομα.»
Μετά από λίγο, μου στέλνει ένα άλλο μήνυμα και λέει;
«Μόλις τηλεφώνησα στον άλλο θείο μου (τον αδελφό του). Λέει ότι το σώμα βρέθηκε άταφο στο χωράφι κοντά στο δρόμο από το Γέρι προς τα Λατσιά. Τότε, άλλα άτομα από τα Λατσιά πήγαν με ένα εκσκαφέα και το έθαψαν σε άλλη τοποθεσία. Ένα άλλο περιστατικό που μου ανάφερε ο θείος μου ήταν για ένα λεωφορείο που το είχαν σταματήσει κάποιοι Ελληνοκύπριοι. Το λεωφορείο πιθανόν ερχόταν από την περιοχή Κοτσιάτη. Πήραν μερικούς και τους σκότωσαν στην περιοχή Μαχαιρά και Λυθροδόντα.
Θα προσπαθήσω να βρω περισσότερες πληροφορίες από ηλικιωμένους στα Λατσιά. Κατοικώ στα Λατσιά. Θα δω τι μπορώ να κάνω.»
Υπήρχαν δύο ζεύγη Τουρκοκυπρίων «αγνοουμένων» που ταξίδευαν μεταφέροντας καινούργια παπούτσια ανάμεσα σε άλλα πράγματα στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου τους…
Ο ένας από αυτούς ήταν ο Mustafa Osman Akay και ταξίδευε από τη Λευκωσία προς την Αμμόχωστο μαζί με ένα ηλικιωμένο άντρα, τον Mustafa Salih Karamano. Είχε φορτώσει διάφορα αγαθά στο βαν με αριθμούς εγγραφής Y834 που οδηγούσε ο Mustafa. Ανάμεσα στα πράγματα που είχαν φορτώσει ήταν μπουκάλια με Coca Cola και κάποια καινούργια παπούτσια που θα πωλούνταν ή παραδίδονταν στην Αμμόχωστο…
Ο Mustafa ήταν από τη Σίντα και στη Λευκωσία υπήρχε ο διάσημος μπακάλης ο Mesut Bakkal που ήταν ο θείος του.
Το Morris βαν ανήκε στον Mesut Bakkal και ο γιος του Mustafa θυμάται να πηγαίνει από τη Λευκωσία στη Σίντα μαζί με όλα τα παιδιά στο βαν… Επίσης θυμάται τη μέρα που ο Mustafa Osman Akay «εξαφανίστηκε» μαζί με τον Karamano…
Όταν ο Mesut πήρε καινούργιο φορτηγό, είχε δώσει αυτό το αυτοκίνητο στον εξάδελφο του για να διανέμει προϊόντα στους μπακάληδες στην Αμμόχωστο από το Mesut Bakkal… Εκείνη τη μέρα, είχε φορτώσει κάποια πράγματα, όπως επίσης και παπούτσια…
Ο Mustafa, ο γιος του Mesut ήταν τότε μόλις 7 ή 8 χρονών και θυμάται εκείνη τη μέρα… Λέει ότι η μητέρα του προσπάθησε να σταματήσει τον Mustafa Osman Akay από το να φύγει, λέγοντας του να μην πάει, ότι οι δρόμοι δεν ήταν ασφαλείς εκείνες τις μέρες… Ο Mustafa Osman Akay της είπε εντάξει, δεν θα πάει αλλά είχε να τελειώσει κάποιες δουλειές και θα έφευγε από το χάνι των Καμηλάρηδων με το αυτοκίνητο…
Αυτός και ο Karamano εξαφανίστηκαν με το αυτοκίνητο στις 29 Απριλίου 1964.
Υπήρχαν φήμες ότι ένα βαν μετέφερε παπούτσια και το βαν βρέθηκε εγκαταλελειμμένο έξω από το Παλαίκυθρο και ότι οι χωριανοί πήραν τα παπούτσια… Ότι κάποιοι άνθρωποι από την Κυθρέα τους είχαν σκοτώσει… Δεν ξέρω αν αυτό είναι αλήθεια ή όχι… Υπάρχουν τόσες πολλές ιστορίες για «αγνοούμενους» που είναι σαν λαβύρινθος όπου προσπαθείς να βρεις το δρόμο σου και να καταλάβεις τι πραγματικά συνέβη.
Ο Mustafa θυμάται ότι ο πατέρας του Mesut Bakkal αναζητούσε απεγνωσμένα τον ξάδελφο του εκείνο τον καιρό… Άκουσε ότι το αυτοκίνητο του θεάθηκε στο Παλαίκυθρο, ότι τα αγαθά και τα παπούτσια μέσα στο αυτοκίνητο διασκορπίστηκαν σε ένα χωράφι και έτρεξε εκεί για να μιλήσει με κάποιους Ελληνοκύπριους από το Παλαίκυθρο… Αυτό έγινε μερικά χρόνια μετά… Σύμφωνα με το Mustafa ο πατέρας του αναγνώρισε το αυτοκίνητο του… Το αμάξωμα του αυτοκινήτου χρησιμοποιείτο κάπου στο Παλαίκυθρο ως αποθήκη και μέσα σε αυτή την πρόχειρη αποθήκη κάποιος ασύρματος εξοπλισμός χρησιμοποιείτο από κάποιους Ελληνοκύπριους…
Οι φίλοι του από το Παλαίκυθρο του είπαν να φύγει και να μην κάνει άλλες ερωτήσεις…
Μετά από χρόνια, ο Mesut Akay, γιος του «αγνοούμενου» Mustafa Osman Akay, πήγε και βρήκε κάποιους ανθρώπους από το Παλαίκυθρο και του είπαν ότι θυμούνται τα κουτιά με παπούτσια και τα μπουκάλια Coca Cola και το αυτοκίνητο – ότι ο ηλικιωμένος άντρας Karamano είχε εκτελεστεί στο Παλαίκυθρο, αλλά ο Mustafa Osman Akay μεταφέρθηκε στο Τσέρι για να «ανακριθεί»…
Το 2008 ένας από τους καλόκαρδους Ελληνοκύπριους αναγνώστες μου μου έδειξε ένα πιθανό τόπο ταφής στο Τσέρι… Και δείξαμε το μέρος αυτό στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων – όταν έσκαψαν βρήκαν τα οστά του Mustafa Osman Akay… Όχι όμως του Mustafa Salih Karamano… Ο Karamano είναι ακόμα «αγνοούμενος»… Ήταν τότε 65 χρονών…
Όταν γράφω τις πληροφορίες αυτές στον αναγνώστη μου που μου είχε γράψει, μου λέει τα ακόλουθα:
«Λάβετε υπόψη ότι εκείνο τον καιρό το Παλαίκυθρο δεν ήταν τόσο μακριά από το Γέρι και τα Λατσιά. Δεν υπήρχε διαχωριστική γραμμή. Αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτε φυσικά…»
Το άλλο ζεύγος Τουρκοκυπρίων «αγνοουμένων» με παπούτσια επίσης ταξίδευαν από τη Λευκωσία στην Αμμόχωστο… Και αυτοί εξαφανίστηκαν καθοδόν από τη Λευκωσία στην Αμμόχωστο στις 17 Απριλίου 1964. Ήταν οι Kerim Mustafa και Turgut Mehmet…
Ο Turgut ήταν ένας νεαρός άντρας 21 χρονών, παντρεμένος με μια κόρη δύο χρονών και η γυναίκα του Serpil ήταν έγκυος με το δεύτερο τους παιδί… Είχε μαγαζί και έφτιαχνε γύρο και όταν ο αδελφός του που ήταν εγκατεστημένος στην Αμμόχωστο του ζήτησε να του φέρει μερικά παπούτσια από ένα υποδηματοποιό που ονομαζόταν Munur και του οποίου το κατάστημα ήταν ακριβώς απέναντι από το σπίτι του Turgut στο Arabahmet στη Λευκωσία, αυτός και η γυναίκα του φόρτωσαν τέσσερα ή πέντε ζευγάρια παιδικών παπουτσιών στο μπροστινό μέρος του φορτηγού… Θα πήγαινε και αυτή μαζί τους, αλλά επειδή ήταν τεσσάρων μηνών έγκυος ο σύζυγος της της ζήτησε να μείνει…
Ταξίδεψαν με ένα φορτηγό και «εξαφανίστηκαν» στις 17 Απριλίου 1964 – δηλαδή περίπου τον ίδιο καιρό…
Ο αριθμός εγγραφής του φορτηγού ήταν TCB355…
Έτσι αυτοί στους οποίους αναφέρεται ο αναγνώστης μου από τα Λατσιά, υποθέτω ότι μπορεί να είναι είτε ο Karamano, είτε αυτοί οι δύο «αγνοούμενοι» Τουρκοκύπριοι, αφού δεν άκουσα για άλλη περίπτωση με παπούτσια…
Ο Kerim Mustafa ήταν από τη Βασίλεια και εργαζόταν ως οδηγός φορτηγού μεταξύ Λευκωσίας και Αμμοχώστου… Σύμφωνα με φήμες, είχε συλληφθεί στην Αγλαντζιά τη μέρα που έγινε «αγνοούμενος» μαζί με τον Turgut Mehmet…
Όταν ο Kerim έγινε «αγνοούμενος» είχε τέσσερα παιδιά και ήταν μόλις 26 χρονών… Και ο Turgut ήταν από την Αρεδιού και ο πατέρας του Mehmet Ibrahim Demiray προσπάθησε απεγνωσμένα να βρει το γιο του…
Πρώτα πήγε στο γραφείο του Αντιπροέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δρ. Kuchuk και ζήτησε να βρουν τον «αγνοούμενο» γιο του… Ο Δρ. Kuchuk στην παρουσία του Mehmet Ibrahim Demiray έδωσε αποστολή στον Ταγματάρχη Macey να μάθει για την τύχη των Kerim και Turgut… Μετά από λίγο ο Ταγματάρχης Macey είπε στον πατέρα του Turgut ότι ο Kerim και o Turgut κρατούνταν στον αστυνομικό σταθμό Αθαλάσσας και ότι η Ελληνοκυπριακή Αστυνομία θα τους άφηνε ελεύθερους σύντομα για να επιστρέψουν στην Αμμόχωστο… Ο Macey επίσης είπε ότι τους είχε συναντήσει εκεί ο ίδιος.
Όμως όταν ο γιος του Turgut δεν επέστρεψε, μετά από μερικούς μήνες, ο Mehmet Ibrahim Demiray πήγε στην Ομορφίτα και ζήτησε βοήθεια από ένα φίλο του εκεί που ονομαζόταν Bardakkis Mavro… Μετά από ένα χρόνο πήγε επίσης στο Προεδρικό στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπο Μακάριο… Συνάντησε τον γραμματέα του Μακαρίου Ζηντίλη… Ο Ζηντίλης του είπε ότι «δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα!»
Όταν τα ερευνούσα αυτά πριν από δέκα χρόνια, δηλαδή το 2009, είχα μιλήσει με τον Ilker Beshok, γιο του Kerim Mustafa… Ήταν οκτώμιση χρονών όταν ο πατέρας του έγινε «αγνοούμενος» - θυμάται ότι άκουσε στο ραδιόφωνο ότι ο πατέρας του είχε συλληφθεί μαζί με κάποιο μαζί του και τους πήραν στον αστυνομικό σταθμό Αθαλάσσας…
Όταν του τηλεφωνώ μετά από δέκα χρόνια, η κόρη του απαντά το τηλέφωνο και μου λέει ότι ο Ilker Beshok, γιος του Kerim πέθανε πριν από δυόμιση χρόνια… Είμαι συγκλονισμένη και πολύ θλιμμένη… Περίμενε να βρεθούν τα οστά του πατέρα του για περισσότερο από μισό αιώνα και η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων δεν μπορούσε να παραδώσει και πέθανε χωρίς να ξέρει τι συνέβη στον πατέρα του, χωρίς να πάρει πίσω τα οστά του…
Τι μπορεί να είναι πιο οδυνηρό από αυτό για τους συγγενείς των «αγνοουμένων»;
Ευχαριστώ τον Ελληνοκύπριο αναγνώστη μου από τα Λατσιά που μου έδωσε λεπτομερείς πληροφορίες και θα συνεχίσω τις σχετικές έρευνες μου… Αν γνωρίζετε κάτι ή αν ακούσατε κάτι που νομίζετε ότι μπορεί να βοηθήσει, τηλεφωνήστε μου επώνυμα ή ανώνυμα στο τηλέφωνο μου της CYTA 99 966518. Σας ευχαριστώ…
Και ζητώ από τους λειτουργούς της ΔΕΑ να τα αξιολογήσουν όλα αυτά…
Photos:
1. Turgut Mehmet
2. Mustafa Salih Karamano
3. Mustafa Osman Akay
4. Kerim Mustafa
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 27th of October 2019, Sunday. A series of similar articles were published in the YENİDUZEN newspaper on the 28th of September 2019 and the 2nd of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/bazi-kibrisliturkler-ermu-yakinlarinda-latcali-stavros-venizelosu-oldurunce-bazi-lat-14551yy.htm
http://www.yeniduzen.com/turgut-mehmet-kunduraci-degil-donerciydi-14569yy.htm
The story of Samiye with seven kids, husband from Ambelikou “missing”…
The story of Samiye with seven kids, husband from Ambelikou "missing"…
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518
Samiye was in the seventh month of her pregnancy to her seventh child when her husband Mehmet Aziz, a truck driver working for a company in Xeros, carrying logs would go `missing` in January 1964…
Samiye was from Ktima, Paphos and Mehmet Aziz was from Ambelikou – they had got married, lived some time in Paphos and later on, moved to her husband's village due to his work around Kampos-Xeros-Pentayia…
Mehmet was a quiet person, never gave trouble to anyone, was easy-going and loved his wife and his six kids… He was waiting eagerly for his seventh child…
Both him and his wife had a lot of Greek Cypriot friends who loved them dearly… Samiye had friends in Xeros, a Greek Cypriot seamstress and they loved her dearly…
Mehmet would go to Nicosia, his truck loaded with logs and from there he was supposed to go to Famagusta to take the logs but it was the end of December 1963 and he would get stuck in Nicosia and would have to stay there for more than a week…
But he was restless… Staying in his auntie's house, he wanted to get back to Ambelikou as soon as possible since he was worried about his wife, expecting the baby…
`I must get back… I must get back…`
That's all that he was saying to his auntie…
`She is going to give birth and I need to be with her…`
In those days there was a tradition to keep the umbilical cords of the new-born babies since people believed that it would bring them luck…
In his wallet were all the six umbilical cords of his six children! Wrapped in cotton, he always carried these in his wallet…
His daughter Nedjla remembers that no matter at what time he came from work, he would wake all his children and would want to sit with them, eat with them, see them and hug them… It did not matter whether it was the middle of the night and the kids were sleeping – he missed his kids and he would go around their beds, waking them up to tell them, yes, he was home…
When he would go `missing`, the six umbilical cords were wrapped in cotton, in his wallet – as in life, he carried part of his babies in death as well…
According to stories, he tried to get back to Ambelikou with the car driven by Mustafa Salih Pasha, a Chevrolet… Mustafa Salih Pasha was also a truck driver and his relative but someone from Nicosia had got stuck in Ambelikou due to the intercommunal fighting at the end of December 1963 and he had come to take this person from Ambelikou to Nicosia…
So together, Mustafa and Mehmet would set out to go to Ambelikou but they would `disappear`…
There were rumours that they had been told to stop and they did not and that they were shot around the Horse Racing Track in Agios Dometios, Nicosia…
Samiye would become extremely worried and agitated when her husband would not get back…
She would tell her children to stay at home, lock the door and not get out – she would go to Xeros to ask for help to find out about what had happened to her husband, from her Greek Cypriot friends…
So this seven-month pregnant woman would walk to Xeros only to find out that some houses had now become military posts and she would encounter people she did not know… One Greek Cypriot soldier she did not know would start shouting at her:
"So you came looking for your husband, ha?! Go away before I kill you and the bastard you carry in your belly!"
Her friend the seamstress would hear and come and get her, asking her why she took such a risk, coming to Xeros!
`I want my husband back!`
This is all Samiye was saying…
The seamstress, as well as other Greek Cypriot friends would help her to try to get back to Ambelikou…
Expecting the baby any moment, she could not stay there after her husband went `missing` so a friend of theirs would help her and the six kids to get to Lefka…
In Lefka, they would stay at the police station for some time and then she would give birth to her seventh child…
She would name him `Savash`, meaning `War` since he was born during the war… The baby who would never have a chance to set eyes on his father…
But Samiye would not stay in Lefka – all she could think of was to try to investigate what happened to her husband and try to get him back…
So she would decide to go to Nicosia… But how to go? Roads were closed in those days, no one could get in or out of Lefka…
She would find a way and with the help of her friends, she would go together with the dead bodies and the wounded Turkish Cypriots being carried from Lefka to Nicosia in a Red Cross vehicle…
Nedjla remembers how the Red Cross chauffeur warned them…
`He told us that we needed to stay in this partition of the vehicle and not make a single noise since if the Greek Cypriots on the roadblocks found us, they would kill him… And he told us not to utter any noise…`
So the kids would stay quiet and they would pass roadblocks to come to Nicosia…
They would go to the auntie of their father and stay with her…
Samiye would start searching for her husband… Any prisoners of war who would be exchanged, she would run to them asking about her husband…
Then she would think of something else: In the sealed, locked out Turkish Cypriot part of Nicosia of those days, she would find a way to cross with her kids to go to see Yiorgadjis, the Minister of Interior of those times!
She would reach where he was and his black car parked outside but they would not allow her to see him…
She would ask the driver of the car whether Yiorgadjis would come down and he would say, "Yes" so she would wait with her kids… She would pick up a stone and tell one of her kids to throw it at the car and the child would do that! And the driver would catch the kid and start yelling and while all this is happening, Yiorgadjis would come and she would appeal to him…
"Let her come and speak" he would say and would listen as this woman surrounded with her kids would tell the story of her husband and ask him to find her husband…
"I came here secretly" she would say, "to ask you to get my husband back…"
He would say "If he is alive, I will find him and I will tell you, I promise you this…" and he would fish out a five pound note from his pocket to give it to her but she would refuse…
"I don't want your money! I did not come here to ask for money! I am here to ask you to get my husband back to me!" she would say and throw the money on the floor…
When she would get back to the Turkish Cypriot controlled part of Nicosia, everyone would be really angry with her!
"Why did you go! How did you go!"
So from then on, they would take measures so she would never be able to cross back to go and see Yiorgadjis…
Two Turkish Cypriot women from the social aid department would try to help Samiye and her seven kids to try to survive in Nicosia… They would live under very miserable conditions, Nedjla would remember, as refugees in their own land…
"At some point we were staying together with refugees from other villages who came in Nicosia and we were housed at the Ataturk Elementary School… We had no money, no food… I remember us kids, collecting the peels of the watermelon from the trash and eating those…"
Finally they would be settled in a hospital building that had been built recently – they were given two adjacent rooms to stay.
Melahat and Nejla would be in charge of the smaller kids and would take care of them while Samiye would go to search for information about her "missing" husband…
One day as they were sitting outside the hospital building, they would see the truck that Mehmet Aziz had been driving! The truck was driven by some Turkish Cypriot soldiers and had come to a military post there…
All his kids would run to hug the truck and caress it – they recognized, it belonged to their father… And Samiye would go utterly crazy! She would run and get in the truck and grab the wheel and start pulling off her hair…
"You have his truck! So where is my husband! Give me my husband back!"
She would be delirious and would not get out of the truck…
Then the commander of that post would come and he would find out details for her… The truck had been in use in Boghazi-Kyrenia by the Turkish Cypriot military units! But no news of her husband…
After this incident they would pay her for two months a monthly wage and then it would stop…
She would run to ask why they cut the wages they gave to her…
"It was blood money! We paid you… And it is done!" they would tell her…
Samiye would continue her search for her husband…
Just before he had gone "missing" Mehmet Aziz had a brown suit made for him by a tailor and it was hanging in the wardrobe… Samiye would knit a brown sweater so he could wear with his suit… She would keep the suit for years since she would expect him to come back and wear it, together with the brown sweater she knitted for him. After decades of waiting, finally she would give this suit to someone in need to wear…
But always she would wait for him…
"He will come… When will he come… Yes, he will come back…"
She would die ten years ago and when dying she would ask her daughter Nedjla that if her husband's remains are found, to bury him next to her…
After 1974 since the family had been living in Morphou, they would bury her in Morphou… But as the children of Nedjla would grow up and start going to university, she would move her house to Geunyeli, in order to be able to help her children and be close to them…
"If my father's remains are found, now where will we bury him? We are no longer in Morphou… But my mother is buried there… That was her wish…"
"Perhaps you can buy two plots for graves in Nicosia and move her remains to Nicosia, that is if the remains of your father are found" I tell her, to console her…
According to the Turkish Cypriot traditions, one day before "Bayram" you go and visit your relatives' graves and lay flowers and burn incense and pour some water over the grave… Twice a year we have "Bayram" and twice a year, since her father has gone "missing", Nedjla goes to the cemetery and finds a desolate grave, someone forgotten, maybe a child's grave or someone whose relatives are no longer there to take care of the grave… She lays flowers, burns incense ("buhur"), pours water and prays for that person in that grave and for her father…
"I do that for my father…" she says "and for that person in that miserable grave…"
She makes an appeal to both Turkish Cypriots and Greek Cypriots to speak up and share what they know:
"I do not hold a grudge against Greek Cypriots… They too are humans like us… I went to see my house in Paphos and the old lady living there opened the door and said, "This is your house, go to the kitchen, make your own coffee…" And she gave me a tray when I was leaving, as a gift… She is human, just like us…
If I knew of the burial place of a Greek Cypriot, I would not be afraid to speak up, I would speak out loudly and show it… It would console people at least to know where their loved one is buried…
I appeal to Turkish Cypriots to say if they know anything about my father… We have questions in our mind about the truck… Did my father resist in order not to give the truck of his Greek Cypriot boss and did they kill him and bury him somewhere? If this happened, let them come out and say it and show us where he is buried…
If some Greek Cypriots killed him and made him "disappear", let them come out and say it and show us where he is buried…
So that we can find a little bit of peace, take his bones and bury him and let him rest and let us rest…"
1.10.2019
Photos:
1. Mrs. Samiye with her seven kids in the yard of the polyclinic…
2. The "missing" Turkish Cypriot Mehmet Aziz…
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 3rd of November, 2019, Sunday. A series of articles about the "missing" Turkish Cypriot Mehmet Aziz was published in the YENIDUZEN newspaper on the 3rd, 4th, 5th, 7th and 18th of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/mehmet-aziz-kayip-edildiginde-alti-cocugunun-gobek-bagciklari-cuzdanindaydi1-14573yy.htm
http://www.yeniduzen.com/mehmet-aziz-kayip-edildiginde-alti-cocugunun-gobek-bagciklari-cuzdanindaydi2-14577yy.htm
http://www.yeniduzen.com/mehmet-aziz-kayip-edildiginde-alti-cocugunun-gobek-bagciklari-cuzdanindaydi-3-14582yy.htm
http://www.yeniduzen.com/mehmet-aziz-kayip-edildiginde-alti-cocugunun-gobek-bagciklari-cuzdanindaydi-4-14590yy.htm
http://www.yeniduzen.com/kayip-bir-baba-yedi-evlatla-poliklinikte-iki-odacikta-yasayan-bir-anne-14637yy.htm
Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518
Samiye was in the seventh month of her pregnancy to her seventh child when her husband Mehmet Aziz, a truck driver working for a company in Xeros, carrying logs would go `missing` in January 1964…
Samiye was from Ktima, Paphos and Mehmet Aziz was from Ambelikou – they had got married, lived some time in Paphos and later on, moved to her husband's village due to his work around Kampos-Xeros-Pentayia…
Mehmet was a quiet person, never gave trouble to anyone, was easy-going and loved his wife and his six kids… He was waiting eagerly for his seventh child…
Both him and his wife had a lot of Greek Cypriot friends who loved them dearly… Samiye had friends in Xeros, a Greek Cypriot seamstress and they loved her dearly…
Mehmet would go to Nicosia, his truck loaded with logs and from there he was supposed to go to Famagusta to take the logs but it was the end of December 1963 and he would get stuck in Nicosia and would have to stay there for more than a week…
But he was restless… Staying in his auntie's house, he wanted to get back to Ambelikou as soon as possible since he was worried about his wife, expecting the baby…
`I must get back… I must get back…`
That's all that he was saying to his auntie…
`She is going to give birth and I need to be with her…`
In those days there was a tradition to keep the umbilical cords of the new-born babies since people believed that it would bring them luck…
In his wallet were all the six umbilical cords of his six children! Wrapped in cotton, he always carried these in his wallet…
His daughter Nedjla remembers that no matter at what time he came from work, he would wake all his children and would want to sit with them, eat with them, see them and hug them… It did not matter whether it was the middle of the night and the kids were sleeping – he missed his kids and he would go around their beds, waking them up to tell them, yes, he was home…
When he would go `missing`, the six umbilical cords were wrapped in cotton, in his wallet – as in life, he carried part of his babies in death as well…
According to stories, he tried to get back to Ambelikou with the car driven by Mustafa Salih Pasha, a Chevrolet… Mustafa Salih Pasha was also a truck driver and his relative but someone from Nicosia had got stuck in Ambelikou due to the intercommunal fighting at the end of December 1963 and he had come to take this person from Ambelikou to Nicosia…
So together, Mustafa and Mehmet would set out to go to Ambelikou but they would `disappear`…
There were rumours that they had been told to stop and they did not and that they were shot around the Horse Racing Track in Agios Dometios, Nicosia…
Samiye would become extremely worried and agitated when her husband would not get back…
She would tell her children to stay at home, lock the door and not get out – she would go to Xeros to ask for help to find out about what had happened to her husband, from her Greek Cypriot friends…
So this seven-month pregnant woman would walk to Xeros only to find out that some houses had now become military posts and she would encounter people she did not know… One Greek Cypriot soldier she did not know would start shouting at her:
"So you came looking for your husband, ha?! Go away before I kill you and the bastard you carry in your belly!"
Her friend the seamstress would hear and come and get her, asking her why she took such a risk, coming to Xeros!
`I want my husband back!`
This is all Samiye was saying…
The seamstress, as well as other Greek Cypriot friends would help her to try to get back to Ambelikou…
Expecting the baby any moment, she could not stay there after her husband went `missing` so a friend of theirs would help her and the six kids to get to Lefka…
In Lefka, they would stay at the police station for some time and then she would give birth to her seventh child…
She would name him `Savash`, meaning `War` since he was born during the war… The baby who would never have a chance to set eyes on his father…
But Samiye would not stay in Lefka – all she could think of was to try to investigate what happened to her husband and try to get him back…
So she would decide to go to Nicosia… But how to go? Roads were closed in those days, no one could get in or out of Lefka…
She would find a way and with the help of her friends, she would go together with the dead bodies and the wounded Turkish Cypriots being carried from Lefka to Nicosia in a Red Cross vehicle…
Nedjla remembers how the Red Cross chauffeur warned them…
`He told us that we needed to stay in this partition of the vehicle and not make a single noise since if the Greek Cypriots on the roadblocks found us, they would kill him… And he told us not to utter any noise…`
So the kids would stay quiet and they would pass roadblocks to come to Nicosia…
They would go to the auntie of their father and stay with her…
Samiye would start searching for her husband… Any prisoners of war who would be exchanged, she would run to them asking about her husband…
Then she would think of something else: In the sealed, locked out Turkish Cypriot part of Nicosia of those days, she would find a way to cross with her kids to go to see Yiorgadjis, the Minister of Interior of those times!
She would reach where he was and his black car parked outside but they would not allow her to see him…
She would ask the driver of the car whether Yiorgadjis would come down and he would say, "Yes" so she would wait with her kids… She would pick up a stone and tell one of her kids to throw it at the car and the child would do that! And the driver would catch the kid and start yelling and while all this is happening, Yiorgadjis would come and she would appeal to him…
"Let her come and speak" he would say and would listen as this woman surrounded with her kids would tell the story of her husband and ask him to find her husband…
"I came here secretly" she would say, "to ask you to get my husband back…"
He would say "If he is alive, I will find him and I will tell you, I promise you this…" and he would fish out a five pound note from his pocket to give it to her but she would refuse…
"I don't want your money! I did not come here to ask for money! I am here to ask you to get my husband back to me!" she would say and throw the money on the floor…
When she would get back to the Turkish Cypriot controlled part of Nicosia, everyone would be really angry with her!
"Why did you go! How did you go!"
So from then on, they would take measures so she would never be able to cross back to go and see Yiorgadjis…
Two Turkish Cypriot women from the social aid department would try to help Samiye and her seven kids to try to survive in Nicosia… They would live under very miserable conditions, Nedjla would remember, as refugees in their own land…
"At some point we were staying together with refugees from other villages who came in Nicosia and we were housed at the Ataturk Elementary School… We had no money, no food… I remember us kids, collecting the peels of the watermelon from the trash and eating those…"
Finally they would be settled in a hospital building that had been built recently – they were given two adjacent rooms to stay.
Melahat and Nejla would be in charge of the smaller kids and would take care of them while Samiye would go to search for information about her "missing" husband…
One day as they were sitting outside the hospital building, they would see the truck that Mehmet Aziz had been driving! The truck was driven by some Turkish Cypriot soldiers and had come to a military post there…
All his kids would run to hug the truck and caress it – they recognized, it belonged to their father… And Samiye would go utterly crazy! She would run and get in the truck and grab the wheel and start pulling off her hair…
"You have his truck! So where is my husband! Give me my husband back!"
She would be delirious and would not get out of the truck…
Then the commander of that post would come and he would find out details for her… The truck had been in use in Boghazi-Kyrenia by the Turkish Cypriot military units! But no news of her husband…
After this incident they would pay her for two months a monthly wage and then it would stop…
She would run to ask why they cut the wages they gave to her…
"It was blood money! We paid you… And it is done!" they would tell her…
Samiye would continue her search for her husband…
Just before he had gone "missing" Mehmet Aziz had a brown suit made for him by a tailor and it was hanging in the wardrobe… Samiye would knit a brown sweater so he could wear with his suit… She would keep the suit for years since she would expect him to come back and wear it, together with the brown sweater she knitted for him. After decades of waiting, finally she would give this suit to someone in need to wear…
But always she would wait for him…
"He will come… When will he come… Yes, he will come back…"
She would die ten years ago and when dying she would ask her daughter Nedjla that if her husband's remains are found, to bury him next to her…
After 1974 since the family had been living in Morphou, they would bury her in Morphou… But as the children of Nedjla would grow up and start going to university, she would move her house to Geunyeli, in order to be able to help her children and be close to them…
"If my father's remains are found, now where will we bury him? We are no longer in Morphou… But my mother is buried there… That was her wish…"
"Perhaps you can buy two plots for graves in Nicosia and move her remains to Nicosia, that is if the remains of your father are found" I tell her, to console her…
According to the Turkish Cypriot traditions, one day before "Bayram" you go and visit your relatives' graves and lay flowers and burn incense and pour some water over the grave… Twice a year we have "Bayram" and twice a year, since her father has gone "missing", Nedjla goes to the cemetery and finds a desolate grave, someone forgotten, maybe a child's grave or someone whose relatives are no longer there to take care of the grave… She lays flowers, burns incense ("buhur"), pours water and prays for that person in that grave and for her father…
"I do that for my father…" she says "and for that person in that miserable grave…"
She makes an appeal to both Turkish Cypriots and Greek Cypriots to speak up and share what they know:
"I do not hold a grudge against Greek Cypriots… They too are humans like us… I went to see my house in Paphos and the old lady living there opened the door and said, "This is your house, go to the kitchen, make your own coffee…" And she gave me a tray when I was leaving, as a gift… She is human, just like us…
If I knew of the burial place of a Greek Cypriot, I would not be afraid to speak up, I would speak out loudly and show it… It would console people at least to know where their loved one is buried…
I appeal to Turkish Cypriots to say if they know anything about my father… We have questions in our mind about the truck… Did my father resist in order not to give the truck of his Greek Cypriot boss and did they kill him and bury him somewhere? If this happened, let them come out and say it and show us where he is buried…
If some Greek Cypriots killed him and made him "disappear", let them come out and say it and show us where he is buried…
So that we can find a little bit of peace, take his bones and bury him and let him rest and let us rest…"
1.10.2019
Photos:
1. Mrs. Samiye with her seven kids in the yard of the polyclinic…
2. The "missing" Turkish Cypriot Mehmet Aziz…
(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 3rd of November, 2019, Sunday. A series of articles about the "missing" Turkish Cypriot Mehmet Aziz was published in the YENIDUZEN newspaper on the 3rd, 4th, 5th, 7th and 18th of October 2019 and here are the links:
http://www.yeniduzen.com/mehmet-aziz-kayip-edildiginde-alti-cocugunun-gobek-bagciklari-cuzdanindaydi1-14573yy.htm
http://www.yeniduzen.com/mehmet-aziz-kayip-edildiginde-alti-cocugunun-gobek-bagciklari-cuzdanindaydi2-14577yy.htm
http://www.yeniduzen.com/mehmet-aziz-kayip-edildiginde-alti-cocugunun-gobek-bagciklari-cuzdanindaydi-3-14582yy.htm
http://www.yeniduzen.com/mehmet-aziz-kayip-edildiginde-alti-cocugunun-gobek-bagciklari-cuzdanindaydi-4-14590yy.htm
http://www.yeniduzen.com/kayip-bir-baba-yedi-evlatla-poliklinikte-iki-odacikta-yasayan-bir-anne-14637yy.htm