Letters from Sweden…

Letters from Sweden…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Back in 2009, I had met a Swedish person by coincidence and after speaking with him for a while about `missing persons`, he decided that he could help me by looking at the archives of Sweden when he would go back… Apparently the military archives of Sweden were open to public, so he had no problem going and searching he had told me… And he would look into the archives of Swedish UN Force in Cyprus and would send me what he would find…
After a short while he sent me what he found and I shared this with my readers, as well as with the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee at that time…
Today I want to share with you the letters I had got from Sweden… It is quite interesting that although the UN has been represented in the Cyprus Missing Persons' Committee as the Third Member, it took them about 50 years to decide to share what was in their archives, after some demands from the CMP… Imagine this: You have a high level representative that you have appointed as the UN sitting as the Third Member of CMP together with the Turkish Cypriot and Greek Cypriot members of the CMP since 1981 and he would have no `permission` to share or no `access` to what the UN had in their archives… Only quite recently when all members of CMP started a process of demanding information from various countries and organizations and institutions involved in Cyprus, asking to look into their archives, the UN finally decided that they can allow CMP to look in those archives… After half a century of keeping the information to themselves, finally UN is sharing…
The Swedish friend who helped me back in 2009 could access information from the archives of Sweden about their UN unit stationed in Cyprus in 1974…
I could get this information through the help of a friend as an investigative journalist, but the UN would not share it voluntarily with the committee until quite recently… How does this make sense to you?
Instead of taking things at face value, so to say, we need to question everyone connected with Cyprus about why they did not share what they knew or what they had and why they did not open paths for truth to come out… We need to think about it and find the reasons behind this…
One friend who is working for the UN, when I questioned him about this tried to explain it to me that `this was due to the bureaucracy within the UN system and that they did not want to get into trouble by giving this or that information etc.` Perhaps this is true, perhaps it is not. I do not know since I do not work within the UN system to truly understand how it works or it doesn't… But what's important here is the pain and suffering of relatives of `missing persons` - they have been waiting for more than four or five decades about any information concerning their `missing` relative… For me it is a crime not to share what you know and what you have since you help the suffering and the torture of the civilians waiting to know the truth…
Whoever did not and would not share what they know, whether it is the UN or the three `guarantors` of the Republic of Cyprus, Turkey, Greece and the UK, cannot escape the responsibility for the suffering of our people… And the same goes for the Cypriots themselves – the police forces in both sides, the military forces in both sides, the civilians who participated in the burials because they were ordered to do that, people who know but would not speak for this or that reason because of various pretexts they have, are all helping the continuity of the torture of the relatives of `missing persons`… It is clear in my mind that they all carry the responsibility for the suffering in Cyprus to continue and for not helping to create a better place for our children to live in…

The letters from Sweden…
Here are some of the letters I had received from my friend in Sweden back in 2009 and 2010:
"17 November 2009
Dear Sevgul,
It was nice to see you today. Below you will find the information I mentioned.
Last year, after reading about the 1974 discoveries of mass graves in the villages of Aloa and Maratha in a book about the Swedish UN force in Cyprus, I contacted the Swedish Military Archives to see if there was some information in the archives of the Swedish UN contingent present in the area at the time. I received copies of relevant documents, some in Swedish and some in English. Some of them are difficult to read because of low paper and text quality. The Military Archives also informed me that there might be relevant information elsewhere in the archives. Find below a summary of the documents (which I gave to the CMP last year). I have kept the original abbreviations of the reports in the summaries.

Aloa
In the monthly report for August 1974 by the District Commander of Famagusta District, S Kristensson, (Cyprus Report 129/74; dated September 14, 1974; in Swedish) we learn that Swedish Civil Police were asked to come to the TK CYP village of Aloa on August 19 to investigate a mass grave. NAT TK had excavated the grave and showed the Swedes four bodies, including one child, and closed it thereafter. The excavators claimed there was some 30 bodies in the grave. The Swedes wanted to have the whole grave excavated, to be able to establish the exact number of bodies and their identity, but were not permitted. No follow-up was therefore possible.
In the memo "Violations against the declaration of human rights" by the District Commander of Famagusta District, S Kristensson, to the UNFICYP Force Commander (dated August 23 1974; in English; attached), we can read that the number of bodies in the Aloa mass grave was stated to be 57 but only 5 bodies were shown. We can also read that request of UN investigation was denied and that an investigation was considered important and necessary to prove the number of bodies and their nationality.

Maratha
In the monthly report for September 1974 by the District Commander of Famagusta District, S Kristensson, (Cyprus Report 130/74; dated October 9, 1974; in Swedish) we learn that TK discovered a mass grave outside the village of Maratha in the beginning of the month (September 1, 1974). Swedish Civil Police was allowed to take part in the investigation, which was not the case in Aloa. 82 bodies were excavated, most of which in a state that made identification impossible.
There are also three separate reports about the mass grave in Maratha:
- One report in Swedish by Sergeant Major/Military Police Örjan Norlin (dated September 2, 1974). The report describes Norlin's visit to the site of the mass grave on September 1, 1974. Some details about the decay of the bodies and that the victims had been tied and blindfolded. One of the Turkish Cypriots present identified his 95-year old father and his 9-year old nephew (his sister's son) among the bodies. One more body, a woman, was identified by a person present, and all three was said to come from Maratha. The mukhtar of Maratha gave the information that the events in Maratha started before dawn August 14-15, 1974.
- One report in Swedish with no date and no signature. However, it describes the work at the site on September 3, 1974 and the writer and his colleagues were present to protect the CIVPOL. Some details about decayed bodies etc. It says there was 82 bodies (the figure based on the heads) in the mass grave and that you could suspect that two more children "had met the same cruel destiny".
- One report in English by Chief Inspector Lars Håkanson (dated September 4-5, 1974; attached) with many details, e.g. names of identified excavated bodies. Photos, sketches and name lists in annex (attached).

Other Mass Graves
The documents about Aloa and Maratha hint there might be more information about other mass graves/missing persons in the Swedish Military Archives.
In the monthly report for August 1974 by the District Commander of Famagusta District, S Kristensson, (Cyprus Report 129/74; dated September 14, 1974; in Swedish) we find the following information concerning the civil police:
"A great deal of time has been spent investigating discovered mass graves, murders and rapes."
(…)
"On August 18 SWEDCIVPOL went to the village of Avgorou. Two men told them that they, and some 25 other GK CYP, were arrested by TK in their homes the day before. They were taken to a place close to Prastio where elderly men, women and children were released. 15 men remained on the truck used for the transport but two of these were released on request of some TK CYP. The remaining 13 were then taken towards Famagusta. Just outside the village of Styllos the car stopped and four of the men were ordered to get off and into a ruin. In the ruin they were shot to death. The truck thereafter continued a bit and then another four men were ordered off the truck. These were also shot. The two witnesses managed to run away from the truck and escape in the dark."
In the memo "Violations against the declaration of human rights" by the District Commander of Famagusta District, S Kristensson, to the UNFICYP Force Commander (dated August 23 1974; in English; attached), says that reports of violations of against human rights after August 15 1974 are enclosed. However, I never got these documents from the Military Archives since they don't contain any information about Aloa or Maratha. In the same document it is also suggested that the Aloa investigation should be carried out parallel to the investigation of "the crime in Prastio".
If you have any questions or would need some clarification don't hesitate to ask me and please let me know if I can be of any assistance with further research in the Swedish Military Archives…"


8 February 2010
"Dear Sevgul,
Last week … I took two days off to check what kind of information there might be in the Swedish UN archives.
Since the archives are enormous and I didn't have much time I decided to focus on the period in connection with the war of 1974. I'm sure there is information about the missing persons from before 1974 as well, but this is probably spread out throughout the archives.
There are two relevant archives:
1. The archives of the Swedish UN Battalions (at the Swedish Military Archives)
2. The archives of the Swedish Civil Police (at the National Police Board)
1. The archives of the Swedish UN Battalions (at the Swedish Military Archives)
At the Military Archives I had full access to the documents. I was sitting in the middle of all the files and was allowed to help myself to whatever I wanted to read. Here I found a couple of things that might be of interest to you. One is the "Cyprus Reports" ("Cypernrapporter") - monthly summaries in Swedish about what's been going on in the Swedish battalion (the Swedish civil police included). Another one is the "Summaries" in English from HQ UNFICYP. I also found the Maratha-report I sent you earlier but that was the only one of that kind.
2. The archives of the Swedish Civil Police (at the National Police Board)
At the National Police Board I did not have full access and everything I wanted to read had to be checked by the staff. Before I came they had checked the file "Missing Persons" - a file of the persons reported missing in the Swedish sector in 1974. It's one document for each missing person, sometimes a short description of the circumstances and sometimes a photo of the missing. In the archives I also found the heading "Investigation Reports" and I asked to see those. Unfortunately, there was nobody there to give me OK to read those documents, so I asked them to check all the reports about mass graves etc (and named some mass graves I knew the Swedes were investigating - Aloa, Maratha, Styllos and Ayios Memnon) and send me copies.
The staff at both archives was very helpful.
I have copies of some documents you might find interesting. I will scan them and send them to you.
If there should happen to be any event that took place in the Swedish sector and about which you would need more information about, the Swedish UN archives might be able to give you some information. Just let me know if I can be of any help, either as a link between you and the staff at the archives or doing some research myself in Stockholm…"

18.8.2018

Photo: An UNFICYP soldier watching as the mass graves are exhumed in Maratha back in 1974...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 23rd of September 2018, Sunday. I had translated these letters to Turkish and published them in Yenidüzen newspaper back in 2009 on my pages called "Cyprus: The Untold Stories..." and had also shared this information with all the three members of CMP (Turkish Cypriot, Greek Cypriot and the Third Member appointed by the UN) at that time...

Γράμματα από τη Σουηδία…

Γράμματα από τη Σουηδία…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Το 2009 είχα γνωρίσει τυχαία ένα Σουηδό και μετά που του μίλησα για λίγο για τους «αγνοούμενους» αποφάσισε ότι μπορεί να με βοηθήσει κοιτάζοντας τα αρχεία της Σουηδίας όταν επέστρεφε… Προφανώς τα στρατιωτικά αρχεία της Σουηδίας ήταν ανοικτά στο κοινό, έτσι μου είχε πει ότι δεν θα είχε κανένα πρόβλημα να πάει και να ερευνήσει… Και θα ερευνούσε τα αρχεία της Σουηδικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο και θα μου έστελνε αυτά που θα έβρισκε…
Μετά από λίγο καιρό μου έστειλε αυτά που βρήκε και τα μοιράστηκα με τους αναγνώστες μου όπως επίσης και με τους τότε λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων…
Σήμερα θέλω να μοιραστώ μαζί σας τις επιστολές που πήρα από τη Σουηδία… Είναι αρκετά ενδιαφέρον το γεγονός ότι παρόλο που τα ΗΕ εκπροσωπούνταν στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ως το Τρίτο Μέλος, τους χρειάστηκαν περίπου 50 χρόνια για να αποφασίσουν να μοιραστούν αυτά που βρίσκονταν στα αρχεία τους μετά από κάποιες απαιτήσεις της ΔΕΑ…. Φανταστείτε το εξής: Έχεις ένα εκπρόσωπο υψηλού επιπέδου που διόρισες ως ΟΗΕ να παρακάθεται ως το Τρίτο Μέλος της ΔΕΑ μαζί με το Τουρκοκύπριο και Ελληνοκύπριο μέλος της ΔΕΑ από το 1981 και να μην έχει την «άδεια» να μοιραστεί ή δεν είχε την «πρόσβαση» σε αυτά που είχαν τα ΗΕ στα αρχεία τους… Μόνο πολύ πρόσφατα όταν όλα τα μέλη της ΔΕΑ ξεκίνησαν μια διαδικασία απαίτησης πληροφοριών από διάφορες χώρες και οργανισμούς και θεσμούς που εμπλέκονται στην Κύπρο, ζητώντας να ερευνήσουν τα αρχεία τους, ο ΟΗΕ τελικά αποφάσισε ότι μπορούν να επιτρέψουν στη ΔΕΑ να εξετάσουν εκείνα τα αρχεία… Μετά από μισό αιώνα που κρατούσαν τις πληροφορίες για τον εαυτό τους, τελικά τα ΗΕ τις μοιράζονται…
Ο Σουηδός φίλος που με βοήθησε το 2009 είχε πρόσβαση σε πληροφορίες των αρχείων της Σουηδίας σχετικά με το τάγμα των ΗΕ που ήταν τοποθετημένο στην Κύπρο το 1974…
Κατάφερα να πάρω τις πληροφορίες αυτές με τη βοήθεια ενός φίλου, ως ερευνητική δημοσιογράφος, όμως τα ΗΕ δεν μοιράστηκαν τις πληροφορίες αυτές εθελοντικά με την Επιτροπή μέχρι αρκετά πρόσφατα… Πως αυτό σας κάνει νόημα;
Αντί να παίρνουμε τα πράγματα με την ονομαστική τους αξία, ας πούμε, πρέπει να αμφισβητήσουμε όλους που είναι συνδεδεμένοι με την Κύπρο γιατί δεν μοιράστηκαν αυτά που ήξεραν ή τι είχαν και γιατί δεν άνοιξαν το δρόμο για να βγει η αλήθεια προς τα έξω… Χρειάζεται να το σκεφτούμε και να βρούμε τους λόγους πίσω από αυτό…
Όταν ρώτησα για αυτό ένα φίλο που εργάζεται για τα ΗΕ, προσπάθησε να μου το εξηγήσει ότι «αυτό ήταν λόγω της γραφειοκρατίας μέσα στο σύστημα των ΗΕ και ότι δεν ήθελαν να βρουν τον μπελά τους δίνοντας αυτή ή την άλλη πληροφορία κτλ.». Ίσως αυτό να είναι αλήθεια, ίσως όχι. Δεν το γνωρίζω εφόσον δεν εργάζομαι μέσα στο σύστημα των ΗΕ για να καταλάβω πραγματικά πως λειτουργεί ή όχι… Όμως αυτό που είναι σημαντικό εδώ είναι ο πόνος και τα βάσανα των συγγενών των «αγνοουμένων» - περιμένουν για περισσότερες από τέσσερεις ή πέντε δεκαετίες για οποιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με τον «αγνοούμενο» συγγενή τους… Για μένα είναι έγκλημα το να μην μοιράζεσαι αυτά που γνωρίζεις και αυτά που έχεις, αφού βοηθάς να συνεχίσουν τα βάσανα και η ταλαιπωρία των πολιτών που περιμένουν να μάθουν την αλήθεια…
Όποιος δεν μοιράστηκε αυτά που γνώριζε, είτε είναι τα ΗΕ είτε οι τρεις «εγγυήτριες δυνάμεις» της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Τουρκία, η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν μπορεί να ξεφύγει από την ευθύνη για τα δεινά του λαού μας… Και το ίδιο ισχύει για τους ίδιους τους Κύπριους – οι αστυνομικές δυνάμεις και στις δύο πλευρές, οι στρατιωτικές δυνάμεις και στις δύο πλευρές, οι πολίτες που συμμετείχαν στις ταφές διότι τους διέταξαν να το κάνουν, οι άνθρωποι που γνωρίζουν αλλά δεν μιλούν για αυτό ή τον άλλο λόγο για διάφορες προφάσεις που έχουν, όλοι συμβάλλουν στην συνέχιση του βασανιστηρίου των συγγενών των «αγνοουμένων»… Είναι ξεκάθαρο στο μυαλό μου ότι όλοι φέρουν την ευθύνη για τη συνέχιση των βασάνων στην Κύπρο και για το ότι δεν βοηθούν να δημιουργηθεί ένας καλύτερος τόπος για να ζήσουν τα παιδιά μας…

Τα γράμματα από τη Σουηδία…
Εδώ είναι κάποια από τα γράμματα που είχα λάβει από το φίλο μου από τη Σουηδία το 2009 και το 2010:
«17 Νοεμβρίου 2009
Αγαπητή Sevgul,
Χάρηκα που σε είδα σήμερα. Πιο κάτω θα βρεις τις πληροφορίες που σου ανάφερα.
Πέρσι, μετά που διάβασα για τις ανακαλύψεις το 1974 των μαζικών τάφων στα χωριά Αλόα και Μαράθα σε ένα βιβλίο για την Σουηδική δύναμη των ΗΕ στην Κύπρο, επικοινώνησα με το Σουηδικό Στρατιωτικό Αρχείο για να δω αν υπήρχαν κάποιες πληροφορίες στα αρχεία του Σουηδικού τάγματος των ΗΕ που βρισκόταν τότε στην περιοχή. Έλαβα αντίγραφα των αρχείων, κάποια στα σουηδικά και κάποια στα αγγλικά. Κάποια είναι δύσκολο να διαβαστούν λόγω της κακής ποιότητας χαρτιού και γραφής. Το Στρατιωτικό Αρχείο επίσης με ενημέρωσε ότι μπορεί να υπάρχουν σχετικές πληροφορίες αλλού στα αρχεία. Πιο κάτω είναι μια περίληψη των αρχείων (τα οποία έδωσα πέρσι στην ΔΕΑ). Έχω διατηρήσει τις αρχικές συντμήσεις των εκθέσεων στις περιλήψεις.

Αλόα
Στην μηνιαία έκθεση για τον Αύγουστο του 1974 από τον Επαρχιακό Διοικητή Επαρχίας Αμμοχώστου, S. Kristensson, (Έκθεση Κύπρου 129/74, ημερομηνίας 14 Σεπτεμβρίου 1974 στα σουηδικά), μαθαίνουμε ότι ζητήθηκε από την Σουηδική Πολιτική Αστυνομία να έρθουν στο Τουρκοκυπριακό χωριό Αλόα στις 19 Αυγούστου για να διερευνήσουν ένα μαζικό τάφο. Η NAT TK είχε σκάψει τον τάφο και έδειξε στους Σουηδούς τέσσερα σώματα, συμπεριλαμβανομένου ενός παιδιού, και μετά τον έκλεισε. Οι εκσκαφείς ισχυρίστηκαν ότι υπήρχαν περίπου 30 σώματα στον τάφο. Οι Σουηδοί ήθελαν να σκάψουν ολόκληρο τον τάφο για να μπορέσουν να καταγράψουν τον ακριβή αριθμό των σωμάτων και την ταυτότητα τους, αλλά δεν τους επιτράπηκε. Συνεπώς δεν ήταν δυνατή η οποιαδήποτε παρακολούθηση.
Στο σημείωμα «Παραβιάσεις κατά της διακήρυξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τον Επαρχιακό Διοικητή της Επαρχίας Αμμοχώστου S. Kristensson, στον Διοικητή της Δύναμης UNFICYP (ημερομηνίας 23 Αυγούστου 1974, στα αγγλικά, επισυνάπτεται), μπορούμε να διαβάσουμε ότι ο αριθμός των σωμάτων στον μαζικό τάφο στην Αλόα δηλώθηκε ως 57, αλλά έδειξαν μόνο 5 σώματα. Μπορούμε επίσης να διαβάσουμε ότι το αίτημα για έρευνα των ΗΕ απορρίφθηκε και ότι μια έρευνα θεωρήθηκε σημαντική και αναγκαία για να αποδειχθεί ο αριθμός των σωμάτων και η εθνικότητα τους.

Μαράθα
Στην μηνιαία έκθεση για τον Σεπτέμβριο του 1974 από τον Επαρχιακό Διοικητή Επαρχίας Αμμοχώστου, S. Kristensson, (Έκθεση Κύπρου 130/74, ημερομηνίας 9 Οκτωβρίου 1974 στα σουηδικά), μαθαίνουμε ότι Τουρκοκύπριοι ανακάλυψαν ένα μαζικό τάφο έξω από το χωριό Μαράθα στην αρχή του μήνα (1 Σεπτεμβρίου 1974). Επιτράπηκε στην Σουηδική Πολιτική Αστυνομία να συμμετέχει στην έρευνα, πράγμα που δεν συνέβηκε στην Αλόα. Εκτάφηκαν 82 σώματα, τα περισσότερα από τα οποία ήταν σε κατάσταση που η ταυτοποίηση τους ήταν αδύνατη.
Υπάρχουν επίσης τρεις ξεχωριστές εκθέσεις για τον μαζικό τάφο στη Μαράθα:
-Μια έκθεση στα σουηδικά από τον Επιλοχία Στρατονομίας Örjan Norlin (ημερομηνίας 2 Σεπτεμβρίου 1974). Η έκθεση περιγράφει την επίσκεψη του Norlin στο χώρο του μαζικού τάφο την 1η Σεπτεμβρίου 1974. Κάποιες πληροφορίες για την αποσύνθεση των σωμάτων και ότι τα σώματα ήταν δεμένα και τα μάτια τους επίσης δεμένα. Ένας από τους Τουρκοκύπριους που ήταν παρόντες αναγνώρισε ανάμεσα στα σώματα τον 95χρονο πατέρα του και τον 9χρονο ανηψιό του (το γιο της αδελφής του). Ένα ακόμα σώμα, μιας γυναίκας, αναγνωρίστηκε από ένα άτομο που ήταν παρόν και οι τρεις λέγεται ότι ήταν από τη Μαράθα. Ο μουχτάρης της Μαράθας έδωσε την πληροφορία ότι τα γεγονότα στη Μαράθα ξεκίνησαν πριν την αυγή της 14-15 Αυγούστου 1974.
-Μια έκθεση στα σουηδικά χωρίς ημερομηνία ή υπογραφή. Όμως περιγράφει το έργο στην τοποθεσία στις 3 Σεπτεμβρίου 1974 και ο συγγραφέας και οι συνάδελφοι του ήταν παρόντες για να προστατεύσουν την CIVPOL. Κάποιες πληροφορίες για αποσυντεθημένα σώματα κτλ. Λέει ότι εκεί υπήρχαν 82 σώματα (ο αριθμός βασίζεται στα κεφάλια) στο μαζικό τάφο και ότι μπορείς να υποπτευθείς ότι δύο ακόμα παιδιά «είχαν βρει την ίδια σκληρή μοίρα».
-Μια έκθεση στα αγγλικά από τον Αρχιεπιθεωρητή Lars Håkanson (ημερομηνίας 4-5 Σεπτεμβρίου 1974, επισυνάπτεται) με πολλές λεπτομέρειες, π.χ. ονόματα των αναγνωρισμένων ανασκαφέντων σωμάτων. Φωτογραφίες, σκίτσα και κατάλογοι ονομάτων στο παράρτημα (επισυνάπτονται).

Άλλοι Μαζικοί Τάφοι
Τα έγγραφα για την Αλόα και τη Μαράθα υποδηλώνουν ότι μπορεί να υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες για άλλους μαζικούς τάφους / αγνοουμένους στο Σουηδικό Στρατιωτικό Αρχείο.
Στην μηνιαία έκθεση για τον Αύγουστο του 1974 από τον Επαρχιακό Διοικητή Επαρχίας Αμμοχώστου, S. Kristensson, (Έκθεση Κύπρου 129/74, ημερομηνίας 14 Σεπτεμβρίου 1974 στα σουηδικά), βρίσκουμε τις ακόλουθες πληροφορίες σχετικά με την πολιτική αστυνομία:
«Έχει ξοδευτεί πολύς χρόνος στη διερεύνηση μαζικών τάφων που έχουν ανακαλυφθεί, δολοφονιών και βιασμών.»
(…)
«Στις 18 Αυγούστου η SWEDCIVPOL πήγε στο χωριό Αυγόρου. Δύο άντρες τους είπαν ότι αυτοί και 25 περίπου άλλοι Ελληνοκύπριοι συνελήφθηκαν στα σπίτια τους από Τουρκοκύπριους την προηγούμενη μέρα. Τους μετάφεραν σε ένα μέρος κοντά στο Πραστειό όπου οι ηλικιωμένοι άντρες, τα γυναίκες και τα παιδιά αφέθηκαν ελεύθεροι. Παρέμειναν 15 άντρες στο φορτηγό που χρησιμοποιήθηκε για την μεταφορά, αλλά δύο από αυτούς αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από αίτημα κάποιων Τουρκοκυπρίων. Οι υπόλοιποι 13 μεταφέρθηκαν προς την Αμμόχωστο. Ακριβώς έξω από το χωριό Στύλλοι το αυτοκίνητο σταμάτησε και τέσσερεις από τους άντρες διατάχθηκαν να κατεβούν και να μπουν σε ένα ερείπιο. Στο ερείπιο τους πυροβόλησαν και σκότωσαν. Το φορτηγό μετά συνέχισε για λίγο και μετά άλλοι τέσσερεις άντρες διατάχθηκαν να κατεβούν από το φορτηγό. Και αυτοί πυροβολήθηκαν. Οι δύο μάρτυρες κατάφεραν να διαφύγουν από το φορτηγό και να διαφύγουν στο σκοτάδι.»
Στο σημείωμα «Παραβιάσεις κατά της διακήρυξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τον Επαρχιακό Διοικητή της Επαρχίας Αμμοχώστου S. Kristensson, στον Διοικητή της Δύναμης UNFICYP (ημερομηνίας 23 Αυγούστου 1974, στα αγγλικά, επισυνάπτεται), αναφέρεται ότι εσωκλείονται αναφορές για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετά τις 15 Αυγούστου 1974. Ωστόσο ποτέ δεν πήρα αυτά τα έγγραφα από το Στρατιωτικό Αρχείο αφού δεν περιέχουν πληροφορίες για τη Αλόα ή τη Μαράθα. Στο ίδιο έγγραφο προτείνεται επίσης ότι η έρευνα στην Αλόα θα πρέπει να διεξαχθεί παράλληλα με την έρευνα του «εγκλήματος στο Πραστειό».
Αν έχεις οποιεσδήποτε ερωτήσεις ή χρειάζεσαι οποιαδήποτε διευκρίνηση μην διστάσεις να με ρωτήσεις και σε παρακαλώ πες μου αν μπορώ να βοηθήσω με περαιτέρω έρευνα στο Σουηδικό Στρατιωτικό Αρχείο…»

8 Φεβρουαρίου 2010
«Αγαπητή Sevgul,
Την περασμένη βδομάδα… πήρα δύο μέρες άδεια για να ελέγξω τι πληροφορίες μπορεί να υπάρχουν στο Σουηδικό αρχείο των ΗΕ.
Εφόσον το αρχείο είναι τεράστιο και δεν είχα πολύ χρόνο αποφάσισα να επικεντρωθώ στην περίοδο σχετική με τον πόλεμο του 1974. Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν πληροφορίες για τους αγνοούμενους και από πριν το 1974, αλλά αυτές είναι πιθανόν διασκορπισμένες σε όλα τα αρχεία.
Υπάρχουν δύο σχετικά αρχεία:
1.Το αρχείο του Σουηδικού Τάγματος των ΗΕ (στο Σουηδικό Στρατιωτικό Αρχείο)
2.Το αρχείο της Σουηδικής Πολιτικής Αστυνομίας (στο Εθνικό Συμβούλιο Αστυνομίας)

1.Το αρχείο του Σουηδικού Τάγματος των ΗΕ (στο Σουηδικό Στρατιωτικό Αρχείο)
Στο Στρατιωτικό Αρχείο είχα πλήρη πρόσβαση στα έγγραφα. Καθόμουν ανάμεσα σε όλους τους φακέλους και είχα πρόσβαση να διαβάσω οτιδήποτε ήθελα. Εδώ βρήκα δύο πράγματα που μπορεί να σε ενδιαφέρουν. Το ένα είναι οι «Εκθέσεις Κύπρου» («Cypernrapporter») – μηνιαίες περιλήψεις στα σουηδικά για το τι συνέβαινε στο Σουηδικό τάγμα (συμπεριλαμβανομένης και της Σουηδικής πολιτικής αστυνομίας). Ένα άλλο είναι οι «Περιλήψεις» στα αγγλικά από το Αρχηγείο της UNFICYP. Βρήκα επίσης την έκθεση για τη Μαράθα που σου έστειλα νωρίτερα αλλά αυτή ήταν η μόνη αυτού του είδους.
2.Το αρχείο της Σουηδικής Πολιτικής Αστυνομίας (στο Εθνικό Συμβούλιο Αστυνομίας)
Στο Εθνικό Συμβούλιο Αστυνομίας δεν είχα πλήρη πρόσβαση και όλα που ήθελα να διαβάσω έπρεπε να ελεγχθούν από το προσωπικό. Πριν να πάω είχαν ελέγξει τον φάκελο «Αγνοούμενοι» - ένας φάκελος για τα άτομα που είχαν αναφερθεί ως αγνοούμενοι στο Σουηδικό τομέα το 1974. Είναι ένα έγγραφο για το κάθε αγνοούμενο άτομο, κάποτε μια σύντομη περιγραφή των συνθηκών και κάποιες φορές μια φωτογραφία του αγνοουμένου. Στα αρχεία βρήκα επίσης την επικεφαλίδα «Αναφορές Ερευνών» και ζήτησα να τις δω. Δυστυχώς δεν υπήρχε κάποιος που μπορούσε να μου δώσει έγκριση για να διαβάσω εκείνα τα έγγραφα, έτσι τους ζήτησα να ελέγξω όλες τις εκθέσεις για τους μαζικούς τάφους κτλ. (και ονόμασα κάποιους μαζικούς τάφους που ήξερα ότι ερευνούσαν οι Σουηδοί – Αλόα, Μαράθα, Στύλλοι και Άγιος Μέμνων) και να μου στείλουν αντίγραφα.
Το προσωπικό και στα δύο Αρχεία ήταν πολύ βοηθητικό.
Έχω αντίγραφα κάποιων εγγράφων που μπορεί να βρεις ενδιαφέροντα. Θα τα σαρώσω και θα σου τα στείλω.
Αν υπάρχει κάποιο γεγονός που έγινε στο Σουηδικό τομέα και για το οποίο χρειάζεσαι περισσότερες πληροφορίες, το Σουηδικό Αρχείο των ΗΕ θα μπορούσε να σου δώσει κάποιες πληροφορίες. Απλά ενημέρωσε με αν μπορώ να βοηθήσω με κάποιο τρόπο, είτε ως σύνδεσμος μεταξύ εσένα και του προσωπικού των αρχείων ή κάνοντας εγώ κάποια έρευνα στην Στοκχόλμη…»

Photo: Στρατιώτης των ΗΕ παρακολουθεί καθώς ανοίγονται οι μαζικοί τάφοι στη Μαράθα…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 23rd of September 2018, Sunday. I had translated these letters to Turkish and published them in Yenidüzen newspaper back in 2009 on my pages called "Cyprus: The Untold Stories..." and had also shared this information with all the three members of CMP (Turkish Cypriot, Greek Cypriot and the Third Member appointed by the UN) at that time...

12 little coffins in a row in Maratha…

12 little coffins in a row in Maratha…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

12 little coffins are lined up, side by side, adjacent to each other in the yard of the mosque in Maratha… The little coffins have been put on tables and lined up next to each other, almost touching each other…
The young and the old, the men and women have been killed and thrown into a mass grave…
Years later they have been dug up and taken out of the mass grave, taken to a laboratory in the buffer zone by the Cyprus Missing Persons' Committee, their remains were analysed, DNA tests have been run and they have been identified. 10 women and 2 men have been laid down in these 12 small coffins and brought back here, close to the place where they had been massacred… And the 12 little coffins have been lined up side by side in the yard of the Maratha mosque… They will be reburied for the third time…
The first time was when they had been killed on the 14th of August 1974 and thrown in a mass grave and after the child who had survived the massacre because he managed to hide – Shafak Nihat whose story I have written here before – would discover the mass grave in the rubbish damp of Maratha, they would be exhumed… And then reburied…
Years and years would pass by and then the Cyprus Missing Persons' archaeologists would exhume them again and would take them out of the burial site and would take their remains to the laboratory of CMP for DNA tests and now that they have been identified, they have been taken back in these 12 little coffins to their village Maratha to be buried for the third time… They have come back to their village Maratha in these small coffins to say goodbye to their loved ones one last time and then to be laid to rest in the graves with their names engraved on them…
When the photographs are put in front of the coffins in the yard of the mosque, that's when the cries start and the women run to hug the coffins where their mothers' and sisters' or grandmothers and grandfathers' remains are… They cry out, they cry out loud and start talking to their loved ones in the coffins…
"Mummy, I could never get enough of your smell!" cries one relative…
They cry and their tears and cries rise up above Cyprus like a stream of clouds… We all cry, we all have tears in our eyes – this is the worst view we can have while we are alive, the most tragic view, one of the saddest days…
A cry rises up from the 12 little coffins and envelops our island Cyprus…
Those Greek Cypriots belonging to EOKA-B who have committed the massacre at Maratha-Sandallaris-Aloa villages are damned and cursed by all people around…
In the yard of the mosque there are tears, anger, sadness and all of it mixes up here, in front of these little coffins with photographs in front of them, showing the 10 women and 2 men…
The hodja of the mosque in Maratha goes on to do the last prayer for them and women move away from the coffins, but they do not stop crying…
This is one of the saddest days for our island…
On the 20th of July 1974, some Greek Cypriots belonging to the EOKA-B group had arrested the whole population of the three villages (Maratha-Sandallaris-Aloa) and took them to the adjacent village Peristerona Pygi… In Peristerona Pygi, they would gather all the men and would take them to the Famagusta Karaoli Camp and then from there to Limassol as prisoners of war… Only the old men, women and children would be allowed to go back to their villages.
From 20th of July until 14th of August 1974, isolated and unprotected, the old people, women and children would come under the harassment of the Greek Cypriots of EOKA-B of Peristerona Pygi and some other adjacent villages…
When Turkey would start its second phase of its military operation in Cyprus on the 14th of August 1974, these Greek Cypriot members of EOKA-B would "panic" and they would kill all those in the three villages: 126 Turkish Cypriots, young and old, children and babies, men and women – all of them would be massacred and buried in two mass graves in Maratha and Aloa… And then they would leave these three villages…
They would run off, leaving behind the biggest massacre of our recent history…
Few days later, Shafak Nihat, the young boy who had survived their massacre would discover the mass grave of Maratha: He had been going and playing around the rubbish damp of Maratha and when he would go there after the massacre, he would notice that the shape of the rubbish damp had changed… And he would see the hand of a child in his pyjamas sticking out of the "pyramids" of dead bodies buried there, created by the EOKA-B… He would run and notify his family who had also survived since they had managed to hide and this is how what had happened would come out in Maratha…
And then the mass grave of the massacred Turkish Cypriots would also be discovered in Aloa and then this would start a horrible, vicious circle of other killings: In a lot of places, some Turkish Cypriots, using the massacre of 126 women and children by EOKA-B, would use this as a pretext for "revenge" and a lot of Greek Cypriot prisoners of war and civilians would be killed and they would become "missing" like that…
After 18 years of investigations about "missing" Turkish Cypriots and Greek Cypriots and mass graves and burial sites, after talking to hundreds of people all over Cyprus, I can easily say that the massacre of EOKA-B in Maratha-Sandallaris-Aloa is the worst we have ever seen in our recent history and that it had "triggered" a series of other killings and massacres and has created rivers of blood and rivers of enmity among the two main communities of our island… Perhaps this had been the underlying aim of EOKA-B because until the discovery of what had happened in Maratha-Aloa-Sandallaris, we do not see mass killings… It is a turning point in a way in the war in 1974 – whoever the "mastermind" of EOKA-B was in this area, they have achieved to put Cyprus on the list as a country where crimes against humanity has been committed, both by killing and by triggering a series of killings that no one could stop… I am not talking about soldiers fighting each other and killing each other during the war – I am talking about the killing of civilians who were either in their villages or were prisoners of war… This is the darkest page of our history that we need to learn and understand and see how the consequences of the actions of a group of fascists can destroy life… And unless we understand that, we cannot move towards the future: Because there will be no "future" for our children on this land unless we understand and acknowledge and face the darkness created by such groups and such people on this island… Because they will continue to try to do the same things over and over again since no one ever held them responsible – those who have committed such grave crimes from both communities – both Turkish Cypriots and Greek Cypriots – have always found protection and praise from their own "side"… They have never been accountable for the murders and massacres they have committed and continued their lives, sometimes even benefiting and being treated like "heroes" (both after the conflict in 1963-64 and 1974), getting benefits and positions and power…
With the massacres of EOKA-B in Maratha-Sandallaris-Aloa and the "revenge" massacres of some Turkish Cypriots after that, both communities have lost… Both communities lost their loved ones and both communities have paid a very heavy human price…
After the hodja's last prayers and speeches, each family goes to the allocated family graves to them and here, bury their loved ones with their own hands…
In the 12 little coffins Raziye Hasan Rustem, Ayshe Mustafa Altemur, Olcay Mustafa Altemur, Rasime Osman, Sezay Osman, Mustafa Hasan Ergech, Cemaliye Hasan Ozkuyucu, Mehmet Osman Kaynak, Zuhre Mehmet Kaynak, Ulfet Mehmet Salih, Fatma Arif and Hatice Sadik Ozkuyucu are buried…
The youngest of the 12 Turkish Cypriots that we have buried on the 6th of September 2018 Thursday was Olcay Mustafa… She had been born in 1960 but according to her sister Djemaliye, they had written the wrong date on her gravestone… They had written 1958 as her birthdate.
"This is wrong" Djemaliye Hanim explains to me… So Olcay Mustafa was only 14 years old… And today, Djemaliye Hanim buried both her sister Olcay and her mother Ayshe Mustafa… There is a third grave which is empty that belongs to her father Mustafa Mehmet. As we have found out he had been taken separately and before the others on the 10th of August 1974 and killed in Peristerona Pygi… This, we learned from our journalist friend Michalis Theodorou's articles recently published in the POLITIS newspaper…
In February this year, we had done an activity in Larnaca together with the "Workers' Democracy" Group… I and relatives of "missing" Turkish Cypriots and Greek Cypriots were speakers at this event in Larnaca… After the event was over a Greek Cypriot whom I had never seen before had come to me and told me that "One Turkish Cypriot would be missing from the mass grave in Maratha because they had taken one Turkish Cypriot and killed him separately and buried him elsewhere" and he would tell me that he had heard this from another Greek Cypriot. I kindly ask him to contact me again with or without his name to please help us to find the "missing" Mustafa Mehmet's burial site… My CYTA phone number is 99 966518. Anyone who has information about Mustafa Mehmet taken from Maratha to Peristerona Pygi, I appeal to you to help us if you know his burial site…
In the light of our journalist friend Michalis Theodorou's recent series of articles, I hope that the Cyprus Missing Persons' Committee has started investigations, particularly about the "missing" Mustafa Mehmet from Maratha…
I share the pain of all the relatives from Maratha and victims of all other massacres no matter what their ethnicity is and I promise to continue to struggle for peace with all my strength so that no such massacres would happen in Cyprus again…

7.9.2018

Photo: Women crying over the coffins of their loved ones in Maratha...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 16th of September 2018, Sunday. A similar article was published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on my pages entitled "Cyprus: The Untold Stories" on the 7th of September 2018 and here is the link:

http://www.yeniduzen.com/12-kucuk-tabuttan-kibrisa-yayilan-ciglik-12892yy.htm

12 μικρά φέρετρα στη σειρά στη Μαράθα…

12 μικρά φέρετρα στη σειρά στη Μαράθα…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

12 μικρά φέρετρα παρατάσσονται στη σειρά, δίπλα δίπλα το ένα στο άλλο στην αυλή του τζαμιού στη Μαράθα… Τα μικρά φέρετρα τοποθετήθηκαν σε τραπέζια το ένα δίπλα στο άλλο, σχεδόν αγγίζοντας το ένα το άλλο…
Οι νέοι και οι ηλικιωμένοι, οι άντρες και οι γυναίκες έχουν σκοτωθεί και ριχτεί σε ένα μαζικό τάφο…
Μετά από χρόνια έχουν εκσκαφτεί και αφαιρεθεί από το μαζικό τάφο, μεταφέρθηκαν στο εργαστήρι στη νεκρή ζώνη από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και τα οστά τους αναλύθηκαν, διεκπεραιώθηκαν εξετάσεις DNA και έχουν ταυτοποιηθεί. Δέκα γυναίκες και δύο άντρες έχουν τοποθετηθεί σε αυτά τα 12 μικρά φέρετρα και τους έφεραν πίσω εδώ, κοντά στο μέρος όπου έχουν σφαγιασθεί… Και τα 12 μικρά φέρετρα έχουν παραταχθεί το ένα δίπλα στο άλλο στην αυλή του τζαμιού στη Μαράθα… Θα θαφτούν ξανά για τρίτη φορά…
Η πρώτη φορά ήταν όταν είχαν σκοτωθεί στις 14 Αυγούστου 1974 και ρίχθηκαν σε ένα μαζικό τάφο και όταν το παιδί που είχε επιβιώσει την σφαγή διότι κατάφερε να κρυφτεί – ο Shafak Nihat, του οποίου την ιστορία είχα γράψει εδώ στο παρελθόν – ανακάλυψε το μαζικό τάφο στην χωματερή της Μαράθας, είχαν εκταφεί… Και μετά είχαν ξαναθαφτεί…
Πέρασαν χρόνια και χρόνια και τότε οι αρχαιολόγοι της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων τους ξέθαψαν ξανά και τους πήραν από τον τόπο ταφής και πήραν τα οστά στο εργαστήρι της ΔΕΑ για αναλύσεις DNA και τώρα που έχουν ταυτοποιηθεί, έχουν επιστραφεί σε αυτά τα 12 μικρά φέρετρα στο χωριό τους τη Μαράθα για να θαφτούν για τρίτη φορά… Έχουν επιστρέψει στο χωριό τους Μαράθα σε αυτά τα μικρά φέρετρα για να αποχαιρετήσουν τους αγαπημένους τους για μια τελευταία φορά και μετά να τοποθετηθούν στους τάφους με τα ονόματα τους χαραγμένα επάνω…
Μόλις τοποθετούνται οι φωτογραφίες μπροστά από τα φέρετρα στην αυλή του τζαμιού, οι κραυγές και τα κλάματα ξεκινούν και οι γυναίκες τρέχουν να αγκαλιάσουν τα φέρετρα όπου βρίσκονται τα οστά των μητέρων ή των αδελφών ή των γιαγιάδων ή των παππούδων τους… Φωνάζουν, φωνάζουν δυνατά και αρχίζουν να μιλούν στους αγαπημένους τους που βρίσκονται μέσα στα φέρετρα…
«Μάμμα, ποτέ δεν χόρταινα την μυρωδιά σου!» φωνάζει ένας συγγενής…
Φωνάζουν και τα δάκρυα και οι κραυγές τους σηκώνονται πάνω από την Κύπρο σαν ένα ποτάμι από σύννεφα… Όλοι κλαίμε, όλοι έχουμε δάκρυα στα μάτια μας – αυτή είναι η χειρότερη θέα που μπορούμε να έχουμε για όσο είμαστε ζωντανοί, η τραγικότερη θέα, μια από τις πιο θλιβερές μέρες…
Μια κραυγή σηκώνεται από τα 12 μικρά φέρετρα και περιβάλλει το νησί μας την Κύπρο…
Οι Ελληνοκύπριοι εκείνοι που ανήκαν στην ΕΟΚΑ Β και που διέπραξαν τη σφαγή στα χωριά Μαράθα – Σανταλλάρη – Αλόα είναι καταραμένοι από όλους τους ανθρώπους γύρω…
Στην αυλή του τζαμιού υπάρχουν δάκρυα, οργή και θλίψη και όλα αναμειγνύονται εδώ, μπροστά από αυτά τα μικρά φέρετρα με τις φωτογραφίες μπροστά τους, που απεικονίζουν τις 10 γυναίκες και τους 2 άντρες…
Ο χότζας του τζαμιού στη Μαράθα εκφωνεί για αυτούς την τελευταία προσευχή και οι γυναίκες απομακρύνονται από τα φέρετρα, αλλά δεν σταματούν να κλαίνε…
Αυτή είναι μια από τις πιο θλιβερές μέρες του νησιού μας…
Στις 20 Ιουλίου 1974 κάποιοι Ελληνοκύπριοι που ανήκαν στην ομάδα της ΕΟΚΑ Β συνέλαβαν ολόκληρο τον πληθυσμό των τριών χωριών (Μαράθα – Σανταλλάρης – Αλόα) και τους πήραν στο διπλανό χωριό την Περιστερωνοπηγή (Πηγή Περιστερώνας)… Στην Περιστερωνοπηγή μάζεψαν όλους τους άντρες και τους πήραν στο στρατόπεδο Καράολος στην Αμμόχωστο και από εκεί στη Λεμεσό ως αιχμάλωτους πολέμου… Επιτράπηκε να επιστρέψουν στα χωριά τους μόνο στους ηλικιωμένους άντρες, τις γυναίκες και τα παιδιά.
Από τις 20 Ιουλίου μέχρι τις 14 Αυγούστου 1974 απομονωμένοι και απροστάτευτοι, οι ηλικιωμένοι, οι γυναίκες και τα παιδιά παρενοχλούνταν από τους Ελληνοκύπριους της ΕΟΚΑ Β της Περιστερωνοπηγής και κάποιων άλλων παρακείμενων χωριών…
Όταν η Τουρκία ξεκίνησε τη δεύτερη φάση της στρατιωτικής της επιχείρησης στην Κύπρο στις 14 Αυγούστου 1974, αυτοί οι Ελληνοκύπριοι μέλη της ΕΟΚΑ Β «πανικοβλήθηκαν» και σκότωσαν όλους εκείνους στα τρία χωριά: 126 Τουρκοκύπριους, νεαρούς και ηλικιωμένους, παιδιά και βρέφη, άντρες και γυναίκες – όλοι τους σφαγιάστηκαν και θάφτηκαν σε δύο μαζικούς τάφους στη Μαράθα και την Αλόα… Και μετά έφυγαν από αυτά τα τρία χωριά…
Διέφυγαν, αφήνοντας πίσω τους τη μεγαλύτερη σφαγή της πρόσφατης μας ιστορίας…
Μετά από μερικές μέρες, ο Shafak Nihat, το νεαρό αγόρι που επιβίωσε τη σφαγή τους ανακάλυψε το μαζικό τάφο στη Μαράθα: Πήγαινε στη χωματερή της Μαράθας και έπαιζε εκεί και όταν πήγε εκεί μετά τη σφαγή, πρόσεξε ότι το σχήμα της χωματερής είχε αλλάξει… Και είδε το χέρι ενός παιδιού που φορούσε πιτζάμες να εξέχει από τις «πυραμίδες» νεκρών σωμάτων που είχαν θαφτεί εκεί, που δημιουργήθηκαν από την ΕΟΚΑ Β… Έτρεξε και ειδοποίησε την οικογένεια του που επίσης επιβίωσε αφού είχαν καταφέρει να κρυφτούν και έτσι είναι που έγινε γνωστό το τι είχε συμβεί στη Μαράθα…
Και τότε ο μαζικός τάφος των σφαγιασμένων Τουρκοκυπρίων ανακαλύφτηκε επίσης στην Αλόα και τότε αυτό έδωσε έναυσμα σε ένα φρικτό, φαύλο κύκλο άλλων σκοτωμών: Σε πολλά μέρη, κάποιοι Τουρκοκύπριοι, χρησιμοποιώντας τη σφαγή των 126 γυναικών και παιδιών από την ΕΟΚΑ Β ως πρόφαση για «εκδίκηση», σκότωσαν πολλούς Ελληνοκύπριους αιχμάλωτους πολέμου και πολίτες και έγιναν «αγνοούμενοι» με αυτό τον τρόπο…
Μετά από 18 χρόνια ερευνών για τους «αγνοούμενους» Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους και μαζικούς τάφους και τόπους ταφής, μετά συνομιλίες με εκατοντάδες άτομα σε όλη την Κύπρο, μπορώ να πω με ευκολία ότι η σφαγή της ΕΟΚΑ Β στα χωριά Μαράθα – Σανταλλάρη – Αλόα είναι το χειρότερο πράγμα που έχουμε δει ποτέ στην πρόσφατη μας ιστορία και ότι είχε «προκαλέσει» μια σειρά άλλων σκοτωμών και σφαγών και έχει δημιουργήσει ποταμούς αίματος και ποταμούς εχθρότητας ανάμεσα στις δύο κύριες κοινότητες του νησιού μας… Ίσως αυτός να ήταν ο βασικός στόχος της ΕΟΚΑ Β διότι μέχρι την ανακάλυψη του συμβάντος στη Μαράθα – Σανταλλάρη – Αλόα, δεν είχαμε δει μαζικούς σκοτωμούς… Είναι ένα σημείο καμπής στον πόλεμο του 1974 – όποιος κι αν ήταν ο «εγκέφαλος» της ΕΟΚΑ Β σε αυτή την περιοχή, έχουν καταφέρει να τοποθετήσουν την Κύπρο στον κατάλογο ως μια χώρα όπου έχουν διαπραχθεί εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, τόσο με σκοτωμούς, όσο και με πρόκληση μιας σειράς σκοτωμών που κανένας δεν μπορούσε να σταματήσει… Δεν μιλώ για στρατιώτες που πολεμούν ο ένας τον άλλο και σκοτώνουν ο ένας τον άλλο στη διάρκεια του πολέμου – μιλώ για τη δολοφονία πολιτών που ήταν είτε στα χωριά τους ή ήταν αιχμάλωτοι πολέμου… Αυτή είναι η πιο σκοτεινή σελίδα της ιστορίας μας, την οποία πρέπει να μάθουμε και να κατανοήσουμε και να δούμε πως οι συνέπειες των πράξεων μιας ομάδας φασιστών μπορούν να καταστρέψουν τη ζωή… Και αν δεν το κατανοήσουμε αυτό, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε προς το μέλλον: Διότι δεν θα υπάρχει «μέλλον» για τα παιδιά μας σε αυτή τη γη, εκτός αν κατανοήσουμε και αναγνωρίσουμε και αντιμετωπίσουμε το σκοτάδι που δημιουργήθηκε από τέτοιες ομάδες και τέτοια άτομα σε αυτό το νησί… Διότι θα συνεχίσουν να προσπαθούν να κάνουν τα ίδια πράγματα ξανά και ξανά αφού κανένας δεν τους κατέστησε υπεύθυνους – αυτοί που διέπραξαν τέτοια σοβαρά εγκλήματα και από τις δύο κοινότητες – και Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι – πάντοτε έβρισκαν και βρίσκουν προστασία και έπαινο από τη δική τους «πλευρά»… Ποτέ δεν λογοδότησαν για τους φόνους και τις σφαγές που έχουν διαπράξει και συνέχισαν τη ζωή τους, κάποτε ακόμα επωφελούνται και αντιμετωπίζονται ως «ήρωες» (τόσο μετά τη σύγκρουση το 1963-64 όσο και μετά το 1974), παίρνοντας οφέλη και θέσεις και εξουσία…
Με τις σφαγές της ΕΟΚΑ Β στα χωριά Μαράθα – Σανταλλάρη – Αλόα και τις σφαγές «εκδίκησης» από κάποιους Τουρκοκύπριους μετά, και οι δύο κοινότητες έχασαν… Και οι δύο κοινότητες έχασαν τους αγαπημένους τους, και οι δύο κοινότητες έχουν πληρώσει ένα πολύ βαρύ ανθρώπινο τίμημα…
Μετά την τελευταία προσευχή του χότζα και τις ομιλίες, η κάθε οικογένεια πάει στον οικογενειακό τάφο που τους διατέθηκε και εκεί θάβουν τους αγαπημένους τους με τα ίδια τους τα χέρια…
Στα 12 μικρά φέρετρα βρίσκονται οι Raziye Hasan Rustem, Ayshe Mustafa Altemur, Olcay Mustafa Altemur, Rasime Osman, Sezay Osman, Mustafa Hasan Ergech, Cemaliye Hasan Ozkuyucu, Mehmet Osman Kaynak, Zuhre Mehmet Kaynak, Ulfet Mehmet Salih, Fatma Arif και Hatice Sadik Ozkuyucu…
Το νεαρότερο άτομο από τους 12 Τουρκοκύπριους που έχουμε θάψει την Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2018 ήταν η Olcay Mustafa… Είχε γεννηθεί το 1960 αλλά σύμφωνα με την αδελφή της Djemaliye, είχαν γράψει τη λάθος ημερομηνία στην ταφόπλακα της… Είχαν γράψει 1958 ως το έτος γέννησης της.
«Αυτό είναι λάθος» μου εξηγεί η κυρία Djemaliye… Έτσι η Olcay Mustafa ήταν μόλις 14 χρονών… Και σήμερα η κυρία Djemaliye έθαψε την αδελφή της Olcay και τη μητέρα της Ayshe Mustafa… Υπάρχει ένας τρίτος τάφος που είναι άδειος και ανήκει στον πατέρα της Mustafa Mehmet. Όπως ανακαλύψαμε, τον πήραν ξεχωριστά και πριν τους άλλους, στις 10 Αυγούστου 1974 και τον σκότωσαν στην Περιστερωνοπηγή… Αυτό το μάθαμε από τα άρθρα του φίλου δημοσιογράφου Μιχάλη Θεοδώρου που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ…
Φέτος τον Φεβρουάριο είχαμε οργανώσει μια εκδήλωση στη Λάρνακα μαζί με την ομάδα «Εργατική Δημοκρατία»… Σε αυτή την εκδήλωση στη Λάρνακα ήμουν ομιλήτρια μαζί με συγγενείς «αγνοουμένων» Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων… Μετά την εκδήλωση ένας Ελληνοκύπριος, τον οποίο δεν είχα δει ποτέ πριν, είχε έρθει και μου είπε ότι «Ένας Τουρκοκύπριος θα λείπει από το μαζικό τάφο στη Μαράθα διότι είχαν πάρει ένα Τουρκοκύπριο και τον σκότωσαν ξεχωριστά και τον έθαψαν αλλού» και μου είπε ότι το είχε ακούσει αυτό από ένα άλλο Ελληνοκύπριο. Τον παρακαλώ θερμά να επικοινωνήσει ξανά μαζί μου είτε επώνυμα είτε ανώνυμα για να μας βοηθήσει να βρούμε τον τόπο ταφής του «αγνοούμενου» Mustafa Mehmet… Το τηλέφωνο μου στη CYTA είναι 99 966518. Οποιοσδήποτε έχει πληροφορίες για τον Mustafa Mehmet που τον πήραν από τη Μαράθα στην Περιστερωνοπηγή, σας απευθύνω έκκληση να μας βοηθήσετε αν γνωρίζετε τον τόπο ταφής του…
Υπό το φως της πρόσφατης σειράς άρθρων του φίλου δημοσιογράφου Μιχάλη Θεοδώρου, ελπίζω ότι η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων έχει ξεκινήσει έρευνες, ιδιαίτερα για τον «αγνοούμενο» Mustafa Mehmet από τη Μαράθα…
Μοιράζομαι τον πόνο όλων των συγγενών από τη Μαράθα και των θυμάτων όλων των άλλων σφαγών ασχέτως της εθνικότητας τους και υπόσχομαι να συνεχίσω να αγωνίζομαι για την ειρήνη με όλη μου τη δύναμη, έτσι ώστε να μην ξανασυμβούν ποτέ στην Κύπρο τέτοιες σφαγές…

Photo: Οι γυναίκες κλαίνε πάνω από τα φέρετρα των αγαπημένων τους στη Μαράθα…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 16th of September 2018, Sunday. A similar article was published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on my pages entitled "Cyprus: The Untold Stories" on the 7th of September 2018 and here is the link:

http://www.yeniduzen.com/12-kucuk-tabuttan-kibrisa-yayilan-ciglik-12892yy.htm

Evil poisons our lives but humanity cures us…

Evil poisons our lives but humanity cures us…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

One of my readers comes to visit me because I asked him to talk about some possible burial sites of some "missing persons" that we have been working on for the past three years… Out of the blue, starts talking about something that happened in his area… He says:
"During the war in 1974, I saw how people behaved… There were people trying to protect a Turkish Cypriot village that came under attack from the Greek Cypriot soldiers… Everyone was trying in the best way possible to protect the village. We had gathered in this village from various other villages – we had few guns, but we would resist the Greek Cypriot soldiers bombing our village… But there was this particular Turkish Cypriot who did not want to take up a gun and go to the makeshift military posts… He was afraid and was hiding and was avoiding to go… All other youngsters were trying to defend the village, but this Turkish Cypriot would not participate in this struggle for survival in those days…
As soon as the war was over, this particular Turkish Cypriot, you know what he did? He started going around looting and raping…
Next to our village there was this Monastery called …… and in this Monastery there were also some nuns… As you know, these nuns take an oath to stay as virgins till they die…
In this Monastery called …… next to our village, the nuns had good relations with my father… They knew my father and would sit down and talk from time to time…
After the war, after the rape of the nuns by this particular Turkish Cypriot, those nuns came and spoke to my father… "All these years, we protected ourselves from everything, but this guy came and raped us…" They were very sad, these nuns as my father told me…
How do you think that this particular Turkish Cypriot's end came?
I will also tell you that…
After the war, during his relations with some people, he got AIDS… When people from his village found out that he got AIDS, no one would go near him… He died crying and whining all by himself, all alone…
People in the village were saying behind him, "If there is holy justice, you see, he found his punishment… He had raped the nuns…"
I wish that we did not live through any of this…"
The two main communities of our island never attempted to "deliver" justice for the war crimes – rapes, killings of innocent women and children, executing prisoners of war – but the earth took its own course and the earth "delivered" results for all of us to see and learn from…
Another one of the rapists and killers from the Messaoria, years after the war was collecting metals from the place where military manoeuvres was taking place systematically near his village… As always, he had gone one day to collect metals to sell and an unexploded bomb went off and he lost his genitals…
Talk in the village? "You see, he had raped the women from the next village and this is his punishment…"
Humans could not "deliver" justice – coincidences did, if you want to look at it that way… The villagers definitely looked at it that way…
One particular teacher who was raping very young girls is still alive and suffering from various diseases that has to do with his peeing: He can't pee…
The talk of the villagers?
"See, he raped those young girls and now he is paying for it… May he burn in hell!"
People have a basic understanding of what should be and what should not be done…
People from all communities of our island know what is right and what is wrong…
People of our island, no matter what language they speak or in which God they believe or do not believe, have a basic understanding of what is humanity and what you should never do: That you should never hurt other people, you should never hurt children, you should never steal things that don't belong to you…
Sure, our culture has been eroded – over the decades people's humanity has been eroded… Gradually compassion, empathy, love for your neighbour, helping the poor has been eroded because of the conditions under which we are forced to live…
But you can still find people who can tell right from wrong…
And these are the people who keep humanity from being completely extinct on our homeland…
There are stories where people protected each other, saved each other's lives… There is the story of one of my friends from Trikomo whose uncle tried desperately to save the lives of Turkish Cypriots from Pervolia Trikomo… He would go out of his way to warn some of his Turkish Cypriot friends not to go out since there was an order to "kill" whichever Turkish Cypriot some Greek Cypriot police would catch… This was around 11th of May 1964 when a Greek Cypriot and two Greeks were killed while entering within the walled city of Famagusta…
My friend's uncle did warn a Turkish Cypriot family but the Turkish Cypriot family he had warned did not have the opportunity to tell others – or chose not to warn others – we don't know which… This Greek Cypriot from Trikomo saved the lives of some Turkish Cypriots, that is for sure… But he could not manage to save all…
The milkman and his wife from Pervolia Trikomo were "caught", kept in the police station of Trikomo for a night or two and then killed and buried in a well outside the wheat warehouse of Trikomo. They had names: Huseyin Ahmet Kamber and his wife Shefika… While keeping them there, some of the Greek Cypriots were also joking about how to rape Shefika, mother of five kids from Pervolia, Trikomo. We do not know what they did to her or her husband but what we know is that they killed them and threw them in a well… With the help of a reader who introduced me to a Greek Cypriot from Trikomo, Xenophon Demetriou, we managed to find this well and we showed it to the CMP and they dug and they found the remains of the couple, executed in cold blood… Xenophon Demetriou told us the story of what had happened that night when they came to bury them in that well, how the next day he saw blood and the shoe of a woman outside the well – he was courageous enough to come and show us this well and help bring closure to Sevilay Berk and her family whose parents were "missing"…
One of those who killed Sevilay's father Huseyin Ahmet Kamber even got him to take off his sweater because he really liked the pattern…
Later on, he would go and boast to his friends…
"Do you like what I wear? Do you like my sweater?" he asked his friends….
They said "Yes…"
"See, I was clever! I got it before I killed him… Because if I killed him and got the sweater, there would be a hole that would need mending… See how clever I am?"
There was him from Trikomo but there was also a kind-hearted Greek Cypriot from Trikomo who tried to save the lives of the Turkish Cypriots from his village…
Dark and light, evil and good, psychopaths and humanity are always there, everywhere on earth like an eternal pattern, making our blood freeze when we learn of such stories or making our heart melt and see hope again when we learn of the humanity of others… Evil poisons our lives but humanity cures us of this poison…

Photo: A painting by Turkish Cypriot artist Nilgün Güney...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 9th of September 2018, Sunday.
A similar article was published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on the 4th of August 2018 and here is the link:

http://www.yeniduzen.com/okurlarimiz-bildiklerini-paylasmaya-devam-ediyor-12763yy.htm

Το κακό δηλητηριάζει τη ζωή μας αλλά η ανθρωπιά μας θεραπεύει…

Το κακό δηλητηριάζει τη ζωή μας αλλά η ανθρωπιά μας θεραπεύει…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ένας από τους αναγνώστες μου έρχεται να με επισκεφτεί διότι του ζήτησα να μιλήσουμε για κάποιους πιθανούς τόπους ταφής κάποιων «αγνοουμένων» σχετικά με τους οποίους εργαζόμαστε τα τελευταία τρία χρόνια… Έτσι ξαφνικά άρχισε να μιλά για κάτι που συνέβηκε στην περιοχή του… Λέει:
«Στη διάρκεια του πολέμου το 1974, είδα πως συμπεριφέρονταν οι άνθρωποι… Υπήρχαν άνθρωποι που προσπαθούσαν να προστατεύσουν ένα Τουρκοκυπριακό χωριό που δεχόταν επίθεση από Ελληνοκύπριους στρατιώτες… Όλοι προσπαθούσαν να προστατεύσουν το χωριό με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Είχαμε μαζευτεί από διάφορα άλλα χωριά σε αυτό το χωριό – είχαμε λίγα όπλα, αλλά αντισταθήκαμε στους Ελληνοκύπριους στρατιώτες που βομβάρδιζαν το χωριό μας… Όμως υπήρχε αυτός ο συγκεκριμένος Τουρκοκύπριος που δεν ήθελε να πάρει όπλο και να πάει στα αυτοσχέδια στρατιωτικά φυλάκια… Φοβόταν και κρυβόταν και απέφευγε να πάει… Όλοι οι νεαροί προσπαθούσαν να υπερασπιστούν το χωριό αλλά αυτός ο Τουρκοκύπριος δεν συμμετείχε σε αυτόν τον αγώνα για επιβίωση εκείνες τις μέρες…
Μόλις τελείωσε ο πόλεμος αυτός ο συγκεκριμένος Τουρκοκύπριος, ξέρεις τι έκανε; Άρχισε να γυρίζει να λεηλατεί και να βιάζει…
Δίπλα από το χωριό μας υπήρχε ένα Μοναστήρι που ονομαζόταν …… και σε αυτό το Μοναστήρι υπήρχαν κάποιες μοναχές… Όπως ξέρεις οι μοναχές αυτές παίρνουν όρκο να μείνουν παρθένες μέχρι να πεθάνουν…
Σε αυτό το μοναστήρι που ονομάζεται …… δίπλα από το χωριό μας, οι μοναχές είχαν καλές σχέσεις με τον πατέρα μου… Γνώριζαν τον πατέρα μου και καθόντουσαν και μιλούσαν κατά καιρούς…
Μετά τον πόλεμο, μετά το βιασμό των μοναχών από αυτόν τον Τουρκοκύπριο, οι μοναχές ήρθαν και μίλησαν στον πατέρα μου… «Όλα αυτά τα χρόνια προστατεύαμε τους εαυτούς μας από τα πάντα, όμως αυτός ο άντρας ήρθε και μας βίασε…» Ήταν πολύ λυπημένες αυτές οι μοναχές, όπως μου είπε ο πατέρας μου…
Πως νομίζεις ότι ήρθε το τέλος σε αυτό τον συγκεκριμένο Τουρκοκύπριο;
Θα σου το πω και αυτό…
Μετά τον πόλεμο στη διάρκεια κάποιων σχέσεων του με κάποιους ανθρώπους κόλλησε τον ιό του AIDS… Όταν οι άνθρωποι από το χωριό του έμαθαν ότι είχε AIDS, κανένας δεν του κόντευε… Πέθανε κλαίγοντας και με παράπονο μόνος του, ολομόναχος…
Οι άνθρωποι στο χωριό έλεγαν πίσω από την πλάτη του «Αν υπάρχει θεία δικαιοσύνη, βλέπεις, βρήκε την τιμωρία του… Είχε βιάσει τις μοναχές…»
Μακάρι να μην ζούσαμε τίποτε από όλα αυτά…»
Οι δύο κύριες κοινότητες του νησιού μας ποτέ δεν επιχείρησαν να «αποδώσουν» δικαιοσύνη για τα εγκλήματα πολέμου – βιασμούς, σκοτωμούς αθώων γυναικών και παιδιών, εκτελέσεις αιχμαλώτων πολέμου – όμως η γη πήρε τη δική της πορεία και η γη «απέδωσε» αποτελέσματα για όλους μας για να δούμε και να μάθουμε από αυτά…
Ένας άλλος από τους βιαστές και δολοφόνους από τη Μεσαορία, χρόνια μετά τον πόλεμο μάζευε μέταλλα από το μέρος όπου γίνονταν συστηματικά στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στο χωριό του… Όπως πάντοτε είχε πάει μια μέρα για να μαζέψει μέταλλα για να τα πουλήσει και μια βόμβα που δεν είχε εκραγεί εκράγηκε και έχασε τα γεννητικά του όργανα…
Οι κουβέντες στο χωριό; «Βλέπεις, είχε βιάσει τις γυναίκες από το διπλανό χωριό και αυτή είναι η τιμωρία του…»
Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να «αποδώσουν» δικαιοσύνη – οι συμπτώσεις το έκαναν, αν θέλετε να το δείτε έτσι… Οι χωριανοί σίγουρα το έβλεπαν με αυτό τον τρόπο…
Ένας συγκεκριμένος δάσκαλος που βίαζε πολύ νεαρά κορίτσια ζει ακόμα και υποφέρει από διάφορες ασθένειες που έχουν να κάνουν με το ουροποιητικό του: Δεν μπορεί να ουρήσει…
Οι κουβέντες των χωριανών;
«Βλέπεις, βίασε εκείνα τα νεαρά κορίτσια και τώρα το πληρώνει… Ας καεί στην κόλαση!»
Οι άνθρωποι έχουν μια βασική κατανόηση του τι θα έπρεπε να γίνει και τι δεν θα έπρεπε να γίνει…
Οι άνθρωποι από όλες τις κοινότητες του νησιού μας ξέρουν τι είναι σωστό και τι είναι λάθος…
Οι άνθρωποι του νησιού μας, άσχετα με το τι γλώσσα μιλούν ή σε ποιο Θεό πιστεύουν ή δεν πιστεύουν, έχουν μια βασική κατανόηση του τι είναι ανθρωπιά και τι δεν θα πρέπει να κάνεις ποτέ: Ότι ποτέ δεν πρέπει να βλάφτεις άλλους ανθρώπους, ποτέ δεν πρέπει να κάνεις κακό σε παιδιά, ποτέ δεν πρέπει να κλέβεις πράγματα που δεν σου ανήκουν…
Σίγουρα ο πολιτισμός μας έχει διαβρωθεί – με το πέρασμα των δεκαετιών η ανθρωπιά των ανθρώπων έχει διαβρωθεί… Σταδιακά η συμπόνοια, η ενσυναίσθηση, η αγάπη προς το γείτονα, η βοήθεια προς τους φτωχούς έχει διαβρωθεί εξαιτίας των συνθηκών κάτω από τις οποίας αναγκαζόμαστε να ζήσουμε…
Όμως μπορείς ακόμα να βρεις ανθρώπους που μπορούν να διαχωρίσουν το σωστό από το λάθος…
Και αυτοί είναι οι άνθρωποι που διατηρούν την ανθρωπιά από τον πλήρη αφανισμό στην πατρίδα μας…
Υπάρχουν ιστορίες όπου οι άνθρωποι προστάτευσαν ο ένας τον άλλο, έσωσαν τη ζωή ο ένας του άλλου… Υπάρχει η ιστορία ενός φίλου μου από το Τρίκωμο του οποίου ο θείος προσπάθησε απεγνωσμένα να σώσει τη ζωή των Τουρκοκυπρίων από τα Περβόλια Τρικώμου… Έκανε ότι ήταν δυνατό για να προειδοποιήσει κάποιους από τους Τουρκοκύπριους φίλους του να μην βγουν έξω εφόσον υπήρχε διαταγή για να «σκοτώσουν» όποιο Τουρκοκύπριο μπορούσαν να πιάσουν κάποιοι Ελληνοκύπριοι αστυνομικοί… Αυτό ήταν γύρω στις 11 Μαΐου 1964 όταν ένας Ελληνοκύπριος και δύο Έλληνες είχαν σκοτωθεί ενώ έμπαιναν στην εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου…
Ο θείος του φίλου μου προειδοποίησε μια Τουρκοκυπριακή οικογένεια αλλά η Τουρκοκυπριακή οικογένεια που προειδοποίησε δεν είχε την ευκαιρία να το πει σε άλλους – ή επέλεξε να μην προειδοποιήσει άλλους – δεν γνωρίζουμε ποιο ίσχυε… Αυτός ο Ελληνοκύπριος από το Τρίκωμο έσωσε τη ζωή κάποιων Τουρκοκυπρίων, αυτό είναι σίγουρο… Όμως δεν τα κατάφερε να τους σώσει όλους…
Ο γαλατάς και η γυναίκα του από τα Περβόλια Τρικώμου «πιάστηκαν», κρατήθηκαν στον αστυνομικό σταθμό Τρικώμου για μια ή δύο νύκτες και μετά τους σκότωσαν και τους έθαψαν σε ένα πηγάδι έξω από τις αποθήκες σιταριού στο Τρίκωμο. Είχαν ονόματα: Huseyin Ahmet Kamber και η γυναίκα του Shefika… Ενώ τους κρατούσαν εκεί, κάποιοι Ελληνοκύπριοι επίσης αστείευαν για το πως να βιάσουν την Shefika, μητέρα πέντε παιδιών από τα Περβόλια Τρικώμου. Δεν ξέρουμε τι έκαναν σε αυτή ή το σύζυγο της αλλά αυτό που ξέρουμε είναι ότι τους σκότωσαν και τους έριξαν σε ένα πηγάδι… Με τη βοήθεια ενός αναγνώστη που με σύστησε σε ένα Ελληνοκύπριο από το Τρίκωμο, τον Δημήτριο Ξενοφώντος, καταφέραμε να βρούμε το πηγάδι αυτό και το δείξαμε στη ΔΕΑ και έσκαψαν και βρήκαν τα οστά του ζευγαριού που εκτελέστηκε εν ψυχρώ… Ο Δημήτριος Ξενοφώντος μας είπε την ιστορία του τι συνέβηκε εκείνη τη νύκτα όταν ήρθαν για να τους θάψουν σε εκείνο το πηγάδι, πως την επόμενη μέρα είδε αίμα και ένα γυναικείο παπούτσι έξω από το πηγάδι – ήταν αρκετά θαρραλέος για να έρθει και να μας δείξει το πηγάδι και να βοηθήσει να φέρει ένα κλείσιμο στη Sevilay Berk και την οικογένεια της, της οποίας οι γονείς ήταν «αγνοούμενοι»…
Ένας από εκείνους που σκότωσαν τον Huseyin Ahmet Kamber, πατέρα της Sevilay, τον κατάφερε να βγάλει το τρικό του που φορούσε διότι του άρεσε πολύ το σχέδιο…
Αργότερα πήγε και καυχιόταν στους φίλους του…
«Σας αρέσει αυτό που φορώ; Σας αρέσει το τρικό μου;» ρώτησε τους φίλους του…
Του είπαν «Ναι…»
«Είδατε, ήμουν έξυπνος! Το πήρα πριν τον σκοτώσω… Διότι αν τον σκότωνα και μετά έπαιρνα το τρικό, θα είχε τρύπα και θα χρειαζόταν επιδιόρθωση… Είδατε πόσο έξυπνος είμαι;»
Υπήρχε αυτός από το Τρίκωμο, αλλά υπήρχε επίσης ένας καλόκαρδος Ελληνοκύπριος από το Τρίκωμο που προσπάθησε να σώσει τη ζωή των Τουρκοκυπρίων του χωριού του…
Σκοτάδι και φως, κακό και καλό, ψυχοπάθεια και ανθρωπιά είναι πάντοτε εκεί, παντού στη γη σαν ένα αιώνιο μοτίβο, που παγώνει το αίμα μας όταν ακούμε τέτοιες ιστορίες ή κάνει την καρδιά μας να λιώνει και βλέπουμε ξανά την ελπίδα όταν μαθαίνουμε για την ανθρωπιά των άλλων… Το κακό δηλητηριάζει την ζωή μας, αλλά η ανθρωπιά μας θεραπεύει από αυτό το δηλητήριο…

Photo: Πίνακας της Nilgun Guney…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 9th of September 2018, Sunday.
A similar article was published in Turkish in the YENİDÜZEN newspaper on the 4th of August 2018 and here is the link:

http://www.yeniduzen.com/okurlarimiz-bildiklerini-paylasmaya-devam-ediyor-12763yy.htm

The father from Trikomo who couldn’t see the burial of his son…

The father from Trikomo who couldn't see the burial of his son…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Dimitrakis Dimitrios Xenophon, whose remains were found in a gamini in Boghazi together with four others was buried with a ceremony on the 28th of July 2018 Saturday in Dromolaxia… This gamini (kiln) was found with the help of a very dear reader of ours back in 2014… But the father of Dimitrakis, Xenophon Dimitriou could not see the burial of his son…
Xenophon Dimitriou had helped us to find the burial site of two "missing" Turkish Cypriots: Shefika Huseyin and Huseyin Ahmet Kamber had been "missing" since May 1964 from Trikomo and Xenophon from Trikomo had shown us the well where they had been buried in Trikomo. He had been a witness to the burial when one night he had heard some noise outside and had gone to see what was going on… The well was visible from where his house was – the well was behind the barley warehouses in Trikomo. When he tried to check what was going on, the killers would shout at him to go back inside… Next morning, he would see some blood outside the well and a woman's shoe… He had got suspicious… The killers, in order to cover their crime had put some sand over the bodies they had killed and thrown in the well…
I had met Xenophon through the help of a Turkish Cypriot reader and the son of a "missing" Turkish Cypriot. We had shown this well to the Cyprus Missing Persons' Committee but there had been no excavations there. So, my reader had found a Greek Cypriot witness and this was Xenophon Dimitriou. We had gone to Dromolaxia to visit him so he could tell me the story, so I could write about it… There had been rumours that three "missing" Turkish Cypriots from Agios Andronikoudis (Topchukeuy) were buried in this well… Until the actual digging, we wouldn't know that it was in fact Shefika and Huseyin Ahmet Kamber had been buried there and not the Agios Andronikoudis "missing". Shefika and Huseyin Ahmet Kamber were from Trikomo Pervolia – Huseyin Ahmet Kamber was a milkman, collecting milk from producers and delivering it… He was married with Shefika and living in Pervolia, Trikomo and they had five kids: Oldest kid was 17 – Sevilay Berk and the youngest was barely 2 years old…
When they would go "missing" in May 1964, the kids would be devastated… Sevilay, as a young girl of 17 would go to the Trikomo police station to report her "missing" parents – according to the information we gathered, they had not been "killed" yet and were being kept at the police station. So when Sevilay had gone there, her parents were in fact alive at the police station but of course, she was not informed of this by the Greek Cypriot policemen serving at the station… Years later we would find out terrible details about the murder of this couple – they were kidnapped and taken to the police station and kept there and then they would be killed and buried in a well that many years later Xenophon Dimitriou and some other readers would show us…
With the help of my reader after I had visited the house of Xenophon, he would agree to come and show us the well in Trikomo – we would meet and I would call an archaeologist from the Cyprus Missing Persons' Committee to come and see the well… We would all meet, my reader, the archaeologist and Xenophon and he would show the well to the archaeologist from the CMP and tell her the story of what he had seen that night and the following morning. Finally, the CMP would start excavations and would find the remains of two "missing" Turkish Cypriots in the well: Shefika and Huseyin Ahmet Kamber… While the excavations continued, the archaeologist would want details and I would get the details of the only couple "missing" from the area from the daughter Sevilay. We would also visit the well together with Sevilay and her dear husband Mustafa Berk… The parents of Sevilay would be identified through DNA tests and we would have the funeral in Famagusta in 2010… Xenophon Demetriou would attend the funeral and pay his respects and express his sorrow for what had happened in the past… He too had a "missing" son: Dimitrakis Dimitrios Xenophon so he could understand the pain that Sevilay and her family had gone through and he was glad that he had helped to find their remains…
He would become good friends with Sevilay and Mustafa and Sevilay would hold a lunch where she would invite me as well and Xenophon would come and she would thank him for his humanitarian effort in finding the burial site of her father and mother…
At the Kontea Peace Park, we would hold an event with the initiative of the Bicommunal Association of Relatives of Missing Persons and Victims of War "TOGETHER WE CAN" on the 22nd of July 2010 and would honour those who helped us to find the burial sites of the "missing" Turkish Cypriots and Greek Cypriots. In this peace festival that we had organised with the help of various NGOs, trade unions and political parties under the "United Cyprus Peace Initiative", we would also honour Xenophon Demetriou and he would take his plaquette honouring him from the hands of Sevilay Berk… We would also honour Hashmet Ozmusa, my Turkish Cypriot reader who had introduced him to me in order to ensure that he would show us the well in Trikomo… More than 300 Turkish Cypriots and Greek Cypriots would attend this memorable event in Kontea that was supported by the Organisation of the Protection of Common Cultural Heritage of Kontea and the Kontea Cultural Association… We would honour around 20 Turkish Cypriots and Greek Cypriots who had helped us to find the burial sites and who did not see any reason why they should remain anonymous, who in fact accepted to be visible in this humanitarian work: Mustafa Gursel, Ali Esendaglı, Hashmet Ozmusa, Ertan Namıkkemaloglu, Huseyin Latif Amerikali, Savash Kayasal, Ali Bayraktar, Gunay Devecioglu. Dimitris Hadjipetrou, Kyriakos Andreou, Maria Georgiadou, Andreas Sizinos, Artemis Poullos, Christina Pavlou Solomi Patsia, Xenophon Demetriou, Andreas Constantinos, Takis Hadjigeorgiou and two anonymous Turkish Cypriots…
When Xenophon Demetriou would pass away, Sevilay and Mustafa Berk would attend his funeral in Dromolaxia, laying flowers on his coffin.
He would not be able to see that the remains of his "missing" son Dimitrakis had been found…
Dimitrakis was born in 1956 as one of the six brothers and sisters: Niki, Georgia, Kika, Stelios, Vasiliki and Dimitrakis… They were four girls and two boys. Dimitrakis was doing his military service in Dikomo and he was barely 18 years old when the war would swallow him up just like so many others…
About ten years ago, we had started publishing information shared by our readers about possible burial sites, in particular about gaminis (kilns) in the St. Hilarion-Kyrenia Boghazi area… Back in 2010 we had introduced one of our readers to the former officials of CMP – Ughur Umar (who passed away), Xenophon Kallis and Okan Oktay. This reader had told them that there were some "missing" persons buried in some gaminis at the St. Hilarion and he would also draw a map and give it to them… He would point out the place of the gaminis, as well as the relocated burial sites at the St. Hilarion area… Previously he had helped the officials of the CMP to find two "missing" Greek Cypriots in the St. Hilarion area…
Three years would pass by and my reader would get frustrated because nothing had happened in the places he had given information about. We would find out that the places that our reader had been talking about were not on the list of the places to be dug – he was a staunch follower of the whole process and he would come and visit me often, writing open letters to the CMP to be published on my page in YENIDUZEN, saying he was ready to show these places if they took permission for him to enter the military areas in St. Hilarion…
I would ask the officials of CMP to visit him again: In 2012 and 2013, we would visit him again with the officials of CMP, Xenophon Kallis, Okan Oktay and Murat Soysal and he would again draw maps for them and tell them the story of how some remains of "missing" Greek Cypriots would become visible while cleaning a gamini from trash and how and where they would be relocated… He would be insistent: He was sure of what he saw because he had been doing his military service there around 1985…
The map that our reader had drawn would be given to some of the Turkish Cypriot investigators and following this map, they would discover the gamini in Boghazi… During the exhumations of the Gamini in January 2014, the remains of five "missing" Greek Cypriots would be found… Among them: Dimitrakis Dimitrios Xenophon…
When Mustafa Akinci came to power in 2015, the entry of CMP for investigations and for digging in the military zones would become easier due to his efforts and my reader would make an open call, writing an open letter to the CMP to take "permission" for him to enter the military zones in St. Hilarion in order to show the possible burial sites of some "missing" Greek Cypriots. Finally, CMP would take "permission" for him and he would go and show two possible burial sites to the officials of CMP in the military zones of St. Hilarion… The CMP would carry out excavations in the two spots that my reader showed and they would find the remains of four and two – a total of six "missing" persons in the places he showed.
This reader with a huge human heart so far has helped to find the remains of a total of 13 "missing" Greek Cypriots in Boghazi and St. Hilarion areas… While the exhumations were going on in St. Hilarion, he would give me the coordinates of two more possible burial sites and I would send these coordinates to the officials of CMP. But so far, there has been no excavations in these two possible and suspicious burial sites at the St. Hilarion… We continue, together with him, to push for the exploration of these two sites where my reader thinks some people might have been buried.
I want to thank for his humanity, this reader, from my heart… And I want to thank the officials of the CMP for carrying out exhumations in the places that this reader of ours had shown and pointed out… I thank them for ensuring the finding of the remains of 13 "missing" Greek Cypriots that our reader has given information about their burial sites…
Unfortunately, until very recently we would not be informed about whose remains had been found in the gamini in Boghazi despite the fact that throughout last year, we were asking every week… I would find out quite by accident that four "missing" Greek Cypriots had been buried last year whose remains were found in the gamini in Boghazi and the fifth one – Dimitrakis Xenophon – was buried in July 2018… Sevilay Berk, together with her husband Mustafa Berk attended his funeral and laid their flowers on his small coffin… I would immediately call my reader and tell him and write about it and try to find their photos to see who they were... They were: Demetrios Georgios Anamisi from Trikomo, born in 1944 and went "missing" in 1974 from Dikomo. He was buried in May 2017.
Neophitos Hambos Neophitou who was born in Gypsou in 1941, went "missing" in 1974 and was buried in Limassol in May 2017.
Antonios Christophis Apostolou, born in 1956 in Livadia, went "missing" in July 1974 and buried in Livadia after DNA identification in November 2017.
Simeon Michail Simeou, born in Lapathos in 1948 and went "missing" while serving in Aspri Moutti in 1974 as a reservist. Buried after DNA identification in Larnaca in June 2017.
And Dimitrakis Dimitrios Xenophon from Trikomo – born in 1956, serving as a young 18-year-old boy and would go "missing" on the 22nd of July 1974…
May all of them rest in peace… I am glad we could help at least to find their remains and bring closure to their families… I am very sad that our dear friend Xenophon Demetriou could not see the funeral of his son… May he also rest in peace – we are very grateful to him for helping us to bring closure to the family of Sevilay Berk…

Photo: Sevilay Berk, at the funeral of Dimitrakis...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 2nd of September 2018, Sunday...
Similar article in Turkish was published on my pages called "Cyprus: The Untold Stories" in the YENİDÜZEN newspaper on the 1st of August 2018 and here is the link:

http://www.yeniduzen.com/bir-kayip-yakinindan-cicekler-12748yy.htm

Ο πατέρας από το Τρίκωμο που δεν κατάφερε να δει την ταφή του γιού του…

Ο πατέρας από το Τρίκωμο που δεν κατάφερε να δει την ταφή του γιού του…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ο Δημητράκης Δημήτριος Ξενοφών, του οποίου τα οστά βρέθηκαν σε ένα καμίνι στο Μπογάζι μαζί με τέσσερεις άλλους, τάφηκε στη Δρομολαξιά με τελετή το Σάββατο 28 Ιουλίου 2018… Το καμίνι αυτό βρέθηκε με τη βοήθεια μιας πολύ αγαπητής αναγνώστριας μας το 2014… Όμως ο πατέρας του Δημητράκη, Ξενοφών Δημητρίου, δεν κατάφερε να δει την ταφή του γιου του…
Ο Ξενοφών Δημητρίου μας είχε βοηθήσει να βρούμε τον τόπο ταφής δύο «αγνοούμενων» Τουρκοκυπρίων – οι Shefika Huseyin και Huseyin Ahmet Kamber ήταν «αγνοούμενοι» από τον Μάιο του 1964 από το Τρίκωμο και ο Ξενοφώντας από το Τρίκωμο μας είχε δείξει το πηγάδι στο Τρίκωμο όπου είχαν θαφτεί. Ήταν μάρτυρας στην ταφή όταν μια νύκτα είχε ακούσει κάποιο θόρυβο έξω και είχε πάει να δει τι συνέβαινε…. Το πηγάδι ήταν ορατό από το σπίτι του – το πηγάδι ήταν πίσω από τις αποθήκες κριθαριού στο Τρίκωμο. Όταν προσπάθησε να δει τι συνέβαινε, οι δολοφόνοι του φώναξαν να πάει πίσω μέσα στο σπίτι… Το επόμενο πρωί είδε αίμα έξω από το πηγάδι και ένα γυναικείο παπούτσι… Είχε υποψίες… Οι δολοφόνοι, για να καλύψουν το έγκλημα τους είχαν βάλει άμμο πάνω από τα σώματα που είχαν σκοτώσει και ρίξει στο πηγάδι…
Συνάντησα τον Ξενοφώντα με τη βοήθεια ενός Τουρκοκύπριου αναγνώστη και γιου ενός «αγνοούμενου» Τουρκοκυπρίου. Είχαμε δείξει το πηγάδι αυτό στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων αλλά δεν έγιναν εκσκαφές εκεί. Έτσι ο αναγνώστης μου βρήκε ένα Ελληνοκύπριο μάρτυρα και αυτός ήταν ο Ξενοφών Δημητρίου. Είχαμε πάει στη Δρομολαξιά για να τον επισκεφτούμε και να μας πει την ιστορία, έτσι ώστε να γράψω για αυτό… Υπήρχαν φήμες ότι τρεις «αγνοούμενοι» Τουρκοκύπριοι από τον Άγιο Ανδρονικούδη (Topchukeuy) είχαν θαφτεί στο πηγάδι αυτό… Μέχρι την εκσκαφή, δεν γνωρίζαμε ότι στην πραγματικότητα ήταν οι Shefika και Huseyin Ahmet Kamber που ήταν θαμμένοι εκεί και όχι οι «αγνοούμενοι» του Αγίου Ανδρονικούδη. Η Shefika και ο Huseyin Ahmet Kamber ήταν από τα Περβόλια Τρικώμου – ο Huseyin Ahmet Kamber ήταν γαλατάς, μάζευε το γάλα από τους παραγωγούς και το παρέδιδε… Ήταν παντρεμένος με τη Shefika και ζούσαν στα Περβόλια Τρικώμου και είχαν πέντε παιδιά: Το μεγαλύτερο, η Sevilay Berk, ήταν 17 χρονών – και το μικρότερο ήταν μόλις 2 χρονών…
Όταν έγιναν «αγνοούμενοι» το Μάιο του 1964 τα παιδιά είχαν καταστραφεί… Η Sevilay ως νεαρό κορίτσι 17 χρονών πήγε στον αστυνομικό σταθμό Τρικώμου για να δηλώσει τους «αγνοούμενους» γονείς της – σύμφωνα με τις πληροφορίες που συλλέξαμε, δεν είχαν ακόμα «σκοτωθεί» και τους κρατούσαν στον αστυνομικό σταθμό. Έτσι όταν η Sevilay είχε πάει εκεί, οι γονείς της ήταν στην πραγματικότητα ζωντανοί στον αστυνομικό σταθμό, αλλά φυσικά δεν την ενημέρωσαν οι Ελληνοκύπριοι αστυνομικοί που υπηρετούσαν στο σταθμό… Μετά από χρόνια μάθαμε τις τρομερές λεπτομέρειες για τη δολοφονία αυτού του ζευγαριού – τους είχαν απαγάγει και τους πήραν στον αστυνομικό σταθμό και τους κράτησαν εκεί και μετά τους σκότωσαν και τους έθαψαν σε ένα πηγάδι, το οποίο μας έδειξε ο Ξενοφών Δημητρίου και κάποιοι άλλοι αναγνώστες μετά από πολλά χρόνια…
Με τη βοήθεια του αναγνώστη μου, μετά την επίσκεψη μου στο σπίτι του Ξενοφώντα, συμφώνησε να έρθει και να μας δείξει το πηγάδι στο Τρίκωμο – συναντηθήκαμε και κάλεσα και μια αρχαιολόγο από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων για να έρθει και να δει το πηγάδι… Συναντηθήκαμε όλοι, ο αναγνώστης μου, η αρχαιολόγος και ο Ξενοφών και έδειξε το πηγάδι στην αρχαιολόγο της ΔΕΑ και της είπε την ιστορία για αυτά που είχε δει εκείνη τη νύκτα και το επόμενο πρωί. Τελικά, η ΔΕΑ ξεκίνησε εκσκαφές και βρήκε στο πηγάδι τα οστά των δύο «αγνοούμενων» Τουρκοκυπρίων: της Shefika και του Huseyin Ahmet Kamber… Ενώ συνέχιζαν οι εκσκαφές, η αρχαιολόγος ζήτησε λεπτομέρειες και βρήκα τις λεπτομέρειες του μόνου ζευγαριού «αγνοουμένων» από την περιοχή, από την κόρη Sevilay. Επισκεφτήκαμε και το πηγάδι μαζί με την Sevilay και τον αγαπητό της σύζυγο Mustafa Berk... Οι γονείς της Sevilay ταυτοποιήθηκαν με εξετάσεις DNA και είχαμε την κηδεία στην Αμμόχωστο το 2010… Ο Ξενοφών Δημητρίου παρέστηκε στην κηδεία και απέδωσε το σεβασμό του και εξέφρασε τη λύπη του για το τι είχε συμβεί στο παρελθόν… Και αυτός είχε ένα «αγνοούμενο» γιο: το Δημητράκη Δημήτριο Ξενοφών έτσι μπορούσε να καταλάβει τον πόνο που είχαν περάσει η Sevilay και η οικογένεια της και ήταν χαρούμενος που είχε βοηθήσει να βρεθούν τα οστά τους…
Έγιναν καλοί φίλοι με την Sevilay και τον Mustafa και η Sevilay οργάνωσε ένα γεύμα όπου μας κάλεσε, όπως επίσης και τον Ξενοφώντα και ήρθε και τον ευχαρίστησε για την ανθρωπιστική του προσπάθεια στην ανεύρεση του τόπου ταφής των γονιών της…
Στο Πάρκο Ειρήνης στην Κοντέα διοργανώσαμε μια εκδήλωση με την πρωτοβουλία της Δικοινοτικής Οργάνωσης Συγγενών Αγνοουμένων και Θυμάτων Πολέμου «Μαζί Μπορούμε!» στις 22 Ιουλίου 2010 και τιμήσαμε εκείνους που μας βοήθησαν να βρούμε τους τόπους ταφής «αγνοούμενων» Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων. Σε αυτό το φεστιβάλ ειρήνης που διοργανώσαμε με τη βοήθεια διαφόρων ΜΚΟ, συντεχνιών και πολιτικών κομμάτων κάτω από την «Ειρηνική Πρωτοβουλία Ενωμένης Κύπρου» τιμήσαμε τον Ξενοφώντα Δημητρίου και πήρε την τιμητική πλακέτα του από τα χέρια της Sevilay Berk…Τιμήσαμε επίσης τον Hashmet Ozmusa, τον Τουρκοκύπριο αναγνώστη μου που μου τον είχε συστήσει για να διασφαλίσει ότι θα μας έδειχνε τον πηγάδι στο Τρίκωμο… Περισσότεροι από 300 Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι παρευρέθηκαν σε αυτή την αξέχαστη εκδήλωση στην Κοντέα που στηριζόταν από την Οργάνωση για την Προστασία της Κοινής Πολιτιστικής Κληρονομιάς Κοντέας και τον Πολιτιστικό Σύνδεσμο Κοντέας… Τιμήσαμε γύρω στους 20 Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους που μας βοήθησαν να βρούμε τους τόπους ταφής και που δεν είχαν λόγο να παραμείνουν ανώνυμοι, που στην πραγματικότητα αποδέχτηκαν να είναι ορατοί σε αυτό το ανθρωπιστικό έργο: Mustafa Gursel, Ali Esendaglı, Hashmet Ozmusa, Ertan Namıkkemaloglu, Huseyin Latif Amerikali, Savash Kayasal, Ali Bayraktar, Gunay Devecioglu, Δημήτρης Χατζηπέτρου, Κυριάκος Ανδρέου, Μαρία Γεωργιάδου, Ανδρέας Σύζινος, Αρτέμης Πούλλος, Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά, Ξενοφών Δημητρίου, Ανδρέας Κωνσταντίνος, Τάκης Χατζηγεωργίου και δύο ανώνυμοι Τουρκοκύπριοι…
Όταν πέθανε ο Ξενοφών Δημητρίου, η Sevilay και ο Mustafa Berk παρέστηκαν στην κηδεία του στην Δρομολαξιά και έβαλαν λουλούδια στο φέρετρο του.
Δεν κατάφερε να δει τη μέρα που βρέθηκαν τα οστά του «αγνοούμενου» γιου του Δημητράκη…
Ο Δημητράκης γεννήθηκε το 1956 και ήταν ένας από τα έξι αδέλφια: Νίκη, Γεωργία, Κίκα, Στέλιος, Βασιλική και Δημητράκης… Ήταν τέσσερα κορίτσια και δύο αγόρια. Ο Δημητράκης υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία στο Δίκωμο και ήταν μόλις 18 χρονών όταν ο πόλεμος τον κατάπιε όπως και πολλούς άλλους…
Πριν από περίπου δέκα χρόνια ξεκινήσαμε να δημοσιεύουμε πληροφορίες που μοιράστηκαν αναγνώστες μας για πιθανούς τόπους ταφής, ιδιαίτερα για καμίνια στην περιοχή Αγίου Ιλαρίωνα – Μπογαζιού Κερύνειας… Το 2010 είχαμε συστήσει ένα από τους αναγνώστες μας στους πρώην λειτουργούς της ΔΕΑ - Ughur Umar (που έχει πεθάνει), Ξενοφών Καλλής και Okan Oktay. Ο αναγνώστης αυτός τους είχε πει ότι υπήρχαν κάποιοι «αγνοούμενοι» θαμμένοι σε κάποια καμίνια στον Άγιο Ιλαρίωνα και ότι θα τους σχεδίαζε και θα τους έδινε ένα χάρτη… Έδειχνε το μέρος των καμινιών, όπως επίσης και τους μετατοπισμένους τόπους ταφής στην περιοχή Αγίου Ιλαρίωνα… Προηγουμένως είχε βοηθήσει τους λειτουργούς της ΔΕΑ για να βρουν δύο «αγνοούμενους» Ελληνοκύπριους στην περιοχή Αγίου Ιλαρίωνα…
Πέρασαν τρία χρόνια και ο αναγνώστης μου απογοητεύτηκε διότι τίποτε δεν έγινε στα μέρη για τα οποία είχε δώσει πληροφορίες. Μάθαμε ότι τα μέρη στα οποία αναφερόταν ο αναγνώστης μας δεν ήταν στον κατάλογο τοποθεσιών που θα σκάβονταν – παρακολουθούσε αφοσιωμένα την όλη διαδικασία και ερχόταν για να με επισκεφτεί συχνά, έγραφε ανοικτές επιστολές στη ΔΕΑ για δημοσιευτούν στις σελίδες μου στην εφημερίδα YENIDUZEN, λέγοντας ότι ήταν έτοιμος να δείξει τα μέρη αυτά αν του εξασφάλιζαν άδεια για να μπει στις στρατιωτικές περιοχές στον Άγιο Ιλαρίωνα…
Ζήτησα από τους λειτουργούς της ΔΕΑ να τον επισκεφτούν ξανά: το 2012 και το 2013 τον επισκεφτήκαμε ξανά μαζί με τους λειτουργούς της ΔΕΑ Ξενοφώντα Καλλή, Okan Oktay και Murat Soysal και σχεδίασε ξανά χάρτες και τους είπε την ιστορία για το πως κάποια οστά «αγνοουμένων» Ελληνοκυπρίων έγιναν ορατά όταν καθάριζε ένα καμίνι από σκουπίδια και για το πως και που είχαν μετακινηθεί… Επέμενε: Ήταν σίγουρος για αυτά που είδε διότι έκανε την στρατιωτική του θητεία εκεί γύρω στο 1985…
Ο χάρτης που σχεδίασε ο αναγνώστης μου δόθηκε σε κάποιους από τους Τουρκοκύπριους ερευνητές και ακολουθώντας εκείνο το χάρτη, ανακάλυψαν το καμίνι στο Μπογάζι… Στη διάρκεια των εκσκαφών του καμινιού τον Ιανουάριο του 2014 βρέθηκαν τα οστά πέντε «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων… Ανάμεσα τους και ο Δημητράκης Δημήτριος Ξενοφών…
Όταν ο Mustafa Akinci ανέβηκε στην εξουσία το 2015, η είσοδος της ΔΕΑ για έρευνες και εκσκαφές σε στρατιωτικές περιοχές έγινε πιο εύκολη χάρη στις προσπάθειες του και ο αναγνώστης μου έκανε ανοικτή πρόσκληση γράφοντας ένα ανοικτό γράμμα στη ΔΕΑ ζητώντας να του εξασφαλίσει «άδεια» για να μπει στις στρατιωτικές περιοχές στον Άγιο Ιλαρίωνα έτσι ώστε να δείξει τους πιθανούς τόπους ταφής κάποιων «αγνοουμένων» Ελληνοκυπρίων. Τελικά η ΔΕΑ του εξασφάλισε «άδεια» και πήγε και έδειξε στους λειτουργούς της ΔΕΑ δύο πιθανούς τόπους ταφής στις στρατιωτικές περιοχές στον Άγιο Ιλαρίωνα… Η ΔΕΑ διεξήγαγε εκσκαφές στα δύο σημεία που είχε υποδείξει ο αναγνώστης μου και βρήκαν τα οστά τεσσάρων και δύο – σύνολο έξι «αγνοουμένων» ατόμων στα μέρη που είχε δείξει.
Αυτός ο αναγνώστης με την τεράστια ανθρώπινη καρδιά μέχρι τώρα έχει βοηθήσει να βρεθούν τα οστά συνολικά 13 «αγνοουμένων» Ελληνοκυπρίων στην περιοχή Μπογαζιού και Αγίου Ιλαρίωνα… Ενώ διεξάγονταν οι εκταφές στον Άγιο Ιλαρίωνα, μου έδωσε τις συντεταγμένες δύο ακόμα πιθανών τόπων ταφής και έστειλα τις συντεταγμένες αυτές στους λειτουργούς της ΔΕΑ. Όμως μέχρι τώρα δεν έγιναν εκσκαφές σε αυτούς τους δύο πιθανούς και ύποπτους τόπους ταφής στον Άγιο Ιλαρίωνα… Συνεχίζουμε, μαζί του, να πιέζουμε για την έρευνα αυτών των δύο τοποθεσιών όπου ο αναγνώστης μου πιστεύει ότι μπορεί να έχουν θαφτεί κάποιοι άνθρωποι.
Θέλω να ευχαριστήσω από την καρδιά μου τον αναγνώστη αυτό για την ανθρωπιά του… Και θέλω να ευχαριστήσω τους λειτουργούς της ΔΕΑ που έκαναν τις εκταφές στις τοποθεσίες που τους είχε δείξει ο αναγνώστης αυτός… Τους ευχαριστώ που διασφάλισαν την ανεύρεση των οστών 13 «αγνοουμένων» Ελληνοκυπρίων για τους τόπους ταφής των οποίων ο αναγνώστης μας είχε δώσει πληροφορίες…
Δυστυχώς, μέχρι πολύ πρόσφατα δεν είχαμε ενημερωθεί για την ταυτότητα των ατόμων στους οποίους ανήκαν τα οστά που βρέθηκαν στο καμίνι στο Μπογάζι παρόλο το γεγονός ότι σε όλη τη διάρκεια του περσινού έτους, ρωτούσαμε κάθε βδομάδα… Έμαθα εντελώς τυχαία ότι τέσσερεις «αγνοούμενοι» Ελληνοκύπριοι είχαν θαφτεί πέρσι, τα οστά των οποίων είχαν βρεθεί στο καμίνι στο Μπογάζι και ο πέμπτος – ο Δημητράκης Ξενοφών – θάφτηκε τον Ιούλιο του 2018… Η Sevilay Berk μαζί με το σύζυγο της Mustafa Berk πήγαν στην κηδεία του και έβαλαν λουλούδια στο μικρό του φέρετρο… Τηλεφώνησα αμέσως στον αναγνώστη μου και του το είπα και έγραψα για αυτό και προσπάθησαν να βρω τις φωτογραφίες τους για να δω ποιοι ήταν… Ήταν οι: Δημήτριος Γεώργιος Ανάμιση από το Τρίκωμο, γεννημένος το 1944 και έγινε «αγνοούμενος» το 1974 από το Δίκωμο. Θάφτηκε τον Μάιο του 2017.
Νεόφυτος Χάμπος Νεοφύτου που γεννήθηκε στη Γύψου το 1941, έγινε «αγνοούμενος το 1974 και θάφτηκε στη Λεμεσό τον Μάιο του 2017.
Αντώνης Χριστοφής Αποστόλου, γεννημένος το 1956 στα Λειβάδια, έγινε «αγνοούμενος» τον Ιούλιο του 1974 και θάφτηκε μετά από ταυτοποίηση με τη μέθοδο DNA τον Νοέμβριο του 2017.
Συμεών Μιχαήλ Συμεού, γεννημένος στη Λάπαθο το 1948 και έγινε «αγνοούμενος» ενώ υπηρετούσε στην Άσπρη Μούττη το 1974 ως έφεδρος. Θάφτηκε μετά από ταυτοποίηση με τη μέθοδο DNA στη Λάρνακα τον Ιούνιο του 2017.
Και ο Δημητράκης Δημήτριος Ξενοφών από το Τρίκωμο – γεννημένος το 1956, υπηρετούσε ως νεαρός 18χρονος και έγινε «αγνοούμενος» στις 22 Ιουλίου 1974…
Ας αναπαυθούν όλοι εν ειρήνη… Χαίρομαι που τουλάχιστον βοηθήσαμε να βρεθούν τα οστά τους και οι οικογένειες τους να έχουν ένα κλείσιμο… Λυπούμαι πολύ που αγαπητός μας φίλος Ξενοφών Δημητρίου δεν κατάφερε να ζήσει για να δει την κηδεία του γιου του… Ας αναπαυθεί και αυτός εν ειρήνη – του είμαστε πολύ ευγνώμονες που μας βοήθησε να φέρουμε κλείσιμο στην οικογένεια της Sevilay Berk…

Photo: Η Sevilay στην κηδεία του Δημητράκη…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 2nd of September 2018, Sunday...
Similar article in Turkish was published on my pages called "Cyprus: The Untold Stories" in the YENİDÜZEN newspaper on the 1st of August 2018 and here is the link:

http://www.yeniduzen.com/bir-kayip-yakinindan-cicekler-12748yy.htm