The mirror looking for its “missing” owner…

The mirror looking for its "missing" owner…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

How many images does a mirror contain?
If this mirror had a memory and if its memory could have been recorded, we could have looked at the beautiful face of the "missing" Kakoullou now…
There isn't even a photograph left behind from her…
Kakoullou was living together with her husband Giannis Ellinas in the centre of Nicosia, near the Agia Sophia Cathedral – Selimiye Mosque, just across the second entry door of the bandabuliya – the Nicosia Municipal Market that had been built in 1932…
On the lower floor her husband Giannis had a coffeeshop and upstairs they would use the rooms as a pansion for some time…
In this house the mirror would be on a buffet in a small room…
This is a very old Cypriot mirror, inspired from the elaborate mirrors of the Venetians…
Kakoullou would probably look at this mirror and comb her hair, put on her lipstick, dress up and would be one of the best-looking women of her time…
Her family had been Greek Cypriots who had come from Anatolia and settled in Cyprus. At some point, as a young girl she had been "sold" to the Arabs but she managed to escape from Egypt to come back to Cyprus.
She was a very innovative and energetic woman…
She had accumulated some wealth and had continued to live in her house at the Agia Sophia quarters of Nicosia… At the corner of the Uray Street… This street was actually parallel to Ermou Street…
She had been the first woman to have bought a car in Cyprus and she was the first woman shareholder in the Bank of Cyprus…
Part of her family was living in Yialousa and she had built houses for her sisters there and had even built an elementary school for Yialousa called "Kakoullion Elementary School for Boys"… The school is still used as an elementary school by Turkish Cypriots living in Yialousa…
The church had given her a place for burial in return to her generosity and Kakoullou had from those days had people build a grave for her – an empty grave that stays there still today…
Because in December 1963 when the intercommunal fighting began between Greek Cypriots and Turkish Cypriots, this civilian, old, almost bedridden lady, Kakoullou and her husband Giannis would be killed by some Turkish Cypriots.
My readers had told me her story years ago and I would follow it up and continue to follow it…
She had been killed in her bed downstairs and they would throw the mattress outside and her lifeless body as well. Her husband would try to jump into the Khan from the roof of the house and he would break his leg but would try to crawl to get away towards the Ermou Street… This street and this area was just on the edge of where Nicosia had been divided from 1958… But the fanatic Turkish Cypriots would run and catch him and kill him in the middle of the street…
Neighbours in the area would be terrified… How could these two innocent, civilian Greek Cypriots who harmed no one be killed so viciously in the middle of the street, just because they happened to live in the Turkish Cypriot quarter of Nicosia?
Those neighbours who were witnesses to this double murder were frightened… Two of their neighbours would take the bodies and put them in a closed van and wait for the night to fall and would take these two bodies to the Gardens of the Tekke (Tekke Bahchesi in Nicosia) to be buried… At the time, the Gardens of the Tekke had been turned into a cemetery… Not only Turkish Cypriots killed in the intercommunal fighting by some Greek Cypriots were buried here but also some Greek Cypriots killed in the Turkish Cypriot quarter of Nicosia would be buried here…
Giannis and Kakoullou Ellinas were "missing" but no one bothered to put their names on the official "Missing Persons' List".
Until we would discover their stories through our readers…
And a Greek Cypriot reader would help us to contact a close relative of Kakoullou who lived in London… When we published the story of Kakoullou in Turkish, English and Greek, we would find a close relative of Giannis Ellinas, Takis Hadjidimitriou… And he would come with us to give a DNA sample to the Genetics Institute for Giannis…
There has been digging by the Cyprus Missing Persons' Committee at the Gardens of the Tekke… And they found remains of many "missing persons" there – probably mostly Turkish Cypriot "missing persons" but also some Greek Cypriot "missing persons" as well… If, as we had been told by eye witnesses, Giannis and Kakoullou Ellinas had been buried there then they would not stay in a box in the laboratory of the CMP… Chris Zachariou, the close relative of Kakoullou is coming to Cyprus in May and he will give his DNA sample for Kakoullou at the Genetics Institute.
Giannis and Kakoullou Ellinas had been killed and their house had been ransacked by some Turkish Cypriots living around their house… They would take anything and everything that would be of use to them…
Somehow the mirror of Kakoullou would stay in that small room and would be saved from this looting…
The house would remain empty for over two years and after two years, our dear friend, artist Ferah Kaya would move in here with her family. She had been a 17-year-old girl and in this house of Kakoullou, she would choose the small room upstairs as her room…
In this house, she had found a bed, a chest and a buffet on top of which stood this mirror, the mirror of Kakoullou…
Ferah Kaya would look at this mirror, would comb her hair looking at this mirror, would get dress looking at this mirror.
She had been seeing Kakoullou while going to her uncle's shop, adjacent to the house of Kakoullou and she liked the way Kakoullou would sit and smoke in front of her door… She would have a shawl over her shoulders…
Ferah would stay for two years in this small room, in the house of Kakoullou… Then she would leave to go to Turkey for university. She would never return to that small room again… She would study geography to become a geography teacher in Ankara and then would come back to Cyprus and get married. While she was gone, her family had given this mirror of Kakoullou to a relative of theirs… She no longer had the mirror…
Years would pass by and as we would be doing research on the story of Giannis and Kakoullou, I would ask Ferah to draw a picture of Kakoullou… She would draw her portrait as she remembered her and we would publish this. She would also do an oil painting of the house of Kakoullou… We would also publish that picture as well…
As Ferah Kaya was reading the stories of Kakoullou from what we were publishing, she would remember that mirror…
She would go out of her way to try to get back that mirror and she would find it and she got it back…
She would decide to give this mirror back to the family of Kakoullou and a few days ago, she would call me and tell me this.
I would go to her house and see the mirror of Kakoullou…
I would feel strange looking at that mirror, knowing that the "missing" Kakoullou also had looked at it but there is no more her reflection there but our reflection…
Now, Ferah Kaya is waiting for Chris Zachariou, the close relative of Kakoullou Ellinas to come to Cyprus in May and she would give the mirror to him as a memory from his aunt…
Kakoullou Ellinas looked at this mirror for the last time in 1963… Exactly 54 years later, Ferah Kaya will return this mirror to her relatives…
Ferah Kaya is showing us that the humanity on this land is not dead… She is showing us that going after an artefact belonging to a "missing person", getting it back and returning to the relatives of that person is very meaningful in a very humanitarian way…
I thank Ferah Kaya for her humanity and I thank everyone who helped us to resurrect Giannis and Kakoullou Ellinas from oblivion to life – giving them the human dignity they deserve…

26.2.2017

Photo: Ferah returning this mirror of Kakoullou to her family...

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 26th of March 2017, Sunday.

Interview with artist Ferah Kaya published in Yeniduzen in Turkish on 27 and 28 February and 1 and 2nd March 2017:

http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-1-10295yy.htm

http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-2-10300yy.htm

http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-3-10306yy.htm

http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-4-10312yy.htm

Ο καθρέφτης ψάχνει τον «αγνοούμενο» ιδιοκτήτη του…

Ο καθρέφτης ψάχνει τον «αγνοούμενο» ιδιοκτήτη του…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Πόσες εικόνες περιέχει ένας καθρέφτης;
Αν ο καθρέφτης αυτός είχε μνήμη και αν η μνήμη του μπορούσε να καταγραφεί, θα μπορούσαμε να κοιτάξουμε τώρα στο όμορφο πρόσωπο της «αγνοούμενης» Κακουλούς…
Δεν υπάρχει ούτε μια φωτογραφία που να απέμεινε από αυτήν…
Η Κακουλού ζούσε μαζί με το σύζυγο της Γιάννη Έλληνα στο κέντρο της Λευκωσίας, κοντά στον Καθεδρικό της Αγίας Σοφίας – Τζαμί Selimiye, ακριβώς απέναντι από τη δεύτερη είσοδο του παντοπωλείου – της Δημοτικής Αγοράς Λευκωσίας που είχε κτιστεί το 1932…
Στο ισόγειο ο σύζυγος της Γιάννης διατηρούσε καφενείο και στον πάνω όροφο χρησιμοποιούσαν τα δωμάτια ως πανσιόν για κάποιο καιρό…
Σε αυτό το σπίτι ο καθρέφτης ήταν πάνω σε ένα μπουφέ σε ένα μικρό δωμάτιο…
Αυτός είναι ένας πολύ παλιός κυπριακός καθρέφτης, εμπνευσμένος από τους περίτεχνους καθρέφτες των Ενετών…
Η Κακουλού πιθανώς κοιτούσε τον καθρέφτη αυτό και κτένιζε τα μαλλιά της, έβαζε το κοκκινάδι της, ντυνόταν και ήταν μια από τις πιο όμορφες γυναίκες του καιρού της…
Η οικογένεια της ήταν Ελληνοκύπριοι που είχαν έρθει από την Ανατολία και εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο. Σε κάποια φάση, ως νεαρό κορίτσι, είχε «πωληθεί» στους Άραβες αλλά κατάφερε να διαφύγει από την Αίγυπτο και επέστρεψε στην Κύπρο.
Ήταν μια πολύ καινοτόμα και ενεργητική γυναίκα…
Είχε μαζέψει κάποιο πλούτο και συνέχιζε να ζει στο σπίτι της στην περιοχή Αγίας Σοφίας στη Λευκωσία… Στη γωνία της οδού Uray… Ο δρόμος αυτός ήταν παράλληλος με την οδό Ερμού…
Ήταν η πρώτη γυναίκα που είχε αγοράσει αυτοκίνητο στην Κύπρο και ήταν η πρώτη γυναίκα μέτοχος στην Τράπεζα Κύπρου…
Μέρος της οικογένειας της ζούσε στη Γιαλούσα και είχε κτίσει σπίτια για τις αδελφές της εκεί και είχε ακόμα κτίσει και ένα δημοτικό για τη Γιαλούσα με το όνομα «Κακούλιον Δημοτικό Σχολείο για Αγόρια»… Το σχολείο χρησιμοποιείται ακόμα ως δημοτικό σχολείο από τους Τουρκοκύπριους που ζουν στη Γιαλούσα…
Η εκκλησία της είχε δώσει τόπο για να ταφεί σε αντάλλαγμα για τη γενναιοδωρία της και η Κακουλού από εκείνο τον καιρό έβαλαν και της έκτισαν ένα τάφο – ένας άδειος τάφος που στέκει εκεί μέχρι σήμερα ακόμα…
Διότι το Δεκέμβριο του 1963 όταν ξεκίνησαν οι διακοινοτικές συγκρούσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αυτή η πολίτης, ηλικιωμένη, σχεδόν κλινήρης κυρία, η Κακουλού και ο σύζυγος της Γιάννης είχαν σκοτωθεί από κάποιους Τουρκοκύπριους.
Οι αναγνώστες μου μου είχαν πει την ιστορία της πριν από χρόνια και την παρακολουθούσα και συνεχίζω να την παρακολουθώ…
Είχε σκοτωθεί στο κρεβάτι της στον κάτω όροφο του σπιτιού και έριξαν το στρώμα έξω μαζί με το άψυχο της σώμα. Ο σύζυγος της προσπάθησε να πηδήσει μέσα στο Χάνι από την στέγη του σπιτιού και έσπασε το πόδι του αλλά προσπάθησε να συρθεί για να ξεφύγει προς την οδό Ερμού… Ο δρόμος αυτός και η περιοχή αυτή ήταν ακριβώς στην άκρη του σημείου όπου η Λευκωσία είχε διαιρεθεί από το 1958…
Όμως οι φανατικοί Τουρκοκύπριοι έτρεξαν και τον έπιασαν και τον σκότωσαν στη μέση του δρόμου…
Οι γείτονες στην περιοχή τρομοκρατήθηκαν… Πως μπορούσαν αυτοί οι δύο αθώοι, πολίτες Ελληνοκύπριοι που δεν έβλαψαν κανένα να σκοτωθούν τόσο άγρια στη μέση του δρόμου, απλά επειδή έτυχε να ζουν στον Τουρκοκυπριακό τομέα της Λευκωσίας;
Οι γείτονες εκείνοι που ήταν μάρτυρες σε αυτή τη διπλή δολοφονία ήταν φοβισμένοι… Δύο από τους γείτονες πήραν τα σώματα και τα έβαλαν σε ένα κλειστό βαν και περίμεναν να νυχτώσει και πήραν τα σώματα στους κήπους του Tekke (Tekke Bahchesi στη Λευκωσία) για να θαφτούν… Εκείνο τον καιρό, οι κήποι του Tekke είχαν γίνει νεκροταφείο… Θάβονταν εκεί όχι μόνο Τουρκοκύπριοι που είχαν σκοτωθεί στις διακοινοτικές συγκρούσεις από κάποιους Ελληνοκύπριους, αλλά και κάποιοι Ελληνοκύπριοι που είχαν σκοτωθεί στον Τουρκοκυπριακό τομέα της Λευκωσίας…
Ο Γιάννης και η Κακουλού Έλληνα ήταν «αγνοούμενοι» αλλά κανένας δεν σκοτίστηκε να βάλει τα ονόματα τους στον επίσημο «Κατάλογο Αγνοουμένων Ατόμων».
Μέχρι που ανακαλύψαμε τις ιστορίες τους μέσω των αναγνωστών μας…
Και ένας Ελληνοκύπριος αναγνώστης μας βοήθησε να επικοινωνήσουμε με ένα στενό συγγενή της Κακουλούς που ζούσε στο Λονδίνο… Όταν δημοσιεύσαμε την ιστορία της Κακουλούς στα τουρκικά, αγγλικά και ελληνικά, βρήκαμε ένα στενό συγγενή του Γιάννη Έλληνα, τον Τάκη Χατζηδημητρίου… Και ήρθε μαζί μας για να δώσει δείγμα DNA για το Γιάννη στο Ινστιτούτο Γενετικής…
Είχα γίνει εκσκαφές από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων στου κήπους του Tekke… Και βρήκαν εκεί τα οστά πολλών «αγνοουμένων» – πιθανόν κυρίως Τουρκοκυπρίων «αγνοουμένων» αλλά επίσης και κάποιων Ελληνοκυπρίων «αγνοουμένων».. Αν, όπως μας έχουν πει αυτόπτες μάρτυρες, ο Γιάννης και η Κακουλού Έλληνα είχαν θαφτεί εκεί, τότε δεν θα μείνουν σε ένα κουτί στο εργαστήριο της ΔΕΑ… Ο Chris Ζαχαρίου, ο στενός συγγενής της Κακουλούς θα έρθει στην Κύπρο τον Μάιο και θα δώσει δείγμα DNA για την Κακουλού στο Ινστιτούτο Γενετικής.
Ο Γιάννης και η Κακουλού Έλληνα είχαν σκοτωθεί και το σπίτι τους είχε λεηλατηθεί από κάποιους Τουρκοκύπριους που ζούσαν γύρω από το σπίτι τους… Πήραν οτιδήποτε και τα πάντα που θα τους ήταν χρήσιμα…
Με κάποιο τρόπο ο καθρέφτης της Κακουλούς έμεινε σε εκείνο το μικρό δωμάτιο και σώθηκε από τη λεηλασία αυτή…
Το σπίτι παρέμεινε άδειο για πάνω από δύο χρόνια και μετά από δύο χρόνια, η αγαπητή μας φίλη, καλλιτέχνης Ferah Kaya μετακόμισε εκεί με την οικογένεια της. Ήταν 17 χρονών και μέσα στο σπίτι αυτό της Κακουλούς, επέλεξε το μικρό δωμάτιο στον πάνω όροφο ως το δωμάτιο της…
Στο σπίτι αυτό, είχε βρει ένα κρεβάτι, ένα μπαούλο και ένα μπουφέ πάνω στο οποίο ήταν αυτός ο καθρέφτης, ο καθρέφτης της Κακουλούς…
Η Ferah Kaya κοίταζε τον καθρέφτη αυτό, κτένιζε τα μαλλιά της κοιτάζοντας τον καθρέφτη αυτό και ντυνόταν κοιτάζοντας τον καθρέφτη αυτό.
Έβλεπε την Κακουλού όταν πήγαινε στο κατάστημα του θείου της, δίπλα από το σπίτι της Κακουλούς, και της άρεσε ο τρόπος που καθόταν η Κακουλού και κάπνιζε μπροστά από την εξώπορτα της… Είχε ένα σάλι πάνω στους ώμους της…
Η Ferah έζησε για δύο χρόνια σε αυτό το μικρό δωμάτιο, στο σπίτι της Κακουλούς… Μετά έφυγε για να πάει να σπουδάσει στην Τουρκία. Ποτέ δεν επέστρεψε ξανά σε εκείνο το μικρό δωμάτιο… Σπούδασε γεωγραφία και έγινε δασκάλα γεωγραφίας στην Άγκυρα και μετά επέστρεψε στην Κύπρο και παντρεύτηκε. Ενόσω έλειπε, η οικογένεια της είχε δώσει τον καθρέφτη της Κακουλούς σε ένα συγγενή τους… Δεν είχε πλέον αυτή τον καθρέφτη…
Πέρασαν χρόνια και ενώ ερευνούσαμε την ιστορία του Γιάννη και της Κακουλούς, ζήτησα από τη Ferah να ζωγραφήσει ένα πίνακα με τη Κακουλού… Ζωγράφησε το πορτραίτο της όπως την θυμόταν και το δημοσιεύσαμε. Έκανε επίσης και μια ελαιογραφία με το σπίτι της Κακουλούς… Δημοσιεύσαμε επίσης και εκείνη τη φωτογραφία…
Καθώς η Ferah Kaya διάβαζε τις ιστορίες της Κακουλούς που δημοσιεύσαμε, θυμήθηκε τον καθρέφτη…
Έκανε τα πάντα προσπαθώντας να πάρει πίσω εκείνο τον καθρέφτη και τον βρήκε και τον πήρε πίσω…
Αποφάσισε να δώσει τον καθρέφτη αυτό πίσω στην οικογένεια της Κακουλούς και πριν από μερικές μέρες μου τηλεφώνησε για να μου το πει.
Πήγα στο σπίτι της και είδα τον καθρέφτη της Κακουλούς…
Ένιωσα παράξενα κοιτάζοντας εκείνο τον καθρέφτη, γνωρίζοντας ότι η «αγνοούμενη» Κακουλού επίσης τον κοίταζε, αλλά δεν υπάρχει τίποτα από το δικό της αντικατοπτρισμό, μόνο ο δικός μας…
Τώρα η Ferah Kaya περιμένει τον Chris Ζαχαρίου, τον στενό συγγενή της Κακουλούς Έλληνα για να έρθει στην Κύπρο το Μάιο και να του δώσει τον καθρέφτη ως ανάμνηση από τη θεία του…
Η Κακουλού Έλληνα κοίταξε τον καθρέφτη αυτό για τελευταία φορά το 1963… Ακριβώς μετά από 54 χρόνια, η Ferah Kaya θα επιστρέψει τον καθρέφτη αυτό στους συγγενείς της…
Η Ferah Kaya μας δείχνει ότι η ανθρωπιά στη γη αυτή δεν έχει πεθάνει… Μας δείχνει ότι η αναζήτηση ενός τεχνουργήματος που ανήκει σε ένα «αγνοούμενο», η εξασφάλιση του και η επιστροφή τους στους συγγενείς εκείνου του ατόμου έχει πολύ νόημα με ένα πολύ ανθρωπιστικό τρόπο…
Ευχαριστώ τη Ferah Kaya για την ανθρωπιά της και ευχαριστώ όλους που μας βοήθησαν να αναστήσουμε το Γιάννη και την Κακουλού Έλληνα από τη λήθη στη ζωή – δίνοντας τους την ανθρώπινη αξιοπρέπεια που τους αξίζει…

Photo: Αντικατιπτρισμός της Ferah στον καθρέφτη της Κακουλούς…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 26th of March 2017, Sunday.

Interview with artist Ferah Kaya published in Yeniduzen in Turkish on 27 and 28 February and 1 and 2nd March 2017:

http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-1-10295yy.htm

http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-2-10300yy.htm

http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-3-10306yy.htm

http://www.yeniduzen.com/kayip-sahibini-arayan-ayna-4-10312yy.htm

The cry of the granddaughter: “You went too early grandfather…”

The cry of the granddaughter: "You went too early grandfather…"

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Theodosis Vourkas was only 37. He was a civilian. He was married with Eleni at Kalochorio and they had five kids: Savvas was nine, Michalis seven, Maria four, Stelios one… And the youngest Andreas was only one months old…
On the 10th of April 1964 he was going from Kalochorio to Famagusta Prastio to buy some chicken… He was selling vegetables… He was captured around Mora-Kouroumanastir with his car Morris Minor Van… He would "disappear" for 53 years until 12th of February 2017 when he would return for his funeral at his village in Kalochorio in a small coffin… One of my readers had shown his burial site to me and to the officials of the Cyprus Missing Persons' Committee back in 2010 at Komourdjou-Aghirdagh where his remains would be found together with some other Greek Cypriot "missing" from 1964. His wife Eleni passed away in 2013… If we had had a faster process of finding and identifying the remains of the "missing persons" in Cyprus, his wife would have seen that the remains of her husband had been found since from the time we had shown the burial site in 2010 she was still alive… She was alive till 2013… But the process only ended in 2017 for the funeral to take place… She could not see that day…
On that day, 12th of February 2017, we went together with my dear friend, Christina Pavlou Solomi Patsia and our husbands to attend the funeral at Kalochorio, Limassol…
We met his granddaughter Paraskevi Konstantinu Hristodulu who was crying while getting ready to speak… Her voice would silence everyone in the church and everyone would start crying… Her voice would become a cry echoing through our hearts… Her voice telling us the suffering of those left behind… She said:
"My dear grandfather,
I learned to adore you through the words of my dear grandmother, your Eleni, my troubled grandmother, but how worthy she is!!! You left early my grandfather… You left so early… And she found herself raising your Savvas, Michalis, Stelios, Maria and Andreas all by herself… How many times do I remember her saying: "So many times I went to bed hungry, so that my children would eat…" I also remember her saying "I don't have a grave to visit to, to light the oil lamp…" Grandfather, this was her biggest complaint, until the dawn of 14th January 2013, when her soul flew to the sky… She was so beautiful and serene on the day we said goodbye to her… So beautiful… I would dare to say that she was smiling to us! Now I understand why… You were there grandfather, in the garden of Heaven and you were waiting for her! Today your bodies will also come together… From today, our soul will also rest!
They told me that I should feel proud because you are a hero! But has anybody asked me??? I don't want a hero for a grandfather… I wanted to have memories with you grandfather… I wanted to remember moments in your arms! I wanted you to wait for me to come back from school every day, just like my grandmother, your loving wife, did! But they have deprived me from all these grandfather… I was growing up and I was hearing people say that you were missing… I could not understand… And when I finally understood, I wanted to learn… How, where, when, why? Why??? Why did my grandmother lose her husband and raised 5 children alone? Alone… Why did my mother grew up without her father? And me??? Why did I not meet my grandfather? Why? And when the coveted day of our meeting had finally come, I found myself in front of a table with 206 bones… They did not speak to me grandfather, they did not hug me… I bowed to kiss you on your head which was pierced by bullets and I was thinking… "My God, may he had not been tortured, may he had not been tortured…." And I wonder… "What did you think grandfather? Did you understand why they killed you?" Because we were not at war grandfather… You were killed in times of peace… In times of peace… You left alive that morning and you return back to your family only as bones. We, your grandchildren, we did not live through war, but we have to live through its most painful consequence…
The pain is unbearable grandfather… However, 53 years later, we can at least say goodbye to you! Your children, your grandchildren, your great-grandchildren… Your family grandfather!!! Our only consolation is that you, arm in arm with our beloved grandmother, which was also father and grandfather to us, you are guardian angels for all of us! Till we meet again in Heaven grandfather! May your memory be eternal my dear! May your memory be eternal!!!
Many thanks, on behalf of our family, to the archaeologists, anthropologists, geneticists, social workers and the Missing Persons Committee, for their scientific work which they do and the sensitivity with which they dealt with us, as was appropriate during these difficult hours…
We also owe thanks and gratitude to journalist Sevgul Uludag and Mrs Christina Pavlou Solomi Patsia, who work voluntarily to identify the fate of the missing, the contribution of who has been essential in finding our dear father and grandfather. Our wish is for the fate of all the missing to be found!
Special thanks to all of you who are here with us today for support, in one of the most painful moments of our life and to those who made a contribution to help our co-villagers facing health problems, honouring in this way the memory of our beloved father and grandfather and we invite you for coffee at the premises of the Council of Social Welfare of our village.
May your memory be eternal grandfather!!!"
We would meet his children at the funeral and we would go to have coffee after the funeral… We would feel their warmth and Christina would be amazed and would tell me, "It is amazing after 53 years that the pain does not disappear… I could feel that pain…"
53 years… From Kalochorio to Komourdjou and now back in Kalochorio to lay down and rest in peace, together with his wife… But meanwhile his wife has died, his children grew up and got married and got their own kids and they too had kids… The family grew… But without his presence, only with his memory to hold on to… At least now, there is a grave to visit, a place to light a candle, a place to lay some flowers… May he rest in peace now…
War is horrible – it does not differentiate between young and old, between innocent and guilty, between good and bad… War just consumes people, without asking any questions. Because war is when logic goes out the window and violence gets a hold…
In 1964, the intercommunal fighting had been underway since the end of 1963… In April 1964, many other "disappeared" – both Turkish Cypriots and Greek Cypriots "disappeared" from the roads they were travelling on…
Three days before Theodosis Vourkas had "disappeared", a Turkish Cypriot, Ibrahim Gazi from Mora had "disappeared" on the 7th of April 1964 – he was working in the R.A.F. at the British bases and was also working in Mora as a barber. He was married in Mora with three kids – he had gone to Nicosia to visit some of his relatives on the 5th of April, 1964 and failed to return to the village… They would find out that he had set out from Nicosia to go back to Mora in his Austin car on the 7th of April 1964 but would become "missing" on his way.
Was the "kidnapping" of Theodosis Vourkas around Mora a sort of "retaliation" or an attempt at trying to get back Ibrahim Gazi alive, to use Theodosis Vourkas for an "exchange"? We do not know but what we know is that April 1964 was a terrible month for Turkish Cypriots and Greek Cypriots who disappeared from the roads… I counted 32 Turkish Cypriots "missing" just in the month of April in 1964… It is quite a big number which reflects what sort of atmosphere prevailed in Cyprus at the time… Definitely not a time of "peace" but a time of horror… I wonder how many Greek Cypriots disappeared at that time – the ones I found information about are here: Antonos Karolos Griny, together with Andreas Antoniou Lefkou had gone "missing" from the road on 18th of April 1964. Stavros Dimitriou from Latchia had been killed in Nicosia on the 14th of April 1964 by some Turkish Cypriots and after that on the 25th of April 1964 a group of five Turkish Cypriots travelling on a bus and going to Paphos from Nicosia would disappear with the bus around Latchia… We are still looking for their burial site… Turkish Cypriots would "disappear" from the road and Greek Cypriots as well… Christodoulos Demetriou would "disappear" on the 3rd of April 1964 from the Limassol-Nicosia road and on the 13th of April 1964, Rodolphos Petrou and Constanti Nicolaou Zacharias would "disappear"… These are what I know, I wonder how many there are that I do not know…
Turkish Cypriots and Greek Cypriots from military or paramilitary forces or from the police would play a role in "kidnapping" people from the streets and making them go "missing". They would retaliate and would "kidnap" in "revenge" of some other "kidnappings"… Sometimes they would "kidnap" people in order to try to use in "exchange" of one or more that had been "kidnapped" from the other side… Sometimes there would be no chance of "exchange" so the "kidnapped" would be killed… One from us and one from you and both eyes would become blind…
This is exactly what we don't want in Cyprus for our children to experience… That is why we need peace…
I thank my reader with all of my heart for his help in finding the burial site of Theodosis Vourkas and some other Greek Cypriots "missing" since 1964…
May he rest in peace now…

18.2.2017

Photo: Granddaughter of Vourkas, Paraskevi Constantinou Hristodoulou speaking at the funeral...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 19th of March 2017, Sunday.

Η κραυγή της εγγονής: «Έφυγες πολύ νωρίς παππού…»

Η κραυγή της εγγονής: «Έφυγες πολύ νωρίς παππού…»

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ο Θεοδόσης Βούρκας ήταν μόλις 37 χρονών. Ήταν πολίτης. Ήταν παντρεμένος με την Ελένη στο Καλό Χωριό και είχαν πέντε παιδιά: ο Σάββας ήταν εννιά χρονών, ο Μιχάλης επτά, η Μαρία τεσσάρων και ο Στέλιος ενός…. Και ο μικρότερος, ο Αντρέας, ήταν μόλις ενός μηνός…
Στις 10 Απριλίου 1964 πήγαινε από το Καλό Χωριό στο Πραστειό Αμμοχώστου για να αγοράσει κοτόπουλα… Πουλούσε λαχανικά… Πιάστηκε γύρω από τη Μόρα – Κουρού Μοναστήρι με το Morris Minor βαν του… «Εξαφανίστηκε» για 53 χρόνια, μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου 2017 όταν επέστρεψε σε ένα μικρό φέρετρο για την κηδεία του στο χωριό του στο Καλό Χωριό… Ένας από τους αναγνώστες μου είχε δείξει τον τόπο ταφής του σε μένα και τους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων το 2010, στο Κιομουρτζιού-Αγύρτα, όπου βρέθηκαν τα οστά του μαζί με κάποιων άλλων Ελληνοκυπρίων «αγνοουμένων» από το 1964. Η γυναίκα του Ελένη πέθανε το 2013… Αν είχαμε μια πιο γρήγορη διαδικασία ανεύρεσης και ταυτοποίησης των οστών των «αγνοουμένων» στην Κύπρο, η γυναίκα του θα είχε προλάβει να δει ότι βρέθηκαν τα οστά του συζύγου της, αφού ήταν ακόμα ζωντανή τον καιρό που δείξαμε τον τόπο ταφής το 2010… Έζησε μέχρι το 2013… Όμως η διαδικασία τελείωσε το 2017 έτσι ώστε να λάβει χώρα η κηδεία… Δεν έζησε για να δει αυτή τη μέρα…
Εκείνη τη μέρα, στις 12 Φεβρουαρίου 2017, πήγαμε μαζί με την αγαπητή μου φίλη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά και τους συζύγους μας για να παραστούμε στην κηδεία στο Καλό Χωριό Λεμεσού…
Συναντήσαμε την εγγονή του Παρασκευή Κωνσταντίνου Χριστοδούλου που έκλαιγε ενώ ετοιμαζόταν να εκφωνήσει τον επικήδειο… Η φωνή της σιώπησε όλους στην εκκλησία και όλοι άρχισαν να κλαίνε… Η φωνή της έγινε κραυγή που αντηχούσε στις καρδιές μας… Η φωνή της μας λέει για τον πόνο αυτών που μένουν πίσω… Είπε:
«Αγαπημένε μου παππού,
Έμαθα να σε λατρεύω μέσα από τα λόγια της αγαπημένης μου γιαγιάς, της Ελένης σου, της βασανισμένης μου γιαγιάς αλλά της άξιας!!! Έφυες νωρίς παππού μου… Έφυες τόσο νωρίς… Τζαι εβρέθηκε να μεγαλώνει τον Σάββα, τον Μιχάλη, τον Στέλιο, την Μαρία τζαι τον Αντρέα σας μόνη της… Πόσες φορές θυμούμαι την να λέει: «Έππεσα πολλές φορές νηστιτζή για να 'φαν τα μωρά μου…» Θυμούμαι την ακόμα να λέει «Εν έχω έναν τάφο να πάω ν' ανάψω το καντήλι…» Τούτον παππού μου, ήταν τζαι το μεγαλύττερον της παράπονο, μέχρι το ξημέρωμα της 14ης Ιανουαρίου του 2013, όταν η ψυσιή της επέταξε στον ουρανό… Ήταν τόσον όμορφη τζαι γαλήνια την ημέρα που την αποχαιρετήσαμε… Τόσον όμορφη… Θα ετολμούσα να πω πως μας χαμογελούσε! Τωρά καταλαβαίνω γιατί… Ήσουν εκεί παππού, στην αυλήν του Παραδείσου τζαι επερίμενες την! Σήμερα, θα σμίξουν τζαι τα κορμιά σας… Από σήμερα, θα ησυχάσει τζαι η δική μας η ψυσιή!
Μου είπαν πως θα έπρεπε να ένιωθα περήφανη γιατί είσαι ήρωας! Μα εμέναν ερώτησε με ποττέ κανένας??? Δεν θέλω έναν παππούν ήρωα… Ήθελα να έχω αναμνήσεις από εσέναν παππού… Ήθελα να θυμούμαι στιγμές στην αγκαλιά σου! Ήθελα να με περιμένεις κάθε μέρα να επιστρέψω από το σχολείο, έτσι όπως με επερίμενεν η γιαγιά μου η καλή μου! Μα τούτα ούλλα εστερήσαν μου τα παππού… Εμεγάλωνα τζαι άκουα να λέουν πως ήσουν αγνοούμενος… Εν εμπορούσα να καταλάβω… Τζαι όταν τελικά εκατάλαβα, ήθελα να μάθω… Πώς, πού, πότε, γιατί? Γιατί??? Γιατί η γιαγιά μου έχασεν τον άντραν της τζαι ανάγιωσεν 5 μωρά μόνη της? Μόνη της… Γιατί η μάμμα μου εμεγάλωσε χωρίς τον παπάν της? Τζαι εγώ??? Εγώ γιατί δεν εγνώρισα τον παππού μου? Γιατί? Τζαι όταν τελικά έφτασεν η πολυπόθητη ημέρα της γνωριμίας μας, εβρέθηκα μπροστά σ' έναν τραπέζι με 206 κόκκαλα… Που δεν μου μίλησαν παππού, δεν με αγκάλιασαν… Έσκυψα να σε φιλήσω στο κεφάλι σου που το εδιαπέρασαν οι σφαίρες τζαι εσκέφτουμουν… «Ας μεν εβασανίστηκεν Θεέ μου, ας μεν εβασανίστηκεν…» Τζαι διερωτούμαι… «Τι ένιωσες παππού? Εκατάλαβες, άραγε, γιατί σε εσκοτώσαν?» Διότι δεν είχαμεν πόλεμο παππού… Εσκοτώθηκες εν καιρώ ειρήνης… Εν καιρώ ειρήνης… Έφυες ζωντανός τζείνον το πρωί τζαι επιστρέφεις πίσω στην οικογένεια σου μόνο με τα κόκκαλα. Εμείς, τα εγγόνια σου, που δεν εζήσαμεν τον πόλεμο, είμαστεν αναγκασμένοι να ζήσουμε την πιο οδυνηρήν του συνέπειαν…
Αβάσταχτος ο πόνος παππού… Όμως, 53 χρόνια μετά, μπορούμεν τουλάχιστον να σε αποχαιρετίσουμε! Τα παιθκιά, τα εγγόνια, τα δισέγγονα σου… Η οικογένεια σου παππού μου!!! Μόνη μας παρηγοριά, πως, αγκαλιά με την αγαπημένη μας γιαγιά, που υπήρξεν τζαι πατέρας τζαι παππούς για εμάς, είσαστεν φύλακες άγγελοι για όλους μας! Καλήν αντάμωση στον Παράδεισο παππού μου! Αιωνία σου η μνήμη αγαπημένε μου! Αιωνία σου η μνήμη!!!
Θερμές ευχαριστίες, εκ μέρους της οικογένειας μας, στους αρχαιολόγους, τους ανθρωπολόγους, τους γενετιστές, τους κοινωνικούς λειτουργούς και την Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, για το επιστημονικό έργο που επιτελούν και για την ευαισθησία με την οποία μας αντιμετώπισαν, έτσι όπως αρμόζει, σε τούτες τις δύσκολες ώρες…
Ευχαριστίες και ευγνωμοσύνη, οφείλουμε επίσης προς την δημοσιογράφο Sevgul Uludag και την κυρία Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά, οι οποίες εργάζονται εθελοντικά για την εξακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων, η συμβολή των οποίων υπήρξε καθοριστική στην εξεύρεση του αγαπημένου μας πατέρα και παππού. Ευχή μας, να εξακριβωθούν οι τύχες όλων των αγνοουμένων!
Ιδιαίτερες ευχαριστίες σε όλους εσάς που είσαστε μαζί μας για συμπαράσταση, σε μια από τις πιο οδυνηρές στιγμές της ζωής μας και σε όσους πραγματοποίησαν εισφορά για να βοηθήσουμε συγχωριανούς μας που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, τιμώντας έτσι την μνήμη του αγαπημένου μας πατέρα και παππού και σας προσκαλούμε για καφέ, στο οίκημα του Συμβουλίου Κοινοτικής Ευημερίας του χωριού μας.
Αιωνία η μνήμη παππού μου!!!»
Συναντήσαμε στην κηδεία τα παιδιά του και πήγαμε για να πιούμε καφέ μετά την κηδεία… Νιώσαμε τη ζεστασιά τους και η Χριστίνα εκπλάγηκε και μου είπε «Είναι απίστευτο ότι μετά από 53 χρόνια ο πόνος δεν φεύγει… Ένιωθα τον πόνο αυτό…»
53 χρόνια… Από το Καλό Χωριό στο Κιομουτζιού και τώρα πίσω στο Καλό Χωριό για να αναπαυθεί επιτέλους εν ειρήνη μαζί με τη γυναίκα του… Αλλά στο μεταξύ η γυναίκα του πέθανε, τα παιδιά του μεγάλωσαν και παντρεύτηκαν και έχουν τα δικά τους παιδιά και αυτά επίσης έχουν παιδιά… Η οικογένεια μεγάλωσε… Χωρίς όμως την παρουσία του, μόνο με τη μνήμη του να παραμένει… Τουλάχιστον τώρα, υπάρχει ένας τάφος για να επισκέπτονται, κάπου για να ανάψουν ένα κερί, να βάλουν λίγα λουλούδια… Ας αναπαυθεί εν ειρήνη τώρα…
Ο πόλεμος είναι φρικτός – δεν κάνει διακρίσεις μεταξύ νέων και ηλικιωμένων, μεταξύ αθώων και ενόχων, μεταξύ καλών και κακών… Ο πόλεμος απλά αναλώνει τους ανθρώπους, χωρίς ερωτήσεις. Διότι ο πόλεμος είναι όταν η λογική φεύγει από το παράθυρο και κυριαρχεί η βία…
Το 1964, οι διακοινοτικές συγκρούσεις συνεχίζονταν αφού ξεκίνησαν στο τέλος του 1963… Τον Απρίλιο του 1964 πολλοί άλλοι «εξαφανίστηκαν» - τόσο Τουρκοκύπριοι όσο και Ελληνοκύπριοι «εξαφανίστηκαν» από τους δρόμους όπου ταξίδευαν…
Τρεις μέρες πριν να «εξαφανιστεί» ο Θεοδόσης Βούρκας, ένας Τουρκοκύπριος, ο Ibrahim Gazi από τη Μόρα είχε «εξαφανιστεί» στις 7 Απριλίου 1964 – εργαζόταν στην R.A.F. στις Βρετανικές βάσεις και εργαζόταν επίσης στη Μόρα ως κουρέας. Ήταν παντρεμένος στη Μόρα και είχε τρία παιδιά – στις 5 Απριλίου 1964 είχε πάει στη Λευκωσία για να επισκεφτεί κάποιους συγγενείς και δεν επέστρεψε στο χωριό… Έμαθαν ότι είχε ξεκινήσει από τη Λευκωσία για να επιστρέψει στη Μόρα με το αυτοκίνητο Austin του στις 7 Απριλίου 1964 αλλά στο δρόμο έγινε «αγνοούμενος».
Άραγε η «απαγωγή» του Θεοδόση Βούρκα γύρω από τη Μόρα ήταν ένα είδος «αντιποίνων» ή μια απόπειρα για να πάρουν πίσω ζωντανό τον Ibrahim Gazi, χρησιμοποιώντας το Θεοδόση Βούρκα για «ανταλλαγή»; Δεν ξέρουμε, αλλά αυτό που ξέρουμε είναι ότι ο Απρίλιος του 1964 ήταν ένας τρομερός μήνας για τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους που εξαφανίζονταν από τους δρόμους… Μέτρησα 32 Τουρκοκύπριους «αγνοούμενους» μόνο το μήνα του Απρίλη του 1964… Είναι αρκετά μεγάλος αριθμός που αντικατοπτρίζει το είδος της ατμόσφαιρας που επικρατούσε τότε στην Κύπρο… Σίγουρα δεν ήταν καιρός «ειρήνης» αλλά καιρός φρίκης… Αναρωτιέμαι πόσοι Ελληνοκύπριοι εξαφανίστηκαν τότε – αυτοί για τους οποίους έχω βρει πληροφορίες είναι: ο Αντώνης Κάρολος Κρίνη μαζί με τον Αντρέα Αντωνίου Λεύκου «εξαφανίστηκαν» από το δρόμο στις 18 Απριλίου 1964. Ο Σταύρος Δημητρίου από τα Λατσιά είχε σκοτωθεί από κάποιους Τουρκοκύπριους στη Λευκωσία στις 14 Απριλίου 1964 και μετά στις 25 Απριλίου 1964 μια ομάδα πέντε Τουρκοκυπρίων που ταξίδευε με λεωφορείο και πήγαιναν από τη Λευκωσία στην Πάφο εξαφανίστηκαν με το λεωφορείο γύρω από τα Λατσιά… Ακόμα ψάχνουμε τον τόπο ταφής τους… Οι Τουρκοκύπριοι «εξαφανίζονταν» από το δρόμο, όπως επίσης και οι Ελληνοκύπριοι… Ο Χριστόδουλος Δημητρίου «εξαφανίστηκε» στις 3 Απριλίου 1964 από το δρόμο Λευκωσίας Λεμεσού και στις 13 Απριλίου 1964 ο Ροδόλφος Πέτρου και ο Κωσταντής Νικολάου Ζαχαρίας «εξαφανίστηκαν»… Αυτοί είναι για τους οποίους γνωρίζω, αναρωτιέμαι πόσοι άλλοι είναι για τους οποίους δεν ξέρω…
Οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι από στρατιωτικές ή παραστρατιωτικές δυνάμεις ή από την αστυνομία έπαιξαν ρόλο στην «απαγωγή» ανθρώπων από τους δρόμους και τους έκαναν να «εξαφανιστούν». Προέβαιναν σε αντίποινα και «απήγαγαν» για «εκδίκηση» για κάποιες άλλες «απαγωγές»… Μερικές φορές «απήγαγαν» ανθρώπους για να προσπαθήσουν να τους χρησιμοποιήσουν για «ανταλλαγή» ενός ή περισσοτέρων ατόμων που είχαν «απαχθεί» από την άλλη πλευρά… Μερικές φορές δεν υπήρχε καμιά πιθανότητα «ανταλλαγής» έτσι ο «απαχθέντας» σκοτωνόταν… Ένας από εμάς και ένας από εσάς και των δύο τα μάτια τυφλώνονταν…
Αυτό ακριβώς είναι που δεν θέλουμε να βιώσουν τα παιδιά μας στην Κύπρο… Γι αυτό χρειαζόμαστε την ειρήνη…
Ευχαριστώ τον αναγνώστη μου με όλη μου την καρδιά για τη βοήθεια του στην ανεύρεση του τόπου ταφής του Θεοδόση Βούρκα και κάποιων άλλων Ελληνοκύπριων «αγνοουμένων» από το 1964…
Ας αναπαυθεί εν ειρήνη τώρα…

Photo: Η εγγονή του Θεοδόση Βούρκα, Παρασκευή Κωνσταντίνου Χριστοδούλου εκφωνεί τον επικήδειο…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 19th of March 2017, Sunday.

Tales of Cyprus: “Law and order and village justice in Cyprus…”

Tales of Cyprus: "Law and order and village justice in Cyprus…"

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Today I would like to share with you an article of our Australian Cypriot friend, Constantinos Emmanuelle who has been running a project called "Tales of Cyprus" and a website at www.talesofcyprus.com
He is an Australian Cypriot professor and his latest article that he had shared with us on social media was how life had been concerning "law and order" in Cyprus about 80 years ago… Entitled "Law and order and village justice in Cyprus", Constantinos Emmanuelle, in summary tells us the following:
"…Since I began my research for Tales of Cyprus a few years ago, a few murder mysteries have surfaced. Unfortunately, when I try to investigate the facts I am faced with hearsay, speculation and rumour. Sadly, many of these domestic 'family-based' crimes that occurred eighty or so years ago are impossible to investigate or verify. I am sure that there are hundreds of these 'cold cases' in Cyprus.
They say that desperate times cause desperate people to do desperate things. This was certainly true in Cyprus many years ago. The poverty was so fierce in fact that sometimes a father had no choice but to steal a lamb or a sack of grain or perhaps raid a fruit tree in someone else's orchard in order to feed his family. The laws were at best, disproportional and unsympathetic to the economic depression that existed at that time and quite often impossible to enforce. The starving population often had no choice but to resist and ignore the laws imposed on them.
When the Turkish rule of Cyprus ended in 1878, the British found the island to be in a wretched and backward state. The unjust Ottoman system of taxation, especially that of the 'tithe' (having to give the government a tenth of what you grew or owned) tormented many Cypriots, especially those living in rural communities.
Furthermore, the ruthless exploitation of the farmers by the moneylenders (with their exorbitant rates of interest) meant that most people were unable to pay their debts and were consequently sent to prison. Unless a relative or friend was found who was willing to pay off the debt (with accumulated interest) the accused could expect to languish behind bars for years. Sometimes, the only way out of prison for these wretched souls was to allow the Crown to sell their property to pay off their debts. When this happened, the freed farmer would discover that their entire way of life had ceased to exist and they would be forced to either learn a new trade or adopt a life as a shepherd or worse; a beggar.
In his book, 'Leonarisso and Vasili: a journey into the past', Antonis Fella claims that many peasants endured shame and humiliation after the forced sale of their land. The village Mukhtar might put up a written notice on the door of the village coffee shop stating that the field of 'so-and-so' was put up for auction to pay for his debts. Fella discovered that many moneylenders would often hound the poor peasants in the courts to force them to mortgage their houses or plots of land so they could pay off their debts. This was a time when the rich and the influential did what they wished at the expense of the weak, the poor and the powerless.
The pioneer travel writer Olive Murray Chapman observed, that because Cypriots preferred to invest all their money in land they did not have the financial means of tilling or sowing their land. They were therefore obliged to borrow money at enormous interest (over twelve percent at times).
The unrealistically high levels of tax and debt imposed on a largely ignorant rural community forced many Cypriots to resort to a life of petty crime. Adding to their financial woes was the fickle and devastating affect that Mother Nature had on their properties with frequent droughts, plagues and fires.
Samuel White Baker in his book "Cyprus as I saw it in 1879" describes the common natives as courteous, gentle and affectionate but addicted to petty larceny. He confirms that sheep stealing was the most common offence and that thieves are rarely caught as they usually snatch a few animals when a large flock might stray away from their shepherd in a remote and uninhabited area of the mountains.
In the first few decades of British Rule a vast array of laws were introduced to try and stem and reduce the destruction of the natural environment. Many Cypriots however chose to ignore the law in a desperate act of defiance. One example of this was the Forest Law, which was introduced in 1913. Many goat herders and inhabitants from the mountainous villages retaliated against this law by deliberately setting fire to the forests. These acts of arson soon became commonplace in Cyprus.
Most cases that came before the Courts were for trivial affairs, such as assaults or not paying debts owed. Now and then however, there would be a case of a stabbing, which was generally the result of a tipsy quarrel and not an actual attempt at murder. The prison system quickly became inadequate with over-crowding seen by many as a real concern.
In his book, "In an Enchanted Island (1889)" the author William H. Mallock is shocked after visiting one of the prisons in Nicosia with his host, Colonel Falkland. He describes how despite its pleasant architectural exterior the interior of this prison contained cloisters that led to dark and depressing prison cells. In one section groups of men and boys are standing or sitting engaged in various occupations such as boot making, rope making and sewing trousers. They seemed to all share the same offence of sheep-stealing.
In another section of the prison the scene becomes more distressing for Mallock. Cramped together in dark, mouldy and smelly cells are large groups of men and boys accused of murder. The sheer number of these poor emancipated human beings astounds Mallock. "How could an island with barely 160,000 inhabitants have so many murderers?" he asks Colonel Falkland. He is told that there is more crime in Cyprus in proportion to the number of its inhabitants, than any other known country in the world. Many of the murders committed are a result of an argument or a half-drunken brawl at a wedding. "Wine flows freely, a quarrel arises out of laughter and suddenly, unexpectedly, a knife is flashed and turns red in a matter of seconds." Arguments resulting in murder can also be connected to sheep stealing or a dispute over land boundaries and water rights.
Mallock also discovers that family honour can also be the cause behind a murder and tells how a father killed his son on the day he was set free from prison on the grounds that he had disgraced the family.
Many women were also sent to prison; mostly for theft but a few for plotting the murder of a rival who was blocking their relationship with a potential admirer or perhaps an impending inheritance. Mallock noticed that some women had given birth in prison, which questions the reason for their imprisonment. Were they guilty of infidelity or did they have sex before marriage? Perhaps they were raped and became pregnant as a result, which would have been considered a crime and a sin all the same. In any case their poor innocent babies were compelled to live in the same squalor and filth as the adults around them.
As for the 'lunatics' in the prison, Mallock describes them as being quite old and living on their own in dilapidated cells. "They should be congratulated on their present condition," he says. "For madness had taught them how to smile when sanity could not. "
In the rural districts, the police or zaphtiehs are generally too far from the scene of a crime to be of any service. They were also too few in number for the proper supervision of the island. There was an overwhelming feeling of disappointment by the inhabitants, especially in the rural communities as they felt they were neither protected nor respected.
In the district of Karpasia, many criminals went unpunished simply because the court located in Famagusta was too far to travel for many of the victims. One newspaper article reports how five armed men broke into a house in Yialousa, tied up the couple that lived there and abducted their twelve-year-old daughter. The Ottoman zaphtieh that was summoned the next day not only arrived late but also discovered he could not understand the local language. These types of delays and obstacles allowed many offenders to avoid capture and literally get away with their crimes.
Bribery too was commonplace in Cyprus in the late nineteenth century and early twentieth century; in particular between court officials and the accused. Scott-Stevenson discovered that a man named E… who was the Commissioner's interpreter at the Kyrenia courthouse would often threaten an accused person with the loss of their case unless they paid him a certain sum of money.
According to Scott-Stevenson, the village of Casaphani in the district of Kyrenia has the reputation of having the greatest thieves. Even the fat old Mukhtar, M… Effendi has made a lot of money looking after the thieves. Apparently, whenever a man is fined for stealing corn or for allowing his donkey to trespass onto a neighbour's field, the Mukhtar somehow managed to profit.
When I read stories about 'law and order' in Cyprus from eighty or a hundred years ago, I start to wonder if modern-day Cypriots (especially the authorities) have really evolved that much. Their 'learned behaviours' with regards to the law may have been shaped and influenced by the past. I do 'live in hope' that one day the newspapers in Cyprus will report less and less stories about crime, corruption and greed.
At least sheep-stealing has stopped…"
(You can read the full text of his article at www.talesofcyprus.com)

10.2.2017

Photo: From cy police website - British period photo gallery…

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 12th of March, 2016 – Sunday.

Tales of Cyprus: «Νόμος και τάξη και δικαιοσύνη του χωριού στην Κύπρο…»

Tales of Cyprus: «Νόμος και τάξη και δικαιοσύνη του χωριού στην Κύπρο…»

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Σήμερα θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ένα άρθρο του Αυστραλού Κύπριου φίλου μας, Constantinos Emmanuelle που διατηρεί ένα πρόγραμμα που λέγεται «Tales of Cyprus» και μια ιστοσελίδα www.talesofcyprus.com
Είναι ένας Αυστραλός Κύπριος καθηγητής και το τελευταίο άρθρο του που έχει μοιραστεί μαζί μας στα κοινωνικά δίκτυα ήταν για το πως ήταν η ζωή σχετικά με «το νόμο και την τάξη» στην Κύπρο πριν από περίπου 80 χρόνια… Κάτω από τον τίτλο «Νόμος και τάξη και δικαιοσύνη του χωριού στην Κύπρο», ο Constantinos Emmanuelle συνοπτικά μας λέει τα ακόλουθα:
«… Από τότε που άρχισα την έρευνα μου για το Tales of Cyprus πριν από μερικά χρόνια, έχουν έρθει στην επιφάνεια κάποιες μυστήριες δολοφονίες. Δυστυχώς, όταν προσπαθώ να διερευνήσω τα γεγονότα, έρχομαι αντιμέτωπος με φήμες, εικασίες και διαδόσεις. Δυστυχώς, πολλά από αυτά τα «οικογενειακά» εγκλήματα που συνέβηκαν πριν από ογδόντα περίπου χρόνια είναι αδύνατο να ερευνηθούν ή να επιβεβαιωθούν. Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν εκατοντάδες τέτοιες «παγωμένες υποθέσεις» στην Κύπρο.
Λένε ότι οι δύσκολοι καιροί κάνουν τους απελπισμένους ανθρώπους να κάνουν απελπισμένα πράγματα. Αυτό σίγουρα ίσχυε στην Κύπρο πριν από πολλά χρόνια. Η φτώχεια ήταν τόσο έντονη που στην πραγματικότητα ένας πατέρας δεν είχε επιλογή παρά να κλέψει ένα αρνί ή ένα σάκο σιτάρι ή ίσως να κάνει επιδρομή σε ένα δέντρο με φρούτα στον κήπο κάποιου άλλου έτσι ώστε να ταΐσει την οικογένεια του. Οι νόμοι ήταν στην καλύτερη περίπτωση, δυσανάλογοι και άπονοι στην οικονομική ύφεση που υπήρχε εκείνη την εποχή και συχνά ήταν αδύνατο να εφαρμοστούν. Ο πεινασμένος πληθυσμός συχνά δεν είχε επιλογή παρά να αντισταθεί και να αγνοήσει τους νόμους που του επιβάλλονταν.
Όταν η Τουρκική διοίκηση της Κύπρου έληξε το 1878, οι Βρετανοί βρήκαν το νησί σε μια άθλια και υπανάπτυκτη κατάσταση. Το άδικο Οθωμανικό σύστημα φορολογίας, ιδιαίτερα αυτό της «δεκάτης» («tithe») (η υποχρέωση να δώσεις στην κυβέρνηση το ένα δέκατο από όσα καλλιεργούσες ή σου ανήκε) βασάνιζε πολλούς Κύπριους, ιδιαίτερα αυτούς που ζούσαν στις αγροτικές κοινότητες.
Επιπλέον, η αδίστακτη εκμετάλλευση των αγροτών από τους τοκογλύφους δανειστές (με τα υπέρογκα ποσοστά τόκων) σήμαινε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ήταν σε θέση να πληρώσουν τα χρέη τους και κατά συνέπεια τους έστελναν στη φυλακή. Εκτός αν βρισκόταν ένας συγγενής ή φίλος που ήταν πρόθυμος να ξοφλήσει το χρέος (με τους συσσωρευμένους τόκους), ο κατηγορούμενος αναμενόταν να μαραζώνει για χρόνια πίσω από τα σίδερα. Κάποτε, η μόνη διέξοδος από τη φυλακή για αυτές τις άθλιες ψυχές ήταν να αφήσουν το Στέμμα να πουλήσει την περιουσία τους για να πληρώσουν τα χρέη τους. Όταν συνέβαινε αυτό, ο απελευθερωμένος αγρότης ανακάλυπτε ότι ολόκληρος ο τρόπος ζωής του έπαυσε να υπάρχει και αναγκαζόταν είτε να μάθει ένα νέο επάγγελμα ή να υιοθετήσει μια ζωή ως βοσκός ή χειρότερα ζητιάνος.
Στο βιβλίο του «Λεονάρισσο και Βασίλι: ένα ταξίδι στο παρελθόν» ο Αντώνης Φελλά ισχυρίζεται ότι πολλοί αγρότες υπέστηκαν ντροπή και ταπείνωση μετά την αναγκαστική πώληση της γης τους. Ο μουχτάρης του χωριού μπορεί να αναρτούσε μια γραπτή ειδοποίηση στην πόρτα του καφενείου του χωριού που να έλεγε ότι το χωράφι του «τάδε» τέθηκε σε δημοπρασία για να ξοφληθούν τα χρέη του. Ο Φελλά ανακάλυψε ότι πολλοί τοκογλύφοι κυνηγούσαν τους φτωχούς αγρότες στα δικαστήρια για να τους αναγκάσουν να υποθηκεύσουν τα σπίτια τους ή τα χωράφια τους έτσι ώστε να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Αυτή ήταν μια εποχή που οι πλούσιοι και ισχυροί έκαναν ότι ήθελαν σε βάρος των αδυνάμων, των φτωχών και αδυνάτων.
Ο πρωτοπόρος ταξιδιωτικός συγγραφέας Olive Murray Chapman παρατήρησε ότι επειδή οι Κύπριοι προτιμούσαν να επενδύουν όλα τα λεφτά τους σε γη δεν είχαν τα οικονομικά μέσα για να οργώσουν ή να σπείρουν τη γη τους. Ως εκ τούτου ήταν αναγκασμένοι να δανειστούν λεφτά με τεράστιο τόκο (κάποτε πέραν του 12%).
Τα εξωπραγματικά ψηλά επίπεδα φορολογίας και χρέους που επιβάλλονταν σε μια κυρίως αδαή αγροτική κοινότητα ανάγκασαν πολλούς Κύπριους να καταφύγουν σε μια ζωή μικρο-εγκλημάτων. Οι άστατες και καταστροφικές επιπτώσεις της Μητέρας Γης πάνω στις περιουσίες τους με συχνές ξηρασίες, επιδημίες και πυρκαγιές επιβάρυναν τα οικονομικά τους δεινά.
O Samuel White Baker στο βιβλίο του «Η Κύπρος όπως την είδα το 1879» περιγράφει τους κοινούς ντόπιους ως ευγενικούς, ήπιους και στοργικούς αλλά εθισμένους στις μικροκλοπές. Επιβεβαιώνει ότι οι κλοπές προβάτων ήταν η πιο κοινή παράβαση και ότι οι κλέφτες σπάνια συλλαμβάνονταν αφού συνήθως έκλεβαν μερικά ζώα όταν ένα μεγάλο κοπάδι ίσως να έφευγε από το βοσκό του σε μια απομακρυσμένη και ακατοίκητη περιοχή στα βουνά.
Στις πρώτες μερικές δεκαετίες της Αγγλοκρατίας θεσπίστηκε μια μεγάλη σειρά από νόμους στην προσπάθεια να ανακοπεί και να μειωθεί η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Πολλοί Κύπριοι όμως επέλεξαν να αγνοήσουν το νόμο σε μια απελπισμένη πράξη ανυπακοής. Ένα παράδειγμα αυτού ήταν ο Νόμος για τα Δάση που θεσπίστηκε το 1913. Πολλοί κτηνοτρόφοι αιγοπροβάτων και κάτοικοι των ορεινών χωριών αντεπιτέθηκαν στο νόμο αυτό βάζοντας σκόπιμα φωτιά στα δάση. Αυτοί οι εμπρησμοί σύντομα έγιναν κοινότοποι στην Κύπρο.
Οι περισσότερες περιπτώσεις που ήρθαν ενώπιων των δικαστηρίων ήταν για ασήμαντα θέματα, όπως επιθέσεις ή μη πληρωμή χρεών. Όμως κάθε τόσο υπήρχε μια περίπτωση μαχαιρώματος, που ήταν γενικά το αποτέλεσμα μιας μεθυσμένης διαμάχης και όχι μια πραγματική απόπειρα δολοφονίας. Το σύστημα των φυλακών σύντομα έγινε ανεπαρκές με υπερπληθυσμό που θεωρείτο από πολλούς ως μια πραγματική ανησυχία.
Στο βιβλίο του «Σε ένα Μαγεμένο Νησί (1889)» ο συγγραφέας William H. Mallock είναι συγκλονισμένος μετά την επίσκεψη του μαζί με τον οικοδεσπότη του Συνταγματάρχη Falkland σε μια από τις φυλακές στη Λευκωσία. Περιγράφει το πως, παρόλη την ευχάριστη αρχιτεκτονική εξωτερική όψη, το εσωτερικό αυτής της φυλακής περιείχε σκήτες που οδηγούσαν σε σκοτεινά και καταθλιπτικά κελιά φυλακής. Σε ένα τμήμα, ομάδες αντρών και αγοριών στέκονται ή κάθονται ασχολούμενοι με διάφορα επαγγέλματα όπως κατασκευή παπουτσιών, κατασκευή σχοινιού και ράψιμο παντελονιών. Φαίνεται ότι όλοι μοιράζονταν την ίδια παράβαση, την κλοπή προβάτων.
Σε ένα άλλο τμήμα της φυλακής το σκηνικό γίνεται ακόμα πιο οδυνηρό για τον Mallock. Περιορισμένοι μαζί σε σκοτεινά, μουχλιασμένα κελιά που μυρίζουν ήταν μεγάλες ομάδες αντρών και αγοριών που κατηγορούνται για φόνο. Ο τεράστιος αριθμός αυτών των φτωχών χειραφετημένων ανθρώπων εκπλήσσει τον Mallock. «Πως μπορεί ένα νησί με μόλις 160.000 κατοίκους να έχει τόσους πολλούς δολοφόνους;» ρωτά τον Συνταγματάρχη Falkland. Του λέει ότι στην Κύπρο υπάρχει περισσότερο έγκλημα σε αναλογία πληθυσμού, παρά σε οποιαδήποτε άλλη γνωστή χώρα στον κόσμο. Πολλές από τις δολοφονίες που διαπράχθηκαν είναι αποτέλεσμα μιας διαμάχης ή μιας μισο-μεθυσμένης φιλονικίας σε ένα γάμο. «Το κρασί ρέει ελεύθερα, προκύπτει μια διαμάχη από το γέλιο και ξαφνικά, απρόσμενα, αστράφτει ένα μαχαίρι και γίνεται κόκκινο σε δευτερόλεπτα.» Οι διαμάχες που καταλήγουν σε δολοφονία μπορεί επίσης να συνδέονται με κλοπές προβάτων ή μια διαφωνία για τα όρια της γης και τα δικαιώματα νερού.
Ο Mallock επίσης ανακαλύπτει ότι η τιμή της οικογένειας μπορεί επίσης να είναι η αιτία πίσω από μια δολοφονία και λέει πως ο πατέρας σκότωσε το γιο του τη μέρα που αφέθηκε ελεύθερος από τη φυλακή επειδή ατίμασε την οικογένεια.
Πολλές γυναίκες έχουν επίσης σταλεί στη φυλακή κυρίως για κλοπή, αλλά λίγες για συνομωσία στη δολοφονία ενός αντιπάλου που εμπόδιζε τη σχέση τους με ένα πιθανό θαυμαστή ή ίσως μια επικείμενη κληρονομιά. Ο Mallock παρατήρησε ότι κάποιες γυναίκες γέννησαν στη φυλακή, γεγονός που αμφισβητεί το λόγο της φυλάκισης τους. Ήταν ένοχες λόγω απιστίας ή είχαν σεξουαλική επαφή πριν από το γάμο; Ίσως βιάστηκαν και ως αποτέλεσμα έμειναν έγκυες, που θα θεωρείτο και έγκλημα και αμαρτία. Σε κάθε περίπτωση τα καημένα αθώα βρέφη ήταν αναγκασμένα να ζουν στην ίδια αθλιότητα και βρωμιά όπως οι ενήλικες γύρω τους.
Όσο για τους «τρελούς» στη φυλακή, ο Mallock τους περιγράφει ως αρκετά ηλικιωμένους και ότι ζουν μόνοι τους σε ερειπωμένα κελιά. «Πρέπει να τους συγχαίρουμε για την παρούσα τους κατάσταση», λέει. «Διότι η τρέλα τους δίδαξε να χαμογελούν, όταν η λογική δεν μπορούσε.»
Στις αγροτικές περιοχές, η αστυνομία ή οι ζαπτιέδες είναι γενικά πολύ μακριά από τη σκηνή ενός εγκλήματος για να προσφέρουν οποιαδήποτε υπηρεσία. Ήταν επίσης πολύ λίγοι σε αριθμό για τη σωστή εποπτεία του νησιού. Υπήρχε μια συντριπτική αίσθηση απογοήτευσης από τους κατοίκους, ιδιαίτερα στις αγροτικές κοινότητες καθώς ένιωθαν ότι ούτε προστατεύονταν ούτε τους σεβόντουσαν.
Στην περιοχή της Καρπασίας πολλοί εγκληματίες ήταν ατιμώρητοι απλά διότι το δικαστήριο που βρισκόταν στην Αμμόχωστο ήταν πολύ μακριά για να ταξιδέψουν πολλά από τα θύματα. Ένα άρθρο εφημερίδας αναφέρει πως πέντε ένοπλοι άντρες διέρρηξαν ένα σπίτι στη Γιαλούσα, έδεσαν το ζευγάρι που ζούσε εκεί και απήγαγαν τη δωδεκάχρονη τους κόρη. Ο Οθωμανός ζαπτιές κλήθηκε την επόμενη μέρα όχι μόνο έφτασε αργά, αλλά επίσης ανακάλυψε ότι δεν μπορούσε να καταλάβει την τοπική γλώσσα. Αυτού του είδους οι καθυστερήσεις και εμπόδια επέτρεπαν σε πολλούς παραβάτες να αποφεύγουν τη σύλληψη και κυριολεκτικά να ξεφεύγουν με τα εγκλήματα τους.
Η δωροδοκία ήταν επίσης σύνηθες φαινόμενο στην Κύπρο στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα και αρχές του εικοστού αιώνα, ιδιαίτερα μεταξύ των λειτουργών των δικαστηρίων και των κατηγορουμένων. Ο Scott-Stevenson ανακάλυψε ότι ο Ε… ένας άντρας που ήταν ο διερμηνέας του Επιτρόπου στο δικαστήριο της Κερύνειας συχνά απειλούσε κάποιο κατηγορούμενο ότι θα έχανε στην υπόθεση τους εκτός και αν τον πλήρωναν με κάποιο ποσό χρημάτων.
Σύμφωνα με τον Scott-Stevenson, το χωριό Καζάφανι στην επαρχία Κερύνειας είχε τη φήμη ότι είχε τους μεγαλύτερους κλέφτες. Ακόμα και ο ηλικιωμένος παχύς μουχτάρης, Μ… Effendi έβγαλε πολλά λεφτά προστατεύοντας τους κλέφτες. Προφανώς, όποτε επιβαλλόταν πρόστιμο σε κάποιο επειδή έκλεψε καλαμπόκι ή άφησε το γάιδαρο του να μπει παράνομα στο χωράφι ενός γείτονα, ο μουχτάρης κατάφερνε με κάποιο τρόπο να επωφελείται.
Όταν διαβάζω ιστορίες για «το νόμο και την τάξη» στην Κύπρο πριν από ογδόντα ή εκατό χρόνια, αρχίζω να αναρωτιέμαι αν οι σύγχρονοι Κύπριοι (ιδιαίτερα οι αρχές) έχουν πράγματι εξελιχθεί καθόλου. Οι «συμπεριφορές που έμαθαν» σχετικά με το νόμο μπορεί να έχουν διαμορφωθεί και επηρεαστεί από το παρελθόν. «Ζω με την ελπίδα» ότι μια μέρα οι εφημερίδες στην Κύπρο θα κάνουν αναφορά σε όλο και λιγότερες ιστορίες εγκλήματος, διαφθοράς και απληστίας.
Τουλάχιστον οι κλοπές προβάτων έχουν σταματήσει…»
(Μπορείτε να διαβάσετε το πλήρες κείμενο του άρθρου του στο www.talesofcyprus.com)

Foto: Φωτογραφία της Βρετανικής Περιόδου, από την ιστοσελίδα της Κυπριακής Αστυνομίας…

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 12th of March, 2016 – Sunday.

Scars in the mirror…

Scars in the mirror…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

We live in the past. We negotiate in the past… What we talk about is property and security and guarantees and territory. There has never been any concrete humanitarian content in the history of official negotiations: We do not talk about human rights, we do not talk about war crimes, we do not talk about past in the sense of dealing with it but rather we are trapped in the past and we want our past to shape our future…
There are no reconciliation experts on the teams of negotiators on either side. There are no psychologists, no psychiatrists, no peace activists. No one who has spent so much time in bi-communal groups listening to the needs and concerns of both sides… No expert so to say of the human heart of our communities…
There is no civil society involved, only politicians and officially acceptable negotiators – with all due respect to a few in the teams whose goodwill and expertise we highly respect, this does not change the general picture…
We are stuck in the past…
We are not in an effort to overcome the past and move towards the future with better lessons…
We allow politicians to direct the game…
Again, with all due respect to their goodwill, I will say that there are alternative ways of doing this and we have enough expertise and enough goodwill on the ground to work out a far better and far outreaching and far more effective way of doing things.
We are not speaking about "Truth and Reconciliation Commissions", neither are we talking about those who have committed grave war crimes against humanity…
We are closing our eyes and hoping for the best but in life you can't close your eyes and leave things to lead you wherever they take you… Because it might lead you in places that you wouldn't want to be…
No one is talking about truth and justice…
Not in the negotiations… Not in the joint political party meetings…
Why are we afraid of speaking about truth and justice?
Is it because we might end up with having to break the monuments we have built in ourselves as "heroes" and "saviours"?
Is it the fear of finding out that all our "protectors" are also "responsible" for what went throughout the conflict?
Is it fear of ourselves that we cannot look in the mirror since we will see our face with deep scars?
The scars will always be there in the mirror, reflecting our own true image – why can't we deal with that and instead stay quiet and look the other way? Why can't we see that even if we ignore the mirrors, the scars will be there forever and will always reflect what we have gone through?
The only difference is civil society… There are bi-communal efforts – there has always been even if they are made invisible – to discuss these sensitive issues at every occasion…
The civil society in Cyprus is far more different than the political ruling elites in Cyprus.
The civil society has started tackling the scars showing our tragic past long years ago…
Michalis Kirlitchas, a painter who passed away years ago, was among the first to draw Maratha-Sandallaris-Aloa in the 80s in his paintings…
Worker's Democracy started discussing the tragic killings in Kofinou in the 80s…
Trade unions were the very first to get together – PEO and DEV-ISH were vanguards in this sense when they formed very good working relationships that continue until now…
In the 80s, only after a few years from the partition of our island, civil society working for peace and reconciliation tried getting together – if not in Cyprus, abroad since they were not allowed to meet – in order to sit face to face and talk about our common future on this land…
If not Nicosia or Pyla when possible, then London or Berlin or Moscow or Brussels – the venue did not matter, what mattered was to meet and talk…
Many initiatives were formed, even a joint women's association – Hands Across the Divide – to be together and to move towards the future…
Long before the checkpoints were opened in 2003 when meeting in Cyprus was extremely difficult and up to the mercy and "permission" of authorities particularly from the northern part of our island, there was a will and action on the part of civil society from both communities of the island.
These were times when meeting with people from the other community was considered as being a "traitor" – many people from civil society paid a very high price for simply trying to work for a peaceful island, being fired from jobs, being the target of hate campaigns, being the target in society… But they did not stop. Because they did not get stuck in the past – they were looking towards the future…
At the Cyprus Dialogue Forum, we have been discussing how to deal with our past, how to create a collective memory and how to move towards the future…
As the Bi-communal Relatives of Missing Persons and Victims of War – "Together We Can" Association, on the 31st of January 2017, we got together with a very important South African expert on "Truth and Reconciliation", Hannes Siebert on the Green Line in Nicosia, in the former Fulbright offices…
Hannes Siebert, coming from a place that gave inspiration to other countries in setting up "Truth and Reconciliation Commissions" in dealing with their past currently works in Burma, in Nepal, in Lebanon and he has worked in Bosnia…
This was our third meeting with him and Turkish Cypriot and Greek Cypriot relatives of "missing persons" and victims of war from our association "Together We Can" – the only joint association in Cyprus that brings together relatives and victims from both communities of the island – spoke about what they felt…
Mehmet Ali Gocher, whose brother Naim was taken from his house in December 1963 by three policemen from the Deftera Police Station and who disappeared expressed his feelings…
"How can the Republic of Cyprus policemen commit a crime and they have never been punished?" he said…
Kyriacos Solomi whose brother is "missing" from 1974 noted that those war criminals even from the Second World War are still being sought and punished and gave the example of Milosevic being tried in the international criminal court… Cyprus? No Cyprus… Nothing in Cyprus… He would point out that not only war criminals would get praised for being "heroes" in both communities and commemorated, there would even be monuments built for them… And this hurt Kyriacos…
Vasilis Pantazis spoke about organizing meetings in schools for students to learn the truth, the whole truth, not just part of the truth and told us how he encountered things like "This is not the time" or "These are sensitive issues…" Pretexts for not allowing youngsters to listen to the whole truth… Despite this, we worked throughout last year with EDON youth organisation, bringing together youngsters from ages 12 to 18 together with relatives of "missing persons" and victims of war to speak to them and to show them the alternative truth, the real truth of our country… We trained 500 youngsters and not as part of any "project", not with any "funding" but voluntarily because this is the future of our country and if we don't train and educate our youth, what future lies in wait for them?
Huseyin Rustem Akansoy whose whole family was killed by EOKA-B in 1974 at Maratha, said:
"Almost half of the population of our island encountered such horrible crimes. Are we Cypriots so bad? What got inside us? We know the answer to that: The problem was not the ordinary citizens. The problem was those at the top, putting us in such a position so that they could gain something for themselves…
Throughout my life, I never felt hatred towards Greek Cypriots, I never carried anything bad inside me. This is because I knew that the perpetrators of this massacre were fascists from EOKA-B. My main aim has always been to make an effort at reunifying Cyprus. There were very big obstacles in front of us… The two leaders are continuing negotiations, they are said to be the leaders who are the best agreeable leaders with each other. We might even find them successful. But the negotiations process is now out of the control of Cyprus. Now the "motherlands" have control of the negotiations. As Cypriots, we must realize that the problem is the same for both of us and expand our struggle. We must unite for a common aim. We must reach a point where we will say "As Cypriots we have agreed, no one else should have a say…""

4.2.2017

Photo: Members of Together We Can discussing Truth and Reconciliation...

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 5th of March 2017, Sunday.

Ουλές στον καθρέφτη…

Ουλές στον καθρέφτη…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ζούμε στο παρελθόν. Διαπραγματευόμαστε στο παρελθόν… Μιλούμε για περιουσίες και ασφάλεια και εγγυήσεις και το εδαφικό. Ποτέ δεν υπήρξε κάποιο χειροπιαστό ανθρωπιστικό περιεχόμενο στην ιστορία των επίσημων διαπραγματεύσεων: Δεν μιλούμε για ανθρώπινα δικαιώματα, δεν μιλούμε για εγκλήματα πολέμου, δεν μιλούμε για το παρελθόν με την έννοια της αντιμετώπισης του, αλλά είμαστε παγιδευμένοι στο παρελθόν και θέλουμε το παρελθόν μας να διαμορφώσει το μέλλον μας…
Δεν υπάρχουν εμπειρογνώμονες στη συμφιλίωση στις ομάδες των διαπραγματευτών στις δυο πλευρές. Δεν υπάρχουν ψυχολόγοι, ψυχίατροι, ακτιβιστές ειρήνης. Κανένας που να έχει αφιερώσει τόσο πολύ χρόνο στις δικοινοτικές ομάδες ακούοντας τις ανάγκες και ανησυχίες και των δυο πλευρών… Κανένας εμπειρογνώμονας, ας πούμε, της ανθρώπινης καρδιάς των κοινοτήτων μας…
Η κοινωνία των πολιτών δεν συμμετέχει, μόνο πολιτικοί και οι επίσημα αποδεκτά διαπραγματευτές – με όλο το σεβασμό σε μερικούς στις ομάδες, των οποίων την καλή θέληση και εμπειρία σεβόμαστε, αυτό δεν αλλάζει τη γενική εικόνα…
Είμαστε κολλημένοι στο παρελθόν…
Δεν είμαστε σε μια προσπάθεια να ξεπεράσουμε το παρελθόν και να προχωρήσουμε προς το μέλλον με καλύτερα μαθήματα…
Αφήνουμε τους πολιτικούς να κατευθύνουν το παιγνίδι…
Και πάλι, με όλο το σεβασμό για την καλή τους θέληση, θα πω ότι υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι για να γίνει αυτό και διαθέτουμε αρκετή εμπειρογνωμοσύνη και αρκετή καλή θέληση στη βάση για να επεξεργαστούμε ένα πολύ καλύτερο, με πιο πολλή προβολή και πολύ πιο αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης των πραγμάτων.
Δεν μιλούμε για «Επιτροπές Αλήθειας και Συμφιλίωσης», ούτε μιλούμε για εκείνους που έχουν διαπράξει σοβαρά εγκλήματα πολέμου κατά της ανθρωπότητας…
Κλείνουμε τα μάτια μας και ελπίζουμε για το καλύτερο, αλλά στη ζωή δεν μπορείς να κλείσεις τα μάτια σου και να αφήσεις τα πράγματα να σε οδηγήσουν όπου σε οδηγήσουν… Επειδή μπορεί να σε οδηγήσουν σε μέρη που δεν θα ήθελες να είσαι…
Κανένας δεν μιλά για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη…
Ούτε στις διαπραγματεύσεις… Ούτε στις κοινές συναντήσεις πολιτικών κομμάτων…
Γιατί φοβόμαστε να μιλήσουμε για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη;
Άραγε διότι μπορεί να καταλήξουμε να πρέπει να σπάσουμε τα μνημεία που κτίσαμε στους εαυτούς μας ως «ήρωες» και «σωτήρες»;
Άραγε είναι ο φόβος του να ανακαλύψουμε ότι όλοι οι «προστάτες» είναι επίσης «υπεύθυνοι» για το τι συνέβηκε στη διάρκεια της σύγκρουσης;
Άραγε είναι ο φόβος μας ότι δεν μπορούμε να κοιτάξουμε στον καθρέφτη αφού θα δούμε το πρόσωπο μας με βαθιές ουλές;
Οι ουλές θα είναι πάντα εκεί στον καθρέφτη, αντικατοπτρίζοντας τη δική μας αληθινή εικόνα – γιατί δεν μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε αυτό και αντ' αυτού μένουμε σιωπηλοί και κοιτάζουμε από την άλλη πλευρά; Γιατί δεν μπορούμε να δούμε ότι ακόμα και αν αγνοήσουμε τους καθρέφτες, οι ουλές θα είναι εκεί για πάντα και πάντοτε θα αντικατοπτρίζουν αυτά που έχουμε περάσει;
Η μόνη διαφορά είναι η κοινωνία των πολιτών… Υπάρχουν δικοινοτικές προσπάθειες – πάντοτε υπήρχαν ακόμα και αν τις έκαναν να είναι αόρατες – για να συζητήσουν αυτά τα ευαίσθητα θέματα σε κάθε περίσταση…
Η κοινωνία των πολιτών στην Κύπρο είναι πολύ πιο διαφορετική από τις πολιτικές κυρίαρχες ελίτ στην Κύπρο.
Η κοινωνία των πολιτών έχει ξεκινήσει πριν από πολλά χρόνια να αντιμετωπίζει τις ουλές που δείχνουν το τραγικό μας παρελθόν…
Ο Μιχάλης Κιρλιτσάς, ένας ζωγράφος που πέθανε πριν από χρόνια, ήταν από τους πρώτους που ζωγράφισε στους πίνακες του τη Μάραθα-Σανταλάρη-Αλόα τη δεκαετία του '80…
Η Εργατική Δημοκρατία ξεκίνησε να συζητά τις τραγικές δολοφονίες στην Κοφίνου τη δεκαετία του '80…
Οι συντεχνίες ήταν οι πρώτες που ήρθαν κοντά – η ΠΕΟ και η DEV-ISH ήταν πρωτοπόρες με αυτή την έννοια όταν δημιούργησαν πολύ καλές εργασιακές σχέσεις που συνεχίζονται μέχρι τώρα…
Τη δεκαετία του '80, λίγα μόνο χρόνια μετά τη διαίρεση του νησιού μας, η κοινωνία των πολιτών που εργαζόταν για την ειρήνη και τη συμφιλίωση προσπάθησε να έρθει κοντά – αν όχι στην Κύπρο, τότε στο εξωτερικό, αφού δεν επιτρεπόταν να συναντηθούν – έτσι ώστε να καθίσουν πρόσωπο με πρόσωπο και να μιλήσουν για το κοινό μας μέλλον σε αυτή τη γη…
Αν όχι στη Λευκωσία ή την Πύλα όποτε ήταν δυνατό, τότε στο Λονδίνο ή το Βερολίνο ή τη Μόσχα ή τις Βρυξέλλες – ο χώρος δεν είχε σημασία, αυτό που είχε σημασία ήταν να συναντηθούν και να μιλήσουν…
Δημιουργήθηκαν πολλές πρωτοβουλίες, ακόμα και ένας κοινός σύνδεσμος γυναικών - Hands Across the Divide – για να βρίσκονται μαζί και να προχωρούν μαζί προς το μέλλον…
Πολύ πριν τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων το 2003, όταν οι συναντήσεις στην Κύπρο ήταν εξαιρετικά δύσκολες και εξαρτιόνταν από το έλεος και την «άδεια» των αρχών, ιδιαίτερα από τη βόρεια πλευρά του νησιού μας, υπήρχε βούληση και δράση εκ μέρους της κοινωνίας των πολιτών και από τις δύο κοινότητες του νησιού.
Αυτός ήταν ο καιρός όπου οι συναντήσεις με άτομα από την άλλη κοινότητα θεωρούνταν «προδοσία» - πολλοί άνθρωποι από την κοινωνία των πολιτών πλήρωσαν πολύ ψηλό τίμημα απλά επειδή εργάζονταν για ένα ειρηνικό νησί, απολύονταν από τις εργασίες τους, γίνονταν στόχος εκστρατειών μίσους, στοχοποιούνταν στην κοινωνία… Όμως δεν σταμάτησαν. Διότι δεν έμειναν κολλημένοι στο παρελθόν – κοίταζαν προς το μέλλον…
Στο Cyprus Dialogue Forum, συζητούμε για το πως να αντιμετωπίσουμε το παρελθόν μας, πως να δημιουργήσουμε συλλογική μνήμη και πως να προχωρήσουμε προς το μέλλον…
Ως Δικοινοτική Οργάνωση Συγγενών Αγνοουμένων και Θυμάτων Πολέμου «Μαζί Μπορούμε!», στις 31 Ιανουαρίου 2017 συναντηθήκαμε στην Πράσινη Γραμμή στη Λευκωσία, στα πρώην γραφεία του Fulbright, μαζί με ένα πολύ σημαντικό εμπειρογνώμονα σε θέματα «Αλήθειας και Συμφιλίωσης» από τη Νότιο Αφρική, τον Hannes Siebert…
Ο Hannes Siebert έρχεται από ένα μέρος που έδωσε έμπνευση σε άλλες χώρες για να δημιουργήσουν «Επιτροπές Αλήθειας και Συμφιλίωσης» και να αντιμετωπίσουν το παρελθόν τους, και που τώρα εργάζεται στη Βιρμανία, το Νεπάλ και το Λίβανο και έχει εργαστεί στη Βοσνία…
Αυτή ήταν η τρίτη συνάντηση μαζί του με Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους συγγενείς «αγνοουμένων» και θυμάτων πολέμου από την οργάνωση μας «Μαζί Μπορούμε!» - τη μόνη κοινή οργάνωση στην Κύπρο που φέρνει μαζί συγγενείς και θύματα και από τις δύο κοινότητες του νησιού. Μίλησαν για αυτά που ένοιωθαν…
Ο Mehmet Ali Gocher, του οποίου ο αδελφός Naim απήχθηκε από το σπίτι του το Δεκέμβριο του 1963 από τρεις αστυνομικούς από το Αστυνομικό Τμήμα Δευτεράς και που εξαφανίστηκε, εξέφρασε τα αισθήματα του…
«Πως μπορούν οι αστυνομικοί της Κυπριακής Δημοκρατίας να διαπράττουν ένα έγκλημα και ποτέ να μην έχουν τιμωρηθεί;» είπε…
Ο Κυριάκος Σολωμή του οποίου ο αδελφός είναι «αγνοούμενος» από το 1974 επεσήμανε ότι εξακολουθούν να αναζητούν εγκληματίες πολέμου ακόμα και από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τιμωρούνται και έδωσε το παράδειγμα του Μιλόσεβιτς που δικάστηκε στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο… Στην Κύπρο; Όχι στην Κύπρο… Τίποτα στην Κύπρο… Επεσήμανε ότι οι εγκληματίες πολέμου και στις δύο κοινότητες όχι μόνο επαινούνται σαν «ήρωες» και τιμώνται, αλλά υπάρχουν ακόμα και μνημεία που χτίζονται για αυτούς… Και αυτό πληγώνει τον Κυριάκο…
Ο Βασίλης Πανταζής μίλησε για τη διοργάνωση συναντήσεων σε σχολεία έτσι ώστε οι μαθητές να μάθουν την αλήθεια, ολόκληρη την αλήθεια, όχι μόνο μέρος της αλήθειας και μας είπε πως αντιμετώπισε πράγματα όπως «Δεν είναι τώρα ο καιρός» ή «Αυτά είναι ευαίσθητα θέματα…» Προφάσεις για να μην αφήσουν τους νεαρούς να ακούσουν όλη την αλήθεια… Παρόλα αυτά, εργαστήκαμε μαζί με την οργάνωση νεολαίας ΕΔΟΝ όλη την περσινή χρονιά, φέρνοντας νεαρούς ηλικίας 12-18 χρονών μαζί με συγγενείς «αγνοουμένων» και θύματα πολέμου για να μιλήσουν μαζί τους και να τους δείξουν την εναλλακτική αλήθεια, την πραγματική αλήθεια της χώρας μας… Εκπαιδεύσαμε 500 νεαρούς όχι ως μέρος κάποιου «προγράμματος», ή με «χορηγίες», αλλά εθελοντικά διότι αυτό είναι το μέλλον της χώρας μας και αν δεν εκπαιδεύσουμε και διδάξουμε τη νεολαία μας, τι μέλλον θα τους περιμένει;
Ο Huseyin Rustem Akansoy, του οποίου ολόκληρη η οικογένεια σκοτώθηκε από την ΕΟΚΑ Β στη Μάραθα, είπε:
«Σχεδόν ο μισός πληθυσμός του νησιού μας αντιμετώπισε τέτοια φρικτά εγκλήματα. Είμαστε τόσο κακοί εμείς οι Κύπριοι; Τι μπήκε μέσα μας; Ξέρουμε την απάντηση σε αυτό; Το πρόβλημα δεν ήταν οι απλοί πολίτες. Το πρόβλημα ήταν αυτοί στην κορυφή, που μας έβαλαν σε τέτοια θέση έτσι ώστε να κερδίσουν κάτι για τον εαυτό τους…
Σε όλη μου τη ζωή ποτέ δεν ένοιωσα μίσος προς τους Ελληνοκύπριους, ποτέ δεν κρατούσα κακία μέσα μου. Αυτό είναι διότι ήξερα ότι οι δράστες της σφαγής αυτής ήταν φασίστες από την ΕΟΚΑ Β. Ο κύριος στόχος μου πάντοτε ήταν να κάνω προσπάθειες για την επανένωση της Κύπρου. Υπήρχαν πολύ μεγάλα εμπόδια μπροστά μας… Οι δύο ηγέτες συνεχίζουν τις διαπραγματεύσεις, λέγεται ότι είναι οι ηγέτες που έχουν την καλύτερη ευμένεια μεταξύ τους. Μπορεί ακόμα και να τους βρούμε ότι είναι επιτυχημένοι. Όμως η διαδικασία των διαπραγματεύσεων βρίσκεται τώρα έξω από τον έλεγχο της Κύπρου. Τώρα οι «μητέρες πατρίδες» έχουν τον έλεγχο των διαπραγματεύσεων. Ως Κύπριοι, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το πρόβλημα είναι το ίδιο και για τους δύο μας και να διευρύνουμε τον αγώνα μας. Πρέπει να είμαστε ενωμένοι για ένα κοινό στόχο. Πρέπει να φτάσουμε στο σημείο που να λέμε «Ως Κύπριοι έχουμε συμφωνήσει, κανένας άλλος δεν πρέπει να έχει λόγο…»


Photo: Μέλη της οργάνωσης "Μαζί Μπορούμε" συζητούν για την αλήθεια και τη συμφιλίωση…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 5th of March 2017, Sunday.