Όχι «Αντίο», απλά «Καλή αντάμωση Παγιάτα…»

Όχι «Αντίο», απλά «Καλή αντάμωση Παγιάτα…»

Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Τηλ: 99 966518

Ο Τζιους Παγιάτας έφυγε από τη ζωή αφήνοντας πίσω του κατάκαρδα λυπημένους Κύπριους από όλες τις εθνικότητες, τους φίλους του μιας ολόκληρης ζωής, τη γυναίκα του Κλεοπάτρα, τα παιδιά του και τα εγγόνια του – ήταν ο πιο σημαντικός οικοδόμος της ειρήνης που συνάντησα ποτέ στην Κύπρο – πάντοτε με ακεραιότητα, ευαισθησία και ζώντας χρόνια μπροστά από τις κοινότητες του…
Είχα γνωρίσει τον Παγιάτα πριν από ίσως 30 ή περισσότερα χρόνια και γίναμε πολύ γρήγορα καλοί φίλοι… Η γυναίκα του Παγιάτα, η Κλεοπάτρα ήταν η στενή φίλη της Neriman Cahit, μιας από τις πολύ καλές μου φίλες και η Neriman είχε γράψει ένα ποίημα απευθυνόμενο προς την Κλεοπάτρα… Αυτό έγινε ένα πολύ γνωστό ποίημα, που αγγίζει τις καρδιές όλων…

Αργήσαμε πολύ, πάρα πολύ Κλεοπάτρα

Φέρε καρύκευμα στο ψωμί της Μεσαορίας μου Κλεοπάτρα.
Φέρε μου κρασί από τα αμπέλια της Λεμεσού,
Ας πιούμε στο όνομα
της φιλίας και της ειρήνης…
Φέρε μου μια χούφτα χώμα
από το νότο Κλεοπάτρα
Ας φυτέψουμε μαζί τα λουλούδια της ειρήνης
στις γλάστρες μας, άδειες για χρόνια…

Αργήσαμε πολύ, πάρα πολύ Κλεοπάτρα
κοίτα… κοίτα τους γιους μας
κρατούνε πάλι όπλα
άκου… άκου το κλάμα μου Κλεοπάτρα, οι γιοι μας σκοτώνονται
ένας από την πλευρά σου, ένας από την πλευρά μου
ένας από την πλευρά μου, ένας από την πλευρά σου
…και μετά τα χρόνια ακολουθούνται από χρόνια
σκοτωμοί και σκοτωμοί
Ας σκεφτούμε για μια φορά
ποιος είναι ο πραγματικός χαμένος;
Αντί οι πολιτικοί
ας μιλήσουμε εμείς, ως μητέρες τώρα Κλεοπάτρα…

Έλα, έλα Κλεοπάτρα,
μαζί, ας φυτέψουμε αμυγδαλιές στην Πράσινη Γραμμή,
και να μπολιάσουμε την ειρήνη στα κλαδιά τους
που θα ανθίζει κάθε άνοιξη
ας φυσήξουμε τους ανέμους της φιλίας μαζί
έτσι ώστε τα παιδιά μας να μπορούν να πετάξουν τους χαρταετούς τους.

Έχουμε ένα τραγούδι
Αναρωτιέμαι αν το ξέρεις
«Βουνό Πενταδάκτυλε………»
ας τραγουδήσουμε, ας το τραγουδήσουμε μαζί Κλεοπάτρα
με μπουζούκι και σάζι
Μέχρι τώρα
οι μητέρες πάντοτε έχαναν
ας βεβαιωθούμε Κλεοπάτρα
ΌΤΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΦΟΡΑ…

Η Neriman και η Κλεοπάτρα έγιναν σύμβολο ειρήνης τα χρόνια όταν οι «διαβάσεις» δεν ήταν δυνατές ή ήταν πολύ σπάνιες…
Πήγαινα και συναντούσα την Κλεοπάτρα και τον Τζιους Παγιάτα στο σπίτι τους, ένα ειδυλλιακό μέρος γεμάτο πίνακες και βιβλία…
Έπαιζα με τη Νόμα, το σκύλο Δαλματίας τους και καθόμασταν στο γραφείο του Παγιάτα και μου έλεγε την ιστορία της ζωής του…
Γεννήθηκε στην Αμμόχωστο – ήταν Λατινικής καταγωγής, οι πρόγονοι του ήρθαν από τη Μάλτα αλλά ποτέ δεν θεωρούσε τον εαυτό του «Λατίνο».
Ήταν ο ένθερμος υποστηρικτής της Κυπριοτικότητας, όχι μιας Ελληνο-Κυπριοτικότητας που ήταν πλήρης, αλλά μιας Κυπριοτικότητας που αγκάλιαζε όλους, κυρίως τους Τουρκοκύπριους, καθώς και τους Μαρωνίτες Κύπριους, Αρμένιους Κύπριους και Λατίνους Κύπριους…
Ύψωσε την Κυπριακή σημαία αμέσως μετά το 1974, όταν ήταν περίπου «αμαρτία» και αγωνίστηκε μαζί με τους φίλους του για να υψωθεί η σημαία της Κύπρου στα κυβερνητικά γραφεία – εκείνον τον καιρό υπήρχε μόνο η Ελληνική σημαία στα κυβερνητικά γραφεία. Αυτός και οι φίλοι του είχαν ιδρύσει τον Νεοκυπριακό Σύνδεσμο και προσπάθησαν να βοηθήσουν τους Τουρκοκύπριους που ήταν εγκλωβισμένοι στην Πάφο και τη Λεμεσό αμέσως μετά τον πόλεμο, φέρνοντας τους εφημερίδες, βρίσκοντας γιατρούς για να θεραπεύσουν τους ασθενείς, βοηθώντας στην επικοινωνία με τις οικογένειες τους…
Δέχθηκε πυρά για τις δραστηριότητες του και είχε ατελείωτες δικαστικές υποθέσεις… Του επιτίθονταν σε εφημερίδες της δεξιάς… Όμως επιβίωνε με ένα χαμόγελο – το ήρεμο χαμόγελο που γνωρίζουμε τόσο καλά…
Αγαπούσε τα λουλούδια και χαιρόταν όταν άνθιζαν τα λουλούδια του στη βεράντα του ρετιρέ του. Όμως είχε και ένα σπίτι των ονείρων στην Αγία Νάπα που πήρε χρόνια για να σχεδιαστεί και να κτιστεί. Αυτό ήταν ανοικτό σε όλους τους φίλους του, όπου κάθε χρόνο διοργανωνόταν η συνεστίαση του Νεοκυπριακού Συνδέσμου και τρώγαμε και πίναμε και επίσης τιμούσαμε κάποιο/α ή κάποια ομάδα για τη δράση τους για την ειρήνη… Το σπίτι των ονείρων στην Αγία Νάπα είχε κτιστεί με πέτρες που αυτός και η Κλεοπάτρα μάζεψαν και είναι ένα από τα πιο όμορφα σπίτια που είδα ποτέ στην Κύπρο… Όχι, δεν είναι πολυτελείας, αλλά φυσικό, όμορφο, με τα τρελά του χρώματα, το μεγάλο κήπο και τις λιμνούλες… Και η Νόμα έτρεχε πάνω κάτω ανάμεσα στα τραπέζια για να πιάσει λίγο φαγητό… Η Κλεοπάτρα ασχολείται στην κουζίνα, συντονίζοντας σαν μαέστρος της ορχήστρας ενώ ο Τζιους ήταν τριγύρω και προσπαθούσε να κάνει τους φίλους του να νιώθουν άνετα…
Ίσως αυτός και η ομάδα του ήταν η μόνη ομάδα στο νότιο μέρος του νησιού μας που ρωτούσαν την γνώμη μας για αυτό ή το άλλο θέμα πριν να κάνουν οποιαδήποτε δήλωση ή πριν να διαμορφώσουν οποιαδήποτε πολιτική… Θυμούμαι ότι και ο Γιώργος Βασιλείου ήταν έτσι – είναι ένα δώρο και δείχνει σεβασμό και δεν είναι κάτι επιφανειακό, είναι βαθύ… Όταν προετοίμαζαν οποιαδήποτε δραστηριότητα ή δήλωση, ο Παγιάτας και ο Νεοκυπριακός Σύνδεσμος λάμβαναν υπόψη τις ανάγκες και ανησυχίες όλων των κοινοτήτων του νησιού – όχι μόνο των Ελληνοκυπρίων. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να μάθουμε και στις δύο πλευρές της διαχωριστικής γραμμής – ο Παγιάτας και η ομάδα του καθόρισαν το πρότυπο για το μέλλον για το πως πρέπει να συμπεριφερόμαστε ο ένας προς τον άλλο και πως πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τις ανάγκες και ανησυχίες όχι μόνο των δικών μας κοινοτήτων αλλά όλων των άλλων κοινοτήτων που μοιράζονται το νησί αυτό μαζί μας…
Το σπίτι του ήταν σαν ένα καταφύγιο για μένα, ιδιαίτερα αμέσως μετά τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων το 2003… Καθόμασταν και μιλούσαμε και με βοηθούσε να έρθω σε επαφή με άτομα για συνεντεύξεις ή για δημοσίευση των άρθρων μου… Βοήθησε όχι μόνο εμένα, αλλά πολλούς άλλους για να έρθουν σε επαφή και να αναπτυχθούν μαθαίνοντας νέα πράγματα, αναζητώντας την αλήθεια…
Με βοήθησε επίσης με τις έρευνες μου για τους «αγνοούμενους», τηλεφωνώντας μου μια μέρα για ένα φίλο του στην Πάφο ο οποίος είχε βρει τον τόπο ταφής ενός «αγνοούμενου» Τουρκοκύπριου από το 1967. Συναντηθήκαμε στο γραφείο του Ξενοφώντα Καλλή, του Βοηθού στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και αργότερα πήγαμε μαζί στην Πάφο… Δείξαμε τον πιθανό τόπο ταφής στον Καλλή και τους Τουρκοκύπριους ομόλογους του στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων… Αργότερα έσκαψαν εκεί και βρήκαν τα οστά του Fuat Mulla Salih – ενός σιδερά – και τα οστά αυτά επιστράφηκαν στην οικογένεια του για ταφή μετά την ταυτοποίηση με τη μέθοδο DNA… Παρέστηκα στην κηδεία στη Λευκωσία…
Ο Παγιάτας με βοήθησε να γνωρίσω το Διονύση Μαλά του οποίου πήρα εκτενή συνέντευξη – έριξε φως για πρώτη φορά στις σφαγές στα χωριά Μαράθα-Σανταλλάρης-Αλόα, για το τι πραγματικά συνέβηκε στις γυναίκες και τα παιδιά σε εκείνα τα τρία χωριά, πως και αυτός είχε γίνει στόχος από την ΕΟΚΑ Β διότι ήταν αντίθετος με αυτά που έκαναν σε εκείνα τα χωριά….
Ο Παγιάτας επίσης βοήθησε να πειστεί ένας άλλος Ελληνοκύπριος, που ήταν υψηλόβαθμος λειτουργός το 1963 για να μιλήσει σχετικά με τις δολοφονίες κάποιων Τουρκοκυπρίων στο Λυθροδόντα. Όμως ο φίλος του αρνήθηκε να μου μιλήσει και μιλήσαμε μέσω του Παγιάτα…
Όταν διοργάνωνα μαζί με τις φίλες μου μια έκθεση τέχνης από γυναίκες ζωγράφους και καλλιτέχνες από όλες τις κοινότητες της Κύπρου – Τουρκοκύπριες, Ελληνοκύπριες, Μαρωνίτες Κύπριες, Λατίνες Κύπριες και Αρμένιες Κύπριες – ο Παγιάτας με βοήθησε να έρθω σε επαφή με τη ξαδέλφη του Ζανίν Παγιάτα και συμμετείχε στην Πολυπολιτισμική Έκθεση Τέχνης Γυναικών στην οδό Λήδρας… Εκεί, για πρώτη φορά, όπως ήταν το όνειρο μου, εκθέσαμε έργα τέχνης από γυναίκες από όλες τις κοινότητες στην Κύπρο… Σύντομα η ιδέα έγινε αρεστή και κάποιος αντλώντας έμπνευση από τη δουλειά μας ως Πολυπολιτισμικό Κέντρο Γυναικών δημιούργησε μια οργάνωση ή ίδρυμα και προσπαθεί να φέρει μαζί καλλιτέχνες από όλες τις κοινότητες…
Ο Παγιάτας βοήθησε να γραφτεί η ιστορία στην Κύπρο – όχι μια ιστορία αίματος και θανάτου, αλλά μια ιστορία ειρήνης και επικοινωνίας, κοινής ζωής και εργασίας και εναλλακτική στην αιματηρή μας ιστορία. Ήταν το πιο σημαντικό πρότυπο για το μέλλον…
Συμμετείχε σε όλες τις δραστηριότητες με δικοινοτικό ή πολυπολιτισμικό χαρακτήρα… Στην προσωπική του ζωή, είχε στενούς φίλους από όλες τις κοινότητες… Ήταν ο πρωτοπόρος στο πως θα πρέπει οι Κύπριοι να ζουν και να σκέφτονται και να ονειρεύονται…
Δεν παρευρέθηκα στην τελετή που διοργανώθηκε για αυτόν διότι ήμουν άρρωστη με πολλούς πόνους στην πλάτη – αλλά περισσότερο από αυτό, δεν πήγα διότι δεν θα ήθελα να τον θυμούμαι σαν κάποιο που πέθανε… Είναι σαν πως και θα σηκώσω το τηλέφωνο για να καλέσω τον αριθμό του και θα μου απαντήσει η Κλεοπάτρα και θα του φωνάξει στο τηλέφωνο. Και θα συνεχίσουμε να μιλούμε…
Προτιμώ να τον θυμούμαι όπως ήταν – το αντίο προς αυτόν μπροστά από το φέρετρο του θα ήταν πολύ οδυνηρό για μένα… Θα ήθελα προσποιούμαι ότι είναι ακόμα εκεί, στο σπίτι του, στο γραφείο του, διαβάζοντας ή ακούγοντας μουσική, παίζοντας με τη Νόμα, κάνοντας αστεία, χαμογελώντας με το ήρεμο του χαμόγελο και έτοιμος να απαντήσει το τηλεφώνημα μου…
Όχι, δεν θα τον αποχαιρετήσω…
Θα είναι μαζί μας για πάντα…
Ήταν πολύ πολύτιμος για όλους τους Κυπρίους… Θα ζει στις αναμνήσεις μας και θα συνεχίζει να μας δείχνει το δρόμο που πρέπει να πάρουμε…
Έτσι δεν είναι αντίο, απλά «καλή αντάμωση Παγιάτα»…

Photo: Τζιους Παγιάτας

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 28th of February 2016, Sunday.

No `goodbye`, just `so long Bayada…`

No `goodbye`, just `so long Bayada…`

Sevgul Uludag
caramel_cy@yahoo.com
Tel: 99 966518

Gius Bayada passed away, leaving behind heart-broken Cypriots from all ethnicities, his life-long friends, his wife Cleopatra, his children and grandchildren – he was the most important peacebuilder I have ever met in Cyprus – always with integrity, sensitivity and living years ahead of his own communities…
I had met Bayada maybe 30 or more years ago and had become very quickly good friends… Bayada's wife, Cleopatra was the close friend of Neriman Cahit, one of my good friends and Neriman had written a poem addressing Cleopatra… This would become a very famous poem, touching the hearts of everyone…

`We are too, too late Cleopatra

Bring condiment to the bread of my Mesaoria,
Cleopatra.
bring wine from the vineyards of Limassol,
Let us drink in the name of
friendship and peace...
Bring me a handful of soil
from the south Cleopatra
Let us plant the flowers of peace together
to our flowerpots, empty for years...

Too, too late we are Cleopatra
look... look at our sons
they are holding guns again
listen... listen to my cry Cleopatra, our sons are killed
one from your side, one from my side
one from my side, one from your side
...and then years are followed by years
killings and killings
Let us think for once
who is the real loser?
instead of politicians
let us we, speak as mothers now Cleopatra...

Come, come Cleopatra,
together, let us plant almond trees on the Green Line,
and graft the peace to their branches
that will blossom every spring
let us blow winds of friendship together
that our children can fly their kites.

We have a song
I wonder if you know it
"Besparmak mountain........."
let us sing, sing it together Cleopatra
with bouzouki and saz
Until now,
mothers have always lost
let us make sure Cleopatra
THAT OUR CHILDREN WIN FOR ONCE…`

Neriman and Cleopatra would become a symbol of peace during the years when `crossings` would not be possible or would be very rare…
I would go and meet Cleopatra and Gius Bayada in their home, an idyllic place full of paintings and books…
I would play with Noma, their Dalmatian dog and we would sit in the study of Bayada and he would tell me the story of his life…
He was born in Famagusta – he was of Latin descent, his ancestors came from Malta but he would never consider himself as `Latin`.
He was the staunch supporter of Cypriotness, not in an all inclusive Greek Cypriotness but a Cypriotness that would embrace all, primarily the Turkish Cypriots, as well as Maronite Cypriots, Armenian Cypriots and Latin Cypriots…
He would raise the flag of Cyprus when it had been a sort of a `sin` right after 1974 and he would struggle, with his friends to raise the flag of Cyprus in government offices – at that time, there was only the Greek flag in government offices. He and his friends had formed the New Cyprus Association and they would try to help Turkish Cypriots enclaved in Paphos and Limassol at the time right after the war, bringing them newspapers, finding them doctors to be treated for the sick, helping in communication with their families…
He would come under fire for his activities and would have endless court cases… They would attack him in right-wing newspapers… But he would survive with a smile – the slow smile we know so well…
He loved flowers and would be happy when his flowers bloomed on the terrace of his penthouse. But he also had a dream house at Agia Napa that took years of planning and building. This would be an open house to all his friends where he would every year hold a gathering of the New Cyprus Association and we would eat and drink and also honour someone or some group for their action for peace… The dream house in Agia Napa had been built with stones he and Cleopatra had collected and it would be one of the most beautiful houses I ever saw in Cyprus… No, not posh but natural, beautiful with its crazy colours, big garden and ponds… And Noma would run up and down among the tables to grab some food… Cleopatra would be busy in the kitchen, coordinating like a chef of the orchestra while Gius would be around trying to make his friends comfortable…
Perhaps he and his group has been the only group in the southern part of our island when they would ask our opinion about this or that issue before they made any statement or formed any policy… I remember George Vasiliou had been like that as well – it is a gift and it shows respect and it's not something on the surface, it is deep… While making any activity or any statement, Bayada and the New Cyprus Association would take into consideration the needs and concerns of all communities of the island – not just Greek Cypriots. That is something we need to learn in both sides of this divided island – Bayada and his group would set the role model for the future about how we should act towards each other and how we should consider the needs and concerns of not only our own communities but all the other communities sharing this island with us…
His house would be like a sanctuary for me especially right after the checkpoints would open in 2003… We would sit and talk and he would help me to connect with people for interviews or for publishing my articles… He would help not only me but many others to make connections and to grow by learning new things, by searching for the truth…
He would also help with my investigations concerning the `missing persons`, calling me one day about a friend of his in Paphos who had found out the burial site of a `missing` Turkish Cypriot from 1967. We would meet in the office of Xenophon Kallis, the Assistant to the Cyprus Missing Persons' Committee and later on would go to Paphos together… We would show the possible burial site to Kallis and his Turkish Cypriot counterparts in the Cyprus Missing Persons' Committee… Later on they would dig there and would find the remains of Fuat Mulla Salih – a welder – demirci – and these remains after identification would be returned to his family for burial… I would attend the funeral in Nicosia…
Bayada would help me to get to know Dionysis Malas whom I would interview at length – he would shed light for the first time on the massacres of Maratha-Sandallaris-Aloa, about what actually happened in those three villages to women and children, how he too was targeted by EOKA-B because he was going up against what they were doing in those villages…
Bayada would also try to convince another Greek Cypriot, a top level official of 1963 to talk about the killings of some Turkish Cypriots in Lythrodontas. But his friend would refuse to speak to me and we would speak through Bayada…
When I would be organizing together with my friends an exhibition of art from women painters and artists from all communities of Cyprus – Turkish Cypriot, Greek Cypriot, Maronite Cypriot, Latin Cypriot and Armenian Cypriot – Bayada would help me to connect with his cousin Janine Bayada and she would participate in our Multicultural Women's Art Exhibition in Ledra Street… There, for the first time, as had been my dream, we would exhibit works of art from women from all communities in Cyprus… Soon the idea would `catch up` and someone, taking `inspiration` from our work as Multicultural Women's Centre would form an association or a foundation and would try to bring together artists from all communities…
Bayada would help to make history in Cyprus – not a history of blood and death but a history of peace and communication and an alternative to our bloody history, of living together and working together and thinking together. He would be the most important role model for the future…
He would participate in all activities with a bi-communal or multi-cultural nature… In his personal life, he would have close friends from all communities… He would be the pioneer of how Cypriots should live and think and dream…
I would not go to the ceremony organized for him because I would be sick with a lot of pain on my back – but more than that, I would not go because I would not want to remember him as someone who has passed away… It's as though I would pick up the phone and dial his number and Cleopatra would answer and then call him to the phone. And we would continue to speak…
I would prefer to remember him as he had been – the actual saying goodbye to him in front of his coffin would be far too painful for me… I would pretend that he is still there, in his house, in his study, reading or listening to music, playing with Noma, making jokes, smiling his slow smile and ready to answer my call…
No, I will not say goodbye to him…
He will be with us forever…
He has been too precious for all Cypriots… He will live in our memories and continue to show us the way we have to take…
So no goodbye, just `so long` Bayada…

20.2.2016

Photo: Gius Bayada...

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 28th of February 2016, Sunday.

«Η μόνη αποζημίωση για τους συγγενείς των αγνοουμένων είναι να έρθει η ειρήνη στο νησί αυτό…»

«Η μόνη αποζημίωση για τους συγγενείς των αγνοουμένων είναι να έρθει η ειρήνη στο νησί αυτό…»

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

«Αγαπητοί φίλοι,
Το θέμα των «αγνοουμένων» ποτέ δεν ήταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, στις δικοινοτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο ηγετών τα τελευταία 50 χρόνια.
Οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων θυμούνται τους «αγνοούμενους» μόνο στις ομιλίες τους στη μνήμη της 21ης Δεκεμβρίου ή μεταξύ 15-20 Ιουλίου με ψεύτικα δάκρυα και εθνικιστικά λόγια…
Ακόμα υπάρχουν «αγνοούμενοι» των οποίων τα οστά δεν έχουν βρεθεί μετά από 50 χρόνια… Δυστυχώς οι ηγέτες δεν έχουν δείξει αρκετή ευαισθησία για να βρεθούν τα οστά τους…
Αυτό που κάνουν είναι να έχουν «ευσεβείς πόθους» ώστε να βρεθούν τα οστά…
Καλώ και τους δύο ηγέτες εδώ να είναι ενεργοί έτσι ώστε να βρεθούν τα οστά των «αγνοουμένων», να αποζημιωθούν και να επαναπατριστούν οι συγγενείς των «αγνοουμένων» τόσο με συγκεκριμένους τρόπους αλλά και ηθικά και να δημιουργηθεί μια Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης για να αντιμετωπιστεί το παρελθόν.
Φυσικά, τα θέματα των περιουσιών και της γης είναι επίσης σημαντικά. Όμως η αξία της ζωής κάποιου που χάθηκε δεν είναι λιγότερη πολύτιμη από την αξία των περιουσιών…
Και αυτό είναι κάτι σημαντικό και ευαίσθητο και είναι αδιαπραγμάτευτο…
Αν πραγματικά θέλουμε ειρήνη στο νησί αυτό, τότε οι ηγέτες πρέπει να σχηματίσουν μια δικοινοτική επιτροπή και να απολογηθούν και στις δύο κοινότητες.
Οι ηγέτες μας συμμετέχουν σε πολλές κοινωνικές δραστηριότητες και έχουν πολύ ωραίες φωτογραφίες από τις δραστηριότητες αυτές.
Όμως γιατί δεν συναντιούνται με τους συγγενείς των «αγνοουμένων» και από τις δύο κοινότητες και να ακούσουν τα προβλήματα τους;
Είμαι και εγώ συγγενής «αγνοουμένου». Έχασα τον πρώτο μου σύζυγο και τους συγχωριανούς μου. Στο παρελθόν ένιωθα θυμό προς τους Ελληνοκύπριους για αυτά που υπέφερα το 1974.
Και ο θυμός αυτός, περισσότερο παρά ο πόνος που ένιωθα, ήταν η αιτία της επιδείνωσης της υγείας μου…
Όμως η ζωή συνεχιζόταν, παρόλα που συνέβαιναν… Και ήρθε μια μέρα που συνειδητοποίησα ότι όταν αρρωσταίνει το σώμα μας, πρέπει να αγωνιστεί για να ξεπεράσει την ασθένεια ειδάλλως θα πεθάνει ή θα παραλύσει, και με αυτή την συνείδηση κατάφερα να ξεπεράσω το θυμό που ένιωθα προς τους Ελληνοκύπριους.
Και έβαλα την αγάπη στη θέση του θυμού. Έβαλα την συγχώρεση. Η συγχώρεση δεν σημαίνει ότι ξεχνάς αυτά που σου συνέβηκαν ή ότι εγκρίνεις αυτά που συνέβηκαν. Η συγχώρεση δεν αλλάζει το παρελθόν αλλά μας βοηθά να προχωρήσουμε με υγιή βήματα προς το μέλλον.
Αγαπητοί φίλοι,
Για άλλη μια φορά πρέπει να τονίσω ότι η ειρήνη δεν είναι δυνατή χωρίς να αντιμετωπιστεί η αλήθεια, χωρίς απολογία, χωρίς συγχώρεση…
Μπορείς να αφήνεις να πετάξουν χιλιάδες περιστέρια κάθε μέρα και να φυτεύεις χιλιάδες ελιές… Αν το μέσα σου λέει κάτι διαφορετικό και το στόμα σου μιλά κάτι διαφορετικό, η ειρήνη δεν μπορεί να είναι δυνατή…
Ευχαριστώντας όλους σας, θέλω να κλείσω την ομιλία μου με ένα ποίημα του Yusuf Hayakoghlou:
Αν ήμουν χιόνι στα βουνά αυτά
Αν ήμουν επαναστάτης άνεμος
Θα ερχόσουν να με αναζητήσεις
Αν ήμουν ένας άγνωστος τάφος…»
Αυτά ήταν τα λόγια της Leyla Kıralp στην δικοινοτική εκδήλωση που είχαμε διοργανώσει το βράδυ της Πέμπτης 11 Φεβρουαρίου 2016, στην νεκρή ζώνη στη Λευκωσία, στο οίκημα του Cyprus Dialogue Forum…
Έχοντας πραγματοποιήσει με την ΕΔΟΝ επτά δραστηριότητες για τη νεολαία με θέμα τους «αγνοουμένους» αυτή ήταν η πρώτη δικοινοτική εκδήλωση που διοργανώναμε με τις νεολαίες ΕΔΟΝ και CTP ως «Μαζί Μπορούμε!», τη Δικοινοτική Πρωτοβουλία Συγγενών Αγνοουμένων και Θυμάτων Πολέμου.
Η αίθουσα ήταν κατάμεστη κυρίως με νέους, Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους και τους είπα πραγματικές ιστορίες δολοφονιών και σφαγών από την Τόχνη, το Παλαίκυθρο, τα χωριά Μάραθα-Σανταλλάρης-Αλόα, τη Γαλάτεια και άλλους τόπους… Έδειξα φωτογραφίες τοποθεσιών όπου με τη βοήθεια των αναγνωστών μου, Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων, είχαμε εντοπίσει τους τόπους ταφής… Κοντά στον Άγιο Δομέτιο, προς το Goenyeli, ένα μέρος όπου εργαζόμουν για περισσότερα από πέντε χρόνια μαζί με ένα αναγνώστη μου και παρακολουθούσα έτσι ώστε να σκαφτεί το σημείο – βρέθηκαν τα οστά 10 ή 12 Ελλήνων και τώρα περιμένουν την ταυτοποίηση με τη μέθοδο DNA έτσι ώστε να επιστραφούν στις οικογένειες τους για ταφή…
Τα Λειβάδια και το Παραλίμνι, η Λύση και το Τσέρι, το Πιλέρι και η Λάπηθος… Τόσες πολλές ιστορίες, τόσος πολύς πόνος, τόση πολλή άγραφη ιστορία της χώρας μας…
Τόσος πολύς πόνος που είναι κοινός και στις δύο κοινότητες – η εκδήλωση που διοργανώσαμε με τις νεολαίες ΕΔΟΝ και CTP ως «Μαζί Μπορούμε!» έχει τίτλο «Οι αγνοούμενοι – Ο Κοινός Πόνος των Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων»…
Η συνειδητοποίηση ότι η αναμονή για κάποιον που έχει εξαφανιστεί δεν μπορεί να είναι στα Τουρκικά ή τα Ελληνικά… Είναι απλά, ανθρώπινος πόνος, όχι Τουρκοκυπριακός ή Ελληνοκυπριακός πόνος…
Η Sevilay Berk μιλά στην εκδήλωση και μας λέει την ιστορία της εξαφάνισης της μητέρας και του πατέρα της όταν ήταν νεαρό κορίτσι μόλις 17 ή 18 χρονών, όταν έπρεπε να φροντίσει τα τέσσερα αδέλφια της που έμειναν πίσω. Έπρεπε να ήταν και μητέρα και πατέρας για αυτά… Το μικρότερο ήταν μόνο 2 χρονών… Και ύψωσε τη φωνή της για να πει «Τι είναι αυτό που δεν μπορούμε να μοιραστούμε στο νησί αυτό; Είναι το νησί μας… Είμαστε όλοι Κύπριοι… Θέλω ειρήνη… Θέλω εσάς τους νεαρούς να υπερασπιστείτε την ειρήνη…»
Η Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά μίλησε και είπε την ιστορία του πατέρα και του αδελφού της που τους πήραν από την Κώμη Κεπήρ και για την εξαφάνιση τους από τη Γαλάτεια… Για την αιματηρή λίμνη… Πως οι δολοφονίες τους ήταν συνδεδεμένες με τις τρομερές δολοφονίες της ΕΟΚΑ Β που είχαν δημιουργήσει τους μαζικούς τάφους στα χωριά Μάραθα-Σανταλλάρη-Αλόα γεμάτους γυναίκες και παιδιά και βρέφη… Πως κάποιοι Τουρκοκύπριοι το χρησιμοποίησαν αυτό ως αφορμή για να σκοτώσουν αθώους Ελληνοκύπριους…
Ρώτησε το εξής «Θα έπρεπε να είμαι θυμωμένη με αυτούς που τράβηξαν τη σκανδάλη για να σκοτώσουν τον πατέρα και τον αδελφό μου ή θα έπρεπε να είμαι θυμωμένη με αυτούς που έκαναν πράγματα που οδήγησαν στο τράβηγμα της σκανδάλης που σκότωσε τον πατέρα και τον αδελφό μου;»
Και αυτή επίσης ύψωσε τη φωνή της για την ειρήνη: «Φτάνει σκοτωμούς σε αυτό το νησί! Φτάνει αιματοχυσίες! Θέλουμε ειρήνη…»
Ο Χρίστος Ευθυμίου μίλησε και είπε την ιστορία και τις ιδέες του «Μαζί Μπορούμε!»… Είναι μια πολύ μοναδική οργάνωση συγγενών αγνοουμένων και θυμάτων πολέμου που οι ηγεσίες και στις δύο πλευρές προσπαθούν να αγνοήσουν… Διότι δεν «ταιριάζει» με καμία πλευρά – ο χαρακτήρας της οργάνωσης είναι δικοινοτικός και όλες οι δραστηριότητες αγκαλιάζουν και τις δύο κοινότητες… Δεν παίρνει την πλευρά της μίας ή της άλλης κοινότητας αλλά παίρνει την πλευρά των αναγκών και ανησυχιών και των δύο κοινοτήτων σε αυτά τα θέματα…
Ο Ντίνος Αγιομαμίτης τονίζει τις σκέψεις του σχετικά με την εκδήλωση στη σελίδα του στο Facebook: «Ο Χρίστος Ευθυμίου από τη δικοινοτική επιτροπή συγγενών αγνοουμένων "ΜΑΖΊ ΜΠΟΡΟΥΜΕ" συνόψισε το νόημα της όλης συζήτησης σε μια συγκλονιστική δήλωση: «για τους συγγενείς των αγνοουμένων δεν υπάρχει καμιά αποκατάσταση, όπως συζητούν για τις περιουσίες ότι θα υπάρξει επανεγκατάσταση, ανταλλαγή ή αποζημίωση. Για τους συγγενείς των αγνοουμένων η μόνη αποζημίωση είναι η ειρήνη. Να μην ζήσουν άλλες οικογένειες αυτά που ζήσαμε εμείς.»
Μπράβο στην ΕΔΟΝ, τη νεολαία του CTP και τη δικοινοτική επιτροπή συγγενών αγνοουμένων ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ για την διοργάνωση αυτής της εκδήλωσης.
Υπάρχουν πολλά ακόμη να ειπωθούν για να ακουστεί ολόκληρη η αλήθεια για τα όσα έγιναν στο νησί μας και η Εργατική Δημοκρατία που δίνει με συνέπεια εδώ και πολλά χρόνια αυτό τον αγώνα δεν μπορεί παρά να νοιώθει δικαιωμένη και να χαιρετίζει τέτοιες εκδηλώσεις.»
Και εγώ ευχαριστώ την ΕΔΟΝ, και ιδιαίτερα τον Ηλία Δημητρίου με τον οποίο εργάστηκα για τη διοργάνωση όλων αυτών των εκδηλώσεων, τη νεολαία CTP, τους φίλους μας από το «Μαζί Μπορούμε!»…
Αμέσως μετά την εκδήλωση μου τηλεφωνά κάποιος που είχε έρθει για να παρακολουθήσει…
«Θα πάω σε μια συνάντηση σήμερα και θα εισηγηθώ να κάνουμε και εμείς αυτή την εκδήλωση και σας προσκαλώ όλους να έρθετε και να μιλήσετε στις οργανώσεις μας» μου λέει…
«Φυσικά… Μετά χαράς…» του λέω…
Όποιος θέλει να ακούσει τις ιστορίες αυτές και τις ιδέες της πολύ μοναδικής μας ομάδα μπορεί να μας προσκαλέσει και μπορούμε να έρθουμε και να σας μιλήσουμε…
Ένα πράγμα που άγγιξε την καρδιά μου στη διάρκεια της εκδήλωσης ήταν στο τέλος ένα άτομο που παρακολούθησε, εισηγήθηκε όπως η ομάδα αυτή πρέπει να συμβουλεύει την Δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή για την Εκπαίδευση που έχει δημιουργηθεί πρόσφατα…
Ευχαριστώ όλους όσους συνέβαλαν στην πραγματοποίηση της εκδήλωσης και σίγουρα σκοπεύουμε να γυρίσουμε όλη την Κύπρο για να μιλήσουμε για τις ανείπωτες μας αλήθειες…

Photo: Στην εκδήλωση μιλούν συγγενείς αγνοουμένων…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 21st of February 2016, Sunday.

“The only compensation for relatives of missing persons is for peace to come to this island…”

"The only compensation for relatives of missing persons is for peace to come to this island…"

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

"Dear friends,
The issue of "Missing persons" have never been on the negotiating table in the bi-communal negotiations between two leaders in the past 50 years.
Leaders of the two communities only remembered the "Missing persons" during their speeches commemorating 21st of December or during 15-20 July with fake tears and nationalist words…
There are still "missing persons" whose remains have not been found after 50 years… Unfortunately, leaders have not shown enough sensitivity for their remains to be found…
What they do is simply "wishful thinking" for the remains to be found…
I am calling on the two leaders here to be active for the remains of "missing persons" to be found, for the compensation and repatriation of the relatives of "missing persons" both in concrete terms and in moral terms, for the forming of a Truth and Reconciliation Commission in order to face the past.
Of course, issues of property and land are also important. But the value of the life of someone lost is no less valuable than the value of property…
And this is something important and sensitive and it is non-negotiable…
If we really want peace on this island, the leaders must form a bi-communal commission and apologize to both communities.
Our leaders are participating in a lot of social activities and have very nice photos from these activities.
But why are they refraining from meeting the relatives of "missing persons" from both communities and listen to their problems?
I too am a relative of a "missing person". I lost my first husband and my co-villagers. I used to feel anger at Greek Cypriots because of what I had suffered in 1974.
And this anger, more than the pain I felt was the cause of the deterioration of my health…
But life continued despite everything… And there came one day when I realized that when our bodies get sick, it has to struggle to overcome this sickness otherwise it would die or be crippled, with this consciousness, I managed to overcome the anger I had felt towards Greek Cypriots.
And I put love instead of anger. I put forgiveness. Forgiving does not mean that you forget what has happened or you approve what has happened. Forgiving does not change the past but helps us to walk with healthy steps towards the future.
Dear friends,
Once again I have to stress that peace is not possible without facing the truth, without apology, without forgiveness…
You may fly thousands of doves every day and plant thousands of olive trees… If your inside says something else and your mouth speaks something else, peace cannot be possible…
Thanking you all, I would like to end my speech with a poem of Yusuf Hayakoghlou:
If I was snow on these mountains
If I was a rebel wind
Would you come and seek me out
If I was an unknown grave…"
These were the words of Leyla Kıralp on the bi-communal event we had organized on the 11th of February 2016 Thursday evening on the buffer zone in Nicosia, at the Cyprus Dialogue Forum building…
Having done seven activities for youth about "missing persons" with EDON, this was the first bi-communal event we were organizing with EDON and CTP Youth as "Together We Can" – the Bicommunal Initiative of Relatives of Missing Persons and Victims of War.
The hall would be packed mainly with Turkish Cypriot and Greek Cypriot youth and I would tell them real life murder and massacre stories from Tochni, Palekythro, Maratha-Sandallaris-Aloa, Galatia and other places… I would show photographs where with the help of my readers, both Turkish Cypriots and Greek Cypriots, we had located the burial sites… Close to Agios Dometios, towards Goenyeli, a place where I worked for more than five years together with a reader and followed up for the place to be excavated - remains of 10 or 12 Greeks had been found and now waiting for DNA identification to be returned to their families for burial…
Livadhia and Paralimni, Lysi and Tseri, Pileri and Lapithos… So many stories, so much pain, so much unwritten history of our country…
So much pain that is common to both communities – the event we organized with EDON and CTP Youth as "Together We Can" is entitled "The Missing Persons – The Common Pain of Turkish Cypriots and Greek Cypriots"…
To realize that waiting for someone who has disappeared cannot be in Turkish or Greek… It is simply, human pain, not Turkish Cypriot or Greek Cypriot pain…
Sevilay Berk would speak at the event telling the story of the disappearance of her mother and father and she being only 17-18 year old young girl, having to take care four brother and sisters left behind. Having to be a mother and a father to them… The youngest sibling being only 2 years old… And raising her voice to say, "What is it that we cannot share on this island? It is our island… We are all Cypriots… I want peace… I want you youngsters to defend peace…"
Christina Pavlou Solomi Patsia speaking and telling the story of her father and brother taken from Komi Kepir and their disappearance from Galatia… The bloody lake… How their murders were connected with the terrible murders of EOKA-B who had created the Maratha-Sandallaris-Aloa mass graves full of women and children and babies… How some Turkish Cypriots used this as a pretext to kill innocent Greek Cypriots…
She would ask the question: "Should I be angry with the ones who pulled the trigger to kill my father and my brother or should I be angry with the ones who did things that led to the pulling of the trigger that killed my father and my brother?"
She too would raise her voice for peace: "Enough killing on this island! Enough bloodshed! We want peace…"
Christos Efthymiou would speak and tell the story and the ideas of "Together We Can"… It is a very unique association of relatives of missing persons and victims of war that the leadership on both sides try to ignore… Because it does not "fit in" with either side – its character is bi-communal and all its activities are embracing both communities… It does not take the side of one or the other community but takes the side of both communities' needs and concerns in these issues…
As Dinos Agiomamitis pointed out afterwards in his reflections about the event on his Facebook page, "Christos Eftthymiou from the bicommunal committee of relatives of missing "TOGETHER WE CAN" summed up the meaning of the whole discussion with a compelling statement: "for the relatives of the missing there is no restitution, as they are discussing for the properties that there will be resettlement, exchange or compensation. For the relatives of the missing the only compensation is peace. For other families not to live what we have experienced."
Bravo to EDON, CTP Youth and the bicommunal committee of relatives of the missing TOGETHER WE CAN for organizing this event.
There are many things to be said so that the whole truth to be heard about everything that happened on our island and Workers' Democracy is giving this struggle consistently for many years can not but feel justified and welcomes such events."
I too thank EDON, particularly Elias Demetriou with whom I have been working to organize all these events, to CTP Youth, to our friends from "Together We Can"…
Immediately after this event, I get a call from someone who had come to follow…
"I am going to a meeting today and I will suggest that we do this event as well and invite you all to come and speak to our associations" he says…
"Of course… With pleasure…" I tell him…
Anyone who wants to listen to the stories and the ideas of our very unique group can invite us and we can come and talk…
One thing that touched my heart during the event was when at the end one of those who followed it would suggest that this group should be advising the Bi-Communal Technical Committee on Education that has just been formed…
I thank all who made this happen and definitely we plan to continue to roam Cyprus to speak about our unspeakable truths…

13.2.2016

Photo: Relatives of "missing persons" speaking at the event…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 21st of February 2016, Sunday.

Από το Κιομουρτζιού στο Καζάφανι…

Από το Κιομουρτζιού στο Καζάφανι…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Μετά από αίτημα του Okan Oktay, του Συντονιστή Εκταφών στο Γραφείο του Τουρκοκύπριου Μέλους της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, πάμε μαζί στην περιοχή Κιομουρτζιού – Αγύρτας…
Πριν από χρόνια, ένας αναγνώστης μου είχε δείξει τον πιθανό τόπο ταφής πέντε «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων στο Κιομουρτζιού, σε μια περιοχή που ενώνεται με την Αγύρτα… Ήταν στην άκρη ενός ρυακιού και μετά από λίγο καιρό μετά τις πληροφορίες αυτές από τον αναγνώστη μου, η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ξεκίνησε εκσκαφές… Βρέθηκαν τα οστά πέντε «αγνοουμένων» στο μέρος που είχε δείξει και πιο πάνω ακριβώς όπως είχε περιγράψε …
Τον συναντούμε ξανά για να δούμε τι έχει στο μυαλό του ο Okan Oktay…
Ο αναγνώστης θέλει να ξέρει αν είχαν σκάψει το «καμίνι» που είχε δείξει προηγουμένως και παρκάρουμε τα αυτοκίνητα μας και περπατούμε στα χωράφια για να δούμε το «καμίνι» που είχε σκαφτεί… Αυτός ήταν ένας άλλος πιθανός τόπος ταφής αλλά δεν βρέθηκε τίποτε εκεί…
Κοντά βρίσκεται ένα στρατιωτικό φυλάκιο που δεν είχε σκαφτεί έτσι ο Okan Oktay το σημειώνει…
«Υπήρχαν πολλά πρόχειρα στρατιωτικά φυλάκια, τρύπες που είχαν σκαφτεί στο έδαφος» μας εξηγεί ο αναγνώστης μου… «Όταν ήρθαν οι Τούρκοι στρατιώτες, ήταν εδώ, παντού και είχαν εκείνα τα φυλάκια για κάποιο καιρό… Αλλά όταν είχαν ήδη έτοιμες τρύπες, ήταν εύκολο να θάβουν μέσα ανθρώπους… Έτσι χρειάζεται να δουλέψουμε περισσότερο για να δούμε που αλλού μπορεί να είχαν θάψει ανθρώπους…»
Ακριβώς απέναντι από το σημείο που είχαν βρεθεί τα οστά κάποιων «αγνοουμένων» Ελληνοκυπρίων όπου μας είχε δείξει, θυμάται ως παιδί ότι υπήρχε μια τεράστια τρύπα όπου συλλεγόταν νερό… Δεν είναι πλέον ορατή…
Ο δρόμος έχει επίσης αλλάξει… «Αυτός ο δρόμος που ενώνει το Κιομουρτζιού με την Αγύρτα ήταν ένας πολύ στενός χωματόδρομος» μας εξηγεί… «Η άσφαλτος έγινε μετά τη δεκαετία του '80 έτσι δεν ξέρω αν εκείνη η τρύπα είναι κάτω από την άσφαλτο» λέει…
Ήταν στο καφενείο όταν είχε ακούσει μια συνομιλία μεταξύ δύο ατόμων από την περιοχή…
«Ο ένας έλεγε στον άλλο «Ήρθαν στην άκρη του τόπου ταφής αλλά δεν έσκαψαν στο σωστό σημείο και έφυγαν!», γι αυτό ήθελα να δω το καμίνι που είχατε σκάψει και το άλλο μέρος…» εξηγεί…
«Αν μπορείτε να μου βρείτε ένα εναέριο χάρτη ή μια αεροφωτογραφία από τη δεκαετία του '60, μπορώ να το δουλέψω» λέει ο αναγνώστης μου…
«Θα ζητήσω από τον κύριο Ξενοφώντα Καλλή, το Βοηθό του Ελληνοκύπριου Μέλους της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων να δώσει τέτοιες φωτογραφίες στον Okan Oktay έτσι ώστε να το δουλέψετε» λέω στον αναγνώστη μου… Τον αποχαιρετούμε και τον ευχαριστούμε… Έχει μια μεγάλη ανθρώπινη καρδιά και πάντοτε προσπαθεί να βοηθήσει…
Πάμε για να δούμε το μέρος ενός άλλου «καμινιού» μαζί με τον Okan Oktay… Υπήρχαν φήμες ότι το «καμίνι» αυτό ήταν ένας άλλος πιθανός τόπος ταφής… Είχαμε δείξει το μέρος του «καμινιού» αυτού ίσως πριν από πέντε χρόνια… Τότε δεν ήταν ορατό, και τώρα επίσης δεν είναι ορατό – ο χρόνος περνά, τα πράγματα αλλάζουν, οι τρύπες γεμίζονται και γίνεται όλο και πιο δύσκολο να βρεθούν πιθανοί τόποι ταφής…
Θα αρχίσουν να σκάβουν έτσι ώστε να βρουν την τοποθεσία του «καμινιού» και να δουν αν έχουν θαφτεί άνθρωποι εκεί… Είναι ένα άδειο χωράφι, χωρίς κτίρια ή οτιδήποτε έτσι θα πρέπει να είναι εύκολο να σκαφτεί…
Οι αναγνώστες μου συνεχίζουν να τηλεφωνούν και να δίνουν πληροφορίες…
«Είχαμε ένα φίλο» λέει μια αναγνώστρια… «Ήταν υψηλόβαθμος αξιωματικός από την Τουρκία… Μια μέρα πήγαμε στην περιοχή Κερύνειας – Λαπήθου και μας έβαλε να σταματήσουμε το αυτοκίνητο σε ένα συγκεκριμένο σημείο και άρχισε να μας λέει πόσοι άνθρωποι είχαν σκοτωθεί εκεί και έκλαιγε… Έκλαιγε και έκλαιγε…»
Από αυτά που μου περιγράφει, καταλαβαίνω ότι πρέπει να είναι η περιφραγμένη περιοχή στη Λάπηθο…
«Έσκαψαν εκεί και δεν μπόρεσαν να βρουν τόσα πολλά οστά» της λέω, «μόνο τα οστά τεσσάρων ατόμων» εξηγώ…
«Ίσως μια μέρα μπορούμε να πάμε εκεί;»
Λέει ότι θέλει να βοηθήσει διότι δεν θέλει να μείνει αυτό στη συνείδηση της…. Παρόλο που είναι τρομοκρατημένη έχει πιέσει τον εαυτό της για να μου τηλεφωνήσει και να μου μιλήσει… Και αυτό χρειάζεται πολύ κουράγιο… Την ευχαριστώ και ελπίζω ότι θα έρθει για να μου δείξει το μέρος που της είχε δείξει ο Τούρκος αξιωματικός…
Ένα άλλος αναγνώστης τηλεφωνεί:
«Υπάρχει αυτή η γυναίκα που ζει δίπλα από το χωριό μας» λέει… «Στην αυλή του σπιτιού των γονιών της στο Καζάφανι είχαν θαφτεί κάποιοι άνθρωποι… Δεν θέλουν να αναμειχθούν… Αλλά μπορούμε να επισκεφτούμε αυτήν και τους γονείς της και μπορούν να σου δείξουν και εσύ να δείξεις στην επιτροπή…»
«Σίγουρα, θα έρθω να σε βρω στο χωριό. Ας πάμε πρώτα να τη δούμε και να δούμε τι θα πει και μετά μπορούμε να πάμε μαζί στο Καζάφανι στους γονείς της» του λέω… «Είσαι σίγουρος ότι το μέρος αυτό δεν έχει εκσκαφεί;»
«Ναι…» λέει…. «Γι αυτό θέλουν την Επιτροπή να πάρει τα οστά από εκεί αλλά φοβούνται να βγουν προς τα έξω… Γι αυτό χρειαζόμαστε τη βοήθεια σου…»
«Κανένα πρόβλημα, θα το κανονίσουμε…» του λέω και τον ευχαριστώ…
Ένας Ελληνοκύπριος αναγνώστης μου τηλεφωνεί δύο φορές, τρεις φορές, αλλά δεν μιλά… Στο τέλος λέει κάτι αλλά δεν μπορώ να καταλάβω… Ζητώ από την αγαπητή μου φίλη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά να του τηλεφωνήσει και να μιλήσει μαζί του… Είχε διαβάσει το άρθρο μου στον ΠΟΛΙΤΗ για τον «αγνοούμενο» νεαρό άντρα Hasan Nural Djevdet και γι αυτό μου τηλεφωνούσε… Ο Hasan Nural Djevdet ήταν ένας νεαρός Τουρκοκύπριος αστυνομικός στην Κοκκινοτριμιθιά όταν τον έπιασαν και έγινε «αγνοούμενος» το 1963. Τα οστά του ήταν στο «λαούμι» ακριβώς έξω από την Κοκκινοτριμιθιά… Ένας από τους αναγνώστες μου μας είχε δείξει την περιοχή και επίσης μας είχε δώσει ένα χάρτη πριν από χρόνια που έδειχνε το «λαούμι»… Η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων είχε κάνει εκσκαφές και βρήκε τα οστά επτά Τουρκοκύπριων «αγνοουμένων» από το 1963, μαζί τους και του Hasan Nural Djevdet… Τα οστά πέντε «αγνοούμενων» Τουρκοκυπρίων επιστράφηκαν στις οικογένειες τους και έχουν θαφτεί όλοι… Οι δύο ακόμα αναμένουν για ταυτοποίηση με τη μέθοδο DNA…
Ανάμεσα σε εκείνους που θάφτηκαν από τις οικογένειες τους ήταν και ο Hasan Nural Djevdet…
Είχα γράψει ότι είχε ένα ολοκαίνουργιο αυτοκίνητο Volkswagen, ανοικτό πράσινο χρώμα και είχα ζητήσει από τους αναγνώστες μου αν μπορούσαμε να μάθουμε τι είχε απογίνει το αυτοκίνητο εκείνο…
Προφανώς αυτός ο Ελληνοκύπριος αναγνώστης γνωρίζει…
Λέει ότι το αυτοκίνητο χρησιμοποιείτο από έναν Ελληνοκύπριο που αργότερα έγινε μέλος της ΕΟΚΑ Β… Χρησιμοποιούσε το αυτοκίνητο αυτό για πολλά χρόνια στην περιοχή Μόρφου – Λεύκας…
Δεν είναι σίγουρος αν το 1974 πήρε το αυτοκίνητο μαζί του ή αν το άφησε εκεί... Αν είχε αφήσει το αυτοκίνητο στην περιοχή της Μόρφου θα μπορούσαμε να το εντοπίσουμε από τον αριθμό πλαισίου του!
Ευχαριστώ τη Χριστίνα και αυτόν τον αναγνώστη για την ιδιαίτερα πολύτιμη βοήθεια τους…
Κάνω κάποιες έρευνες για αυτό το άτομο της ΕΟΚΑ Β… Στην πραγματικότητα είναι πολύ γνωστός και ποτέ δεν έδειξε οποιαδήποτε «μετάνοια»…
Έχει υπηρετήσει σε δημοτικό συμβούλιο για πολλά χρόνια και οι άνθρωποι μου λένε ότι βγήκε στο ράδιο για να πει «Ακόμα και σήμερα, θα εντασσόμουν στην ΕΟΚΑ Β!»
Ήταν άραγε αναμειγμένος στη δολοφονία των Τουρκοκυπρίων στην Κοκκινοτριμιθιά ή απλά πήρε το αυτοκίνητο; Δεν το γνωρίζουμε αλλά λέγεται ότι είχε μεγάλη «επιρροή» στην περιοχή της Μόρφου…
Οι αναγνώστες μας δίνουν στοιχεία για να εντοπίσουμε την σκοτεινή μας ιστορία..
Τους ευχαριστώ από καρδιάς…
Πρέπει να κρατήσουμε την ανθρωπιά τους για να μπορέσουμε να δούμε τι μας περιμένει στο μέλλον…
Σύντομα η Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ξεκινά εκσκαφές στο Κιομουρτζιού στο σημείο που είχαμε δείξει δύο φορές – μια το 2010 και μια αυτή τη φορά… Και είμαι πολύ χαρούμενη διότι αρχίζουν να βρίσκουν οστά στο σημείο που είχε δείξει ο αναγνώστης μου… Καθώς γράφω το άρθρο αυτό οι εκταφές συνεχίζονται, έτσι θα πρέπει να δούμε πόσων «αγνοουμένων» Ελληνοκυπρίων από το 1974 θα βρουν τα οστά…
Ευχαριστώ ξανά τον αναγνώστη μου που ήταν τόσο συνεπής και επίμονος και που ακολούθησε αυτά που υποπτευόταν και μας είπε αυτά που είχε ακούσει… Το 2010 όταν μας έδειξε το ρυάκι, στις εκταφές βρέθηκαν εκεί τα οστά πέντε «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων από το 1974… Τώρα το σημείο που έχει δείξει δύο φορές, και αυτή τη φορά επίμονα, είναι ακριβώς απέναντι από το ρυάκι, δίπλα από το δρόμο… Και έχουν αρχίσει να βρίσκουν οστά… Δεν ξέρω πως μπορούμε ποτέ να τον ευχαριστήσουμε…

Photo: Το ρυάκι που υποδείξαμε όπου βρέθηκαν τα οστά πέντε "αγνοούμενων" Ελληνοκυπρίων…

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 14th of February 2016, Sunday.

From Komourdjou to Kazaphani…

From Komourdjou to Kazaphani…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τel: 99 966518

At the request of Okan Oktay, the Coordinator of Exhumations at the Turkish Cypriot Member's Office of the Cyprus Missing Persons' Committee, we go together to Komurdju-Aghirdagh area…
Years ago, one of my readers had shown the possible burial site of five `missing` Greek Cypriots at Komurdju, an area connected with Aghirdagh… It was on the edge of a stream and after some time with this information from my reader, excavations were started by the Cyprus Missing Persons' Committee… Just as he had described the remains of five "missing persons" were found in the place he showed and further up…
We meet him again to see what Okan Oktay has on his mind…
My reader wants to know if they had dug the "gamini" he had shown previously and we park our cars and walk through the fields to see the "gamini" that was dug… This was another possible burial site but nothing was found there…
Close by is a military post that has not been excavated so Okan Oktay takes note of that…
"There were a lot of make-shift military posts, holes that was dug in the ground" my reader explains to us… "When Turkish soldiers landed, they were here, all over the place and they had those posts for some time… But when they had ready-made holes, it would be easy to bury people in them… So we need to work more to see where else they might have buried people…"
Just across the place where the remains of some "missing" Greek Cypriots had been found, where he had shown us, he remembers as a child there was a huge hole where water would be collected… It is no longer visible…
The road has also changed… "This road that connects Komurdju with Aghirdagh used to be a very narrow dirt track" he explains… "The asphalt road was built after 1980s so I don't know if that hole is under the asphalt" he says…
He was in the coffee shop when he heard a conversation between two persons from the area…
"One was saying to the other 'They came to the edge of the burial site but they did not dig the right place and they left!' so that's why I wanted to see the gamini you dug and the other place…" he explains…
"If you could provide me with an aerial map or photo from the 60s, I can work on it" my reader says…
"I will ask Mr. Xenophon Kallis, the Assistant of the Greek Cypriot Member to the Cyprus Missing Persons' Committee to provide such photos to Okan Oktay so you can work on it" I tell my reader… We say goodbye to him and thank him… He has a big human heart and is always trying to help…
We go to look at the site of another "gamini" with Okan Oktay… There were rumours that this "gamini" was another possible burial site… We had shown the site of this "gamini" maybe five years ago… It was not visible then and it is not visible now – time passes, things change, holes are covered up and it becomes more and more difficult to find possible burial sites…
They will start digging in order to find the location of the "gamini" and to see if people have been buried there… It is an empty plot, no buildings or anything here so it should be easy to dig…
My readers continue to call and give information…
"We had a friend", a woman reader says… "He was a high level officer from Turkey… One day we went to the area of Kyrenia-Lapithos and he made us stop the car at a certain point and he started telling us how many people were killed there and he was crying… He was crying and crying…"
From what she describes to me, I understand that it must be the fenced area in Lapithos…
"They dug there and could not find so many remains" I tell her, "only the remains of four persons" I explain…
"Perhaps one day, we can go there?"
She says she wants to help because she does not want this to remain on her conscience… Although she is terrified she still has pushed herself to dial my number and speak to me… And that takes a lot of courage… I thank her and hopefully she will come to show me the place shown to her by the Turkish officer…
Another reader calls:
"There is this woman who lives next to our village" he says… "In her parents' yard in Kazaphani, some people were buried… They don't want to be involved… But we can go visit her and her parents and they can show to you and you can show to the committee…"
"Sure, I come to find you in the village. Let's go see her first to see what she will say and then we can go together to Kazaphani to her parents" I tell him… "Are you sure this place was not excavated?"
"Yes…" he says… "That's why they want these remains to be taken from there by the Committee but they are afraid to come out… That's why we need your help…"
"No problem, we will sort it out…" I tell him and thank him…
A Greek Cypriot reader calls two times, three times but does not speak… Finally, he says something I cannot understand… I ask my dear friend Christina Pavlou Solomi Patsia to call and speak with him… He had read my article about the "missing" young man Hasan Nural Djevdet in POLITIS and that's why he is calling… Hasan Nural Djevdet was a young Turkish Cypriot policeman in Kokkinotrimithia when he was taken and went "missing" in 1963. His remains were in the "laoumi" just outside Kokkinotrimithia… One of my readers had shown us the area and also had provided a map years ago showing the "laoumi"… The Cyprus Missing Persons' Committee had exhumations and had found the remains of seven Turkish Cypriots "missing" from 1963, among them Hasan Nural Djevdet… The remains of five "missing" Turkish Cypriots were returned to their families and they have all been buried… Two of them still waiting for DNA identification…
Among those buried by his family was Hasan Nural Djevdet…
I had written that he had a brand new Volkswagen, colour of light green and asked my readers to see if we could find out what had happened to that car…
Apparently this Greek Cypriot reader knows…
He says that the car was used by a Greek Cypriot who would later become a member of EOKA-B… He would use this car in the area of Morphou-Lefka for many years…
He is not sure if he took the car with him in 1974 or whether he left it there… If he has left the car there in the area of Morphou, we could trace it through its chassis number!
I thank Christina and this reader for their very valuable help…
I make a little investigation about this EOKA-B person… In fact he is very well known and has never shown any "regrets"…
He served in a municipal council for many years and people tell me that he went on the radio to say that "Even today, I would still join EOKA-B!"
Was he involved in the killing of the Turkish Cypriots in Kokkinotrimithia or did he just take the car? We don't know that but they say he was very "influential" in the area of Morphou…
Readers give us clues to trace our dark history…
I thank them from my heart…
It is their humanity we must hold on to in order to be able to see what lies for us in wait in the future…
Soon the Cyprus Missing Persons' Committee starts excavations at Komourdjou at the place we had shown twice - once in 2010 and once this time... And I feel very happy because they start finding remains in the place that my reader has shown... The exhumation continues as I write this so we will have to see the remains of how many "missing persons" - Greek Cypriots - from 1974 they would find...
I thank my reader again for being so consistent and insistent and following up what he suspected and telling us what he had heard... In 2010 when he showed us the stream, there during the exhumations remains of five "missing" Greek Cypriots from 1974 were found... Now this place he had shown twice and this time insistently, is just across the stream, next to the road... And they have begun finding remains... How can we ever thank him, I don't know...

16.1.2016

Photo: Just as my reader says the burial site is next to the road...

(*) Article published in POLITIS newspaper on the 14th of February 2016, Sunday.

Η φωνή ενός νεαρού Τουρκοκυπρίου για την ειρήνη: Nuri Silay…

Η φωνή ενός νεαρού Τουρκοκυπρίου για την ειρήνη: Nuri Silay…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Την περασμένη βδομάδα ο Nuri Silay, ένας από τους νεαρούς Τουρκοκύπριους φίλους μας, έκανε μια πολύ συγκινητική και σημαντική δήλωση αναφορικά με την αντίρρηση συνείδησης του στη στρατιωτική θητεία. Η δήλωση που έχει γράψει βγήκε μέσα από την καρδιά του και είναι ένα κείμενο που ο κάθε Κύπριος θα πρέπει να διαβάσει… Αν οι φωνές όπως αυτή του Nuri πολλαπλασιαστούν τότε μπορούμε να λύσουμε όλα τα προβλήματα σε αυτό το νησί, για αυτό δεν έχω καμιά αμφιβολία… Θέλω να μοιραστώ σήμερα μαζί σας τα σοφά λόγια αυτού του νεαρού φίλου, του Nuri Silay… Λέει:

«Αναλαμβάνοντας πλήρως τις ευθύνες όλων των αποφάσεων που πήρα μέχρι σήμερα ως ένας 32χρονος ενήλικας, γράφω αυτό το κείμενο γιατί θέλω να μοιραστώ μαζί σας ένα νέο συνειδησιακό καθήκον το οποίο μου ανέθεσε η ίδια η ζωή.
Θα ήθελα να αρχίσω επισημαίνοντας την ντροπή που νιώθω γιατί εν έτη 2016 σε αυτά τα χώματα, ακόμα δεν έχουν διασφαλιστεί πλήρως βασικά ανθρώπινα δικαιώματα όπως το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης και πίστης, το δικαίωμα του να ζει κάποιος όπως επιθυμεί τη ζωή του.
Γεννήθηκα στις 21 Μάιου του 1983 στο Βαρώσι/Maraş. Όταν γεννήθηκα ακόμα δεν υπήρχε η Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ). Στο πιστοποιητικό γέννησης μου καταγράφηκα ως πολίτης του Τουρκοκυπριακού Ομόσπονδου Κράτους. Πέρασαν 9 χρόνια από το 1974 και όμως ήταν ακόμα όλα νωπά. Εγώ ουσιαστικά άνοιξα τα μάτια μου στον κόσμο, σε ένα σπίτι που δεν μας ανήκε.
Δεν ήμασταν οι μόνοι. Στην περιοχή που ζούσαμε άλλωστε κανένας δεν ανήκε στο χώρο. Όχι μόνο οι άνθρωποι, αλλά και οι πολυθρόνες, οι καρέκλες που καθόμασταν, τα ποτήρια που πίναμε νερό, τα πιάτα του φαγητού, τα παιχνίδια των παιδιών, τα ποδήλατα, οι καρποί των δέντρων… τίποτε απολύτως τίποτε δε βρισκόταν στον πραγματικό του ιδιοκτήτη.
Τι μπορεί να καταλάβει ένα παιδί από φυλή, πόλεμο και πλιάτσικο…
Όμως δεν είχαμε καμιά επιλογή να μην καταλάβουμε, αφού μπροστά μας, πίσω μας, δεξιά και αριστερά μας, όλα φώναζαν την πικρή αλήθεια. Δεν ήταν δυνατό να μην συνειδητοποιήσουμε την παράξενη κατάσταση μέσα στην οποία ζούσαμε. Τελικά η ίδια η μνήμη αλλά και η ίδια η ζωή μέσα στην πραγματικότητά της σχηματοποίησαν και την αντιμετώπιση της αλήθειας από εμένα.
Ένας χώρος που σου απαγόρευε να πας στη δίπλα γειτονιά, περικυκλωμένος από συρματοπλέγματα, σπίτια εγκαταλελειμμένα και άλλα που στους τοίχους ήταν ακόμα οι φωτογραφίες των πραγματικών τους ιδιοκτητών. Από την άλλη, στο σκοτάδι της νύχτας να βλέπεις τα φώτα από τα οποία τελικά να μαθαίνεις ότι πρόκειται για το νότιο κομμάτι της πατρίδας σου, στο οποίο απαγορεύεται να πας.
Για αυτό ακριβώς το λόγο δεν είχες επιλογή, η αλήθεια ολόγυμνη στεκόταν μπροστά σου.
Όπως θα έχετε καταλάβει είμαι και εγώ ένα παιδί οικογένειας προσφύγων. Η οικογένεια μου ήρθε αντιμέτωπη πολλές φορές με την τραγική και πικρή πραγματικότητα του πολέμου. Προσφυγοποιήθηκε όχι μια, αλλά τρεις φορές. Μέλη της οικογένειας μου υπήρξαν αιχμάλωτοι, έχασαν τις περιουσίες τους, έχασαν ουσιαστικά τα πάντα και αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στα βόρεια της Κύπρου χωρίς καν να αποχαιρετήσουν τους ανθρώπους με τους οποίους έζησαν μαζί για τόσα χρόνια.
Μεγάλωσα λοιπόν σε μια τέτοια οικογένεια. Από τα παιδικά μου χρόνια έμαθα τι σημαίνει πόλεμος, ανέπτυξα την προσωπικότητά μου βλέποντας για χρόνια τους δικούς μου να προσπαθούν να ξαναχτίσουν τη ζωή που τους έκλεψαν.
Αυτή η συνειδητοποίηση με συνέδεσε με την αριστερή ιδεολογία ήδη από τα χρόνια της λυκειακής μου εκπαίδευσης. Ως ένας προοδευτικός και πατριώτης άνθρωπος έλαβα μέρος σε πολλές δραστηριότητες με στόχο την επανένωση της μητέρας πατρίδας μου, της Κύπρου. Προσπάθησα να γνωριστώ με τους ανθρώπους που ζούσαν στο νότιο μέρος της Κύπρου, αυτούς που η πλειοψηφία έβλεπε ως «άλλους». Προσπάθησα να τους κατανοήσω και να ζήσω μαζί τους, να καλλιεργήσω τη συμπόνια.
Οι αντιλήψεις μου που σχηματοποιήθηκαν στα χρόνια που ήμουν μαθητής λυκείου, αναπτύχθηκαν περαιτέρω στα χρόνια του Πανεπιστημίου και στην ένταξη μου σε πολιτικό κόμμα. Από τα 19 μου χρόνια ανέλαβα διάφορα καθήκοντα στο Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα. Στα 20 μου χρόνια ανέλαβα πρόεδρος της οργάνωσης νεολαίας του κόμματος. Οι εμπειρίες που έζησα και οι γνώσεις που απέκτησα σε αυτό το πλαίσιο, με βοήθησαν να αναπτύξω περαιτέρω την ιδεολογική μου στάση. Πέραν από τις κομματικές δραστηριότητες συμμετείχα και σε άλλες δράσεις εθελοντικών οργανώσεων. Ως ένα άτομο που απέκτησα σημαντική εμπειρία τόσο πριν όσο και μετά το δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν με στόχο την επανένωση της Κύπρου, της μητέρας πατρίδας μας, κατανόησα ότι το Κυπριακό πρόβλημα δεν μπορεί να επιλυθεί μόνο στο τραπέζι των συνομιλιών.
Απελευθερωμένοι από την επιρροή του δηλητήριου των επίσημων ιδεολογιών των δύο πλευρών, πιστεύω ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε το γεμάτο πόνο παρελθόν μας, να ζητήσουμε συγγνώμη εκ μέρους των κοινοτήτων μας, να ζορίσουμε τα όρια του διαχωρισμού που μας επέβαλαν και να οικοδομήσουμε την κοινή μας ζωή χωρίς να περιμένουμε τη «λύση». Εφόσον η σημαντικότερη μας κληρονομιά, αυτή που μπορεί να μας κρατήσει μαζί, είναι η κοινή ζωή και κουλτούρα των κοινοτήτων που έζησαν για αιώνες στην Κύπρο, τότε δε θα πρέπει να επιτρέψουμε στα εθνικιστικά και μιλιταριστικά δόγματα να συνεχίσουν το διχασμό μας.
Οι άνθρωποι που μιλούν ελληνικά ή τουρκικά, όπως και οι άνθρωποι που μιλούν άλλες γλώσσες ή διαλέκτους στην Κύπρο, είναι συμπατριώτες μας. Ίσως για μερικούς οι άνθρωποι αυτοί να είναι ο έρωτάς τους, για άλλους ο επαγγελματικός τους συνέταιρος και για άλλους ο φίλος. Συναποτελούμε επομένως ισότιμα άτομα με κοινό παρελθόν που οδεύουν προς το μέλλον. Η πιο σημαντική απάντηση για το ποια είναι η Κύπρος στην οποία θέλω να ζήσω προς όλους αυτούς που προσπάθησαν να παρουσιάσουν τους ανθρώπους της νότιας πλευράς της Κύπρου ως «άλλους», είναι η κοινή ζωή που δημιούργησα εδώ και πάρα πολύ καιρό μαζί τους.
Κανένα άτομο δεν είναι υποχρεωμένο να υιοθετήσει την ιδεολογία που επιβάλλει ένα κράτος. Δεν μπορεί να είναι αποδεκτό το ότι χωρίς επιλογή μας υποχρεώνουν να αποδεχτούμε την ιδεολογία που συντηρεί το καθεστώς στο βορρά. Δεν μπορεί να είναι αποδεκτό το ότι δεν αναγνωρίζουν ούτε το δικαίωμα στη ζωή σε αυτούς που διαφωνούν με τη συγκεκριμένη ιδεολογία.
Είναι κωμικοτραγικό να ζητείται από εμένα να προετοιμαστώ για πόλεμο ενάντια στους ανθρώπους με τους οποίους μοιράζομαι την ίδια ζωή. Είναι την ίδια στιγμή μια ιδεολογική διεκδίκηση και εγώ δεν ανήκω σε αυτή την ιδεολογία.
Η Κύπρος αποτελεί μια γεωγραφία, η οποία πλήρωσε πολύ ακριβά τις συνέπειες του εθνικισμού και του μιλιταρισμού. Ακόμα και σήμερα γίνονται έρευνες για να ανευρεθούν τα οστά των ανθρώπων μας που χάθηκαν πριν 40 και πριν 50 χρόνια. Η γεωγραφία στην οποία ζούμε, τα χώματα που πατούμε, κάθε γωνιά αυτού του τόπου, έχει το κορμί κάποιου συμπατριώτη μας, είτε μιλούσε ελληνικά είτε τουρκικά. Υπάρχουν ακόμα συνάνθρωποι μας που περιμένουν έστω και για ένα τάφο για τα παιδιά και τους συζύγους τους. Μόλις πρόσφατα ανευρέθηκαν τα οστά του Αντρέα, βρέφους 6 μηνών. Ανάμεσα μας υπάρχουν οι γυναίκες μας που έζησαν τη φρίκη του βιασμού από τον μιλιταρισμό. Ακόμα μέχρι και σήμερα δε ζητήθηκε μια συγγνώμη από τους συνανθρώπους μας που έχασαν τη ζωή τους και την αξιοπρέπεια τους. Δεν είναι λοιπόν επιλογή να ζήσουμε μια ζωή θάβοντας όλες αυτές τις αλήθειες στις συνειδήσεις μας. Δεν είναι επιλογή να ζήσουμε μια ζωή παραιτημένη έτσι όπως μας δίδαξαν.
Η ευθύνη για όσα ζήσαμε ανήκει στον εθνικισμό και στο μεγαλύτερο του όπλο που είναι ο μιλιταρισμός. Ως άτομο, αυτό είναι κάτι που ούτε μπορώ να το αποδεχτώ, αλλά ούτε και η συνείδησή μου επιτρέπει να το εγκρίνω. Ως ένα άτομο μιας γενιάς που γεννήθηκε και μεγάλωσε με το Κυπριακό πρόβλημα, πιστεύω ότι στη βάση όλων όσων ζήσαμε, όπως ακριβώς συμβαίνει και σε άλλες περιοχές του κόσμου μας, υπάρχουν οι ανταγωνισμοί εξουσίας που διαχωρίζουν τους ανθρώπους σε φυλές, σε γλώσσες, σε θρησκείες, σε φύλα και σεξουαλικούς προσανατολισμούς, με στόχο την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων πολιτικών.
Σε αυτό το παιχνίδι των όπλων και του πολέμου που στήνουν όσοι έχουν την πολιτική ισχύ, στο σημερινό μας κόσμο που οι άνθρωποι μετρούνται με στατιστικές και δείκτες και που μετατρέπονται σε ασήμαντες υπάρξεις, θεωρώ ότι όσοι υιοθετούν τις αξίες της Αριστεράς θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη σημασία στη συγκρότηση του αντιμιλιταρισμού.
Διότι μια ιδέα από τη στιγμή που συναντιέται με το κράτος και το όπλο, αποτελεί κίνδυνο για την ανθρωπότητα. Είναι απειλή ενάντια στη ζωή. Δεν πιστεύω ότι τα όπλα μπορούν να επιλύσουν προβλήματα είτε σε μια κοινωνία, είτε μεταξύ κοινωνιών.
Όπου υπάρχει πόλεμος, αλλά και όπου υπάρχει προετοιμασία για πόλεμο και συνεπώς οι στρατιωτικοί θεσμοί και η δραστηριότητά τους, εκεί υπάρχει ταυτόχρονα μια αντίληψη που δεν υπολογίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Εκεί υπάρχει βία και ανισότητα.
Για αυτούς ακριβώς τους λόγους πιστεύω ότι η υποστήριξη της ειρήνης, η εναντίωση στον μιλιταρισμό και στα απάνθρωπα αποτελέσματα που προκαλεί, είναι πάνω από όλα ένα καθήκον για την ανθρωπότητα.
Είμαστε άλλωστε ζωντανοί μάρτυρες της καταστροφής που προκαλούν οι πόλεμοι, ειδικά στην Κύπρο και στη Μέση Ανατολή, αλλά και γενικότερα σε κάθε μέρος του πλανήτη. Ενώ η κατάσταση είναι αυτή, η μη αποδοχή εκ μέρους μου να συμμετέχω σε ένα στρατό που υπηρετεί ή και προετοιμάζεται για πόλεμο, που διδάσκει πώς να σκοτώνεις ένα άνθρωπο, δεν αποτελεί «προδοσία» ενάντια στην πατρίδα. Είναι υπηρεσία υπέρ της ανθρωπότητας.
Όπως θα έχετε καταλάβει, ενώ η στρατιωτική θητεία παρουσιάζεται σε μένα ως «καθήκον», εγώ θεωρώ «καθήκον» μου να εναντιωθώ στο μιλιταρισμό. Η Διοίκηση των Δυνάμεων Ασφαλείας, όπως και όλοι οι στρατοί στον κόσμο, είναι ένας θεσμός που προετοιμάζεται για πόλεμο με τη δικαιολογία της ασφάλειας ή/και της άμυνας. Όμως εγώ είναι υπέρ την προετοιμασιών για την ειρήνη, τόσο στην πατρίδα μου, όσο και σε όλο τον κόσμο.
Οι στρατιωτικοί θεσμοί τόσο στα βόρεια, όσο και στα νότια της Κύπρου αξιολογούν τους ανθρώπους που ζουν στην άλλη πλευρά ως προοπτικά «εχθρούς» και προετοιμάζονται εναντίον τους. Εγώ όμως είμαι ένα άτομο που ζω με αυτούς τους ανθρώπους, που δουλεύω μαζί τους, που αγωνίζομαι μαζί τους τόσο για την κοινή μας πατρίδα, όσο και για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Οι στρατιωτικοί θεσμοί εξυψώνουν το έθνος τους με τους κώδικες του ανδρισμού, όμως εγώ πιστεύω στην αδελφοσύνη όλων των ανθρώπων χωρίς να τους διαχωρίζω με βάση τη φυλή, τη γλώσσα που μιλούν, τη θρησκεία στην οποία πιστεύουν.
Εν συντομία, όπως θα έχετε καταλάβει, είναι ξεκάθαρες οι ιδεολογικές, πνευματικές και συνειδησιακές μου διαφωνίες ειδικά με τις Δυνάμεις Ασφαλείας της Τουρκοκυπριακής κοινότητας και γενικά με τον μιλιταρισμό.
Απορρίπτω την προετοιμασία για πόλεμο εναντίον του οποιουδήποτε ανθρώπου. Απορρίπτω τη συμμετοχή σε ένα στρατό που καλλιεργεί την κουλτούρα της βίας, που δημιουργεί ένα καθεστώς ανισότητας. Απορρίπτω το ενδεχόμενο να γίνω μέρος του πολέμου που αφαιρεί ζωές, που εξαναγκάζει τους ανθρώπους στην προσφυγιά και τη μετανάστευση, που προκαλεί τόσα πολλά προβλήματα στο περιβάλλον μας. Επαναλαμβάνω αυτό που είχαμε δηλώσει το Δεκέμβριο του 2007 όταν δημιουργήσαμε την «Πρωτοβουλία Αντίρρησης Συνείδησης στην Κύπρο»: Εναντιώνομαι στην παρουσίαση, στην επιβολή και την υιοθέτηση της βίας ως μεθόδου επίλυσης προβλημάτων. Απορρίπτω ιδεολογικά και συνειδησιακά την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία που μου έχει επιβληθεί.
Θα ήθελα τέλος να ευχαριστήσω όλους τους φίλους μου, τους συντρόφους, τους ακτιβιστές και τις οργανώσεις που ήταν, αλλά και που θα είναι αλληλέγγυοι μαζί μου σε αυτό το δρόμο που ξεκίνησα λόγω του δικαιώματος να ακούσω τη φωνή της συνείδησής μου.
Νουρί Σιλάϊ
Ιανουάριος 2016»

Photo: Nuri Sılay…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 7th of February 2016, Sunday.

The voice of a young Turkish Cypriot for peace: Nuri Silay…

The voice of a young Turkish Cypriot for peace: Nuri Silay…

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Tel: 99 966518

Nuri Silay, one of our young Turkish Cypriot friends, last week made a very touching and important statement about his conscientious objection to military service. The statement he wrote came from his heart and it is a text that every Cypriot should read… If voices like Nuri's are multiplied, we can solve each and every problem on this island, I have no doubt about that… I want to share the words of wisdom of this young friend, Nuri Silay with you today… Here is what he says:

"As an individual of 32 years of age, I lead my life taking responsibility for all my decisions. Such a conception of life, though, places on us certain conscientious duties; I draw up the following text in an attempt to share with you my new duty.
I would like to begin by stating my sense of shame of the fact that, in 2016, still, the very basic human right to freedom of thought and conscience and the right to lead a life according one's beliefs in are not safeguarded on these lands.
I was born in Varosa / Maras on the 21st May of 1983.
"TRNC" did not exist at my birth.
I was registered as a citizen of the "Turkish Cypriot Federated State".
Everything was still very recent, notwithstanding 9 years have passed since 1974.
I have opened my eyes to the world in a house that did not belong to us. Not only us, no one living in the area belonged to the places they lived.
Let alone the people, the chairs we used to sit on; glasses we used to drink in; plates and cutleries we used to eat with; children's toys, their bicycles; even the trees we used to pick fruits off; nothing, absolutely nothing belonged to their true owners anymore.
After all you are a kid, what do you know of race, of war, or the spoils of that war…
Nevertheless, you did not get a choice, not a chance to ignore all this; wherever you look it cried out the grim reality. It was impossible not to realize the peculiar state you lived in.
Thus, when I look to myself; I, also, faced such realities in life's own way.
There were abandoned houses surrounded by fences on the next street. On one hand, pictures of real owners of your house that does not belong to you were hanging on the wall, on the other hand, the south part of your country, to where you are not allowed to go; you only know it exists by the lights shining through the night.
That is why you did not have a choice; reality was right before you in all its glory.
As you might have realized, I am a child of a refugee family. My family had to face the tragic and relentless realities of war many times. Indeed, they have become refugees not only once but for three times over. Some of their family members were captured as Prisoners of War; they lost their properties, belongings, their settled lives; in short they lost all. They had to leave the south part of Cyprus without a chance to say goodbye to people they lived together for years.
As an individual brought up by such a family, since childhood years, coming to know the meaning of war from my closest relatives I have developed myself witnessing my family's efforts to reconstruct their lives from scratch. This awareness had led me to adopt a leftist ideology during my high school years.
As a progressive and public spirited person, I have taken part in various activities for unification of Cyprus, my homeland. Since early youth, I made an effort to meet, understand, and be with people living in the southern part of Cyprus, whom at that stage had been presented as "others" by many.
My ideas from the high school years further developed, under the umbrella of a political party, during my years at the university. Since the age of 19, I have taken various roles within the Republican Turkish Party; and at the age of 20 I served as the President of the Youth Branch of RTP.
My ideological stance has been shaped within such a framework and through my experiences. My activities within the political party framework aside, I have taken part in activities and even foundation of numerous civil society organizations that I believe in.
I later realized – as an individual who actively participated in and gained great experience from the April 2004 referenda on the Annan Plan foreseeing to reunify Cyprus, our homeland - that the Cyprus Problem cannot be solved through the negotiation table only.
I believe we can construct a shared life in Cyprus prior to a "solution" through challenging the limits of the separation imposed on us. In order to do so, we need to cleanse ourselves of the poisonous effects of the official ideologies on both sides and face our wailful past; and we should apologize to each other on behalf of the communities we represent. While the centuries old shared culture and life of the peoples living on Cyprus is the greatest heritage we have to hold us together, we should not allow any more othering of our citizens by the nationalist-militarist teachings. Those who speak Greek and Turkish in Cyprus are our citizens as much as any other who speaks any other language. The "others" are business partners, friends, and even lovers to many of us. In short, we are people of equal stance who work towards the future rooted in our shared past.
The foremost representation of the Cyprus I would like to live in is the very life I have built with those who had been presented to me as "the others" in the south. No individual is obligated to accept the official ideologies imposed by the state. It is not acceptable that in the northern part of Cyprus the very ideology that sustains the regime shows no tolerance to who believe and think otherwise. Their demands, that I make preparations of war against those whom I share a life with, are not only tragicomic but also an ideological demand; however, I do not belong to that ideological formation. Cyprus is a part of the world that has paid a great price for nationalism and militarism. Today, we are still looking for the remains of those who went missing during the war, 40/50 years ago.
On every inch of land we step on, whether in the north or in the south, lays the body of one of our citizens, whether Greek-speaking or Turkish-speaking. Today, there are still those who are waiting for their missing partners or children to be found and have a proper burial, a proper grave. 6 months old Andreas was found in a well, his pacifier still in his mouth, just the others day. Our women who suffered rapes by militarism walk among us. Today, there are no apologies, still, to those who lost their lives, and those who lost their dignity in this country.
It should not be a choice to bury all these truths in our conscience and give in to learned helplessness. As an individual it is not conscientiously acceptable for me to ignore the fact that what we have been through was caused by nationalism and its greatest weapon, militarism. As a member of a generation that was born and brought up with the Cyprus Problem, I believe that what we are going through, just as with the other problematic parts of the world, is due to power games categorizing humans around race, language, gender, sexual orientation, othering and dissociating for the sake of political agendas.
In this game based on guns and wars by those who hold the political power; in today's world, where human beings are reduced only to insignificant numbers, specially those who identify themselves with the left ideology, should place a great emphasis on antimilitarism.
Inasmuch as that the moment an idea meets guns and khaki tones through state involvement that becomes a dangerous idea; becomes an attempt on "his" life.
As an individual I believe that guns cannot provide any solution to any problems whether within a community or an international one.
We can observe similar conceptions of inequality, violence and violations of human rights and freedoms in all type of military environments or any environment of war or war preparations for that matter.
This is why I believe standing for peace under all circumstances, and standing against militarism and all its inhumane consequences is a humanist duty.
We are witnesses to destruction and ferocities created by wars fought all around the world, specifically in Cyprus but in the Middle East in general. With this, my objection with all my existence to take part in an army which impose guns on us and teaches/proposes to kill, an army which only serves war is not treachery but in service to humanity.
As you would agree I believe my "mission" is to oppose militarism not the mission or conscription imposed on us.
While, like all armies around the world, SFC make constant preparations for war based on security or defence claims, I stand with peace preparations in my country and all around the world.
Military institutions in both north and south of the island regards those living on the other side of the line as "enemies" and make preparations to deal with the "other". While, on the other hand, I live my life with the "others", work with them, and stand with them in many struggles not only for the good of our country but also for all of humanity.
While military institutions glorify their nation through patriarchal social codes, I dignify brotherhood of all human beings, regardless of their race, language or beliefs.
Therefore -as is should be obvious to all at this point - conscientious, spiritual, and physical problems I confront are clear, specifically with regards to GKK, the armed forces of the community I adhere to, but also with regards to militarism at large.
I conscientiously, in thought and in body object taking part in any form of war preparation, for whatever reason it maybe and against whichever race it maybe.
I object to take any part in a war which I hold no favour; in a war destructing the ecology, depriving people of their land, their homes, and their lives; or in an army feeding a culture of violence and creating an unequal order between human beings.
As one of the founding persons of Conscientious Objection Initiative, I would like to repeat today what we have publicly announced back in December 2007;
I stand against adoption of violence as a means of solution to any problem or its imposition or representation as such, and accordingly I not only conscientiously but also in my thoughts and in my body I object conscription.
I sincerely thank all friends, comrades, activist friends and supportive organizations who stand in solidarity with me in this quest for my right to follow my conscience and all those who will along the way.
Nuri Silay – January 2016"

Photo: Nuri Sılay…

(*) Article published in the POLITIS newspaper on the 7th of February 2016, Sunday.